Kazimierz Trzęsicki - Logika. Nauka i sztuka.pdf

(1938 KB) Pobierz
52613133 UNPDF
Kazimierz Trz¦sicki
Logika
Nauka i sztuka
Białystok 2006
4
Wyd. III, poprawione i poszerzone. Wersja elektroniczna.
Spis tre±ci
1 J¦zyk 15
1.1 Poj¦cie j¦zyka i jego funkcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1.1.1 Poj¦cie j¦zyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
1.1.2 Funkcje j¦zyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
1.2 Budowa i znaczenie wyra»e« . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
1.3 Kategorie wyra»e« . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37
1.3.1 Zdanie i prawdziwo±¢ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38
1.3.2 Nazwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
1.3.3 Predykaty, relacje, funkcje . . . . . . . . . . . . . . . . 72
1.3.4 Spójniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 88
1.3.5 Słówka kwantyfikuj¡ce . . . . . . . . . . . . . . . . . . 108
1.3.6 Znaki interpunkcyjne i akcent logiczny . . . . . . . . . 113
1.3.7 Tekst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117
1.4 Bł¦dy w słownym przekazywaniu my±li . . . . . . . . . . . . . 124
2 Rozumowania i argumentacja 141
2.1 Uznawanie i uzasadnianie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
2.2 Wynikanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152
2.3 Wnioskowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156
2.3.1 Wnioskowanie dedukcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . 156
2.3.2 Dowód wprost i dowód niewprost . . . . . . . . . . . . 159
2.3.3 Wnioskowanie uprawdopodobniaj¡ce . . . . . . . . . . 166
2.3.4 Wnioskowanie redukcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . 171
2.3.5 Indukcja enumeracyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
2.3.6 Indukcja matematyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . 178
2.3.7 Wnioskowania statystyczne . . . . . . . . . . . . . . . 180
2.3.8 Klasyfikacja rozumowa« . . . . . . . . . . . . . . . . . 222
2.4 Argumentacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
2.4.1 Z dziejów teorii argumentacji . . . . . . . . . . . . . . 227
5
6
SPIS TRECI
2.4.2 Poj¦cie argumentacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 230
2.4.3 Zasady argumentowania . . . . . . . . . . . . . . . . . 232
2.4.4 Metody argumentowania . . . . . . . . . . . . . . . . . 236
2.5 Bł¦dy w rozumowaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 246
2.5.1 Bł¦dy wieloznaczno±ci . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
2.5.2 Non sequitur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 254
2.5.3 Petitio principii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255
2.5.4 Non causa pro causa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257
2.5.5 Bł¡d uznania nast¦pnika i bł¡d odrzucenia poprzednika 258
2.5.6 Bł¦dy nieuzasadnionego uogólnienia i prowincjonalizmu 261
2.5.7 Bł¦dy reguły i wyj¡tku . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262
2.5.8 Paradoksy logiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266
2.5.9 Rola bł¦du . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270
3 Wynikanie, schematy i prawa logiki 275
3.1 Klasyczna logika zda« . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277
3.1.1 J¦zyk klasycznego rachunku zda« . . . . . . . . . . . . 277
3.1.2 Tautologia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
3.1.3 Wynikanie w klasycznej logice zda« . . . . . . . . . . . 284
3.1.4 Schematy i prawa logiki zda« . . . . . . . . . . . . . . 287
3.2 Logika kwantyfikatorów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 294
3.2.1 Sylogistyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 295
3.2.2 Klasyczna logika predykatów . . . . . . . . . . . . . . 315
3.3 Dedukcja naturalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 339
3.3.1 Reguły doł¡czania nowych wierszy dowodowych . . . . 339
3.3.2 Reguły tworzenia dowodu zało»eniowego . . . . . . . . 342
3.4 Tablice semantyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 348
4 Konceptualizacja, definiowanie . .. 365
4.1 Konceptualizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 366
4.1.1 Ekstensjonalna i intensjonalna charakterystyka zakre-
sów nazw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 367
4.1.2 Podział logiczny i klasyfikacja . . . . . . . . . . . . . . 371
4.1.3 Partycja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 376
4.1.4 Definicja przez abstrakcj¦ . . . . . . . . . . . . . . . . 378
4.1.5 Poj¦cia porz¡dkuj¡ce i typologiczne . . . . . . . . . . . 380
4.2 Definiowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
4.2.1 Budowa definicji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 385
4.2.2 Podział definicji ze wzgl¦du na pełno±¢ . . . . . . . . . 386
4.2.3 Podział definicji ze wzgl¦du na sposób definiowania . . 389
SPIS TRECI
7
4.2.4 Podział definicji ze wzgl¦du na stylizacj¦ . . . . . . . . 390
4.2.5 Podział definicji ze wzgl¦du na zadania . . . . . . . . . 391
4.2.6 Granice definiowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 395
4.2.7 Poprawno±¢ definicji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396
4.3 Eksplikacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 407
5 Pytanie i odpowied¹ 411
5.1 Budowa i rodzaje pyta« . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 411
5.2 Rodzaje odpowiedzi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 416
5.3 Praktyczne problemy stawiania pyta« . . . . . . . . . . . . . 422
Zgłoś jeśli naruszono regulamin