3.doc

PROFILAKTYKA ZABURZEŃ W ZACHOWANIU UCZNIÓW WYKŁAD 3 (15 IX 2011)

1 DIAGNOZA ZABURZEŃ W ZACHOWANIU UCZNIÓW:

- Podstawowe założenia:

-> diagnoza powinna być prowadzona jak najwcześniej (przed 6 rokiem życia)

-> powinna dotyczyć całego społeczeństwa

-> powinna wykorzystywać metody ilościowe i jakościowe

-> powinna być powtórzona w okresie adolescencji (12-13 lat), oraz w okresie 17-18 lat

- Kryteria klasyfikacji:

* ICD 10- Międzynarodowa Klasyfikacja Zaburzeń, opracowana przez WHO, co jakiś czas poddawana weryfikacji (obecnie wersja z 1992 roku) wyróżnia 10 grup zaburzeń.

*DSM 4- klasyfikacja amerykańska. Zarówno ICD 10, jaki DSM 4 stosują opisowe podejście do zaburzeń, kategoryzują zaburzenia psychiczne, a nie dzieci, które je przejawiają.

I GRUPA- zachowania agresywne, czyli agresja skierowana wobec ludzi i zwierząt:

- zachowania nieagresywne (niszczenie cudzej własności)

- oszustwo i kradzież

- bardzo poważne łamanie reguł i zasad, praw i nakazów

Zaburzenia typu CD- zachowania antyspołeczne.

II GRUPA- zaburzenia opozycyjno- buntownicze ODD- to zespół negatywnego, wrogiego i buntowniczego zachowania utrzymującego się co najmniej 6 miesięcy, w czasie których występują 4 lub więcej następujących cech:

- często wpada w złość

-często kłóci się z dorosłymi

-aktywnie buntuje się

- umyślnie dokucza innym

- obwinia innych za swoje błędy

- bywa przewrażliwione

- bywa złe i urażone

-bywa złośliwe i mściwe

2 ROZPOWSZECHNIENIE ZABURZEŃ ZACHOWANIA:

* ODD- 5- 10% populacji dziecięcej

*CD- 1- 5% populacji dziecięcej

*W około 50% ADHD występuje ODD/CD

*Niemal wszystkie dzieci poniżej 12 roku życia z ODD/CD spełniają kryteria ADHD

*2/3 adolescentów z CD spełnia kryteria ADHD

3 WSPÓŁWYSTĘPOWANIE ODD/CD Z INNYMI ZABURZENIAMI:

- ADHD 75-90%

- zaburzenia lękowe 60-75%

- depresja 15-31%

4 ADHD A KARY CIELESNE:

- 96% rodziców dzieci z ADHD bije swoje dzieci

- 70% dzieci jest bitych bardzo często

- 35% dzieci jest bitych tak, że pozostają ślady

5 ZABURZENIA ZACHOWANIA I ZACHOWANIA AGRESYWNE W POLSCE:

-przyczyny:

*zmiany w sferze społeczno- kulturowej

*wysokie bezrobocie

*niedostateczny nadzór dorosłych

*patologia rodzinna

*mniejsza stabilność rodziny

6 NIEDOSTOSOWANIE SPOŁECZNE :

- M. Grzegorzewska (1959)- symptomy: tendencje społecznie destruktywne, chęć wyżycia się w akcji, nieżyczliwy stosunek do człowieka, zrzucanie winy, brak hamulców, sugestywność, nieumiejętność wyjścia z trudnej sytuacji.

- wg Pospiszyla (1980) wyżej wymienione cechy zachowania składają się na to, co w psychologii nazywa się zaburzeniem osobowości.

- H.Spionek (1965)- tzw. dzieci niedostosowane to takie, u których zaburzeniu uległa sfera emocjonalno- wolowa oraz rozwój charakteru i osobowości, co powoduje zakłócenia stosunków społecznych między dziećmi a ich otoczeniem. (zaburzenia emocjonalno- wolowe też u Pospiszyla i Żabczyńskiej).

- J. Konopnicki (1971)- wyróżnia 5 symptomów niedostosowania

- w literaturze psychiatrycznej koncepcja Bowersa (1969) podaje kryteria zaburzeń w zachowaniu:

*niezdolność uczenia się

*niezdolność zawierania i utrzymywania kontaktów z dorosłymi i rówieśnikami

*nieodpowiednie zachowanie i przejawianie emocji w sytuacjach codziennych

*stany niezadowolenia, depresja

*fizyczna agresja (tendencja do ujawniania fizycznych symptomów agresji)

-Namysłowska (1993)- zachowania, które mają charakter przewlekły (6 miesięcy) i są nieakceptowane społecznie:

*u dzieci młodszych są to:

->zwiększona, często zdezorganizowana aktywność

->powtarzające się akty nieposłuszeństwa, nadmierny upór

->napady złości, gniewu, rzucanie się na podłogę, niszczenie przedmiotów

->kłamstwa

->okrucieństwo wobec zwierząt

*u dzieci starszych i młodzieży:

->agresja fizyczna, inicjowanie bójek

->okrucieństwo wobec młodszych i słabszych

->kradzież

->kłamstwa

->wagary, ucieczki

->przedwczesne i przygodne kontakty seksualne

->autodestrukcja

->leki i alkohol

*postacie zaburzeń zachowania (Namysłowska):

- zaburzenia ograniczone do domu rodzinnego

- zaburzenia zachowania wraz z zaburzeniami w procesie socjalizacji

- zaburzenia zachowania bez towarzyszących  zaburzeń w procesie socjalizacji

- zaburzenia opozycyjno- buntownicze

7 TYPOLOGIA ZABURZEŃ ZACHOWANIA:

*H. Spionek (1924-1991)- korzysta z testów Pawłowa siły i ruchliwości procesów nerwowych, wymienia:

-> 2 typy ekspansywne:

-nadpobudliwy i nadwrażliwy

-> 2 typy bierne:

-zahamowany i spowolniały, pozornie uczuciowo- obojętny

Przyczyny:

- właściwości układu nerwowego (biologiczne)

- więź uczuciowa z rodzicami

- wadliwe reakcje rodziców na zaburzenia rozwojowe i zachowanie dziecka

- trudności i niepowodzenia w nauce

ZABURZENIA W ROZWOJUà TRUDNOŚCI W NAUCEà NIEPOWODZENIA SZKOLNEà ZABURZENIA W ZACHOWANIUàß TRUDNOŚCI WYCHOWAWCZEàà

*J. Konopnicki (D. H. Stott)

-wrogie

-niekonsekwentne

-zahamowane

- aspołeczne

*T. M. Achenbach (1978):

- zaburzenia internalizacyjne

- zaburzenia eksternalizacyjne

- zaburzenia I+E

-> dzieci z zaburzeniami internalizacyjnymi:

- rodzą się z nadmiarem kontroli wewnętrznej

- są skłonne do rzutowania pobudzenia „do wewnątrz”

- wycofują się z relacji

- wczesne przejawy są predykatorami depresji, poczucia osamotnienia, izolacji

-> dzieci z zaburzeniami eksternalizacyjnymi:

- negatywne uczucia nie są głębiej przeżywane, ale rzutowane „na zewnątrz”

- w sytuacjach frustrujących oczekują natychmiastowych gratyfikacji

- stają się często chronicznymi przestępcami