Język polski.pdf

Język polski

http://xpicto.republika.pl/slavonia/jezyki/pol.html

Język polski

Język polski jest głównym językiem zachodniosłowiańskim. Posługuje się nim

ok. 44 milionów ludzi w Polsce, na Białorusi, Ukrainie, w Rosji, w Republice

Czeskiej, na Słowacji, w Niemczech, w Stanach Zjednoczonych Ameryki

Północnej.

Cechy charakterystyczne polszczyzny:

cechy zachodniosłowiańskie

cechy lechickie

nosówki

PS: ą, → P O L: C + ą, ę

SCS - POL: d ǋ bъ - dąb, m ǋ ka - męka, m ǋ žь - mąŜ, ǋ glъ - węgiel

PS: ę → P O L: C ' + ą, ę

SCS - POL: jęti - jąć, pęti - piąć, pętь - pięć, pętъ - piąty, sę - się

przegłos polski :

C ' + e (z ps. ě ) + t, d, n, s, z, ł, r →

e (z ps. e )

e : a wierzyć : wiara, (w) ciele : ciało, (w) lesie : las, (w) lecie : lato, (w) świecie :

świat, (w) świetle : światło, mierzyć : miara, pienić : piana, siedzieć : siadać,

śledzić : ślad, jechać : jazda, jedzie : jadę, biel : biały

e : o nieść : niosę, bierze : biorę, cieśla : ciosać, gniecie : gniotę

C ' + er + t, d, n, s, z, ł, r → C + ar

twierdzić : twardy, czernić : czarny, śmierć → martwy

ruchome e powstałe z ps. ь lub ъ

len : lnu, dzień : dnia, sen : snu, setny : sto, deszcz : dżdżu, ojciec : ojca, owiec :

owca, ogień : ognia

wzdłużenie zastępcze

ó + końcowe b, v, d, z, ž, g, r, l, ł, j →

o + b, v, d, z, ž, g, r, l, ł, j + V

ó : o wół : wołu, nóż : noża, bób : bobu, ów : owego, lód : lodu, głóg : głogu, stół :

stołu, słój : słoje

ą : ę gołąb : gołębia, dąb : dęby, ząb : zęba, wąż : węża

paroksytoniczny akcent

np: bud o wa, nadzi e ja, sł o wnik, polszcz y zna

nieliczne wyjątki (wyrazy obce): matem a tyka, f i zyka ; (także niektóre formy

czasu przeszłego i trybu przypuszczającego ) p o szliśmy, widzi e libyśmy .

1 z 2

2008-06-10 15:34

Język polski

http://xpicto.republika.pl/slavonia/jezyki/pol.html

ruchome końcówki czasu przeszłego i trybu przypuszczającego (powód

nieparoksytonicznego akcentu), np:

my widzieli śmy - my śmy widzieli;

jak zobaczył eś - jak eś zobaczył.

10.

czas przyszły : przyszła forma czasownika być + bezokolicznik albo

forma-ł , np:

będę pisać lub będę pisał

11.

wołacz np:

ojcze! synu! matko! człowiecze! Krzysztofie! Mario! psie! młodości! myszy!

12.

druga osoba liczby pojedynczej trybu przypuszczającego zawsze kończy

się na spółgłoskę

biegnij! czytaj! patrz! przyjmij! nieś! bierz! troszcz! puść! zostaw! rzuć! nudź!

idź!

13.

*-ť, *-ď → -ć, -dź

14.

wałczenie (notowane od XVI-XVII w.)

Używanie zamiast przedniojęzykowo-zębowego ł niezgłoskotwórczego ŭ ,

przedniojęzykowo-zębowe ł spotyka się w dialektach kresowych, rzadko

używane na scenie (mimo nazwy sceniczne ł ). Powoduje to powstawanie

błędów ortograficznych polegających na pisaniu ał, eł miast grup au, eu .

Wstecz Spis treści Wstęp Na początek strony

2 z 2

2008-06-10 15:34

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: