Ogniwo drugie – poznanie nowych faktów.
Proces ten opiera się zarówno na czynnościach teoretycznych jak i praktycznych, które są dostosowane do wieku oraz zdolności uczniów, co umożliwia przyswojenie przez nich określonych wiadomości, umiejętności i nawyków.
Istnieją następujące sposoby poznania:
- Empiryczne:
* bezpośrednie (spostrzeganie, obserwacja, eksperyment)
* pośrednie (mapy, strategie, schematy, modele)
-Werbalne:
*słowo mówione (opowiadanie, pogadanka, opis, wykład, dyskusja)
* słowo pisane ( opowiadanie, opis, praca z książką)
Czym się różni spostrzeganie od obserwacji?
Spostrzeganie:
-uczeń patrząc na różne przedmioty zauważa to, co się „rzuca w oczy”
-nauczyciel pyta o obraz, np. „co się podoba?”
-oglądany przedmiot staje się tylko przedmiotem chwilowego zainteresowania ucznia, ale nie jest przedmiotem poznania
-takie spostrzeganie ma znikomą wartość, uczeń nie wyodrębnia ważnych cech rzeczy lub zdarzeń, nie pobudza to procesów myślowych ucznia, nie wymaga wysiłku z jego strony.
Obserwacja:
-różni się tym od spostrzegania, że pozwala dochodzić do sądów spostrzeżeniowych umożliwiających udzielenie odpowiedzi na pytanie.
-w toku zwykłego spostrzegania uczeń też dochodzi do pewnych sądów, które wypowiada, lecz treść tych sądów stanowi tylko to, co na „pierwszy rzut oka” zauważa
-obserwacja zazwyczaj jest poprzedzana przygotowaniem przez nauczyciela pomocy naukowych
-przed rozpoczęciem obserwacji nauczyciel lub uczeń formułuje zagadnienie i cel obserwacji, a następnie instrukcję w sprawie jej przeprowadzenia.
Mowa:
-towarzyszy procesom spostrzegania, obserwacji, eksperymentu
-uczeń wyraża za pomocą słów swoje wrażenia, spostrzeżenia i wyobrażenia
-nauczyciel stawia pytania przed rozpoczęciem obserwacji, zaciekawiając uczniów jej tematem, zachęcając ich do formułowania odpowiedzi.
Błędy nauczycieli popełniane na tym etapie kształcenia:
-zmuszanie uczniów do podawania szybkich wypowiedzi oraz formułowania wniosków czy uogólnień
-odpowiadanie za uczniów, samodzielne formułowanie wniosków („niecierpliwy nauczyciel”)
-nieodpowiedni dobór obiektów do przeprowadzanej obserwacji oraz warunków w jakich ona przebiega.
Trudności uczniów:
-brak koncentracji na najważniejszych cechach
-problemy wynikające ze słabego wzroku
- problemy wynikające z trójwymiarowości
- problemy związane z używaniem pojęć w ich właściwym znaczeniu
- problemy związane z rozumieniem i przyswajaniem treści typowo teoretycznych
- trudności wiążące się z wyciąganiem odpowiednich wniosków
-brak zainteresowania tematem lekcji
xjednachwilax