Ptaki wodne i błotne, Jan Sokołowski.pdf

JAN SOKOŁOWSKI

PTAKI WODNE I BŁOTNE

WARSZAWA 1957

PAŃSTWOWE ZAKŁADY WYDAWNICTW SZKOLNYCH

Rysunki wykonał: AUTOR

Projekt okładki wykonał: JERZY BORKOWSKI

Redaktor: MARIAN KIEŁBASKA

Redaktor techniczny: BARBARA GARLICKA

Książka zatwierdzona pismem Ministerstwa

Oświaty nr Oc-15b/33/56 z dnia 7 czerwca

1956 r, jako pożądana w bibliotekach liceal

nych i w działach nauczycielskich bibliotek

szkół podstawowych.

WARSZAWA 1957

PAŃSTWOWE ZAKŁADY WYDAWNICTW SZKOLNYCH

Wydanie pierwsze

Nakład 4000+185 egzemplarzy Arkuszy druku 5,5; wyd 4,69

Papier druk. sat. 70 g, ki V, 61 x 86 cm z Fabr. Pap. w Skolwinie

Oddano do składania 11 IV 57 r. Podpisano do druku 6 IX 57 r.

Druk ukończono we wrześniu 57 r. Zamówienie nr 240

D-5

Cena zł 4.20

ZAKŁADY GRAFICZNE PZWS W ŁODZI

ŚRODOWISKO ŻYCIOWE PTAKÓW WODNYCH

Gdy w marcu pod wpływem południowego wiatru i ciepłych

promieni słońca rozpuszczą się wreszcie okowy lodowe, zbliża się

najpiękniejszy czas nad wodami. Zimne jeszcze, lecz czyste jak

kryształ fale to pluskają wesoło, to giną wśród suchych badyli

przybrzeżnych trzcin. W wiosennym słońcu pięknie harmonizuje

rdzawozłota barwa zeszłorocznych badyli z niebieską, przej

rzystą tonią, na której kołyszą się pierwsi zwiastuni wiosny:

czarne jak aksamit łyski i para kaczek rdzawogłowych. Ptaki

widoczne są jak na dłoni, gdyż oprócz resztek starej trzciny nie

ma jeszcze nad jeziorem żadnej roślinności, w której mogłyby się

ukryć. Toteż biała skóra, tworząca na czole łyski rodzaj łysiny,

świeci jak gwiazda, a popielaty grzbiet kaczora rdzawogłowego

błyszczy barwą perły i tworzy piękny kontrast z kasztanowobrą-

zową głową. Tuż obok kaczora płynie szarobiązowa kaczka, gdyż

o tej porze wszystkie kaczki są już połączone w pary i obydwa

ptaki stale sobie towarzyszą.

Tuż przy brzegu wyłania się spod wody pierwszy kaczeniec

Brązowe listki otulają jego złote pąki kwiatów, gdyż jest jeszcze

zbyt wcześnie i zimno, aby roślina mogła nabrać zieleni i rozwi

nąć cały kwiatostan.

Woda jest tak czysta, że wyraźnie widzimy, jak na dnie łazi

żaba, która przed chwilą przerwała sen zimowy i wygrzebała się

z mułu. Jak gdyby z ciekawości, aby nas zobaczyć, wypływa na

powierzchnię, lecz zaledwie wychyliła koniec nosa, natychmiast

zawraca i czym prędzej nurkuje w głąb, ukrywając się pod

korzeniami przybrzeżnej olchy.

Pierwsze dni wiosny mają nad bagnami i jeziorami swoisty

urok. Jeszcze ponure cienie kładą się w gąszczu leśnym i śnieg

pokrywa mchy oraz gołe łodygi jagód, jeszcze na polu hula ostry

wiatr i pod cienką warstwą oślizłej ziemi, wyczuwamy wyraźnie

twardy zamróz — a nad wodą już wiosna. Wprawdzie chłodna,

ale czysta, świeża i barwna. Iskrzy się, mieni, szemrze i rwie do

nowego życia.

Prawie każdego dnia spostrzegamy coś nowego. Oto pierwsze

perkozy jak dwa korki wyskakują z toni. Niewątpliwie przy

leciały w nocy, a teraz łowią drobne rybki, gdyż po podróży

z jezior szwajcarskich lub wybrzeży Morza Śródziemnego głód

daje im się we znaki. Popłynęły zaledwie kilka metrów i znów

obydwa, jak na komendę, znikły pod powierzchnią, aby ukazać

się przeszło sto metrów dalej. Gdy się wreszcie nasyciły, zaczęły

dziwną zabawę: z naprzód wyciągniętymi szyjami płyną prosto

ku sobie i raz po raz wykrzykują jak gdyby gniewne kworrr

kwerrr. Głos ten rozlega się silnym echem po całym jeziorze.

Głowy ich zdobią po bokach dwa czubki w kształcie rożków oraz

szeroki kołnierz otaczający szyję. Ozdoby te przyczyniły się do

nazwy gatunkowej: perkoz dwuczubny.

Równocześnie z: perkozami przybył bekas. Jest to ptak ory

ginalny, wielkości szpaka, lecz o długim, delikatnym dziobie

i wysmukłych nogach. W cieplejsze wieczory przed zachodem

słońca okrąża on bagno wysoko w powietrzu i raz po raz zwija

skrzydła, a pędząc jak strzała skośnie w dół, wydaje głos przy

pominający beczenie kozy lub owcy. Stąd jego nazwa: bekas lub

Rys. 1. Dwa płynące ku sobie perkozy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: