wykład 5.pdf

Historia Literatury Islandii 10.03.2009

1. Świat Voluspå

–dualizm – pierwiastek męski i żeński;

–bogowie = pierwiastek męski – wyposażają człowieka w świadomość, ożywiają go;

–Norny = pierwiastek żeński – są źródłem przeznaczenia człowieka;

–pierwiastek żeński był konieczny do stwarzania kolejnych elementów świata

- strofa 35 – Olbrzymka Sygin ( zaślubiona Lokiemu ) - włączy się do walki

przeciwko bogom;

- strofa 40 – Starucha – rodzi dzieci Fernirowi

( odpowiednik Starca – Odyna – ze strofy 28 = paralela między nimi );

2. Wersy 61-66

–zmiana perspektywy – z czasu przeszłego na czas przyszły;

–zmiana czasu jest znacząca – wróżka mogła patrzeć w przyszłość z perspektywy

przeszłości ( jak na przeszłość );

3. Mit stworzenia

–bogowie skandynawscy tworzą z istniejącej materii, zużywając do tego swoją moc ( tak

jakby z niej rezygnowali ) - w Biblii świat był tworzony z niczego;

–przyczyna Ragnaroku leży w samym akcie stworzenia;

–pierwiastek żeński = przeznaczenie;

–walka dla bogów z przeznaczeniem jest z góry przegrana;

4. Model Świata

- høysete – miejsce siedzące, uroczyste

z niego się zarządzało;

- tuntre – drzewo w centrum domostwa

'tun' – działka;

5. Model Kirsten Hastrup ( 1990 )

- oparty na 2 osiach:

ÅSGARD

- horyzontalnej;

- wertykalnej;

- dualistyczny obraz świata

MIDGARD

- nie 3 okręgi – tylko 2

- dla niej światem zagospodarowanym

jest Åsgard i Midgard;

- a Utgard jest miejscem nie podlegającym

UTGARD

żadnym regułom;

1 ©

6. Plan wertykalny

–wg osi świata – czyli drzewa Yggdrasil

- pierwiastek męski ( choć są też boginie );

BOGOWIE

CHAOS

Porządek My

Ludzie

OBCY

NORNY

- pierwiastek żeński

–plan horyzontalny – cyrkularne pojęcie czasu ( nawracanie, cyrkularność );

–plan wertykalny – linearne pojęcie czasu ( coś co biegnie nie wraca do punktu wyjścia );

7. Mity w Eddzie

–kosmogonicznie;

–teogoniczne;

–antropogeniczne;

–o pochodzeniu społeczeństwa ( „Pieśń o Rigu” )

8. Hierarchia społeczna

–król;

–jarl;

–wolny chłop;

kwestia wolności i majątku ( własność ziemi )

–wyzwoleniec;

–niewolnik;

9. „Pieśń o Rigu”

–w manuskrypcie Codex Wormianus ( XIV w );

–Rig = Heimdal ( wiele wspólnych cech z Odynem );

–o powstaniu hierarchii społecznej ( 3 warstw: niewolników, chłopów i wojowników );

–wszyscy ludzie pochodzą od tego samego boga – równy początek ale nie są sobie równi !!!

–pary odwiedzane przez Riga:

- Ai i Edda ( Pradziad i Prababka )

podłe jedzenie ( chleb pełen plew ) - urodził się syn Thræll ( niewolnik );

miał kalekie kostki, długie pięty, krzywe plecy;

gdy rósł w siłę wykonywał pracę, która nie była twórcza;

2 ©

- Afi i Amma ( Dziadek i Babka )

pracowali fizycznie ale wymagało to pewnych zdolności;

podali bogu cielęcinę;

urodził się syn – Karl – rudy, rumiany;

- Fadir i Modir ( Ojciec i Matka )

nie wykonywali żadnej pracy ;

jedyne zajęcia były związane z walką ( orężem );

posiłki bardziej tłuste;

urodził się syn – Jarl – który uprawiał sporty i trenował do walk;

Rig widząc wspaniale rozwijającego się Jarla – uznał go za swego syna !!!

nauczył go run ( co było atrybutem Odyna );

darował dziedzictwo;

następnie Jarl nauczył swego młodszego syna – Kon'a – run;

Kon przerósł swego ojca Jarla – był prawie tak wspaniały jak sam bóg Rig;

–JARL

–młody Kon = KON UNGR

[ Konungr = syn szlachetnie urodzonego = KRÓL – a zatem królowie jako

wnukowie bogów ]

3 ©

–władcy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: