Średnio lub wysoko wygrzbiecone, bocznie spłaszczone ciało. Średnia długość 30-50 cm, maksymalna 80 cm. Wąski, końcowy, ale wyraźnie śkośny otwór gębowy. Łuski stosunkowo niewielkie. Zewnętrzna krawędź płetwy odbytowej wklęsła. Grzbiet najczęściej ciemny, szarobrązowy, boki srebrzyste, brzuch biały. Stare osobniki są ubarwione ciemniej nią młode, często z matowoszarymi bokami. Płetwa grzbietowa i ogonowa są ciemnoszare, pozostałe czerwone lub jaskrawo jasnoczerwone (młode osobniki). W okresie tarła jazie nabierają mosiężnego połysku, a u samców pojawia się mocna wysypka tarłowa.Wzdłuż linii nabocznej 55-61 łusek. Liczba promieni w płetwach: grzbietowa 11-12, odbytowa 12-14, piersiowe 16-17, brzuszne 10, ogonowa 19. Zęby na kościach gardłowych 3.5-5.3, ich końce są lekko zagięte.Bardzo podobne do jazia (szczególnie jako narybek) są płocie (rutilus rutilus) i wzdręgi (scardinius erythrophthalmus), które mają jednak znacznie większe łuski, podobnie jak i klenie (leuciscus cephalus). Krąpie, leszcze i ich krewniacy (rodzaj abramis) mają znaczne dłuższą płetwę odbytową.
Jazie są rybami rzecznymi, zamieszkującymi głównie wody krainy brzany, można je jednak spotkać także w wolniej płynących dolnych biegach rzek, a nawet w słonawych, przybrzeżnych wodach Bałtyku. Występują również w dużych jeziorach o zróżnicowanej strukturze brzegów. Odbywają wędrówki sezonowe. W okresie tarła między kwietniem a czerwcem wędrują w górne biegi rzek lub wpływają do niewielkich dopływów, gdzie na żwirowych płyciznach składają ikrę. W tym okresie prowadzą stadne życie. Po tarle przemieszczają się w płytkie odcinki rzek, w miejsca z dobrze rozwiniętą roślinnością wodną, np. w spokojne zakola, które aż do zimy służą im jako bogate w pokarm żerowiska. Przebywają blisko powierzchni wody, odżywiając się głównie różnymi bezkręgowcami, w tym również unoszącymi się na powierzchni wody owadami. Na zimę przenoszą się na głębsze odcinki rzek lub wędrują do jezior.Ponieważ w okresie tarła jazie muszą mieć możliwość odbycia wędrówki do odcinków z bystrym nurtem i piaszczystym lub żwirowym dnem, w naszych przegrodzonych rzekach o uregulowanych brzegach coraz częściej nie znajdują warunków do rozrodu. W konsekwencji w wielu wodach obserwuje się zdecydowany spadek liczebności tego gatunku.
Okres ochronny: brakWymiar ochronny: 25 cm
Rekord Polski: 5,1 kg (Wiadomości Wędkarskie),78 cm ? (Wędkarski Świat).
PORADNIK-WEDKARSKI.PL