Miód, cz. I
2005-04-19
artykuł doc. dr. Bogdana Kędzi i mgr. Elżbiety Hołderny-Kędzi Miód jest produktem o zróżnicowanym składzie chemicznym. Zależy on w dużym stopniu od rodzaju i gatunku roślin, z których pszczoły zbierają nektar lub spadź. W różnych typach i odmianach miodu odkryto ponad 300 składników należących do kilkunastu grup chemicznych, przy czym większość z nich występuje w nieznacznych ilościach.Zgodnie z Polską Normą zawartość wody w dojrzałym miodzie nie może przekraczać 20%. Wyjątkiem jest miód wrzosowy, w którym dopuszcza się 23% wody. Większość miodów zawiera wodę w granicach 17-18%. Spotykane są także miody o zawartości 13-15% wody (niektóre miody nektarowe wielokwiatowe i spadziowe).Najliczniejszą grupę związków występujących w miodzie stanowią węglowodany (średnio 77%). Zawartość cukrów redukujących w polskich miodach nektarowych i spadziowych waha się od 67,9 do 77,7%. Przeważają cukry proste. Przeciętna zawartość glukozy wynosi 30%, a fruktozy 38%. Sacharoza występuje w miodach odmianowych w granicach od 0,8% (miód gryczany i wrzosowy) do 7,7% (miód akacjowy). Średnio występuje ona w ilości 1,3%. Z dwucukrów redukujących w największej ilości spotykana jest maltoza (do 5,4%), a z trójcukrów melecytoza, występująca wyłącznie w miodach spadziowych (do 28%). Ponadto w różnych typach i odmianach miodu stwierdzono niewielkie ilości 22 innych cukrów (m.in. trehalozy, izomaltozy, melibiozy i gencjobiozy).Do charakterystycznych związków powstających na skutek kwasowego rozkładu cukrów prostych, głównie fruktozy, należy zaliczyć 5-hydroksymetylofurfunal (5-HMF).Ważną grupę związków pochodzących z nektaru lub spadzi stanowią kwasy organiczne (0,05-1,2%), które w zasadniczy sposób kształtują smak miodu. W największej ilości występują kwasy: glukonowy, jabłkowy i cytrynowy. Z innych kwasów wymienić należy: mlekowy, bursztynowy, winowy, szczawiowy, masłowy, propionowy, mrówkowy i octowy. Ponadto w miodzie spotyka się 15 innych kwasów, w tym benzoesowy i pirogronowy.Związki azotowe występują w miodzie w niewielkich ilościach. Zawartość białka nie przekracza zwykle 0,5%. Są to głównie albuminy i globuliny, będące składnikami wydzieliny gruczołów gardzielowych pszczół. Miód zawiera także niewielkie ilości wolnych aminokwasów (średnio 0,03%).Do istotnych związków azotowych występujących w miodzie należą enzymy. Pochodzą one głównie z wydzieliny gruczołów ślinowych pszczół. Do najważniejszych należy zaliczyć:- inwertazę, która powoduje rozpad sacharozy do glukozy i fruktozy, czyli wywołuje tak zwaną inwersję,- amylazy: alfa-amylaza prowadzi przemianę skrobi do dekstryn, natomiast beta-amylaza ich dalszy rozpad do maltozy (enzymy te zwane też są diastazami),- oksydazę glukozy - enzym powodujący utlenianie glukozy do kwasu glukonowego (w reakcji tej powstaje także nadtlenek wodoru - związek o silnych właściwościach przeciwdrobnoustrojowych).W miodzie stwierdzono również występowanie kilkunastu innych enzymów, w tym lizozymu.W omawianym produkcie występują ponadto związki o charakterze hormonalnym.
Ważne zadanie spełnia neurohormon acetylocholina. Pochodzi on z wydzieliny gruczołów gardzielowych pszczół i występuje w ilości do 5 mikrogramów w 1 g miodu. Poza tym miód zawiera wolną cholinę, która jest prekursorem wspomnianego hormonu.W składzie miodu spotyka się zwykle związki flawonoidowe, reprezentowane głównie przez kemferol, kwercetynę, apigeninę i hesperetynę. Mogą również występować antocyjany, leukoantocyjany i katechiny.Zasadniczą grupę połączeń, decydującą w dużym stopniu o smaku i aromacie miodu, stanowią składniki olejków eterycznych pochodzące z nektaru. Łącznie wyodrębniono z miodu kilkadziesiąt substancji aromatycznych, wśród których znajdują się wyższe alkohole alifatyczne, aldehydy, ketony, estry i związki polifenolowe, m.in. aldehyd mrówkowy, octowy i izomasłowy, aceton i diacetyl. Uważa się, że aromat i smak miodu zależy także od innych związków, takich jak kwasy organiczne, cukry, aminokwasy, 5-HMF, garbniki i woski.Barwa miodu uzależniona jest przede wszystkim od obecności związków karotenoidowych (głównie beta-karotenu), ksantofilu, chlorofilu i jego pochodnych, flawonoidów i antocyjanów. Ciemnienie miodów przypisuje się melanoidom, substancjom powstającym w wyniku reakcji cukrów, kwasu askorbinowego (witaminy C) i aminokwasów. Na barwę miodu wpływają także substancje koloidowe zbudowane z białek, drobin wosku pszczelego, wody i biopierwiastków.W miodzie mogą występować w nieznacznych ilościach sterole, fosfolipidy i kwasy tłuszczowe. Ponadto w niektórych miodach odmianowych obecne są takie związki, jak arbutyna, gwajakol, katechina i kwas benzoesowy.Miód zawiera niewielką ilość witamin. Zależy to głównie od obecności pyłku kwiatowego i mleczka pszczelego. W miodzie występują zazwyczaj witaminy z grupy B w tym B1, B2, B6, kwas foliowy, kwas nikotynowy i kwas pantotenowy. Zawartość witaminy C w miodzie wynosi przeciętnie 22 mg, przy czym w miodzie gryczanym jej zawartość może dochodzić do 120 mikrogramów. Ponadto w niektórych miodach stwierdzono obecność witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, głównie witaminy A.Poszczególne odmiany miodu różnią się zarówno liczbą, jak i zawartością biopierwiastków, która wynosi średnio 0,3%. W miodzie znajduje się najwięcej potasu (do 4 mg/g), fosforu, magnezu i wapnia. W nieco mniejszej ilości występuje żelazo, krzem, siarka, miedź, fluor, cynk i mangan. Spośród innych ważnych biopierwiastków miód zawiera: kobalt, molibden, chrom i jod.Pozostałe składniki zawarte w miodzie określa się jako domieszki. Na ogół ich zawartość w miodach nie przekracza 1%. W pierwszym rzędzie wymienić można pyłek kwiatowy. W miodzie pszczelim znajduje się średnio 3000 ziarn pyłku w 1 g. Miód zawiera zazwyczaj także niewielką ilość mleczka pszczelego (średnio 1 mikrogram/g).Należy też wspomnieć o możliwości występowania w miodzie substancji toksycznych, do których zalicza się: hioscyjaminę i skopolaminę (nektar z bielunia i lulka czarnego), atropinę (nektar z pokrzyku), digitoksynę (nektar z naparstnicy żółtej) oraz akonitynę (pyłek kwiatowy z tojadu).
Zatrucia u ludzi po spożyciu miodu zawierającego wymienione substancje występują jednak niezmiernie rzadko.Przedruk za zezwoleniem. B. Kędzia, E. Hołderna-Kędzia "Leczenie miodem". Polski Związek Pszczelarski, Warszawa 1998 r. Autorzy artykułu są pracownikami naukowymi, członkami Pszczelarskiego Towarzystwa Naukowego.Zajmują się m.in. właściwościami farmakologicznymi, mikrobiologicznymi i leczniczymi produktów psMiód, cz. II
2005-04-12
artykuł doc. dr. Bogdana Kędzi i mgr. Elżbiety Hołderny-Kędzi W poprzednim numerze rozpoczęliśmy publikację cyklu artykułów o miodzie. Pierwszy informował o składzie chemicznym miodu. W tym numerze autorzy prezentują odmiany miodu, jego komponenty i preparaty. W następnym będzie mowa o właściwościach biologicznych miodu.
Miody odmianowe
Według polskiej normy rozróżnia się trzy typy miodu: miód nektarowy, wytwarzany z nektaru roślin, wydzielanego z nektarników kwiatowych lub pozakwiatowych; miód spadziowy, wytworzony ze spadzi zebranej z pędów roślin, oraz miód nektarowo-spadziowy, wytworzony przez pszczoły częściowo z nektaru, a częściowo ze spadzi.Polska norma wyróżnia ponadto następujące odmiany miodu: nektarowy rzepakowy, nektarowy akacjowy, nektarowy lipowy, nektarowy gryczany, nektarowy wrzosowy, nektarowy wielokwiatowy, nektarowo-spadziowy, spadziowy ze spadzi liściastej i spadziowy ze spadzi iglastej.Na mniejszą skalę otrzymywane są także odmianowe miody nektarowe zbierane przez pszczoły z różnych roślin uprawnych, w tym roślin leczniczych. Otrzymuje się je wszędzie tam, gdzie większe obszary w okolicy pasiek są obsiane roślinami jednego gatunku, a miód pozyskiwany jest zaraz po zakończeniu ich kwitnienia. Z ważniejszych należy wymienić: tymiankowy, szałwiowy, macierzankowy, nostrzykowy, mniszkowy, miętowy, malinowy, kasztanowy, lawendowy, koniczynowy, walerianowy i z drzew owocowych.
Miodowe komponenty
Cennymi właściwościami leczniczymi odznaczają się miodowe komponenty, zwane ziołomiodami. Produkty te, wytworzone przez pszczoły z syropu cukrowego i wyciągów ziołowych, odznaczają się większą skutecznością leczniczą od miodów odmianowych, często także lepszym smakiem i aromatem. Do bardziej znanych miodowych komponentów tej grupy zalicza się ziołomiody: głogowy, sosnowy, świerkowy, rumiankowy, tymiankowy, pokrzywowy, nagietkowy, aloesowy i aroniowy.Do miodowych komponentów zaliczyć należy także miody ziołowe, które otrzymuje się przez podawanie pszczołom roztworu miodu pszczelego z dodatkiem surowców roślinnych. Przez odpowiednie łączenie miodów z produktami roślinnymi, na przykład miodu nektarowego ze świeżym sokiem brzozowym (Betulamel), otrzymuje się miodowe komponenty o wysokich walorach leczniczych.
Preparaty
Często spotykaną formą preparatów są połączenia miodu nektarowego z innymi produktami pszczelimi, takimi jak pyłek kwiatowy, propolis i mleczko pszczele. Oto kilka przykładów: miód pszczeli z pyłkiem kwiatowym (5% pyłku kwiatowego w miodzie), meliprop (miód z dodatkiem 1% wyciągu propolisowego), miód z mleczkiem pszczelim (0,8% mleczka pszczelego w miodzie) oraz melipropolen (mieszanina 4,3% pyłku kwiatowego, 0,4% propolisu i 0,3% mleczka pszczelego w miodzie).Poza tym produkowane są miody nektarowe z dodatkiem 1% koncentratów ziołowych.
zczelarskich. Na ten temat opublikowali kilkadziesiąt prac naukowych i cztery monografie. Należą do nich: miód z melisą, miód z aronią, miód z podbiałem, miód z lukrecją i miód z pokrzywą. Wytwarzane są również miody lecznicze w postaci płynnej, takie jak miód pszczeli podbiałowy, miód pszczeli koperkowy i miód pszczeli prawoślazowy oraz syropy z miodem pod nazwą Apipulmol i Apitussic.Z innych preparatów warto wymienić miód aloesowy z aronią (Mel Aloe cum Aroniae) oraz miód pszczeli nektarowy z sokiem jeżówki purpurowej (Mel cum succus Echinacae). Miód, cz. III
artykuł doc. dr. Bogdana Kędzi i mgr. Elżbiety Hołderny-Kędzi Kontynuujemy cykl artykułów o miodzie. W poprzednich numerach pisaliśmy o składzie chemicznym miodu, o jego odmianach, komponentach i preparatach. W tym numerze przedstawimy niektóre właściwości biologiczne miodu. Temat ten będzie kontynuowany w następnym numerze.Miód posiada bogate właściwości biologiczne, do których należą działania antybiotyczne i konserwujące, a także inne, mające pozytywny wpływ na skórę i narządy wewnętrzne.
Działanie antybiotyczne
Jedną z cenniejszych właściwości miodu jest jego działanie na bakterie chorobotwórcze dla człowieka. Przede wszystkim wymienić tutaj wypada ziarniaki Gram-dodatnie, takie jak gronkowce (Staphylococcus aureus) i paciorkowce (Streptococcus pyogenes, S. pneumoniae, S. mutans) oraz pałeczki Gram-ujemne (Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae, Proteus vulgaris, Salmonella typhi, Shigella dysenteriae, Pseudomonas aeruginosa). Poza tym miód działa na laseczki wąglika (Bacillus anthracis), prątki gruźlicy (Mycobacterium tuberculosis), rzęsistka pochwowego (Trichomonas vaginalis) oraz chorobotwórcze dla człowieka grzyby drożdżoidalne z rodzaju Candida.Zdania na temat wrażliwości miodu na ogrzewanie i na warunki przechowywania są podzielone. Na ogół przyjmuje się, że ogrzewanie miodu w temperaturze wyższej od 60o C powoduje całkowite zniszczenie zawartych w nim substancji antybiotycznych. Poza tym uważa się, że miody przechowywane w temperaturze pokojowej tracą po 6 miesiącach połowę swojej aktywności antybiotycznej, a po 1,5 roku zanika ona prawie całkowicie.Aktywność antybiotyczną miodu określa się za pomocą wartości inhibinowej, wyrażonej liczbami od 0 do 5. Miody hamujące rozwój wzorcowego szczepu gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus 209 P FDA) w stężeniu 50% mają wartość inhibinową 0, hamujące wzrost szczepu przy stężeniu 25% wartość inhibinową 1, przy stężeniu 12,5% wartość inhibinową 2, a przy stężeniu 1,56% lub niższym wartość inhibinową 5.Wysoką aktywnością antybiotyczną (wartości inhibinowe 4 i 5) charakteryzują się miody spadziowe ze spadzi iglastej, miody nektarowo-spadziowe, a także niektóre miody odmianowe, na przykład gryczany i lipowy. Do średnio aktywnych (wartość inhibinowa 3) zalicza się miód wielokwiatowy i miód spadziowy ze spadzi liściastej. Niską aktywnością antybiotyczną (wartość inhibinowa od 0 do 2) odznaczają się między innymi miody: rzepakowy, akacjowy i wrzosowy.Aktywność antybiotyczna miodu zależy od czynników fizykochemicznych i chemicznych. Podstawowymi mechanizmami zabezpieczającymi miód przed rozwojem drobnoustrojów są czynniki fizykochemiczne. Należy tu wymienić wysokie ciśnienie osmotyczne, spowodowane dużym stężeniem cukrów (średnio 77%), oraz kwaśny odczyn środowiska, wywołany obecnością kwasów organicznych (średnie pH = 4,1).
W tych warunkach rozwój bakterii i drożdży osmofilnych jest całkowicie zahamowany.Do substancji chemicznych odpowiedzialnych za antybiotyczne działanie miodu należy zaliczyć przede wszystkim oksydazę glukozy. Enzym ten wprowadzany jest do miodu przez pszczoły wraz z wydzieliną gruczołów gardzielowych. Należy wyjaśnić, że jest on często utożsamiany z inhibiną, chociaż obecnie pod pojęciem tym kryją się różne czynniki i substancje antybiotyczne obecne w miodzie. Wymieniony enzym powoduje powstawanie z glukozy nadtlenku wodoru. Związek ten, zwany potocznie wodą utlenioną, odznacza się silnym działaniem antybiotycznym. Wystarczy nadmienić, że już w stężeniach 3-10 mg/ml powoduje on zniszczenie wszystkich chorobotwórczych bakterii, grzybów, wirusów i pierwotniaków.W naturalnym miodzie reakcja powstawania nadtlenku wodoru zachodzi bardzo wolno. Aktywność antybiotyczna świeżego, nie rozcieńczonego miodu jest z tego względu niska. Natomiast po rozcieńczeniu miodu wodą powstawanie nadtlenku wodoru zachodzi z dużą szybkością. Dla przykładu aktywność antybiotyczna rozcieńczonego miodu jest od 6 do 220 razy wyższa w porównaniu z miodem nie rozcieńczonym.Do innych substancji antybiotycznych wytwarzanych przez pszczoły i wprowadzanych przez nie do miodu należą lizozym i apidycyna. W wielu miodach odmianowych występują także substancje antybiotyczne pochodzące z nektaru roślin olejkowych i spadzi drzew iglastych, takich jak tymol, eukaliptol, mentol, pinen i kamfen, poza tym związki flawonoidowe (kemferol, kwercetyna, apigenina), garbniki katechinowe oraz kwas benzoesowy.
Działanie konserwujące
Wśród licznych zalet miodu na jednym z pierwszych miejsc należy wymienić jego działanie konserwujące. Nasiona wielu roślin po rocznym przechowywaniu w miodzie w temperaturze pokojowej odznaczają się nie zmienionym wyglądem i wysoką zdolnością kiełkowania, natomiast produkty pochodzenia zwierzęcego jeszcze po 4 latach przechowywania w miodzie zachowują świeżość i wszystkie właściwości organoleptyczne. Jaja kurze, których powierzchnię zakażono pałeczkami okrężnicy i salmonelli, zanurzone w miodzie i badane po 4 miesiącach wykazywały świeżość, a posiewy z ich białka i żółtka nie wykazywały obecności drobnoustrojów.Liczne badania dowodzą, że drobnoustroje będące przyczyną psucia się produktów żywnościowych giną w krótkim czasie w wyniku bezpośredniego kontaktu z miodem. Proces całkowitego zniszczenia bakterii i grzybów, trwa od kilku godzin do kilku dni. Miód można uznać zatem za lepszy środek konserwujący od niektórych substancji stosowanych w praktyce, takich jak benzoesan sodu czy kwas sorbowy.Użycie miodu pszczelego do przedłużania trwałości produktów spożywczych nie znalazło zastosowania, zarówno ze względów ekonomicznych, jak i praktycznych. W piśmiennictwie można znaleźć natomiast dane dotyczące konserwowania różnych tkanek za pomocą 50% roztworów wodnych miodu.
Zadowalające wyniki uzyskano, przeszczepiając zwierzętom kości piszczelowe konserwowane miodem. Na podstawie tych badań opracowano nową metodę konserwowania transplantatów kostnych.Podjęto również próby zastosowania miodu jako środka konserwującego w okulistyce. Badania wykazały, że stosowanie stężonych roztworów, a nawet miodu nie rozcieńczonego, pozwalało na przechowywanie transplantatów przez 6 miesięcy. Należy dodać, że ten sposób konserwacji pozwalał na zachowanie w stanie nie zmienionym delikatnych struktur komórkowych oka. Stwarza to możliwości wykorzystania miodu jako środka konserwującego również w innych dziedzinach medycyny. Miód, cz. IV
artykuł doc. dr. Bogdana Kędzi i mgr. Elżbiety Hołderny-Kędzi Kontynuujemy cykl artykułów o miodzie. W poprzednim numerze informowaliśmy o niektórych jego właściwościach biologicznych. W tym - dalszy ciąg tego samego tematu. W następnym numerze rozpoczniemy publikowanie artykułów o zastosowaniu miodu w leczeniu różnych chorób.
Działanie na narządy wewnętrzne
Działanie miodu na serce i układ krążenia znane jest od dawna. Dzięki dużej zawartości glukozy i fruktozy miód jest produktem łatwo przyswajalnym przez organizm, w tym przez mięsień sercowy. Wysoko energetyczne składniki wchłaniane są bezpośrednio do krwi już w błonie śluzowej żołądka, z pominięciem przewodu pokarmowego. Miód w ilości 100 g dostarcza średnio 325 kcal energii.Występująca w miodzie acetylocholina wzmacnia siłę skurczu i wydolność mięśnia sercowego. Przyczynia się do tego także potas występujący w miodzie w stosunkowo dużej ilości.Miód powoduje obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, a także rozszerzenie naczyń wieńcowych. Przyczynia się do zahamowania procesu miażdżycowego.Wpływ miodu na układ oddechowy można wyjaśnić jego szerokim zakresem działania biologicznego. Miód odznacza się właściwościami antybiotycznymi, przeciwzapalnymi, wykrztuśnymi i odnawiającymi.Za działanie przeciwdrobnoustrojowe miodu odpowiedzialny jest głównie nadtlenek wodoru. Ważną rolę odgrywają również składniki olejków eterycznych. Efekt ten ujawnia się przede wszystkim przy bezpośrednim kontakcie miodu ze zmienioną zapalnie błoną śluzową dróg oddechowych. Z silnym działaniem składników olejkowych mamy do czynienia w przypadku komponentów miodowych. Dla przykładu terpeny z ziołomiodu sosnowego wchłaniają się częściowo przez błonę śluzową górnego odcinka dróg oddechowych, przedostają się do płuc i wydychane z powietrzem oddziałują na drobnoustroje występujące w nabłonku śluzowym. Terpeny odznaczają się również działaniem przeciwzapalnym.Miód powoduje podrażnienie gruczołów wydzielniczych błony śluzowej dróg oddechowych, dzięki czemu dochodzi do upłynnienia wydzieliny oskrzelowej. Pobudza on również ruch rzęsek aparatu migawkowego, co ułatwia odkrztuszanie wydzieliny i usuwanie jej na zewnątrz.Miód odznacza się również właściwościami przeciwalergicznymi. Związane jest to przede wszystkim ze zmniejszeniem obrzęku błon śluzowych, który towarzyszy stanom alergicznym dróg oddechowych, jak również z działaniem uodparniającym miodu.Miód normalizuje zaburzoną czynność wydzielniczą i motoryczną żołądka. Ponadto przyspiesza gojenie powierzchni błony śluzowej żołądka i dwunastnicy poprzez wchłanianie wody z chorej tkanki i działanie przeciwzapalne.Miód pobudza czynność wydzielniczą i motoryczną jelit. Po podaniu tego produktu obserwuje się wzrost ruchów perystaltycznych jelita cienkiego i zwiększone wydzielanie soku jelitowego.Miód wykazuje wyraźnie lecznicze działanie na wątrobę i drogi żółciowe.
Ze względu na dużą ilość glukozy i fruktozy jest on łatwo przyswajalny przez ten organ. Glukoza zawarta w miodzie, oprócz odżywiania komórek wątrobowych, odgrywa także dużą rolę w procesach odtruwania organizmu. W wyniku łączenia związków toksycznych z kwasem glukuronowym i pirogronowym powstają połączenia łatwo rozpuszczalne w wodzie, które wydalane są z organizmu wraz z moczem. Natomiast fruktoza prawie całkowicie wykorzystywana jest do syntezy glikogenu, zwiększając w ten sposób jego zapas w wątrobie. Prowadzi to do przyspieszenia przemiany materii w tkankach, a także do wzmocnienia czynności ochronnej i odtruwającej wątroby. Poza tym występująca w miodzie cholina obniża poziom lipidów w wątrobie oraz zwiększa wydzielanie żółci.Dzięki niskiej zawartości białka oraz jonów sodu i chloru, miód wykazuje korzystne działanie na nerki i drogi moczowe. Przyczynia się do usuwania obrzęków pochodzenia sercowego i naczyniowego. Rozszerza naczynia krwionośne nerek, zwiększając filtrację kłębkową. Ma to szczególne znaczenie w tych schorzeniach nerek, którym towarzyszy zmniejszone wydzielanie moczu. Poza tym przyczynia się do usuwania obrzęków pochodzenia mózgowego. Zapobiega także tworzeniu się piasku i kamieni w nerkach i pęcherzu moczowym.Duża zawartość cukrów redukujących, takich jak glukoza i fruktoza oraz niewielka ilość sacharozy, czynią miód pomocnym w leczeniu cukrzycy. Cenna jest przede wszystkim obecność fruktozy, cukru łatwo przyswajalnego przez chorych na cukrzycę. Korzystny wpływ na metabolizm węglowodanów w organizmie wykazuje ponadto acetylocholina oraz niektóre biopierwiastki, szczególnie cynk i chrom.
Działanie na skórę
Miód dzięki szybkiemu przenikaniu przez skórę zaopatruje tkanki w glukozę oraz inne substancje energetyczne. W przypadku ran przyczynia się do szybkiego ich oczyszczenia z produktów przemiany materii i elementów martwiczych. Przejawia także właściwości przeciwbólowe, przeciwzapalne i odnawiające, dzięki czemu prowadzi do szybkiego ziarninowania i naskórkowania rany.Miód z dobrymi wynikami stosuje się również w przypadku ropiejących ran i oparzeń. Powoduje on szybkie oczyszczanie rany z ropnej wydzieliny, a także umożliwia dostęp makrofagów do chorych miejsc, dzięki cze-mu następuje niszczenie drobnoustrojów chorobotwórczych, szczególnie gronkowców i paciorkowców. Nie dopuszcza także do tworzenia się pęcherzy i blizn pooparzeniowych.Warto także dodać, że miód nie sprzyja powstawaniu próchnicy zębów. Stwierdzono, że wzrost paciorkowców Streptococcus mutans, będących główną przyczyną próchnicy, hamowany jest przez nadtlenek wodoru obecny w miodzie. Ze względu na niewielką zawartość sacharozy (przeciętnie 1,3%) drobnoustrój ten nie jest także w stanie wytworzyć nalotu nazębnego, czynnika warunkującego rozwój próchnicy zębów. Miód, cz. V
2005-04-13
artykuł doc. dr. Bogdana Kędzi i mgr. Elżbiety Hołderny-Kędzi W cyklu artykułów o miodzie w numerach poprzednich pisaliśmy o jego właściwościach biologicznych. W tym numerze zaczynamy serię artykułów o właściwościach leczniczych miodu. Na początek - zastosowanie miodu w leczeniu chorób serca, układu krążenia i zaburzeń nerwowych. W następnym numerze - o leczeniu schorzeń układu oddechowego.
LECZENIE CHORÓB SERCA I UKŁADU KRĄŻENIA
Działanie lecznicze
Miód niezależnie od odmiany i miejsca pochodzenia charakteryzuje się korzystnym działaniem na serce i układ krążenia. Zwiększa siłę skurczu i wydolność mięśnia sercowego, rozszerza naczynia wieńcowe serca i polepsza krążenie. Miód obniża ciśnienie tętnicze krwi, działa przeciwarytmicznie oraz zwiększa diurezę.W terapii miód stosuje się przede wszystkim jako środek wspomagający podstawowe leczenie. Samodzielnie miód podawany jest w lekkich schorzeniach, początkowych fazach procesu chorobowego lub zapobiegawczo.Najczęściej miód stosuje się w leczeniu nerwicy oraz zaburzeń akcji serca. W wyniku systematycznego przyjmowania miodu ustępują subiektywne objawy choroby, takie jak ból w okolicy serca, zmęczenie i napięcie nerwowe. Pojawia się lepsze samopoczucie i spokojniejszy sen.Miód wykorzystywany jest jako środek wspomagający w niewydolności serca. Z dobrym skutkiem stosowany jest on u chorych z przewlekłym sercem płucnym.Dobre efekty po podaniu miodu obserwowano także w chorobie niedokrwiennej serca. Miód przyjmowany przez dłuższy czas hamuje rozwój procesu miażdżycowego, zmniejsza lub eliminuje całkowicie dolegliwości towarzyszące dusznicy bolesnej, a także zmniejsza szkodliwe oddziaływanie glikozydów nasercowych na organizm człowieka.Korzystne działanie miodu stwierdzono w przypadku choroby nadciśnieniowej. Wykorzystuje się to z powodzeniem u kobiet w ciąży cierpiących na nadciśnienie tętnicze, które nie mogą zażywać leków syntetycznych.
Sposoby podawania i dawkowanie
Najczęściej w przypadkach chorób serca i naczyń przyjmuje się 1-2 łyżki stołowe miodu 3 razy dziennie, po rozpuszczeniu w 1/2 szklanki ciepłej wody. Zakładając, że 1 łyżka miodu waży średnio 20 g, odpowiada to 60-120 g dziennie. Najlepiej jest przyjmować miód na godzinę przed lub godzinę po posiłku. Czas trwania leczenia wynosi przeciętnie 6 tygodni.Według niektórych specjalistów miód powinno się rozpuszczać w naparach z surowców witaminowych i flawonoidowych, takich jak owoc głogu i owoc dzikiej róży, zwłaszcza w chorobie nadciśnieniowej i przy osłabieniu mięśnia sercowego. Do szklanki ostudzonego naparu, przygotowanego z łyżki stołowej owoców i 1/2 l wody, dodaje się 1-2 łyżki stołowe miodu i pije po pół szklanki, 3 razy dziennie.
Osoby nie tolerujące bezpośredniego spożywania miodu, mogą go rozpuszczać w przegotowanym i ostudzonym mleku. Nie wskazane jest natomiast u osób chorych na serce przyjmowanie miodu z gorącą herbatą lub innymi gorącymi płynami, ze względu na działanie napotne.Nieco inne dawkowanie miodu zaleca się w chorobie nadciśnieniowej i w miażdżycy naczyń wieńcowych. Miód zmieszany w równych częściach z sokiem ze świeżych warzyw (buraki, marchew, chrzan) pije się po pół szklanki, 3-4 razy dziennie przed jedzeniem. Kurację prowadzi się przez 2 miesiące. Sposób ten traktuje się jako uzupełniający podstawowe leczenie.O pomyślnych wynikach leczenia w dużym stopniu decyduje zastosowanie odpowiedniej dla danego schorzenia odmiany miodu. W leczeniu nerwicy oraz zaburzeń akcji serca najkorzystniejsze są miody o wysokiej zawartości terpenów, takie jak lawendowy, kozłkowy, melisowy, kasztanowy i nostrzykowy. Działanie obniżające ciśnienie tętnicze krwi wykazuje miód lipowy i nostrzykowy. Z kolei w leczeniu miażdżycy stosuje się miody: gryczany, spadziowy ze spadzi z drzew iglastych, rzepakowy i malinowy.Korzystną rolę w leczeniu chorób serca i naczyń krwionośnych odgrywają również miodowe komponenty (ziołomiód głogowy i pokrzywowy) oraz miody nektarowe z dodatkiem 1% koncentratu z aronii i melisy.
LECZENIE ZABURZEŃ NERWOWYCH
Miód odznacza się łagodnym działaniem uspokajającym, nasennym i zmniejszającym skutki nadmiernego napięcia nerwowego. Leczy także niektóre zaburzenia psychiczne.Miód wpływa na poprawę czynności ośrodkowego układu nerwowego, przyczynia się do odnowy sił psychicznych organizmu, a także wzmaga intensywność pracy umysłowej. Podawanie miodu dzieciom wpływa korzystnie na ich rozwój psychiczny i umysłowy oraz przyczynia się do zwiększenia odporności na zakażenia. Działanie miodu okazało się szczególnie skuteczne u dzieci znerwicowanych.Miód wpływa korzystnie na osłabiony system nerwowy, szczególnie w stanach przemęczenia pracą umysłową, wyczerpania psychicznego, wycieńczenia, apatii i otępienia starczego. Miód ze względu na właściwości uspokajające ułatwia leczenie przewlekłej bezsenności. Poleca się go zwłaszcza osobom starszym i dzieciom, a także ludziom nerwowym i przepracowanym. Miód ułatwia zasypianie i polepsza sen.Miód okazał się dobrym środkiem leczniczym w zwalczaniu samoistnego bólu głowy, zwłaszcza pochodzenia migrenowego. Jest także cennym środkiem wspomagającym terapię nerwic różnego pochodzenia. Korzystne efekty lecznicze uzyskano na przykład w nerwicach połączonych z bezsennością oraz nerwicy neurastenicznej, charakteryzującej się naprzemiennymi stanami pobudzenia i astenii. Miód z powodzeniem stosowany jest w stanach depresyjnych. Z dobrym sku...
MilenaParyz