Andragogika wykład.doc

Andragogika wykłady

Wykład 21 luty

Andragogika (gr. andròs- mężczyzna, agõ- prowadzę), pedagogika dorosłych, jedna z nauk pedagogicznych zajmująca się badaniem zagadnień kształcenia, samokształcenia i wychowania młodzieży pracującej i dorosłych.

W. Okoń „Słownik pedagogiczny”

Przedmiot andragogiki

•         Człowiek dorosły jako swoisty uczeń,

•         Swoistość procesów kształcenia dorosłych,

•         Specjalna struktura organizacyjna form edukacji dorosłych,

•         Odrębne tradycje i rozwój.

Przedmiotem tym jest edukacja młodzieży pracującej i ludzi dorosłych, rozumiana jako ogół procesów oświatowo –wychowawczych, obejmujących kształcenie i samokształcenie, wychowanie i samowychowanie oraz wielostronnie pojmowaną działalność oświatową.                    

T. Wujek „Wprowadzenie do andragogiki”

Zadania andragogiki

•         Szukanie odpowiedzi na pytanie, jak przebiegają procesy wychowawcze w tej fazie życia człowieka;

•         Wykrywanie związków i zależności między zjawiskami wychowawczymi i formułowanie wniosków w postaci zdań ogólnych;

•         Dostarczanie wiedzy potrzebnej do racjonalnego przekształcania rzeczywistości wychowawczej;

•         Ustalenie celów i zasad edukacji dorosłych w związku z rozwojem społeczno-ekonomicznym społeczeństwa.

Działy andragogiki

•         Andragogika ogólna

•         Teoria wychowania dorosłych

•         Dydaktyka dorosłych

•         Andragogika edukacji kulturalnej

•         Andragogika porównawcza

•         Historia oświaty dorosłych i myśli andragogicznej

Współdziałanie andragogiki z innymi naukami

•         Nauki o wychowaniu

•         Pedagogika ogólna

•         Pedagogika społeczna

•         Filozofia

•         Antopologia filozoficzna

•         Ontologia

•         Etyka

•         Logika

•         Psychologia

•         Psychologia społeczna

•         Socjologia

•         Socjologia oświaty

•         Nauko przyrodnicze

•         Fizjologia

•         anatomia

Wykład II

Historia edukacji dorosłych w II RP i po II wojnie światowej

Zadania edukacji dorosłych w II RP:

•         stwarzanie jednolitego organizmu państwowego (repolonizacja)

•         walka z analfabetyzmem

•         kształcenie zawodowe dla przemysłu

Po zaborach edukacja dorosłych pełniła rolę kompensacyjną. Analfabetyzm w Łodzi wynosił 35%. Po odzyskaniu niepodległości zadaniem ED była pomoc w odzyskaniu świadomości narodowej.

1919r. – ukazał się dekret o powszechnym obowiązku szkolnym (7-letnia szkoła elementarna). Dekret mówił tez po tworzeniu seminariów nauczycielskich. Wyszedł także dekret kształceniu wojska. Na mocy dekretu – Szkoła tolerancyjna (ze świeckimi nauczycielami, odbywały się w niej lekcje religii).

Analfabetyzm literalny (problemy z czytaniem i pisaniem) ale także obywatelski – wprowadzono walkę z nimi.

1918r. – powstał Referat Oświaty Pozaszkolnej zamieniony później na Wydział Oświaty Pozaszkolnej. Jego zadaniem było zwalczanie analfabetyzmu.

Ustawa Jędrzejowiczowska (1932r.) – zakładała obowiązkowe dokształcanie zawodowe (po ukończeniu szkoły elementarnej przed 18 r.ż). Można było uzyskać świadectwo ukończenia drogą samokształcenia (samodzielna nauka, jeśli ktoś nie mógł uczęszczać do szkoły).

Szkoły wyższe

W 1914r. były tylko dwie uczelnie wyższe – Uniwersytet Jagieloński i Akademia Umiejętności w Krakowie.

Uniwersytet Warszawski i Politechnika Warszawska ulegają spolszczeniu podczas I wojny światowej.

Ustawa o szkołach akademickich (1920r.)

•         szkoły wyższe państwowe (np. Uniwersytet Poznański, Uniwersytet Warszawski)

•         szkoły prywatne (np. Katolicki Uniwersytet Lubelski)

Po 1920 roku sytuacja szkół wyższych byłą w miarę dobra, miały one swoją autonomię.

W 1933r. Sejm Sanacyjny – jego ustawą została zmniejszona autonomia szkół wyższych.

Edukacja w II RP stoi stowarzyszeniami. Jest oddolna inicjatywa ludzi, ponieważ „góra” robi mało.

Działalność Towarzystw Oświatowych:

•         Towarzystwo Czytelni Ludowych (1880r.).

Krzewienie oświaty, zakładanie bibliotek, pomysł, by na grunt polski przenieść Uniwersytety Ludowe (kształcenie dorosłej młodzieży wiejskiej – wiedza historyczna i kształcenie do zawodu). W tym Uniwersytecie się zamieszkiwało, kładło się nacisk na samokształcenie. Zajęcia zaczynały się od wspólnych śpiewów. Absolwent wracał do swojej wsi stając się przewodnikiem oświatowym. UL miały charakter narodowo-klerykalny.

•         Towarzystwo Szkoły Ludowej

Powstał w 1881r. w zaborze austriackim. Przygotowywało do życia społecznego całego narodu. Zakładał przymusowe kształcenie analfabetów. Prowadziło kursy, nauczanie początkowe, ochronki, wydawało „Periodyk oświatowy”, prowadziło kursy oświatowe dla kobiet i mężczyzn oraz pracowników oświaty i absolwentów, którzy chcieli pracować z osobami dorosłymi. Towarzystwo prowadziło Powszechne Uniwersytety Robotnicze.

•         Towarzystwo Macierzy Szkolnej

Powstało w 1905r. w zaborze rosyjskim. Obejmowało kształcenie podstawowe, kursy, zakładanie bibliotek i czytelni. Wydawało elementarze dla dorosłych. Pod koniec 1907r. zaborca rozwiązuje TMS, odradza się ono dopiero w 1916r. Wówczas prowadzi koła zainteresowań i czytelnicze, teatry amatorskie, w których bardzo aktywne były kobiety.

•         Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego

Powstał w 1923r. z inicjatywy Polskiej Partii Socjalistycznej, inicjatorem był Ignacy Daszyński. Członkami byli robotnicy. Towarzystwo miało na celu szerzenie kultury i oświaty wśród robotników. Przekazywane były idee marksistowskie. Prowadzono kursy wieczorowe dla robotników, uczono fizyki i chemii. TUR współpracowało z kolejarzami, czego efektem było powstanie „ATENEUM” – koła teatralnego, chóru i orkiestry.

Działalność Wolnej Wszechnicy Polskiej (prywatna szkoła wyższa)

•         Powstała w 1918r. (w 1928r. filia WWP w Łodzi – Wydział Pedagogiczny)

•         Uzyskanie statutu Uniwersytetu w 1929r.

•         Studium pracy społeczno-oświatowych (inicjatorem i pierwszym kierownikiem była Helena radlińska. Program był ukierunkowany na teoretyczną wiedzę z psychologii, pedagogiki i socjologii. Słuchacze byli włączani do udziału w badaniach).

•         IV bloki tematyczne:

a)      kształcenie nauczycieli pracujących z młodzieżą dorosłą

b)     wykształcenie organizatorów życia kulturalno-oświatowego

c)      zajęcia dla bibliotekarzy (wiedza pedagogiczno-andragogiczna)

d)     kształcenie pracowników opieki (opiekunów wychowawczych i opiekunów społeczno-higienicznych)

W roku 1944 – manifest PKWN mówiący o tym, że zadaniem nowych władz jest odbudowa szkolnictwa zapewnienie bezpłatnego szkolnictwa wszystkim szczeblom.

Rozwój szkolnictwa dla pracujących

•         lata 1945 – 1948

Dynamiczny rozwój szkolnictwa, euforyczne działanie, kto umie ten kształci innych, walka z analfabetyzmem, odradzają się Towarzystwa Oświatowe.

•         lata 1948 – 1956

Szaleje propaganda, podporządkowanie państwa. Przestają istnieć szkoły prywatne, państwo mało robi dla oświaty dorosłych. W 1950r. powstaje Towarzystwo Wiedzy Powszechnej (pod kontrolą partii socjalistycznej)  .

•         lata 1956 – 1961

Okres odwilży politycznej, kształcenie dorosłych kierowane przez instytucje …. (?). Poziom kształcenia wzrasta, rozwijają się Uniwersytety Powszechne i Uniwersytety Ludowe. Organizowane są kursy. Wychodzi czasopismo „Oświata dorosłych”. W instytucjach pedagogicznych powstają zakłady kształcenia dorosłych.

•         lata 1961 – 1979

Rozwój kształcenia na poziomie ponadpodstawowym.

Podstawowe zadania edukacji dorosłych w PRL:

•         walka z analfabetyzmem

•         rozwój szkolnictwa zawodowego

•         szkolnictwo wyższe (bezpłatne, dostępne przede wszystkim dla młodzieży robotniczej i chłopskiej)

•         Uniwersytety Ludowe

•         Wykorzystanie radia i telewizji

Pojawia się analfabetyzm wtórny – osoby uczące się a potem pozostawione same sobie. Rodzice uczyli się z tych samych podręczników, co ich dziecko.

W telewizji powstało Technikum Rolnicze – Telewizyjny Uniwersytet Nauczycielski, który prowadził poranne wykłady na wizji.

Powstawały Uniwersytety Korespondencyjne i prowadzono kursy (od lat 50-tych XXw.) – dla osób, które nie mogły poświęcić czasu na kształcenie w ciągu dnia (np. górnicy, marynarze).

Wykład III

Edukacja dorosłych w pojęciowym zgiełku

Pojęcia funkcjonujące w andragogice

•         Edukacja ustawiczna (lifelong education)

•         Edukacja ciągła (continuing education)

•         Kształcenie się całożyciowe (lifelong learning)

•         Kształcenie dalsze ( further education)

•         Kształcenie powrotne (recurrent education)

•         Edukacja formalna

•         Edukacja nieformalna

•         Edukacja pozaformalna