Mika Waltari - Trylogia rzymska 01 - Tajemnica krolestwa.rtf

W moim poprzednim liście, Tulio, opowiadałem Ci o swojej wędrówce z biegiem rzeki po Egipcie. Kiedy nastała zima, na próżno zatrzymałem się w Aleksandrii aż do jesiennych sztormów, czekając na Twój przyjazd. W miłosnym zapamiętaniu byłem tak naiwny, 5je ani najbogatszy kupiec, ani najzagorzalszy obywatel nie prześcignęli mnie w gorliwości, z jaką witałem każdy statek z Ostii i Brundyzjum. Co dzień bowiem, aż do końca sezonu żeglugowego, przychodziłem do portu i natrętnymi pytaniami uprzykrzałem życie wartownikom, celnikom i urzędnikom portowym. Poszerzałem tym sposobem wiedzę, wysłuchując nowych opowieści o krainach Wschodu, lecz choć do bólu wbijałem wzrok w morze, musiałem po przycumowaniu ostatniego statku z przykrością stwierdzić, że po prostu zakpiłaś ze mnie.

W tych dniach, Tulio, minie rok od naszego ostatniego spotkania, kiedy — jak na to teraz patrzę — mamiąc mnie kłamliwymi przysięgami i obietnicami spowodowałaś, że wyjechałem z Rzymu.

Wysłałem Ci pożegnalny list, pełen goryczy, w którym przysięgałem ruszyć do Indii i nigdy więcej nie wrócić. Są tam przecież nadal, i to piastujący godność królów, dawni greccy władcy Aleksandrii, którzy teraz panują nad obcymi im miastami. Przyznaję jednak, że już w trakcie pisania wiedziałem, iż tego nie uczynię. Nie mogłem znieść myśli, że nigdy Cię już więcej nie zobaczę, moja Tulio.

Przekroczywszy trzydziestkę mężczyzna nie może już być niewolnikiem miłości. Przycichłem zatem, moja gwałtowna namiętność wygasła, lecz to mnie zawiodło do podejrzanych miejsc w Aleksandrii i do zepsucia. Nie kajam się, nigdy bowiem człowiek nie odwróci swoich czynów i nie zmieni tego, co zrobił. Jestem pewny, że kocham Ciebie, bo w niczyich ramionach nie zaznałem takiego ukojenia jak w Twoich. Dlatego pozostaniesz w moim sercu, najdroższa Tulio, choć zwiędnie kwiat Twej młodości, zmarszczki pokryją gładkie lica, zmętnieje wzrok, włosy zrzedną i zęby będą wypadały. Może wtedy pożałujesz, że dla kariery i zaszczytów poświęciłaś naszą miłość. Albowiem wierzę, że mnie kochałaś, nie mogę wątpić w szczerość Twych przysiąg. W przeciwnym razie wszystko na tym świecie straciłoby dla mnie sens. Kochałaś mnie, lecz czy nadal kochasz? Nie wiem.

Z rozrzewnieniem wspominam, jak wyłącznie z myślą o tym, by uchronić mnie przed utratą majątku, a może i życia, nakłoniłaś mnie kłamliwymi obietnicami do opuszczenia Rzymu. Nigdy bym nie wyjechał, gdybyś nie przysięgła, że spotkamy się w Aleksandrii i razem tam spędzimy zimę. Wiele znanych kobiet wyjeżdża samotnie na zimę do Egiptu i nadal będzie wyjeżdżało — na tyle znam rzymskie białogłowy. Wróciłabyś rzecz jasna na wiosnę, zaraz na początku sezonu żeglugowego. Przez tyle miesięcy, Tulio, mogliśmy być razem...

Ja tymczasem marnowałem zdrowie fizyczne i duchowe. Sporo podróżowałem i do obrzydzenia wydrapywałem Twe imię i symbole miłości na prastarych murach i kolumnadach świątyń. Z nudów pozwoliłem się nawet wtajemniczyć w sekretne obrzędy Izydy, choć byłem już starszy i bardziej sceptyczny niż owej niezapomnianej nocy w Bajach, kiedyśmy ślubowali w czasie misterium ku czci Dionizosa. Tamtego uniesienia już z siebie nie wykrzesałem, nie potrafiłem też dać wiary tym ogolonym kapłanom. Znowu czułem niedosyt i byłem pewien, że za marną wiedzę płacę zbyt wiele.

Nie chcę, byś z kolei pomyślała, że obracałem się wyłącznie w doborowym towarzystwie kapłanów i kapłanek Izydy. Skądże! Nawiązywałem też znajomości z aktorami, muzykami, a nawet gladiatorami. Obejrzałem kilka greckich sztuk teatralnych z dawnych lat,które można by przetłumaczyć i wystawiać po łacinie. Gdybyż mi tylko zależało na sławie! Opowiadam Ci to wszystko, abyś wiedziała, że mi się czas w Aleksandrii nie dłuży. To miasto zajmuje czołowe miejsce w świecie, jest bardziej niż Rzym wykwintne, ale zblakłe i wyniszczone. Najwięcej jednak czasu spędzałem w Muzeum, czyli w bibliotece położonej w pobliżu portu. Choć należałoby raczej mówić „w bibliotekach", te gmachy bowiem stanowią sporą część miasta. A mimo to wszyscy skarżą się na ciasnotę pomieszczeń bibliotecznych.

Starcy, którzy żyją historią minionej epoki, są przekonani, że po spaleniu przez Juliusza Cezara, kiedy był tu namiestnikiem, floty egipskiej i portu, biblioteka nigdy nie wróci do dawnej świetności. W czasie owej strasznej pożogi spłonęło wraz z budynkami sto tysięcy zwojów bezcennych starych arcydzieł. Zanim wdrożyłem się w sztukę korzystania z tych księgozbiorów i odnajdywania w katalogach tego, czego szukałem, minęły całe tygodnie. Ocenia się, że samych komentarzy do „Iliady" jest tu dziesiątki tysięcy zwojów, nie mówiąc o objaśnieniach do Platona i Arystotelesa, którym poświęcono osobny gmach. Poza tym jest w Muzeum nieskończenie dużo zwojów nigdzie nie rejestrowanych. Podejrzewam, że po złożeniu tutaj nikt ich nawet nie tknął, nie mówiąc o przeczytaniu.

Sądzę, że ze względów politycznych nikomu nie zależy na wyciąganiu z lamusa starych przepowiedni, którymi się zainteresowałem, a tym bardziej na zaznajamianiu mnie z nimi. Musiałem docierać do nich okrężną drogą, przez osobiste kontakty z ludźmi pozyskiwanymi sutymi obiadami i podarunkami. W bibliotece opłacani są kiepsko i — jak to zwykle bywa — z mądrością idzie w parze bieda, albowiem tacy jak oni ponad wszystko kochają książki, wiedza zastępuje im cały świat, a zwoje pergaminu chleb powszedni. W ten sposób udało mi się wyłowić z bibliotecznych schowków wiele, bardzo wiele proroctw i przepowiedni, zarówno znanych, jak i zupełnie zapomnianych. Ciekawe, że od prawieków przepowiednie ludów się powtarzają, wszystkie są też jednakowo mgliste i niewiarygodne, podobnie jak orzeczenia wyroczni. Mówiąc uczciwie, w całym labiryncie przepowiedni wielokrotnie przewijało się pewne greckie podanie, pełne łgarstw i fałszywych sądów o kraju, którego nazwy nie pamiętam, i zamieszkujących go ludziach. Miałem wtedy ochotę rzucić w kąt te spleśniałe papirusy i zgodnie z regułami sztuki zacząć notować własne myśli i spostrzeżenia. Jednakże, pomijając moje pochodzenie, czuję się za bardzo Rzymianinem, aby pisać wyłącznie o sprawach prywatnych.

W bibliotece są także dzieła z zakresu sztuki kochania, które zawstydziłyby nieboszczyka Owidiusza i dowiodły mu, jaką się wykazał naiwnością. To dawne teksty greckie bądź tłumaczone na grecki z egipskiego i doprawdy nie umiem ocenić, które są bardziej wyrafinowane. Przeczytałem kilka i miałem dosyć. Od czasów boskiego Augusta zwoje podobnej treści zamyka się w specjalnych pomieszczeniach, zakazując ich kopiowania i udostępniając je tylko badaczom.

Wracam wszakże do przepowiedni. Jedne są stare, inne nowe. Stare interpretowano już dla potrzeb Aleksandra, a także boskiego Augusta, który świat uspokoił. Badając te omówienia coraz wyraźniej sobie uświadamiałem, że największą pokusą dla badacza jest — zależne od epoki i jego indywidualności — objaśnianie proroctw.

Jednego tylko jestem całkowicie pewien, a przekonanie owo potwierdziły zarówno wydarzenia naszych czasów, jak i układ gwiazd. Otóż świat przechodzi do nowej epoki, której znaki rozpoznawcze będą inne niż obecnej. Fakt to tak wyraźny i oczywisty, że pod tym względem panuje zgodność wśród astrologów Aleksandrii, Chaldei, Rodosu i Rzymu. Jest rzeczą ze wszech miar zrozumiałą, że z wejściem Słońca w znak Ryb wiążą się narodziny władcy świata. Czy tym władcą był Cezar August, któremu już za życia oddawano w rzymskich prowincjach cześć boską? Jak Ci już w Rzymie opowiadałem, mój przybrany ojciec Marek Manilianus nadmienia w swoim dziele „Astronomica" o spotkaniu Saturna i Jowisza w konstelacji Ryb. Co prawda z przyczyn politycznych musiał opuścić ten fragment w opublikowanej książce, niemniej ów fakt potwierdzają współcześni astrologowie. Jeśli przyszły władca świata rzeczywiście wówczas się narodził, powinien mieć teraz około trzydziestu siedmiu lat. Sądzę, że coś byśmy już o nim usłyszeli.

Dziwisz się na pewno, że tak otwarcie piszę w liście o sprawach, o których jeszcze niedawno szeptałem ukradkiem jako o największych tajemnicach. Pamiętasz świt w Bajach przy kwitnących krzewach róż? Wtedy wierzyłem, że nikt na świecie nie rozumie mnie lepiej od Ciebie. Teraz mam większe doświadczenie, do proroctw podchodzę więc w sposób dojrzały. Pewien na wpół ociemniały uczony powiedział mi w bibliotece szyderczo, że przepowiednie są domeną młodych. Po przeczytaniu tysiąca książek budzą się bowiem w człowieku przygniatające refleksje, a przeczytawszy dziesięć tysięcy — zmienia się w ponuraka. Piszę zaś tak otwarcie, ponieważ w naszych czasach niepodobna zachować coś w tajemnicy. Najtajniejsze rozmowy dają się podsłuchać i przekazać innym, nie ma takiego listu, którego nie można by przeczytać i skopiować. Żyjemy w czasach nieufności, dlatego dochodzę do wniosku, że najlepszym lekarstwem na przetrwanie jest szczerość wypowiedzi i wyrażanie na głos swoich myśli.

Dzięki spadkowi, o którym Ci wiadomo, jestem aż nadto bogaty, aby zaspokajać swoje najwybredniejsze zachcianki, lecz nie na tyle majętny, by warto mnie prześladować. Z racji swego pochodzenia nie mogę — zresztą nawet bym nie chciał — starać się o stanowiska państwowe. Nie ma we mnie żądzy takich zaszczytów.

Gwiazdy wskazywały na wschód. Nakłoniłaś mnie do opuszczenia Rzymu, aby się ode mnie uwolnić, niewierna Tulio, bo stałem się dla Ciebie niewygodny. Ja zaś upierałem się, a może i zaklinałem, że niemal namacalnie czuję bliskość władcy świata, albowiem czas był najwyższy, aby się pojawił. Chciałem jako jeden z pierwszych być przy nim, służyć mu, a w nagrodę zostać Twoim czwartym lub piątym małżonkiem. Jak mogłaś tak zadrwić sobie ze mnie!

Nie ma obawy. Takie idee nie mogą być powodem prześladowań. Władcy świata ani widu, ani słychu. Wiedziano by o nim w Aleksandrii, centrum gadulstwa, filozofii i intryg. Zresztą sam Tyberiusz trzydzieści siedem lat temu wiedział o koniunkcji Jowisza i Saturna. Równie dobrze wie o tym człowiek, którego nazwiska nie ma powodu w liście wymieniać. Ale on mocno wierzy, że władca świata nie nadejdzie ze wschodu.

Tulio, moja najdroższa! Mam świadomość, że badanie proroctw jest dla mnie tylko namiastką tego, czego nie mogę osiągnąć. Muszę kierować uwagę na inne tory, byle dalej od Ciebie. Rano, kiedy się budzę, pierwsza moja myśl biegnie ku Tobie, z myślą o Tobie zasypiam. Oglądałem Cię w snach i potem całe noce nie mogłem spać. Zwoje pergaminu nie zastąpią mężczyźnie ukochanej kobiety.

Wnioski, jakie wysnułem z prowadzonych badań, zdecydowały, że zabrałem się do studiowania świętych ksiąg żydowskich. W Aleksandrii dużą sławą cieszy się niejaki Filon, filozof żydowski, który omawia księgi równie alegorycznie, jak Grecy i Rzymianie dzieła Homera. Filon uważa, że dzięki greckiej filozofii religia żydowska stanie się bardziej czytelna. Żydów i ich religię znasz; przecież w Rzymie — podobnie jak w Aleksandrii — odizolowali się i nie chcieli składać ofiar rzymskim bogom. Wiele osób właśnie dlatego ich unika. Wprawdzie sporo rodzin na żydowską modłę świętuje dzień siódmy, ale większość gardzi narodem uznającym tylko jednego Boga, w dodatku Boga, który nie posiada żadnego wizerunku.

W każdym razie w świętych księgach żydowskich przetrwała, choć nie bez kłopotów, jedna z najstarszych wiekiem przepowiedni o nadejściu władcy świata. Tę przepowiednię prorocy żydowscy przekazywali przez wieki i dzięki temu zachowała się najwierniej ze wszystkich podobnych. Przyszłego władcę świata zwą „mesjaszem". Kiedy on dojdzie do władzy, Żydzi zapanują nad światem. Takie zuchwałe proroctwo ma uzasadnienie tylko wówczas, kiedy służy pokrzepieniu poczucia narodowego. Naród żydowski przeszedł haniebne i godne pożałowania koleje losu: niewolę w Egipcie i podobne jarzmo w Babilonii. Dopiero Persowie pozwolili im wrócić do własnego kraju. Ich Świątynię wiele razy rabowano, aż w końcu — choć niechcący — spalił ją Pompejusz. Żydzi tym jeszcze różnią się od innych narodów, że mają tylko jedną świątynię. Znajduje się ona w ich świętym mieście, Jeruzalem. Synagogi, które wznoszą we wszystkich miastach na całym świecie, nie są świątyniami, tylko miejscami zgromadzeń, gdzie śpiewnym głosem odczytują i objaśniają święte księgi. Wielu ludzi nienawidzi Żydów z powodu proroctwa, iż spośród nich narodzi się król królów, któremu zawdzięczać będą swoje panowanie nad światem. Dlatego głośno się już tym nie chwalą, tylko dzielą się między sobą tajnikami proroctwa, zamknąwszy drzwi przed wścibskimi.

Niemniej sama przepowiednia nie jest tajemnicą. Kiedy spostrzegają u kogoś przychylny stosunek do ich nauk, chętnie pomagają mu w zrozumieniu świętych tekstów. Tak dzieje się przynajmniej w Aleksandrii. Uczeni w Piśmie, między innymi Filon, omawiają przepowiednie za pomocą alegorii, zapewniano mnie jednak, że można je przyjąć dosłownie. Gwoli uczciwości muszę przyznać, że tylko wówczas, gdybym od dziecka wzrastał w tej religii, mógłbym uwierzyć w owe teksty, suto zdobione omówieniami. Ale przyznaję równocześnie — w porównaniu z innymi zagmatwanymi proroctwami teksty przepowiedni judejskich są stosunkowo klarowne.

Judejscy uczeni Aleksandrii należą do wolnomyślicieli, w ich gronie niewątpliwie znajdują się prawdziwi filozofowie, którzy nawet nie wzbraniają spożywania posiłku z obcymi. Zaprzyjaźniłem się z jednym uczonym, żydowskim młodzieńcem, i razem wypiliśmy sporo czystego wina. Takie wypadki zdarzają się w Aleksandrii. Kiedy sobie podochocił, przekonywał mnie z entuzjazmem, że wnet zjawi się mesjasz, a wraz z nim nastąpi panowanie Judei nad światem. Aby mi udowodnić, jak dosłownie wierzą Judejczycy — nie wyłączając ich władców — w przepowiednię o mesjaszu, opowiedział mi, że ich potężny król, Herod Wielki, na kilka lat przed swoją śmiercią kazał wymordować wszystkie niemowlęta płci męskiej w całym mieście, ponieważ uczeni Chaldei, śledząc pewną gwiazdę, szli jej tropem aż do owego miasta i naiwnie ogłosili, że nowy król się narodził. Herod oczywiście pragnął utrzymać tron dla swego rodu. Wydaje się, że był równie nieufny, jak pewien znany starożytny władca, który na starość znalazł schronienie w pustelni na wyspie.

Czy wiesz, Tulio, że ta makabryczna opowieść mnie zafrapowała? Znałem datę śmierci Heroda, więc z łatwością obliczyłem, że zbrodnia miała miejsce właśnie w czasie spotkania Saturna z Jowiszem. Tak więc opowiadanie potwierdziło, że koniunkcja gwiazd wzbudziła niepokój nie tylko na Rodos i w Rzymie, ale i wśród Żydów i uczonych na całym Wschodzie.

— Czy sądzisz, że przyszłego mesjasza zamordowano w kolebce? — zapytałem.

Młody uczony judejski roześmiał się i powiedział z brodą mokrą od wina:

— A któż mógłby zabić mesjasza? Herod był już chory i rozum mu odjęło! — Ale wyraźnie był przestraszony, rozejrzał się dookoła i dodał: — Tylko przypadkiem nie pomyśl sobie, że mesjasz się wtedy narodził. Czas jeszcze nie był dany. Na pewno już byśmy o nim usłyszeli. Zresztą w każdej epoce rodzi się jakiś fałszywy mesjasz i budzi niepokój prostego ludu Jeruzalem.

Coś musiało go jednak dręczyć, kiedy bowiem wypił jeszcze trochę wina, rzekł znacząco:

— Za czasów Heroda wielu ludzi uciekło z Jeruzalem i z innych miast do Egiptu. Jedni tam zostali, inni po jego śmierci wrócili w rodzinne strony.

— Chcesz powiedzieć, że nowo narodzonego mesjasza ukryto w Egipcie, by uniknął prześladowań Heroda?

— Jestem saduceuszem — odparł. Chciał widocznie podkreślić, że nie jest zbyt przesiąknięty tradycją żydowską. — Czyli mam wątpliwości. Nie wierzę, jak faryzeusze, w nieśmiertelność duszy. Kiedy człowiek umiera, leży wyciągnięty i już go nie ma. Tak jest napisane. Ponieważ tylko raz żyjemy na tym świecie, rozum podpowiada, by się tym cieszyć. Nasi wielcy władcy niczego sobie nie odmawiali; nadmiar rozkoszy życia zmienił mądrego Salomona w ponurego starca. Naiwną pobożność powinny okazywać nawet najbardziej uczone głowy. Ale kiedy człowiek wypije trochę więcej mocnego wina, co też jest grzechem, przyjmuje za wiarygodne to, w co na trzeźwo nigdy by nie uwierzył. Dla przykładu opowiem ci bajkę, którą mi przekazano, gdy skończyłem dwanaście lat, a więc w chwili, gdy uznano mnie za dojrzałego. Wiedz; że u Żydów w dni świąteczne nikomu nie wolno wykonywać żadnej pracy ręcznej. Za czasów króla Heroda z Betlejem w ziemi judejskiej uciekł stary rzemieślnik z młodą żoną i nowo narodzonym synkiem. Znaleźli schronienie w Egipcie, w gajach drzew balsamowych. Ów mąż żył z pracy swoich rąk i nikt o nich źle nie mówił. Ale w pewien szabatowy dzień Żydzi z wioski spostrzegli małego chłopca, który lepił z gliny jaskółki. Zbili jego matkę, ponieważ chłopiec naruszył prawo szabatu. A on tchnął oddechem na glinę i żywe jaskółki wzbiły się w powietrze. Wkrótce po tym wydarzeniu cała rodzina zniknęła z owej miejscowości.

— Myślisz — spytałem zaskoczony, bo wiedziałem, że nie uchodzi za człowieka przesądnego — myślisz, że uwierzę w te dziecinne bajdy?

— Nie chciałem cię wcale przekonać — stwierdził. Potrząsnął głową i spojrzał przed siebie wypukłymi oczami. Był przystojny i pełen godności, jak wielu Judejczyków jego pokolenia. — Moim zdaniem ta dziecięca legenda świadczy tylko o tym, że za czasów Heroda uciekła do Egiptu nadzwyczaj bogobojna i mimo ubóstwa bardzo wyróżniająca się rodzina. Jeśli do bajki podejść racjonalnie, to można przyjąć, że matka, broniąc małego przestępcy, tak umiejętnie powoływała się na Księgi, że zamknęła usta oskarżycielom. Jej egzegeza mogła być tak skomplikowana, że po prostu o niej zapomniano. Przecież na podstawie naszych Ksiąg można udowodnić wszystko. Kiedy rodzina zniknęła równie tajemniczo, jak przybyła, ludzie upiększyli całe wydarzenie przez nadanie dziecku cech nadzwyczajności. — I zakończył swój wywód: — Chciałbym mieć umysł dziecka i tak jak ono wierzyć Księgom. O ileż byłoby mi lżej. A tak balansuję na pograniczu dwóch światów. Grekiem nigdy nie będę, w głębi serca nie czuję się już dzieckiem Abrahama.

Nazajutrz głowa mi pękała, ciało miałem obolałe, co nie po raz pierwszy zdarzyło mi się w Aleksandrii. Cały dzień spędziłem w łaźni. Po kąpieli, masażu, gimnastyce i dobrej strawie zapadłem w stan pół snu, pół jawy, zupełnie jakby realny świat oddalił się ode mnie, a ciało stało się cieniem. Miewałem już takie stany halucynacji, ich praźródłem jest moje pochodzenie — nie bez powodu nadano mi miano Mezencjusza, legendarnego króla Etrusków. Człowiek w takim stanie jest najbardziej podatny do odbioru znaków, a równocześnie najtrudniej mu przychodzi odróżnianie znaków prawdziwych od fałszywych.

Kiedy wynurzyłem się spod portyku łaźni, uderzył mnie słoneczny żar, a popołudniowe słońce błyskawicami biło po oczach. Nadal byłem w stanie halucynacji. Bez celu, nieobecny duchem błąkałem się po zgiełkliwych ulicach, aż jakiś przewodnik, biorąc mnie za cudzoziemca, uczepił się mnie i najpierw gorąco, a potem wręcz nachalnie namawiał na zwiedzanie domu publicznego w Kanopos, latarni Faros albo obejrzenie byka Apisa w jego świątyni. Przewodnik był uparty i nie mogłem się od niego uwolnić. W pewnym momencie jego gadanie przerwał chrapliwy jazgot. Brudnym palcem wskazał na źródło tego hałasu mówiąc:

— Spójrz na Żyda!

W kącie targu warzywnego stał odziany w skóry mężczyzna. Brodę i włosy miał zwichrzone, twarz wymizerowaną, a nogi spierzchnięte i poranione. Stał z oczami w słup i monotonnym, zachrypniętym głosem wołał coś w języku aramejskim. Przewodnik uważał, że nie rozumiem tych okrzyków. Lecz — jak Ci wiadomo — po latach młodości spędzonych w Antiochii doskonale rozumiem aramejski i nawet swobodnie nim się posługuję. W tamtych dawnych czasach marzyła mi się nawet posadka skryby u prokonsula którejś ze wschodnich prowincji. Dopiero po szkole w Rodos lepiej sprecyzowałem cel swojego życia. Świetnie zrozumiałem, co głosił żydowski prorok pustynny. Chrapliwym, jazgoczącym głosem darł się na całe gardło: — Kto ma uszy, niech słucha! Królestwo Boże nadchodzi! Prostujcie mu drogi!

— On głosi nadejście żydowskiego króla — objaśniał przewodnik.

— Tylu pomylericów pcha się z pustyni do miast, że straże nie nadążają z chłostaniem. Zresztą polityka władz chętna jest skłócaniu Żydów między sobą. Dopóki będą się nawzajem okładać kijami, my, ludzie gimnazjonów, możemy spać spokojnie. Nie ma narodu bardziej krwiożerczego od Żydów. Na szczęście bardziej nienawidzą swoich sekt niż nas, których nazywają poganami.

Przez cały czas ochrypły, krzykliwy głos powtarzał wezwanie, więc utrwaliło się ono w mojej pamięci. Prorok głosił nadejście królestwa

— w ówczesnym stanie ducha nie mogłem tego przyjąć inaczej, jak tylko jako znaku dla siebie. I stało się tak, jakby wszystkie czytane przeze mnie w ciągu zimy przepowiednie nagle zrzuciły fałszywą powłokę mglistych słów i jasno określiły: „Królestwo Boże jest blisko".

Przewodnik nadal gadał, trzymając się mego płaszcza:

— Zbliża się żydowska Pascha—mówił — ostatnie statki i karawany z pielgrzymami wyruszają do Jeruzalem. Zobaczymy, jakie w tym roku wybuchną rozruchy.

— Chciałbym ujrzeć święte żydowskie miasto — powiedziałem.

— Mądra myśl, panie! — zawołał. — Świątynia Heroda zaiste jest cudem świata! Podróżny, który jej nie zobaczył, nie widział niczego. Rozruchami się nie przejmuj, tak sobie tylko zażartowałem. W Judei drogi są bezpieczne, a w Jeruzalem panuje rzymski rygor. Dla utrzymania porządku stacjonuje tam cały legion żołnierzy italskich. Trzymaj się tylko dwa kroki za mną, a na pewno przy moich koneksjach uda się zdobyć dla ciebie bilet na statek do Joppy lub Cezarei. Oczywiście przewoźnicy najpierw będą twierdzić, że przed świętami wszystkie miejsca są już sprzedane. Ale przecież to byłby skandal, gdyby tak znamienity Rzymianin odszedł z kwitkiem.

Przewodnik tak mocno ciągnął mnie za poły płaszcza, że mimo woli szedłem za nim aż do kantoru armatora syryjskiego, usytuowanego zaledwie parę kroków od bazaru. Okazało się, że nie jestem jedynym cudzoziemcem, który marzy o spędzeniu Paschy w Jeruzalem. Oprócz Żydów, przybyłych z całego świata, wybierali się tam liczni zwykli turyści w poszukiwaniu atrakcji. Po szaleńczym targowaniu się, jakie potrafią zademonstrować tylko Grek z Syryjczykiem, nagle zorientowałem się, że mam zakupione miejsce w kajucie statku wiozącego pielgrzymów na wybrzeże Judei. Zapewniono mnie, że to jedyny i ostatni rejs, jaki w tym okresie organizują w Aleksandrii. Opóźnienie spowodowane było koniecznością wykończenia tego zupełnie nowego statku. Właśnie nazajutrz wyruszał w dziewiczy rejs, czyli nie należało się obawiać lepkiego brudu ani pasożytów, które tak uprzykrzają turystom podróż wzdłuż tych wybrzeży.

Przewodnik zażyczył sobie za usługi pięć drachm, ale wynagrodziłem go chętnie, bo dano mi znak i podjąłem decyzję. Był zadowolony, ponieważ otrzymał dodatkową zapłatę od armatora. Jeszcze przed wieczorem załatwiłem u swojego bankiera przekaz do Jeruzalem; mam na tyle doświadczenia, że jadąc do obcego kraju nie biorę ze sobą wiele gotówki. Zapłaciłem również za noclegi i inne usługi, a wieczorem wydałem pożegnalne przyjęcie dla kilku znajomych, których nie mogłem opuścić bez słowa. Nie podałem im jednak miejsca ani celu podróży, żeby zabezpieczyć się przed ich wścibstwem. Oznajmiłem tylko, że wyjeżdżam i wrócę najpóźniej jesienią.

Tego wieczoru, choć nie mogłem zasnąć, czułem się bardziej rześki niż przez całą zimę, w czasie której aleksandryjski żar wyssał moje ciało i myśli. Niechże sobie Aleksandria zostanie cudem świata dla turystów! Dla mnie wybił ostatni gong, żeby ją opuścić, bo inaczej zatracę się w gorączce użycia w tym zmęczonym grecką rriądrością mieście. Taki zblazowany mężczyzna jak ja może ulec jego urokom do tego stopnia, że jeśli posiedzi tu dłużej, zostanie w Aleksandrii na wieki.

Dlatego pomyślałem, że podróż morska i kilkudniowa wędrówka po rzymskich szlakach Judei oddadzą wielką przysługę zarówno memu ciału, jak i duchowi. Ale, jak to zwykle bywa, wcześnie zerwali mnie ze snu, żebym zdążył na statek, spałem więc za krótko i wymyślałem sobie od skończonych durniów, że zostawiam wygody cywilizowanego świata i jadę do obcej mi, wrogiej ziemi żydowskiej, sugerując się iluzorycznymi przepowiedniami i znakami, płodami własnej wyobraźni.

Takiego obłąkanego stanu ducha wcale nie poprawiło odkrycie, jakiego dokonałem w porcie. Zostałem bowiem oszukany gorzej, niż mogłem się spodziewać. Statek odnalazłem dopiero po długich poszukiwaniach, wypytywaniu i oglądaniu, bo własnym oczom nie wierzyłem, aby to zbutwiałe próchno, ta płaskodenna krypa była owym najnowszym, w dziewiczy rejs wypuszczanym cudem. Niewątpliwie łajba wymagała zabiegów, gdyż bez nowych uszczelnień i smołowania raczej by się nie utrzymała na powierzchni morza. Zapachy, jakimi mnie statek powitał, żywcem przypominały duchotę burdelu, armator Kanopos bowiem dla kamuflażu okadzał pokład najtańszymi kadzidłami. Przegniłe boki osłonięto pstrokatymi tkaninami, a dla uczczenia rejsu przywieziono z bazaru cały wóz zwiędłych kwiatów.

Mówiąc wulgarnie,: ta dzieża, naprędce osmołowana i ledwo przystosowana do morskiej żeglugi, była jak stara portowa dziwka, która w dziennym świetle waży się pokazywać jedynie owinięta od stóp do głów w pstrokate fatałaszki, bruzdy zmarszczek pokrywa warstwami pudru i z daleka odurza podłymi wonnościami. Podobne tej dziwce, fałszywe i pozbawione wszelkich złudzeń, było też spojrzenie nadzorcy statku, kiedy mnie powitał i klnąc się na wszystkich bogów zapewnił, że to jest właściwy statek, po czym wskazał mi mój barłóg wśród wielojęzycznego jazgotu, wrzawy, awantur, łez i dramatów pożegnań.

Kiedy to wszystko zobaczyłem, nawet nie wpadłem w gniew, ale ryknąłem wielkim śmiechem. Zaiste, człowiek nie musi szukać niebezpieczeństw, tylko ich mądrze unikać. No, ale strach przed wszelkim ryzykiem paraliżuje życie. Nasłuchałem się tylu filozofów, że jednego jestem pewien: nawet przy zachowaniu maksymalnej ostrożności nie można bodaj o kilka chwil przedłużyć swojego życia, jako że jego miara jest określona.

Są oczywiście i w naszych czasach egoistyczni i zabobonni bogacze, którzy łamią rzymskie prawo i dla rzekomego przedłużenia swego życia poświęcają trójgłowej bogini młode niewolnice, skracając im życie. W każdym większym mieście Wschodu znaleźć można wiedźmę lub obłąkanego, który zna zaklęcia i za dobrą opłatę gotów jest spełnić taką ofiarę. Moim zdaniem jest to absurdalne samooszukiwanie się. Człowiek potrafi siebie okłamywać i w dodatku jest przekonany, że każdemu dana miara i waga jego nie dotyczy. Co do mnie, to mam nadzieję, że jeśli dożyję starości, nie będę się bał śmierci na tyle, aby oddać się władzy szarlatanów.

W groteskowej sytuacji, w jakiej się znalazłem, pocieszała mnie okoliczność, że statek miał płynąć wzdłuż wybrzeża — no i to, że dobrze pływam.

Oddałem się niezmąconej radości, nie czułem nawet urazy za oszustwo, którego padłem ofiarą. Postanowiłem cieszyć się życiem i podróżą, a w przyszłości, zabarwiając nieco, przedstawiać opis wydarzeń jako doskonałą anegdotę.

Podniesiono kotwicę. Wiosła nieskładnie uderzyły o fale, statek się zakołysał, a rufa oderwała od przystani — kapitan chlusnął przez burtę z pucharu na cześć Fortuny. Rzeczywiście, lepszej ofiarobiorczyni nie można było wybrać, bo tylko przy sporej dozie szczęścia uda nam się dotrzeć do celu. Podróżni żydowscy wznosili ręce i patrząc na groźne morze przyzywali na pomoc po hebrajsku swego Boga. Na przednim pokładzie ustrojona wieńcami dziewczyna zaczęła brzdąkać na lirze, młody chłopiec grał na flecie. Nie trzeba było długo czekać, aby przy akompaniamencie instrumentów muzycznych rozbrzmiała najnowsza aleksandryjska fry wolna piosenka. Pątnicy żydowscy ze zgrozą zorientowali s...

Plik z chomika:

glory24

Inne pliki z tego folderu:

Mika Waltari - Egipcjanin Sinuhe.pdf (3329 KB)
Mika Waltari - Czarny aniol.pdf (1418 KB)
Mika Waltari - Cztery zmierzchy.pdf (612 KB)
Mika Waltari - Egipcjanin Sinuhe.prc (1277 KB)
Mika Waltari - Mikael 02 - Mikael Hakim.pdf (2229 KB)

Mika Waltari - Trylogia rzymska 01 - Tajemnica krolestwa.rtf

LIST PIERWSZY

Marek Mezencjusz Manilianus do Tulii.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: