1. Zagrożenia środowiska występujące podczas prowadzenia prac wiertniczych.
Podczas prowadzenia prac wiertniczych występują następujące zagrożenia dla środowiska: - szkodliwe oddziaływanie wiertni na środowisko w wyniku nadmiernego hałasu powodowanego przez urządzenia mechaniczne wiertni; skażenie atmosfery węglowodorami i ewentualnie siarkowodorem podczas awaryjnych erupcji gazu lub ropy naftowej z odwiertu (faza prób); emisję do atmosfery spalin z silników spalinowych oraz emisję zanieczyszczeń z kotłowni opalanych zasiarczonym węglem; negatywne oddziaływanie na glebę podczas prowadzenia prac przygotowawczych (przygotowanie drogi dojazdowej, placu pod wiertnie); skażenie gruntu i wód podziemnych ściekami i odpadami wiertniczymi powstającymi w trakcie prowadzenia prac wiertniczych. Ścieki i odpady wiertnicze powodują: - niekorzystne zmiany pH,; -zaburzenie równowag jonowych utrudniając pobieranie przez rośliny właściwych składników mineralnych,; - nadmierne zasolenie wód i gleby.
2.Zagrożenia środowiska występujące podczas eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu ziemnego.
Wynikające z działalności kopalni zagrożenia dotyczące zanieczyszczeń powietrza są związane z dwoma typami źródeł emisji. Pierwszy z nich to źródła, z których są emitowane do atmosfery substancje stanowiące lotne składniki gazu. Wymieniony rodzaj źródeł emituje do atmosfery głównie metan, węglowodory alifatyczne wyższe od metanu oraz - choć w znacznie niniejszych ilościach -siarkowodór, węglowodory aromatyczne i radioaktywny radon. Drugi to emitory, z których są odprowadzane spaliny z pochodni, kotłowni oraz silników spalinowych wytwarzających energię niezbędną do zasilenia urządzeń. Emisje te mogą być związane z: -zrzutami gazu podczas testowania bądź syfonowania odwiertów; -działaniem urządzeń instalowanych w celu zapewnienia bezpieczeństwa odbioru gazu poprzez niedopuszczenie do nadmiernego wzrostu ciśnienia; -ucieczkami gazu przez nieszczelności gazociągów i armatury, zwłaszcza przez zawory, złącza i uszczelki; -przedostawaniem się do atmosfery par z regeneratorów glikolu etylowego, zawierających niekiedy węglowodory aromatyczne i siarkowodór; -nieszczelnościami w instalacjach odsiarczania gazu oraz odprowadzaniem do atmosfery kwaśnych gazów resztkowych z tych instalacji. Zanieczyszczenia atmosfery jako rezultat wprowadzenia do niej gazów spalinowych z pochodni, silników spalinowych, kotłowni, wiążą się z obecnością w tych gazach: -tlenków azotu głównie NO i NO2: i tlenków siarki a przede wszystkim SO2 ;-węglowodorów i związków organicznych powstałych w wynikli niecałkowitego spalania paliw; -metanu i węglowodorów aromatycznych, tzw. BTEX, które stanowiły składniki paliw i nie uległy spaleniu,
3. Zagrożenia środowiska związane z budową i eksploatacją gazociągów.
Wpływ budowy i eksploatacji gazociągów na środowisko uzależniony jest od: - parametrów technologicznych gazociągu; - ilości i wielkości obiektów towarzyszących tj: tłocznie, stacje redukcyjno – pomiarowe; - rodzaju i wyposażenia (armatury, odwadniaczy); - trasy przebiegu (ominięcie obszarów szczególnej ochrony); - głębokości posadowienia; - budowy geologicznej podłoża; - warunków hydrogeologicznych; -warunków krajobrazowych; -występowania szaty roślinnej; -czasu prowadzenia i organizacji prac budowlanych i montażowych; - materiału wykorzystywanego do budowy gazociągu. Budowa i eksploatacja gazociągów powoduje następujące zagrożenia dla środowiska: - niszczenie struktury gleby, zmianę jej cech i częściową degradację humusu; - zmiany hydrogeologiczne związane z odwadnianiem wykopów,; - wycinanie drzew i krzewów w obrębie pasa budowlano - montażowego, - emisję hałasu do środowiska w wyniku pracy sprzętu budowlanego,; - emisję spalin do atmosfery z silników pojazdów i maszyn; - zanieczyszczenie wód powierzchniowych w wyniku naruszenia osadów dennych
4.Geologiczne i hydrogeologiczne warunki lokalizacji składowisk odpadów.
Poprawna lokalizacja składowiska odpadów ma bardzo duże znaczenie i powinna uwzględniać warunki demograficzne, topograficzne, geologiczne, geotechniczne, klimatyczne i zasady gospodarki przestrzennej.WARUNKI GEOLOGICZNE Najbardziej odpowiednimi gruntami pod składowisko są grunty piaskowe o głęboko zalegającym zwierciadle wody podziemnej. Im głębiej ono występuje tym składowanie odpadów jest mniej szkodliwe dla środowiska. Należy unikać lokalizowania składowisk odpadów na łatwo przepuszczalnych gruntach, gdy zwierciadło wody podziemnej występuje na głębokości do 2 m, a w gruntach zwięzłych do 1 m. Odpadów nie należy składować w wyrobiskach po eksploatacji skał wapiennych oraz innych skal twardych silnie spękanych ze względu na zagrożenie wód podziemnych. WARUNKI HYDROGEOLOGICZNE:1.Warunki optymalne (lokalizacja możliwa) występują na obszarach gdzie brakuje poziomów wodonośnych o znaczeniu użytkowym oraz tam, gdzie poziomy występują, na znacznych głębokościach i są odizolowane od powierzchni skałami nieprzepuszczalnymi. Czas przesiąkania do warstwy wodonośnej wynosi więcej niż 25 lat.; 2. Warunki niedogodne (lokalizacja niemożliwa) - występują na obszarach Głównych Zbiorników Wód Podziemnych, w strefach Obszarów Najwyższej Ochrony, gdzie czas pionowego przesiąkania wody jest krótszy od 5 lat oraz w strefach ochrony ujęć wód pitnych; 3.Warunki mało dogodne (lokalizacja możliwa) - występują na obszarach gdzie poziomy wód podziemnych są niedostatecznie izolowane od wpływów z powierzchni.;
5. Konstrukcje otworów obserwacyjnych wykorzystywanych w monitoringu środowiska.
OTWÓR MONITORINGOWY - filtr znajduje się 0,5m pod zwierciadłem wody.
Prawidłowy kontrolny otwór hydroekologiczny powinien
obejmować wszystkie stany.
Powierzchnia perforowana znajduje się powyżej zwierciadła wody i
1m poniżej najniższego spodziewanego zwierciadła wody.
6. Migracja produktów naftowych w środowisku gruntowo-wodnym. Zanieczyszczenie środowiska gruntowo - wodnego produktami naftowymi następuje podczas ich produkcji, magazynowania oraz transportu. Po wycieku produkty naftowe przechodzą do warstwy wodonośnej, ulegając po części adsorpcji na materiale skalnym, po części zaś infiltrują, aż do osiągnięcia zwierciadła wody podziemnej. W środowisku podziemnym produkty naftowe mogą występować jako produkty wolne lub związane w trzech fazach: lotne - faza gazowa; ciekłe - faza ciekła; zaadsorbowane przez materiał skalny - faza stała. Ruch produktów naftowych w strefie reguluje siła grawitacji, napięcie powierzchniowe, p kapilarność.Zanieczyszczenie środowiska gruntowo- wodnego produktami naftowymi (PN) następuje podczas ich produkcji, magazynowania oraz dystrybucji (transportu). Po wycieku PN przechodzą przez strefę aeracji do warstwy wodonośnej, ulegając po części adsorpcji na materiale skalnym, po części zaś infiltrując, aż do osiągnięcia zwierciadła wody podziemnej. W środowisku podziemnym mogą one występować jako produkty wolne lub związane w 3 fazach (rys):
1)lotne- faza gazowa PNL,
2)ciekłe, nie mieszające się z wodą (PNNW) lub rozpuszczone w wodzie (PNR)- faza ciekła,
3)zaadsorbowane przez materiał skalny (PNA)- faza stała.
Stan fizyczny, w jakim produkty naftowe występują w środowisku gruntowo- wodnym, odgrywa istotną rolę, wpływając na migrację oraz na możliwości oczyszczania. Rozkład ilościowy zależy od typu PN oraz od lokalnych warunków geologiczno- hydrogeologicznych. Większa część ich jest obecna jako PNL, PNA oraz PNNW, pływające po powierzchni zwierciadła wody podziemnej. PNR mogą, mimo niewielkiej zawartości, stanowić zagrożenie dla całej warstwy wodonośnej, z uwagi na ich przemieszczanie się wraz z woda. Ruch PN w strefie aeracji regulują te same zjawiska, co w przypadku infiltracji wody, tj. siły grawitacji, napięcie powierzchniowe, kapilarność. Istotną rolę odgrywają także procesy zależne od wilgotności gruntu i lokalnych warunków przepływu (histereza, przepływ w makroporach, porach kapilarnych lub subkapilarnych, przepływ laminarny Darcy). Ruchliwość PN w tej strefie zależy od: zdolności faz do przemieszczania się, zdolności do przemian fazowych. W strefie saturacji wzrasta ruchliwość PN w kierunku poziomym, prowadząc do rozszerzania się plamy zanieczyszczenia. Transport PNNW zależy przede wszystkim od ich gęstości, lepkości, własności zwilżania powierzchniowego, podczas gdy na ruch PNR większy wpływ wywierają zjawiska adwekcji (ruch konwekcyjny), dyspersja, sorpcja i procesy opóźniające (retencja), oraz chemiczna i biologiczna transformacja Początkowe stadia migracji przedstawiono na rysunku.0
7. Zasady organizacji i prowadzenia monitoringu wód podziemnych wokół składowisk odpadów . Monitoring wód podziemnych
Monitoring jakości wód podziemnych -jest to kontrolno-decyzyjny system oceny dynamiki-antropogenicznych przemian zachodzących w wodach podziemnych. Polega on na prowadzeniu w wybranych charakterystycznych punktach powtarzalnych pomiarów i badań jakości tych wód, interpretacji wyników badań oraz prognozowania zmian w układzie przestrzennym i czasowym. Celem monitoringu wód podziemnych jest wspomaganie działań zmierzających do likwidacji lub ograniczenia ujemnego wpływu czynników antropogenicznych na jakość wód podziemnych. Monitoring jakości wód podziemnych w Polsce realizowany jest w trzech rodzajach siecią obserwacyjnych: Krajowej - zadaniem jej jest kontrola jakości wód podziemnych we wszystkich poziomach użytkowych poza oddziaływaniem lokalnych ognisk zanieczyszczeń i sygnalizacja zagrożeń w skali kraju; Regionalnej - zadaniem ich jest rozpoznanie i kontrola jakości wód o znaczeniu regionalnym poza oddziaływaniem lokalnych ognisk zanieczyszczeń. Lokalnej - zadaniem monitoringu lokalnego jest rozpoznanie i śledzenie wpływu istniejących lub potencjalnych ognisk zanieczyszczeń na jakość wód podziemnych w celu przeciwdziałania ewentualnej degradacji jakości tych wód
8. Cel i zasady prowadzenia powierzchniowych badań geochemicznych. Monitoring powierzchni ziemi.
Monitoring powierzchni ziemi zajmuje się badaniem i oceną stanu biologicznie czynnej powierzchni ziemi, w powiązaniu z czynnikami powodującymi jej degradację. Celem monitoringu powierzchni ziemi jest poprawa skuteczności działań w zakresie ochrony powierzchniowej warstwy ziemi wraz z glebą i jej naturalnym ukształtowaniem, Zadaniem monitoringu powierzchni ziemi jest: -dostarczanie informacji o stanie i zmianach jakościowych oraz przestrzennych w zakresie degradacji i zanieczyszczenia gleb, użytkowania ziemi i dewastacji jej powierzchni; -dostarczanie ostrzegawczych prognoz dotyczących zachodzących zmian; -integrowanie i usprawnienie badań i ocen związanych z powierzchnią ziemi. Sieć pomiarowo - kontrolną monitoringu powierzchni ziemi tworzą stacje i stanowiska pomiarowe szczebla krajowego, regionalnego i lokalnego. W próbkach gleb oznaczonych jest 30 wskaźników. Ze względu na stosunkowo niewielką zmienność właściwości gleb w czasie badania próbek gleb prowadzone są w cyklu 5 - letnim.
9.Metodyka oceny i klasy sprawności studni wierconych. Dekontaminacja metodami Ex- oraz In-Situ środowiska gruntowego zanieczyszczonego produktami naftowymi.
W przypadku trójstopniowego pompowania próbnego na podstawie zmierzonych depresji przy ustalonych wydatkach konstruuje się wykres zależności S/Q od Q. Na podstawie wykresu przyjmuje się metodę określenia sprawności studni. Dla wykresu prostoliniowego będzie to metoda Jacoba a dla krzywoliniowego – Rorabougha.
- określenie stanu technicznego tj. wsp. oporu studni – „C”
c=[s2/m5]- określenie wartości depresji rzeczywistej – „S”
[m]- Obliczenie sprawności studni:
B,C- wsp.
Dekontaminacja Ex-Situ, czyli likwidacja zanieczyszczeń (z wybieraniem gruntu) obejmuje: - wybieranie skażonego gruntu i wywóz na składowisko odpadów, bez lub po uprzednim oczyszczeniu, - pompowanie wody podziemnej na powierzchnię oraz jej zrzut do odbiornika, bez lub po uprzednim oczyszczeniu. Dekontaminacje gruntów i wód podziemnych ex-situ można prowadzić przy pomocy: 1. Metod fizyko - chemicznych tzw. (remediacja): - remediacja termiczna - polega na cieplnej obróbce wybranego gruntu poprzez ogrzanie (spalenie), - remediacja ekstrakcyjna - opiera się na przenoszeniu zanieczyszczeń z materiału skalnego do medium płuczącego (woda lub woda z substancjami chemicznymi), - elektro-reklamacja - oparta jest na zjawiskach elektrokinetycznych zachodzących w gruncie naładowanym elektrycznie (elektroosmoza, kataforeza, elektroliza). 2. Metod biologicznych tzw. (bioremediacja): - andfarming – polega na umieszczeniu gruntu skażonego w warstwach o grubości 0,5 – 1,5m na specjalnie przygotowanym podłożu nieprzepuszczalnym wyposażonym w system drenażowy, - kompostowanie, - bioreaktory - stosuje się w przypadku mułów i osadów składających się z zanieczyszczonej wody i gruntu. Proces ten odbywa się w zamkniętym systemie reaktora biologicznego, do którego dostarczany jest tlen. Proces ten jest energochłonny i wymaga kosztownej instalacji. Dekontaminacja In-Situ, czyli likwidacja zanieczyszczeń bez potrzeby wybieraniem gruntu obejmuje takie metody jak: l. Dekontaminacja fizyko – chemiczna (remediacja In – situ): - płukanie gruntu - zanieczyszczony rejon jest nawadniany w celu wyługowania lub rozpuszczenia produktów naftowych, - wentylacja gruntu – pasywna lub aktywna, - elektro - reklamacja - oparta jest na zjawiskach elektrokinetycznych zachodzących w gruncie naładowanym elektrycznie, - remediacja hydrauliczna – studnie, rowy odwadniające, łapacze szlamu, drenaż, - ogrzewanie gruntu parą wodną w celu wzmożenia parowania i ruchliwości węglowodorów. 2. Likwidacja zanieczyszczeń przy udziale mikroorganizmów tzw. bio-remediacja - jest to proces polegający na dostarczeniu tlenu do zanieczyszczonego środowiska gruntowo wodnego w celu pobudzenia rozkładu produktów naftowych przez naturalnie występujące mikroorganizmy.
10.Zanieczyszczenia występujące w ściekach i odpadach powstających podczas prowadzenia prac wiertniczych i eksploatacyjnych. Gospodarka odpadami wiertniczymi i poeksploatacyjnymi.
- toksyczne metale ciężkie: Cr, Pb, Cu, Cd, Zn, (Hg, As),
- metale o umiarkowanej szkodliwości (Mn, Fe),
- fenole,
- oleje i smary,
- substancje powierzchniowo czynne,
- lignosulfoniany: żelozowo-chromowy, glinowo-żelazowy itp.
- koloidy ochronne,
- biocydy zabezpieczające płuczkę przed fermentacją,
- zasady,
- formaldehydy do utrzymania bakteriostatyczności płuczek skorobiowych,
- zawartość związku o działaniu redukujacym,
- środki obciążające płuczkę,
- środki strukturotwórcze,
- sole: KCl i NaCl
· - zwierciny z przewiercanych formacji.
· - odpady po zabiegach kwasowania i szczelinowania,
· - resztki zaczynów cementowych,
· - solanka wydobyta w trakcie testów hydrodynamicznych lub zabiegów syfonowania odwiertów,
· - ropa naftowa wydobyta w trakcie testów hydrodynamicznych lub zabiegów syfonowania odwiertów,
· - modpady zawierające ropę (szlamy, zanieczyszczona ropą gleba),
· - opakowania po smarach i lejach,
· odpady z procesów usuwania rtęci z gazu,
Zgodnie z zasadami współczesnej gospodarki odpadami obowiązuje w tej dziedzinie następująca hierarchia działań: - ograniczenie liczby źródeł, ilości wytwarzanych odpadów i stopnia
ich szkodliwości dla środowiska, - powtórne wykorzystanie, - neutralizacja odpadów szkodliwych, - składowanie w środowisku. Realizacji tego celu służą: - efektywne operacje oczyszczania płuczki, - oszczędna gospodarka płuczką , oszczędna gospodarka wodą, -odrębne składowanie pochodzących z danego wiercenia odpadów o różnym stopniu szkodliwości.
11. Obowiązki posiadacza odpadów zawarte w ustawie o odpadach. Ustawa o odpadach, klasyfikacja odpadów.
Obowiązek posiadacza odpadów. Posiadacz odpadów jest zobowiązany do postępowania z odpadami w sposób zgodny z zasadami gospodarowania odpadami, wymaganiami ochrony środowiska oraz planami gospodarki odpadami. W pierwszej kolejności zobowiązany jest do poddania ich odzyskowi, a jeżeli z przyczyn technologicznych jest on niemożliwy lub nie jest uzasadniony z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych, to odpady te należy unieszkodliwić w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska. Odpady, których nie udał się poddać odzyskowi, powinny być tak unieszkodliwione, aby składowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób byłoby niemożliwe z przyczyn technologicznych, ekologicznych lub ekonomicznych.
Ustawa o odpadach z 2001r określa zasady postępowania z odpadami w sposób zapewniający ochronę życia, zdrowia ludzi oraz ochronę środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju a w szczególności zasady zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko, a także odzysku lub unieszkodliwianiu odpadów. Zgodnie z ustawą odpady oznaczają każdą substancję lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub do ich pozbycia się jest zobowiązany. Podział odpadów: - odpady niebezpieczne, - odpady komunalne – powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, - odpady medyczne, - odpady obojętne – które nie ulegają istotnym przemianą fizycznym, chemicznym lub biologicznym, są nie rozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje chemiczne i fizyczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska, - odpady ulegające biodegradacji – ulegają rozkładowi tlenowemu lub beztlenowemu przy udziale mikroorganizmów, - odpady weterynaryjne – powstałe w związku z badaniem i leczeniem zwierząt (doświadczenia na zwierzętach).
12.Metody ochrony i rekultywacji gleb i gruntów.
Rekultywację przeprowadza się zależnie od przyjętego kierunku zagospodarowania terenu. Rekultywacją i zagospodarowaniem powinny być objęte wszystkie tereny zdewastowane. W rzeczywistości prace rekultywacyjne prowadzone są przede wszystkim na dużych zwałowiskach i wyrobiskach poeksploatacyjnych. Zabiegi mające na celu ochronę gleb, uzależnione są od; - odporności danej gleby na zanieczyszczenia, rodzaju i jakości środowiska, czynniki zagrażających lub niszczących glebę. Zabiegi mające na celu ochronę gleb: 1.ochrona i maksymalne ograniczenie przeznaczenia gruntów biologicznie czynnych na cele nierolnicze i nieleśne; 2.ochrona gruntowo dużych walorach ekologicznych i produkcyjnych; 3.przeciwdziałanie chemicznej degradacji gleb przez przemysł i rolnictwo; 4 ograniczenie działania erozji wodnej i wietrznej; 5.przesuszenie, zawodnienie i technicznej degradacji gleby; 6.zagospodarowanie ziemi próchniczej, torfu oraz innych utworów organiczno mineralnych zalegających na terenach przeznaczonych na cele nierolnicze i nieleśne. REKULTYWACJA: ukształtowanie rzeźby terenów zdewastowanych, odtwarzanie gleb metodami technicznymi (zwałowanie, izolacja, zapiaszczenie, przemywanie) NEUTRALIZACJA: wapnowanie, stosowanie popiołu i użyźnianie gruntów jałowych; ODTWARZANIE GLEB METODAMI BIOLOGICZNYMI: zadrzewianie, zadarnienie wprowadzenie roślinności pionierskiej, wprowadzenie roślinności glebotwórczej.
13.Złoża ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce- obszary występowania oraz poziomy stratygraficzne.
ZŁOŻA ROPY NAFTOWEJ - małe występują w: -Karpatach od Limanowej do Ustrzyk - występują złoża typu strukturalnego, rzadziej strukturalno – litologicznego; - Na Przedgórzu Karpat - występuje w utworach podłoża trzeciorzędowego (głównie w utworach jury i piaskowcach kredy); -Na Niżu Polski (występuje w dolomicie); -Na szelfie Bałtyku (występują złoża w utworach Kambru) GAZ ZIEMNY: -Karpaty (utwory kredy i trzeciorzędu, zbiornikami są piaskowce uszczelnione iłowcami); -Przedgórze Karpat (jura , kreda , miocen); -Niż Polski (perm, karbon, na monoklinie przedsudeckiej)
14. Geneza ropy i gazu ziemnego.
NIEORGANICZNA - jest oparta o reakcję pary wodnej na znajdujące się w ziemi związki metali np. węgliki, w wyniku czego tworzył się acetylen z którego powstały węglowodory. ORGANICZNA - Gaz ziemny i ropa naftowa powstały ze szczątków drobnych organizmów roślinnych i zwierzęcych które przed milionami lat żyły w morzach i jeziorach. Obumarłe, opadały na dno, gdzie były częściowo rozkładane przez żyjące tam bakterie i zasypywane kolejnymi warstwami sedymentującego materiału. Wiele szczątków przykryły gliny, które w trakcie milionów lat pod wpływem wysokiego ciśnienia przekształciły się w skałę zwaną łupkiem. Ciśnienie i temperatura spowodowały także transformację szczątków organicznych w ropę naftową i gaz ziemny (składający się głównie z metanu). Działające wciąż ciśnienie wypchnęło ze skały gaz i ropę, które zaczęły wędrówkę ku górze przez przepuszczalne (porowate) warstwy skalne. Większość ropy i gazu została jednak uwięziona pod warstwami nieprzepuszczalnymi. Większość z najbogatszych złóż ropy zalega na dużych głębokościach i ich eksploatacja wymaga dużych nakładów finansowych, związanych z głębokimi odwiertami.
Teoria mineralna.Według teorii mineralnej ropa naftowa powstała w wyniku reakcji chemicznych zachodzących pod skorupą ziemską – w płaszczu ziemi.
Wielkie ciśnienia oraz temperatury wywoływały dalsze przeobrażanie składników ropy w mieszaninę węglowodorów o jeszcze mniejszych cząsteczkach zwaną gazem ziemnym. W jego skład wchodzą zwykle związki zawierające od 1 do 4 atomów węgla w cząsteczce i domieszki cięższych węglowodorów. Nosi on nazwę gazu mokrego. W przyrodzie występuje także tzw. suchy gaz ziemny, będący prawie czystym metanem(zawiera 99% CH4). Metan jest głównym składnikiem tzw. gazu błotnego, powstającego podczas beztlenowego rozkładu szczątków roślinnych, a poza tym wydziela się niekiedy z pokładów węgla kamiennego i gromadzi się w kopalniach
15. Metody obliczania zasobów złóż ropy i gazu ziemnego - ogólna charakterystyka.
METODA OBJĘTOŚCIOWA -stosuje się ją na obszarach lepiej poznanych dla poszczególnych struktur perspektywicznych i każdego poziomu oddzielnie według wzoru: Q - zasoby prognostyczne[m3 ]; F - powierzchnia poziomu nasyconego ropą [m]; h -miąższość efektywna poziomu nasyconego ropą [m]; m - współczynnik porowatości w ułamku jedności; ...
bianka222