6.   UŁATWIENIA PODATKOWE DLA ŚRODKÓW BEZZWROTNEJ POMOCY ZAGRANICZNEJ

Przy dokonywaniu zakupów towarów i usług ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej przysługują pewne ułatwienia podatkowe w obszarze podatku od towarów i usług (VAT). Na podstawie odpowiednich aktów prawnych zarówno beneficjanci programów pomocowych, jak również jednostki wdrażające poszczególne programy mogą korzystać ze zwrotu podatku VAT lub zastosowania 0% stawki VAT.

Ponadto przy sprowadzaniu towarów z zagranicy tym samym instytucjom należy się zastosowanie zwolnienia z cła, a przy tym z podatku importowego oraz VAT-u.

W dalszej części zostaną opisane podstawy prawne, uprawniające do korzystania
z ułatwień, jak również procedury rejestracji umów na usługi oraz wydawania zaświadczeń dla  urzędów skarbowych i celnych.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999r. (Dz.U. Nr 109 poz. 1245) Rozdz. 11 stwierdza:

"za środki finansowe z pomocy zagranicznej uważa się bezzwrotne środki przekazane polskim podmiotom przez rządy obcych państw lub organizacje międzynarodowe udzielające pomocy na podstawie:

1) umów zawartych z Rządem Rzeczypospolitej Polskiej,

2) jednostronnych deklaracji rządów i organizacji międzynarodowych udzielających pomocy"

"Za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej uważa się także pochodzące ze wspólnego budżetu Unii Europejskiej środki finansowe, które zostały przekazane polskim podmiotom na sfinansowanie programów naukowo-badawczych, realizowanych przez te jednostki w ramach Piątego Programu Ramowego Unii Europejskiej oraz środki przekazane w ramach innych programów Unii Europejskiej."

"Za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej uważa się także pochodzące z budżetu Organizacji Traktatu Północno-Atlantyckiego (NATO) bezzwrotne środki finansowe przekazane na sfinansowanie programów badawczych, wykonywanych przez podmioty polskie realizujące te programy w Polsce."

6.1            Uzyskanie zaświadczenia w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej

Aby uzyskać zaświadczenie, określone w pkt 5 Rozporządzenia MF § 27.2 należy przesłać do Departamentu Koordynacji i Monitorowania Pomocy Zagranicznej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej (00-918 Warszawa, Al. Ujazdowskie 9):

-          pismo przewodnie, skierowane do dyrektora departamentu,

-          kopię umowy przyznania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej (umowa grantowa),

-          dokument potwierdzający posiadanie przez beneficjenta odrębnego rachunku bankowego, na którym zgromadzone są wyłącznie środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej.

UWAGA:

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 22.12.1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 109, poz.1245) rozdz. 11. § 27 aby starać się o zwrot naliczonego podatku instytucja powinna:

-          być zarejestrowana jako podatnik VAT (posiadać NIP);

-          prowadzić ewidencję zawierającą dane niezbędne do określenia kwoty zwrotu podatku ;

-          gromadzić środki pochodzące z funduszy bezzwrotnej pomocy na wyodrębnionym rachunku bankowym (dokonywać zakupów tylko i wyłącznie z tego rachunku);

-          w całości zapłacić należność obejmująca podatek naliczony z tytułu dokonanych zakupów towarów i usług oraz udokumentować zakup posiadaniem oryginału faktury VAT, a w przypadku importu towarów- dokument stwierdzający zapłatę cła
i podatków pobieranych przez organy celne

-          posiadać zaświadczenie, że zakup został sfinansowany ze środków, o których mowa w § 25 ust.4. Zaświadczenia wydaje Komitet Integracji Europejskiej (§27, st2).

-          złożyć wniosek w sprawie zwrotu podatku VAT, dołączony do deklaracji  podatkowej zgodnie z ustaleniami ustawy o podatku VAT.

Urząd Komitetu Integracji Europejskiej przyjmuje WYŁĄCZNIE kserokopie, które są POTWIERDZONE ZA ZGODNOŚĆ Z ORYGINAŁEM (podpis oraz pieczęć).

6.2            Podatek dochodowy od osób fizycznych

Podstawy prawne:

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych z 26 lipca 1991 roku- tekst jednolity ogłoszony w  Dzienniku Ustaw nr 90 z 1993 r. poz. 416

Obwieszczenie Ministra Finansów z dnia 31 stycznia 2000r w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

Dziennik Ustaw Nr 14 z 2000, poz.176

Ustawa z 9 listopada 2000 o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Dziennik Ustaw Nr 104 z 2000 r. poz. 1104

Art.21, ust.1, pkt. 46

[Wolne od podatku dochodowego są] dochody uzyskane przez podatników od rządów państw  obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, pochodzące ze środków bezzwrotnej pomocy przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów  Rzeczypospolitej Polskiej, właściwego ministra lub agencje rządowe: w tym również w przypadkach, gdy przekazanie tych środków jest dokonywane za pośrednictwem podmiotu upoważnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej na rzecz podmiotów, którym służyć ma ta pomoc.

Uwaga: w myśl powyższej ustawy wszelkie dochody osób fizycznych opłacanych z funduszy uzyskanych w ramach pomocy zagranicznej są zwolnione z płacenia podatku dochodowego. 

6.3           
Podatek dochodowy od osób prawnych

Podstawa prawna Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 137, poz. 639). Art.l7, ust. 1, pkt. 23 stwierdza, iż wolne od podatku są:

"dochody pochodzące z międzypaństwowych instytucji finansowych lub ze środków przyznanych przez rządy obcych państw na podstawie umów zawartych z tymi instytucjami lub państwami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe."

"odsetki od dochodów lub środków, o których mowa w pkt. 23, lokowanych na bankowych rachunkach terminowych".

Komitet Integracji Europejskiej nie został wymieniony w powyższych ustawach. Stąd jedynym organem upoważnionym do podejmowania działań w kierunku wyjaśnienia wątpliwości jest Minister Finansów (a w jego imieniu obsługujący go urząd, czyli Ministerstwo Finansów). Zgodnie z tym wszelkie pytania dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych oraz prawnych, które przesyłane są do UKIE kierujemy, zgodnie z kompetencjami do Dep. Podatków Bezpośrednich i Opłat MF.

6.4            Zastosowanie stawki 0% VAT  na usługi

(Dziennik Ustaw Nr 109 z 1999, poz.1245) 0% stawka podatku VAT dotyczy TYLKO zakupów usług, dokonywanych  w ramach bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Podstawa prawna - Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22.12.1999 r w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 109, poz.1 245).

Zasady rejestracji umów o świadczenie usług finansowanych z bezzwrotnej pomocy zagranicznej, uprawniającej do zastosowania 0% stawki VAT:

1. Wnioski wg załącznika nr 1 należy kierować do Dyrektora Departamentu Koordynacji i Monitorowania Pomocy Zagranicznej Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej; 00-918 Warszawa, Al. Ujazdowskie 9, tel. do sekretariatu 694-75-45.

2. Zarejestrowanie umowy następuje na wniosek zainteresowanej instytucji, przy czym występującym może być jedna ze stron umowy (zamawiający lub usługodawca).

3. Wniosek składany jest w trzech oryginałach, przy czym jeden z nich należy opatrzyć znaczkiem o określonej wartości opłaty skarbowej, każdy z wniosków musi być podpisany i opieczętowany.

4. Do składanego wniosku należy dołączyć załączniki (w jednym egzemplarzu) wraz ze znaczkami o określonej wartości opłaty skarbowej na każdy załącznik.

a) w przypadku rejestracji umowy pomiędzy jednostką zarządzającą środkami pomocowymi a bezpośrednim wykonawcą usługi, są to:

kopia umowy na usługi,

-          kopia dokumentu potwierdzającego posiadanie przez zamawiającego usługę odrębnego rachunku bankowego, na którym zgromadzone są wyłącznie środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej,

-          kopia umowy o przekazaniu środków pomocowych (umowa grantu) lub
o współfinansowaniu inwestycji z programu pomocowego,

b) w przypadku rejestracji umowy podwykonawczej, gdzie dysponentem środków (punkt 3 wniosku) jest pierwszy kontraktor , są to:

-          dokumenty wymienione w pkt. 4a,

-          kopia umowy na usługi z podwykonawcą,

-          kopia dokumentu potwierdzającego posiadanie przez kontraktora odrębnego rachunku bankowego lub subkonta, na którym zgromadzone są wyłącznie środki pochodzące z bezzwrotnej pomocy zagranicznej,

-          kopia zarejestrowanego wniosku o świadczenie usług pomiędzy zamawiającym  
a pierwszym wykonawcą kontraktu.

5. Stawkę 0% VAT można zastosować dopiero po momencie zarejestrowania pisemnej umowy na usługi finansowane ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej
(tzn. przyjąć lub wystawić fakturę z 0 % VAT).

Wniosek o rejestrację umowy o świadczenie usług nabywanych za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej jest dostępny na stronie  internetowej Centrum Informacji Europejskiej: http://www.cie.gov.pl/dpz/zeroprocent.html

6.5            Zwrot naliczonego podatku VAT

Zwolnienie z cła z tytułu finansowania zakupu ze środków bezzwrotnej pomocy powoduje „automatycznie” zwolnienie z opłaty podatku VAT.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 8 stycznia 1993 roku  o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym

Dziennik Ustaw Nr 11 z 1993 roku, poz.50 art.7.1.   oraz

Ustawa z dnia 31 lipca 1997 o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz
o podatku akcyzowym -  Dziennik Ustaw Nr 111 z 1997 roku, poz. 722.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 1999 w sprawie wykonywana niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym

Dziennik Ustaw  Nr 109 z dnia 29 grudnia 1999, poz.1245

Rozdział 11. Przypadki i zasady zwrotu podatków podatnikom dokonującym zakupu towarów i usług lub importu towarów, finansowanych ze środków bezzwrotnej pomocy zagranicznej

§25.1. Podatnikom, którzy dokonują zakupu towarów i usług lub importu towarów za środki finansowe bezpośrednio im przekazane z odrębnego rachunku bankowego, na którym są ulokowane wyłącznie środki z pomocy zagranicznej, przysługuje zwrot podatku naliczonego.

2. Przepis ust.1 stosuje się odpowiednio do podatników dokonujących bezpośrednio zakupów lub importu za środki finansowe przekazane z rachunku bankowego, na którym są ulokowane środki przekazane z pomocy zagranicznej.

4. Za środki bezzwrotnej pomocy zagranicznej uważa się także pochodzące ze wspólnego budżetu Unii Europejskiej środki finansowe, które zostały przekazane polskim podmiotom na sfinansowanie programów naukowo-badawczych, realizowanych przez te jednostki w ramach Piątego Programu Ramowego Unii Europejskiej oraz środki przekazane w ramach innych programów Unii Europejskiej.

Warunki, jakie należy spełnić, aby uzyskać zwrot podatku zapłaconego
w momencie zakupu (Dz.U.Nr109 z 1999, poz.1245, §27  ze zmianami Dz.U.nr121
z 2000 poz.1296) {z wnioskiem o zwrot VAT-u występują służby finansowe instytucji w terminach określonych Rozporządzeniem Ministra Finansów}.

UWAGA: Procedura uzyskania zaświadczenia, o którym mówi pkt. 5 Rozporządzenia MF, § 27.2 została omówiona w punkcie 6.1 niniejszego opracowania.

6.6            Cło

Przepisy, które regulują reguluje zasady i tryb przywozu / wywozu towarów na /
z polskiego obszaru celnego:

Ustawa  z  dnia 9 stycznia 1997 roku  Kodeks Celny –

Dziennik Ustaw Nr 23 z 1997, poz.117

Tytuł  VI „Operacje Uprzywilejowane”, Dział I „Zwolnienia”.

Art. 190 § 1.

Przywóz towarów z zagranicy w ramach ustanowionych norm zwolniony jest od

cła, jeżeli przedmiotem przewozu są:

pkt.11 – rzeczy przywożone w ramach bezzwrotnej pomocy udzielanej przez rządy państw obcych oraz międzynarodowe organizacje międzyrządowe.

Dokumenty, jakie należy przedstawić przy odprawie celnej określa Zarządzenie Prezesa Głównego Urzędu Ceł z dnia 23 września 1997 roku w sprawie deklaracji skróconych
i zgłoszeń celnych - Monitor Polski Nr 72 z 10.10.1997 roku, poz. 690, Dział V.

Oddział 6 „Odprawa czasowa” 

(może nas interesować jeśli będziemy chcieli tylko wypożyczyć sprzęt z zagranicy)

Art.145. § 1

Procedura odprawy czasowej pozwala na wykorzystywanie na polskim obszarze celnym towarów nie krajowych przeznaczonych do powrotnego wywozu bez dokonywania żadnych zmian, z wyjątkiem zwykłego zużycia wynikającego z używania tych towarów,
z całkowitym lub częściowym zwolnieniem od cła i bez stosowania wobec nich środków polityki handlowej

Zgodnie z Art. 148 powyższej ustawy Minister Finansów w osobnym rozporządzeniu
z 1999 r. (Dz.U. Nr104 z 1999, poz.1195) określił listę towarów podlegających odprawie czasowej z całkowitym zwolnieniem od cła. Wśród nich wymienia się wyposażenie naukowe.

6.7            Zamówienia publiczne

Tekst jednolity Ustawy o zamówieniach publicznych

Dziennik Ustaw Nr 119 z 1998 roku, poz. 773

Art2. pkt.7) d) definiuje jako środki publiczne:

„środki pomocy zagranicznej przyznane na podstawie umów międzynarodowych, chyba, że umowy te określają odmienne procedury wykorzystania tych środków”