Warstwy krośnieńskie w kamieniołomie w Dołżycy.pdf

Warstwy kroœnieñskie w kamienio³omie

w Do³¿ycy

Lokalizacja:

województwo podkarpackie

powiat leski

gmina Cisna

miejscowoœæ Do³¿yca

Rejon geograiczny:

Zewnêtrzne Karpaty Wschodnie

Beskidy Lesiste

Bieszczady Zachodnie

5456

Jednostka geologiczna:

Zewnêtrzne Karpaty liszowe

p³aszczowina œl¹ska

warstwy kroœnieñskie

4598

Wetlina

4600

W miejscowoœci Do³¿yca znajduj¹cej siê w powiecie

leskim, w kamienio³omie, ods³oniêty zosta³ proil dolnych

warstw kroœnieñskich, a dok³adniej ich odmiany facjalnej

zwanej piaskowcami z Otrytu. Litofacja otrycka, wieku

oligoceñskiego (34-23 mln lat temu) jest charakterystyczna

dla po³udniowo-wschodniej czêœci centralnego synklinorium

karpackiego. Z piaskowców otryckich zbudowane s¹ oko-

liczne wzniesienia, m.in. pasmo Po³onin.

Obiekt znajduje siê oko³o 300 m poni¿ej ujœcia potoku

Do³¿yczka do Solinki, bezpoœrednio przy drodze wiod¹cej

na Buk.

W kamienio³omie, obecnie nieczynnym, widoczny

jest kilkunastometrowy fragment proilu serii œl¹skiej. W

proilu tym dominuj¹cymi ska³ami s¹ piaskowce œrednio- i

grubo³awicowe, o zmiennej mi¹¿szoœci ³awic (od 10 do

niemal 300 cm). Warstwy s¹ wstecznie obalone - ich sp¹gi

znajduj¹ siê u góry. Utwory s¹ silnie spêkane, z licznie

wystêpuj¹cymi zluŸnieniami œródwarstwowymi. W szczeli-

nach zaobserwowaæ mo¿na wype³nienia kalcytowe. Piaskow-

ce s¹ barwy szarej, maj¹ charakterystyczn¹ strukturê ma-

sywn¹. Ska³y s¹ wapniste, o wyraŸnie zaznaczonym uziarnieniu

frakcjonalnym oraz widocznych powierzchniach amalgamacji.

W czêœciach sp¹gowych ³awic wystêpuj¹ wiêksze ziarna,

g³ównie kwarcowe, a ³awice maj¹ charakter zlepieñcowatych.

Zobaczyæ te¿ mo¿na w nich fragmenty rozdrobnionych

³upków krystalicznych. Wewn¹trz ³awic widoczne s¹

œlady rozmyæ, a tak¿e kana³y wype³nione nieco grubszym

(w stosunku do otaczaj¹cego) materia³em. Stropy ³awic

maj¹ ostry charakter. Pomiêdzy grubymi ³awicami pia-

skowców wystêpuj¹ szare, wapniste piaskowce cienko- i

œrednio³awicowe, drobnoziarniste, o zaznaczonej laminacji

przek¹tnej. Zobaczyæ mo¿na te¿ szare ³upki.

Powszechnie wystêpuj¹ce struktury sedymentacyjne:

struktury pogr¹zowe, odlewy jamek wirowych, œlady

uderzeñ, dachówkowate u³o¿enie ziarn oraz struktury

o charakterze osuwiskowym pozwalaj¹ zrekonstruowaæ

œrodowisko sedymentacji.

Kierunki pr¹dów wyznaczone ze struktur sedymen-

tacyjnych wskazuj¹ na dwa Ÿród³a zasilania materia³em

okruchowm, jedno ze wschodu lub po³udniowego-wschodu

(analizuj¹c struktury pr¹dowe: odlewy jamek wirowych,

œlady uderzeñ czy dachówkowatoœæ ziarn), natomiast

po³o¿enie jamek wirowych, czy przek¹tne warstwowanie

wskazuje, i¿ drugim obszarem alimentacyjnym by³ teren

po³o¿ony na zachodzie lub pó³nocnym-zachodzie od zbior-

nika. Depozycja zró¿nicowanego materia³u nastêpowa³a w

wyniku sp³ywów gêstoœciowych (o mieszanym charakterze)

oraz pr¹dów trakcyjnych o zró¿nicowanym re¿imie hydro-

dynamicznym.

Obiekt znajduje siê na obszarze Ciœniañsko-Wetliñskiego

Parku Krajobrazowego, w pobli¿u rzeczki Solinki.

W odleg³oœci ok. 0,5 km od ods³oniêcia przebiega czar-

ny szlak turystyczny, wiod¹cy przez masyw £opiennika i

Falowej, a¿ do pomnika gen. Œwierczewskiego; w pobli¿u

wytyczony zosta³ Miêdzynarodowy szlak „Zielony Rower”.

Ciekawostk¹ turystyczn¹ jest kolejka w¹skotorowa zbudo-

wana na trasie: Majdan-Przys³up-Majdan, przeje¿d¿aj¹ca

przez Do³¿ycê, kursuj¹ca codziennie w miesi¹cach waka-

cyjnych. W pobliskiej miejscowoœci Cisna (dawna w³asnoœæ

rodziny Fredrów) znajduje siê kultowy lokal „Siekierezada”

– miejsce spotkañ bieszczadzkich zakapiorów, w którym

czêstym bywalcem by³ Majster Bieda – bohater songu Wol-

nej Grupy Bukowina.

W pobli¿u obiektu mo¿na bezpiecznie zaparkowaæ po-

jazd i udaæ siê na zwiedzanie warstw kroœnieñskich.

The Krosno Beds in the Do³¿yca quarry

In Do³¿yca village (Lesko Sub-district) the well-known

outcrop exists where the variety of the Lower Krosno Beds

is exposed – the so-called “Otryt Sandstone”.

130

Do³¿yca

The outcrop is located some 300 meters from the

conluence of the Do³¿yczka Stream and the Solinka River,

at the road heading to Buk village. In an inactive quarry a

fragment of succession is exposed with medium- and thick-

bedded sandstones (thickness of beds varies from 10 to

almost 300 centimeters). The beds are reversed, strongly

fractured, with common interbedding spaces. Fractures

are illed with calcite. Grey, massive sandstones reveal car-

bonate cement, distinct graded bedding and amalgamation

surfaces. In bottom parts of the layers coarser grains are

accumulated, mostly quartz but also shale fragments. Typical

are sedimentary structures: load casts, lute marks, impact

marks, prod marks, imbricating grains, slump structures and

reciprocal currents. Such variety of structures enables the

recognition of Oligocene sedimentary environment (34-23

Ma ago). Within the beds the wash-out structures are vis-

ible as well as canals illed with material coarser than the

surrounding sandstone. Upper surfaces of the beds show

sharp boundaries.

Thick sandstone layers are interbedded by grey, ine-

grained, calcareous sandstones and grey shales. Deposition

took place under the conditions of density lows, in diversiied

hydrodynamic environment. The Otryt Sandstones built up

the surrounding mountains including the Po³oniny Range.

The site is located within the Cisna-Wetlina Landscape

Park near Solinka. About 500 meters from the quarry there

is black touristic trail and an international bike trail (so-called

“Green Bike”). A touristic attraction is the narrow-gauge

railway connecting Majdan and Przys³up villages. Trains de-

part every day during summer months. In Cisna village there

is a famous pub “Siekierezada” – a site of local sub-culture.

A parking lot is available close to the quarry.

Wybrana literatura: 23, 24, 25, 26, 153, 185, 255,

327, 413, 417

Autor karty stanowiska dokumentacyjnego i fotograii:

L. Jankowski (2005)

131

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: