Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej nr 1-2-2010.pdf
(
6543 KB
)
Pobierz
276732994 UNPDF
NR 1–2 (108–109)
styczeń–luty
2010
BIULETYN
Dodatek: płyta DVD
• Program: Siła bezsilnych
– „Ogień”
• Film: My, Ogniowe dzieci
BIULETYN
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
numer indeksu 374431
nakład 10000 egz.
PODHALE
cena 8 zł
(w tym 0% VAT)
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
ODDZIAŁY IPN
ADRESY I TELEFONY
BIAŁYSTOK
ul. Warsztatowa 1a, 15-637 Białystok
tel. (0-85) 664 57 03
GDAŃSK
ul. Witomińska 19, 81-311 Gdynia
tel. (0-58) 660 67 00
KATOWICE
ul. Kilińskiego 9, 40-061 Katowice
tel. (0-32) 609 98 40
KRAKÓW
ul. Reformacka 3, 31-012 Kraków
tel. (0-12) 421 11 00
LUBLIN
ul. Szewska 2, 20-086 Lublin
tel. (0-81) 536 34 01
ŁÓDŹ
ul. Orzeszkowej 31/35, 91-479 Łódź
tel. (0-42) 616 27 45
POZNAŃ
ul. Rolna 45a, 61-487 Poznań
tel. (0-61) 835 69 00
RZESZÓW
ul. Słowackiego 18, 35-060 Rzeszów
tel. (0-17) 860 60 18
SZCZECIN
ul. K. Janickiego 30, 71-270 Szczecin
tel. (0-91) 484 98 00
WARSZAWA
ul. Chłodna 51, 00-867 Warszawa
tel. (0-22) 526 19 20
WROCŁAW
ul. Sołtysowicka 21a, 51-168 Wrocław
tel. (0-71) 326 76 00
BIULETYN INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Kolegium: Jan Żaryn – przewodniczący,
Marek Gałęzowski, Łukasz Kamiński, Kazimierz Krajewski, Agnieszka Łuczak
Filip Musiał, Barbara Polak, Jan M. Ruman, Norbert Wójtowicz
Redaguje zespół: Jan M. Ruman – redaktor naczelny (tel. 0-22 431-83-74), jan.ruman@ipn.gov.pl
Barbara Polak – zastępca redaktora naczelnego (tel. 0-22 431-83-75), barbara.polak@ipn.gov.pl
Andrzej Sujka – sekretarz redakcji (tel. 0-22 431-83-39), andrzej.sujka@ipn.gov.pl
Piotr Życieński – fotograf (tel. 0-22 431-83-95), piotr.zycienski@ipn.gov.pl
sekretariat – Maria Wiśniewska (tel. 0-22 431-83-47), maria.wisniewska@ipn.gov.pl
Projekt grafi czny: Krzysztof Findziński; redakcja techniczna: Andrzej Broniak;
łamanie: Tomasz Ginter; korekta: Beata Stadryniak-Saracyn
Adres redakcji: ul. Hrubieszowska 6a, Warszawa
Adres do korespondencji: ul. Towarowa 28, 00-839 Warszawa
www.ipn.gov.pl
Druk: Legra Sp. z o.o., ul. Rybitwy 15, 30-716 Kraków
ODDZIAŁY IPN
ADRESY I TELEFONY
BIULETYN
NR 1–2 (108–109)
STYCZEŃ–LUTY
2010
SPIS TREŚCI
ROZMOWY BIULETYNU
Niepodległość pod wierchami
Z Maciejem Korkuciem i Wojciechem Szatkowskim
rozmawia Dawid Golik .............................................................................. 3
KOMENTARZE HISTORYCZNE
Teodor Gąsiorowski – Podhale w planach
niemieckiego okupanta ........................................................................... 20
Maciej Korkuć – Słowacki udział w wojnie.
Okupacja polskiego Spiszu i Orawy ..................................................... 24
Maciej Korkuć – Konfederacja Tatrzańska.
Góralska odpowiedź na „krzeptowszczyznę” .................................... 31
Dawid Golik – „Przyjaciel” spod Tatr............................................................. 39
Maciej Korkuć – Zgrupowanie „Ognia” .......................................................... 46
Michał Wenklar – Na fl ankach Podhala.
Trudny powrót Spiszu i Orawy do Polski po II wojnie światowej.. 56
Ks. Józef Marecki – Działania bezpieki wobec zakonów na Podhalu ....... 63
Filip Musiał – Szefowie zakopiańskiej bezpieki w latach 1957–1975 .... 68
Monika Komaniecka – Inwigilacja Krzysztofa W. ........................................... 74
Maria Nowosadko – Podhalańskie oazy: przestrzeń wolności ................... 80
Jarosław Szarek – Zakopane solidarne z „Solidarnością” .......................... 87
Mateusz Szpytma – „Solidarność” Rolników Indywidualnych
na Podhalu, Spiszu i Orawie w latach 1980–1981 ............................ 93
Łucja Marek – „Trza w cłeku duha utrzimać” ............................................. 102
Filip Musiał – Kontrola nowosądeckiej sieci agenturalnej
w styczniu 1989 roku ............................................................................. 112
SYLWETKI
Marek Gałęzowski – Senator z Podhala ......................................................... 120
Wojciech Szatkowski – Bronisław Czech (1908–1944).
Człowiek wielu pasji... ........................................................................... 127
Dawid Golik – Adam Stabrawa „Borowy” .................................................. 137
INSTYTUTU PAMIĘCI NARODOWEJ
Zdzisław Życieński – Wyżej niż Tatry.
Taternicy-lotnicy w czasie II wojny światowej ................................. 142
Dawid Golik, Filip Musiał – Maluczko i skończy się
ścieżka zarośnięta cierniem… .............................................................. 152
Maciej Korkuć – „Mietek” – rabczański kurier Zrzeszenia WiN ............. 163
Cecylia Kuta – Paksowiec z Podhala.
Włodzimierz Wnuk (1915–1992) ......................................................... 167
Marcin Kasprzycki – „Typ wybitnie wrogi w stosunku
do obecnej rzeczywistości”. Józef Bieniek (1911–2002) ............... 176
Jarosław Szarek – Taksówka do wolności.
Zdzisław Ignacok (1935–2006) ........................................................... 183
PAMIĘĆ
Jerzy Kirszak – Szlakiem Generała Sosnkowskiego ................................... 189
Dawid Golik – „Podhale w ogniu” ................................................................ 198
RECENZJE
Leszek Żebrowski – Narodowa konspiracja na Podlasiu 1939–1952 ...... 202
WYDARZENIA
............................................................................................. 204
Na okładce: str. I – Tatry; str. IV – Figura Matki Bożej Ludzimierskiej; fot. Piotr Życieński.
NIEPODLEGŁOŚĆ
POD WIERCHAMI
Z MACIEJEM KORKUCIEM I WOJCIECHEM SZATKOWSKIM
ROZMAWIA DAWID GOLIK
Dawid Golik – Podhale i Zakopane kojarzy się zwykle
ze sportami zimowymi i wycieczkami w góry. Bardzo
często zapomina się o tradycjach niepodległościowych
tego regionu, które przecież dotyczą nie tylko okresu
okupacji niemieckiej czy postaci Józefa Kurasia „Og-
nia”, ale sięgają także wcześniejszych wieków.
Maciej Korkuć – Na począt-
ku XX w. Zakopane oraz całe
Podhale to była Galicja cza-
su autonomii, Galicja czasu
swobód obywatelskich i naro-
dowych, które się nie mieści-
ły w głowie mieszkańcom zaboru pruskiego czy rosyjskiego.
Myślę nie tylko o przyzwyczajeniu do publicznego i uroczy-
stego świętowania rocznic Konstytucji 3 maja, ale też o Po-
wstaniu Chochołowskim, bądź co bądź skierowanym prze-
ciw Austriakom. To pokazuje klimat, w jakim kilka pokoleń
Podhalańczyków dojrzewało. Jeżeli mówimy o tym, że wielką
wartością dwudziestolecia międzywojennego było pokolenie
Polski niepodległej, które urodziło się i dojrzało w atmosferze
wolności, to w przypadku Podhala i całej Galicji mamy ponad siedemdziesiąt lat wolności,
które ukształtowały kilka pokoleń – licząc od 1867 do 1939 r. (warto sobie uświadomić, że to
mniej więcej tyle, ile trwała cała historia ZSRS). I to oddziaływało na ludzi tu mieszkających.
Łączyło się ze specyfi ką charakteru chłopskiej ludności samego Podhala, zawsze dumnej,
przyzwyczajonej do tradycji wolności, nierzadko powołującej
się w sporach z administracją na królewskie przywileje z epoki
przedrozbiorowej.
Wojciech Szatkowski – Żeby zrozumieć historię Zakopa-
nego w XX w., przynajmniej tę okresu międzywojennego,
to trzeba się cofnąć do wieku XIX, bo wtedy właśnie Zako-
pane stało się tą miejscowością, do której się jeździło „do
Tatrów”, jak pisał Walery Eljasz Radzikowski w swoich prze-
wodnikach, w pierwszym wydaniu z 1870 r. Inteligencja pol-
ska w pewnym sensie szukała takiego miejsca, gdzie czułaby
się dobrze, gdzie te macki zaborcze byłyby osłabione, i ta-
kim miejscem z pewnością stało się Zakopane. Tym bardziej
3
Plik z chomika:
pilot1216
Inne pliki z tego folderu:
Biuletyn IPN 2010-12.pdf
(5188 KB)
Biuletyn IPN 2010-12.jpg
(108 KB)
Biuletyn IPN 2010-11.pdf
(3812 KB)
Biuletyn IPN 2010-11.jpg
(153 KB)
Biuletyn IPN 2010-09-10.pdf
(5045 KB)
Inne foldery tego chomika:
- II w.św. - Pacyfik, Azja
- II w.św. - Rosja - ZSRR
- II w.św. Afryka, Atlantyk
- ★ Oszukać Umysł
ENCYKLOPEDIA KOŚCIELNA
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin