FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA – są to zjawiska i procesy pieniężne zachodzące w przedsiębiorstwie.

Majątek przedsiębiorstwa

Źródło finansowania, zasób środków pieniężnych (kapitału) finansujących określoną działalność lub przedsięwzięcie gospodarcze.
Z punktu widzenia pochodzenia wyróżnia się źródła wewnętrzne i zewnętrzne, według kryterium zwrotności - źródła własne (kapitał własny) oraz obce (kapitał obcy, zobowiązania). Źródła finansowania majątku przedsiębiorstwa są wykazywane w jego bilansie pod postacią pasywów.

Bilans przedsiębiorstwa, jedno z podstawowych pojęć w rachunkowości i sprawozdawczości finansowej podmiotów gospodarczych charakteryzujące stan i strukturę środków (składników majątkowych) przedsiębiorstwa (aktywa) oraz źródeł finansowania tego majątku (pasywa) na dany dzień w roku (ma więc charakter statyczny). Bilans sporządzany jest na podstawie aktualnych w dniu jego sporządzenia księgowych zapisów operacji gospodarczych występujących w okresie sprawozdawczym, za jaki się go sporządza.

Do podstawowych cech bilansu zalicza się: - kompletność i udokumentowanie zawartych w nim informacji, czyli pełne i zweryfikowane (np. w wyniku inwentaryzacji) dane na temat całkowitego majątku przedsiębiorstwa oraz źródeł jego pochodzenia; - podział pozycji bilansu na grupy o zbliżonej treści ekonomicznej oraz z uwzględnieniem charakteru, w jakim występują w przedsiębiorstwie; - moment bilansowy, czyli ściśle oznaczony czas, dla którego ustala się stan wszystkich pozycji bilansowych (z reguły przełom dwóch kolejnych okresów sprawozdawczych);
- pieniężną wyceną wszystkich składników bilansu przy zastosowaniu tej samej waluty (z reguły krajowej); - równowagę bilansową, polegającą na tym, że sumy aktywów i pasywów są zawsze sobie równe.

Przy sporządzaniu bilansów poszczególne podmioty gospodarcze mogą stosować wybrane przez siebie sposoby wyceny składników pozycji bilansowych, różny może być również zakres danych uzupełniających (dodatkowych informacji dołączanych do bilansu, które ułatwiają czytanie i analizowanie danych zawartych w bilansie), jak i układ bilansu (ilość i treść poszczególnych pozycji bilansowych, ich kolejność i ugrupowanie, rozmieszczenie danych uzupełniających).

Wynik finansowy, nadwyżka księgowa działalności przedsiębiorstwa w określonym okresie. Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a kosztami ich uzyskania. Dodatni wynik finansowy określany jest mianem zysku, ujemny - mianem straty.

Rachunkowość finansowa zajmuje się pomiarem i ewidencją majątku przedsiębiorstwa, operacji gospodarczych oraz przygotowywaniem na tej podstawie raportów finansowych. Sposób prowadzenia rachunkowości finansowej jest ściśle unormowany przez prawo.

Płynność finansowa - zdolność przedsiębiorstwa do terminowego regulowania bieżących zobowiązań (krótkoterminowych, płatnych w ciągu jednego roku), określający możliwość spłaty zobowiązań w sytuacji, gdyby stały się one natychmiast wymagalne, za pomocą upłynnienia posiadanych zasobów środków obrotowych (zasobów płynnych, które mogą być szybko zamienione na gotówkę). Dla zapewnienia sobie możliwości ciągłego, niezakłóconego działania przedsiębiorstwo powinno dbać o zachowanie określonego poziomu płynności finansowej. Większa bądź mniejsza płynność finansowa zależy od długości czasu, jaki jest potrzebny do zamiany aktywów przedsiębiorstwa (rzeczowych lub finansowych) na gotówkę. Kryterium płynności finansowej jest jednym z podstawowych kryteriów oceny działalności przedsiębiorstwa: niska płynność (brak płynności) świadczy o utracie lub wysokim prawdopodobieństwie utraty przez przedsiębiorstwo zdolności do terminowego regulowania bieżących zobowiązań. Ryzyko z tego tytułu obciąża kontrahentów przedsiębiorstwa, a w dłuższym okresie może prowadzić do jego upadłości. Wysoka płynność oznacza z kolei zamrożenie nadmiernie wysokich własnych kapitałów w finansowaniu bieżącej działalności i niemożność zwiększenia ich zyskowności przez efektywne wykorzystanie obcych kapitałów, co może mieć niekorzystny wpływ na rentowność przedsiębiorstwa. Ocena płynności może dotyczyć zarówno okresów krótszych - bieżąca płynność oceniana na podstawie informacji z podstawowych sprawozdań finansowych w okresach sprawozdawczych (z reguły jeden rok), jak i okresów dłuższych - stanowi wtedy element dynamicznego rachunku opłacalności ekonomicznej przedsięwzięcia gospodarczego.

III wsk. płynności finansowej - umożliwiają dokonanie oceny poziomu wypłacalności przeds. (jest to ocena zdolności przeds. do terminowego regulowania wszelkich płatności); wsk. te umożliwiają dokonanie oceny w sytuacji majątkowo-kapitałowej (ocena dostosowania struktury kapitałów do struktury majątkowej przedsiębiorstwa);

wsk. Bieżącej płynności maj. obrotowy/zobow.bieżące                                                                                                 

wsk. szybki (stopa wysokości płynności)

płynne środki obrotowe/zobow.bieżące   /   płynne sr.obrotowe=maj.obrotowy-zapasy     lub                             należności+krótkoterm.pap.wart.+śr.pieniężne                           

INWESTOWANIE – proces polegający na zwiększaniu zasobów majątku przedsiębiorstwa. Procesy inwestycyjne angażują kapitały na długie okresy. Są obarczone dużym stopniem ryzyka.

Rodzaje inwestycji

-             mające na celu pozyskanie rzeczowych składników majątku trwałego ( technologie, urządzenia, maszyny, nieruchomości), zwiększają one zdolności produkcyjne

-             inwestycje w majątek finansowy, głównie inwestycje, udziały w innych podmiotach gospodarczych

-             pozyskiwanie wartości niematerialnych i prawnych (zakup licencji, patenty, znaku firmowego, oprogramowania)

EFEKTYWNOŚĆ PRZEDSIĘBIORSTWA – to takie, które osiąga nadwyżkę przychodów nad kosztami działalności, czyli takie które generuje nadwyżkę finansową o charakterze dodatnim.

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI W PRZEDS – poddajemy ocenie koszty np.: magazynowanie, strukturę zapasów, dynamikę zmian wielości zapasów w przeds, rotacje zapasów, długość czasu zamrożenia środków finansowych w zapasach

PROCES PRODUKCJI – struktura asortymentowa produkcji, wielkość poszczególnych grup asortymentowych, dynamika zmian, koszty związane z utrzymaniem ciągłości procesu produkcji, struktura tych kosztów, rozkład w czasie, potrzeby kapitałowe.

PROCES SPRZEDAŻY – wielkość obrotów, struktura asortymentowa obrotów, dynamika zmian sprzedaży, koszty związane z procesem sprzedaży

OCENA SYTUACJI KAPITAŁOWEJ W PRZEDS – struktura kapitałów zaangażowanych w przedsiębiorstwo, wielkość poszczególnych grup (rodzajów) kapitału, dynamika zmian, wykorzystanie kapitału (czyli zdolność kapitału do generowania określonych przychodów)

OCENA PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ PRZEDS – płynność bieżąca firmy, ocena

długoterminowej płynności firmy, jak ją ocenić, jaka jest wielkość kapitału pracującego w przeds.

DZIAŁALNOŚĆ INWESTYCYJNA – przepływy gotówkowe związane z lokowaniem majątku trwałego w przedsiębiorstwie

Postępowanie upadłościowe rozpoczyna się gdy: - majątek przedsiębiorstwa nie wystarcza na spłatę zobowiązań, - przedsiębiorstwo zaprzestało płacenia zobowiązań. W przypadku zaistnienia w/w sytuacji zarząd przedsiębiorstwa zobowiązany jest w ciągu dwóch tygodni złożyć w sądzie gospodarczym wniosek o ogłoszenie upadłości przedsiębiorstwa, w przeciwnym wypadku członkowie zarządu odpowiadają własnym majątkiem za wszystkie zobowiązania spółki. Upadłość przedsiębiorstwa jest ogłaszana publicznie, w związku z tym kontrahenci wiedzą o złej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa i mogą ustrzec się ryzyka związanego z udzielaniem mu pożyczek. Wierzyciele powinni być zaspokojeni z majątku, który pozostał spółce po ogłoszeniu upadłości.

Kredyty bankowe  Kredyty są najłatwiej dostępnym i najbardziej powszechnym źródłem finansowania ze źródeł obcych w szczególności dla małych i średnich przedsiębiorstw. Zdolność kredytowa - zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w umówionym terminie zwrotu (w/g prawa bankowego). Banki nieraz kierują się w udzielaniu kredytu nie tyle zdolnością kredytową co posiadaniem przez kredytobiorcę zabezpieczenia. Nie jest to jednak wygodna dla banku sytuacja, gdyż zdarzają się sytuacje w których bank ma problemy z wyegzekwowaniem długu.

Badanie zdolności kredytowej (ocena). Polega ono na analizie działalności przedsiębiorstwa. Badanie sprawozdawczości finansowej przedsiębiorstwa (sprawdzanie rentowności, wysokości zysków); istotne są cele kredytu oraz termin zwrotu kredytu. Im kredyt jest zaciągany na dłuższy okres i na większe sumy tym badanie powinno być dokładniejsze. Badanie zdolności kredytowej przeprowadza się przy pomocy analizy wskaźnikowej na podstawie sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa (bilans i rachunek wyników). Banki żądają dodatkowo m.in. kopii deklaracji składanych do Urzędu Skarbowego w ramach rozliczeń miesięcznych czyli kopii deklaracji na podatek dochodowy oraz na podatek od towarów i usług. Również wymagane jest przedstawienie planu zagospodarowania kredytu. Banki starają się również na własną rękę uzyskać informacje uzupełniające. Ponadto przedsiębiorstwo ubiegające się o kredyt musi liczyć się z nieustanną ingerencją banku w sprawy wewnętrzne.

Rodzaje kredytów. - Najbardziej istotny jest podział na kredyty obrotowe i inwestycyjne. K. obrotowe przeznaczane są na finansowanie działalności bieżącej. Są to kredyty używane przy zakupie towarów, materiałów do produkcji i innych elementów niezbędnych do bieżącego funkcjonowania. Istotą kredytu obrotowego jest jego relatywna krótkoterminowość, służyć ma on na sfinansowanie bieżącego obrotu. Cykl obrotu mieści się w okresie nie dłuższym niż rok. K. inwestycyjne przeznaczone są na finansowanie budowy, przebudowy i rozbudowy (tworzenia) majątku trwałego przedsiębiorstwa. Kredyty takie są zazwyczaj udzielane na dłużej niż jeden rok. Kredytobiorca powinien być w stanie sfinalizować część danego przedsięwzięcia. Wymagany jest udział własny kredytobiorcy. W Polsce jest to od 20 do 40% wartości kredytowanego przedsięwzięcia. Wysokość udziału własnego zależy od zaoferowanych bankowi zabezpieczeń spłaty kredytu. W przypadku kredytów inwestycyjnych często występuje również karencja, czyli odsunięcie w czasie spłat kredytu. Karencja nie

Koszty - Kosztem uzyskania przychodów są wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym koszty funkcjonowania osoby prawnej. Najmniej kontrowersyjnymi elementami kosztu, tzn. takimi, które są bezsprzecznym nośnikiem wydatku na osiągnięcie dochodu, są koszty funkcjonowania osoby prawnej, a więc: - wynagrodzenia pracowników z tytuły umów o pracę (mogą wystąpić wątpliwości w przypadku umów o dzieło, umów zlecenia itp.), - koszty wynajęcia lokalu, łącznie z utrzymaniem jego stanu funkcjonalnego (oświetleniem, ogrzewaniem, sprzątaniem, wywozem śmieci), - składki na ubezpieczenie społeczne, fundusz pracy i fundusz gwarantowanych świadczeń pracowniczych, - koszt zakupu towaru na sprzedaż (aczkolwiek tu istniej rozbieżność związana z chwilą sprzedania towaru; ustawa o rachunkowości pozwala stosować dwie metody: Last In First Out (LIFO), First In First Out (FIFO) wyprowadzania towarów z magazynu), - odpisy amortyzacyjne od środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, - wydatki na reklamę w środkach masowego przekazu, lub też prowadzoną publicznie w inny sposób, - wydatki na cele reprezentacji i reklamy prowadzonej w sposób niepubliczny (do 0.25% wysokości przychodu), - wydatki z tytułu delegacji służbowych (jazdy miejscowe do 500km. i inne) do wysokości limitów podanych w ustawie.

Rozliczenia międzyokresowe mogą wystąpić ale nie muszą – to środki własne danego przedsiębiorstwa 

Rachunek wyników – zysków i strat – pokazuje efekty działalności przeds osiągnięte w określonym czasie, zestawione są tu przychody i koszty

-           przychody ze sprzedaży, koszty działalności operacyjnych, zyski/straty ze sprzedaży, pozostałe przychody i koszty operacyjne,  zysk/strata na działalności operacyjnej, przychody i koszty finansowe,  zysk/strata brutto na dział operacyjnej, zyski i straty nadzwyczajne, zysk/strata brutto, obciążenia wyniku finansowego, zysk/strata

Przychody całkowite -  przychody ze sprzedaży, operacyjne, finansowe

Koszty całkowite – koszty operacyjne, pozostałe koszty operacyjne, koszty finansowe

Krążenie gotówki w przeds – spadek poziomu zapasów = dopływ gotówki do firmy

Źródło środków finansowych – sprzedaż składników majątku trwałego

Każde zmniejszenie stanu aktywów firmy powoduje dopływ środków pieniężnych do przedsiębiorstwa, a zwiększenie to wykorzystanie środków pieniężnych 

Źródłem środków finansowych będzie wzrost zobowiązań finansowych, a pieniężnych wzrost kapitałów stałych, a zwiększenie to wydatkowanie środków pieniężnych 

Każdy wzrost pasywów w przeds będzie odzwierciedlał dopływ środków  pieniężnych w przeds

PROCES PRODUKCJI – struktura asortymentowa produkcji, wielkość poszczególnych grup asortymentowych, dynamika zmian, koszty związane z utrzymaniem ciągłości procesu produkcji, struktura tych kosztów, rozkład w czasie, potrzeby kapitałowe (kapitałochłonność procesu produkcyjnego)

PROCES SPRZEDAŻY – wielkość obrotów, struktura asortymentowa obrotów, dynamika zmian sprzedaży, koszty związane z procesem sprzedaży.

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI W PRZEDS – wielkość zatrudnienia, struktura osób zatrudnionych, koszty osobowe, ich strukturę, wydajność pracowników.

ANALIZA FINANSOWA – umożliwia całościowe spojrzenie na funkcje przeds, kondycję finansową, przez pryzmat kosztów, przychodów, nakładów, efektów, wpływów, wydatków gotówkowych.

Obszary analityczne

-             ocena sytuacji majątkowej przeds – struktura majątkowa firmy, udział poszczególnych rodzajów majątku w całkowitej strukturze majątku firmy, wielkość poszczególnych grup majątkowych, tempo zmian poszczególnych rodzajów majątku, ocena wykorzystania majątku w przeds,

-             ocena sytuacji kapitałowej – w przeds, struktura kapitałów zaangażowanych w przeds, wielkość poszczególnych grup kapitału, dynamika zmian, wykorzystanie kapitału (zdolność kapitału do generowania określonych przychodów)

-             ocena płynności finansowej – płynność bieżąca firmy, ocena długoterminowej płynności firmy, jak ją ocenić, jaka jest wielkość kapitału pracującego w przeds, jak ocenić stopień zapotrzebowania na kapitał pracujący

-             ocena rentowności – przez pryzmat generowanych przychodów i ponoszonych kosztów przez przeds oceniamy skalę zwrotności zainwestowanych kapitałów, rentowność przychodów, rentowność majątku firmy, dynamika zmian w zakresie rentowności

-             badanie kompleksowe kondycji finansowej z wykorzystaniem różnych modeli finansowych, umożliwiających ocenę firmy

PODSTAWOWE ELEMENTY FINANSOWE

1.bilans – oceniamy udział majątku trwałego i obrotowego w strukturze aktywów. Firma jest elastyczna, gdy majątek obrotowy przekracza majątek trwały. Istnieje wtedy małe ryzyko utraty płynności finansowej, im wyższa elastyczność tym mniejsze są koszty stałe. Przy pasywach zwracamy uwagę na wielkość kapitału stałego. I wyższy kapitał stały tym bezpieczniejsza struktura finansowania.    

2.rachunek zysków (wyników) – odzwierciedla efekty działania firmy. Ważne są: wielkość zysku operacyjnego (efektywność działalności) do której firma została powołana, zysk na działalności gospodarczej (powiązanie firmy z rynkiem finansowym), zysk brutto – uwzględnia zdarzenia nadzwyczajne i losowe, zysk netto – powstaje po rozliczeniu z budżetem  

3.Rachunek przepływów środków pieniężnych – obejmuje przepływy gotówki, które postępowały w okresie na który jest sporządzany, odzwierciedla działalność przedsw3 obszarach:

a.                  działalność operacyjna – nadwyżka, zakup, produkcja, sprzedaż

b.                 działalność inwestycyjna – przepływy gotówkowe związane z lokowaniem majątku trwałego w przedsiębiorstwie

c.                  działalność finansowa – odzwierciedla przepływy gotówki związane z powiązaniami danej firmy z rynkiem finansowym (obligacje krótkoterminowe)

CELE GOSPODARKI FINANSOWEJ -    wzrost wartości rynkowej przeds, utrzymanie płynności i niezależności fin przeds, zapewnienie środków finans na bieżącą działalność i rozwój przeds, minimalizacja ryzyka gospodarczego

POZIOMY PODEJMOWANIA DECYZJI

1.         Strategiczny – ukształtowanie struktury aktywów trwałych w przeds, znajduje odzwierciedlenie w procesach inwestowania, jest to kształtowanie struktury kapitału stałego w procesie finansowania przeds.

2.         Operacyjny – dotyczy kształtowania struktury aktywów bieżących, kształtowanie struktury zobowiązań bieżących. Te dwa aspekty łącza się w procesie zarządzania kapitałem pracującym przeds.

EFEKTYWNOŚĆ PRZEDS – efektywne przeds to takie, które osiąga nadwyżkę przychodów nad kosztami działalności, takie, które generuje nadwyżk...