1 - postawa filozofa, co to znaczy filozofować, rola filozofa w spoleczeństwie; wiem, że nic nie wiem w związku z metodą sokratyczną (meieutyczną)
Ø Życie poświęcić ukochaniu mądrości i badaniu siebie samego i drugich
2 - wew. moralność prawa - przedstawienie postulatów, aby prawo było dobre; warunki proceduralne i materialne; obowiązek i moralność dążeń 3 - jak Finis zreinterpretował pr naturalne u św Tomasza; znać św Tomasza; dlaczego nie powołuje się na Boga, dobra podstawowe ludzkiej natury 4 - jakie argumenty przemawiają za tym, że nasza Konstytucja propaguje służebność państwa w stosunku do człowieka; umieć na to spojrzeć jako neotomista 5 - brzmienie imperatywu kategorycznego ( tutaj chyba było więcej zagadnień); maksyma=motyw, imperatyw kategoryczny nie równa się norma, reguła
6 - dwie linie interpretacyjne jego tekstów; krytyka pozytywizmu prawniczego; (coś z nieposłuszeństwem? ustawowe bezprawie? nie wiem) 7 - charakterystyka reguły uznania; wyjaśnienie otwartości językowej prawa; a z podręcznika znać tezy krytyki Austina i minimalną treść pr. naturalnego 8 - definicje języka prawnego i prawniczego, jakie argumenty i dlaczego 9 i 10 - jak ewoluuje pozytywizm miękki w stosunku do twardego i ich charakterystyka; pozytywizm martwy 11 – Dlaczego przestrzegamy prawa? ( racje Sokratesa) 12 – teoria sprawiedliwości, bezstronności; wyjście od umowy społecznej (która jjest abstrakcyjna ) – znać jej oświeceniowe założenia, pochodzenie 13 – różne racje na rzecz posłuszeństwa prawu 14 – egzemplaryczność hermeneutyki prawniczej; zastosowanie metod hermeneutycznych; techne i frenesis (chyba coś jeszcze) 15 – pr jako powieść łańcuszkowa; sędzia jako Herkules; spór między Herkulesem a Herbertem 16 – istota sporów o interpretację; istota myślenia hermeneutycznego
17 – kryzys interpretacji; dlaczego tak uznał, że hermeneutyka swobodna staje wobec trudności przy kulturze…( nie pamiętam jakiej) 18 – retoryka, nowa retoryka, audytorium (powszechne), punkt wspólny ( ... communis) 19 – krytyka Dworkina i Alexego 20 – problem władzy w społeczeństwie; prawo jako narzędziey z
è Strzelcy z muru berlińskiego – formuła randbruch’a
8- dokładniej :na ile i dlaczego Gustaw- Studnicki chciałby zmienić koncpecję J. Wróblewskiego? 17- dlaczego hermeneutyka swobodna lepiej niż egzegetyczna koresponduje ze specyfika konstytucji? przyczyny heterogenicznosci kultury, jakie problemy napotyka hermeneutyka swobodna w kulturze ktora nie jest homogeniczna a staje się/ jest heterogeniczna?
Hmm, co do pytania o metodę pracy sędziego u Gadamera to nie do końca wiem o co Tobie w tym pytaniu chodzi, ale jeśli dobrze rozumuję to Gadamer uważa, że jest coś takiego jak prawnicza postać fronesiss a nie techne. Ponieważ sędzia wyinterpretowuje prawo, on znajduje prawo ktore jest słuszne i sprawiedliwe, a nie jak rzemieslnik który gdy musi z czegoś zrezygnować to tylko z powodu niedoskonałości planu. Sędzia dokonuje interpretacji, poszukuje prawa które w danych okolicznosciach będzie słuszne. Korygowanie prawa jest ukierunkowywaniem jego na zastosowanie. Wskazuje jednocześnie Gadamer ze prawo jest narzędziem niesubtelnym, że zawsze musimy coś jeszcze czynić aby było adekwatne do rzeczywistości. Dlatego prawnik (sędzia ) wykorzystuje techne- bo często musi w imię sprawiedliwości (dike) skorygować prawo. Zaś do do pytania o tekst Finnisa to obawiam się, że nie mogę za bardzo pomóc. Mam jakieś luźne myśli; / Wydaje mi się, że Finnis odwołuje się do św. Tomasza i jego pojęcia oczywistości. Ze istnieje cos podstawowego i oczywistego, propositio per se nota (niedowodliwe) przy czym u ile u św Tomasza doszukiwałabym się źródła tych zasad w lex aeterna o tyle własnie u Finnisa tymi zasadami oczywistości są pewne przedrozumne zasady rozumnosci praktycznej. Ponieważ wydaje mi się, że św. Tomasz uważał że pewne zasady prawa naturalnego, które określajaą podstawowe zasady dobra i złą są oczywiste i niedowodliwe i zrozumiałe dla ludzi dostatecnzie rozumnych, a własnie to przez nasz rozum uczestnicznym w prawie wiecznym (lex naturalis jest wycinkiem lex aeterna które jest dane poznać człowiekowi). Zaś Finnis nie dość, że właśnie nie chce odwoływać się do Boga to dodatkowo odcina się od głoszonych przez przedstawielei ontologicznych koncepcji prawa natury (w tym św. Tomasz), że powinność może być wywodzona z bytu. Finnis wskazuje że nakazy normatywne (powinności) powstają w drodze refleksji nad własną egzystencją (wynikają z obserwacji własnych możliwości własnych postępowań). Stwierdza że pewne wartości (podstawowe dobra)tkwią w człowieku- jako per se nota. Hmm, wskazuje nawet że tak jak istnieją aksjomaty w matematyce, tak człowiek aby porządkować rzeczywistość przyjmuje pewne założenia- lepiej wartości (są to dobra podstawowe), których urzeczywistnianie jest zasadami praktycznego rozumu a więc prawem naturalnym. Wskazuje że nie trzeba wierzyć w Boga aby móc uwierzyć w te wartości.
Filozofia prawa jest bardziej ogólna i abstrakcyjna. Bada istotę prawa, jego podstawy ontologiczne, założenia epistemologiczne i aksjologiczne. Często ma charakter normatywny, zajmując się prawem takim, jak być powinno. Tradycja filozoficznej refleksji nad prawem sięga starożytności. - Teoria prawa jest nauką znacznie młodszą, związaną bezpośrednio z rozwojem pozytywizmu prawniczego (a więc z końcem XIX wieku). Prawny pozytywizm jest dla teorii prawa punktem wyjścia, jako że jest ona zainteresowana konkretną rzeczywistością prawną, taką jaka została ustanowiona przez prawodawcę (choć badaną na znacznie wyższym poziomie ogólności niż w przypadku nauk dogmatycznoprawnych).
stanowisko r. dworkina jako przedstawiciela koncepcji prawnonatrulanych (chodziło o to aby wyjść od tego że jest niepozytywistą i dlaczego i ze chciał zacierac granice miedzy prawem a moralnoscia w koncpecji zasad) wyjaśnienie metody sokratejskiej przez pryzmat "wiem że nic nie wiem" (metoda mejeutyczna) charakterystyka prawa moralnego u kanta
HabermasKrytyka Dworkina: habermas nazywa koncepcję orzekania wg dworkina MONOLOGICZNA- stwierdza ze sedzia dworkinowski (Herkules) jest sam, ze nie prowadzi z nikim dialogu, że jest zbyt heroiczny, że proces dochodzenia do wydania słusznego rozstrzygnięcia nie może być odtworzony, że zależy od "nadludzkich" zdolności sędziego (a wg habermasa powinna być możliwosc intersubiektywnego ponownego zbadania- intersubiektywnego - czyli przez kilka podmiotów) zarzuca ze koncepcja dworkina jest zbyt solipsystyczna - że jest tylko sędzie i jego doświadczenie i możliwości( a wg habermasa powinna być kooperatywna procedura dochodzenia do prawdy) dr Rossmanith mówiła, że odnośnie tego będzie także pytać czy się ktoś z tą krytyką zgadza czy nie (swoją drogą wydaje mi się, że zarzut habermasa, że koncepcja dworkina jest zbyt monologiczna jest nie trafiony, ponieważ co prawdą sędzie nie ma obecnego zewnętrznego interlokutora ale może prowadzić dyskurs" przez ksiązki" jest sam swoim interlokutorem w dojsciu do slusznego rozstrzygnięcia, czy nawet samo założenie pisania powieści łańcuszkowej się temu sprzeciwia, ale wydaje mi się że lepiej argumentacyjna teoria przylega do kultury która jest wewnętrznie rozmaita, bo u dworkina zakłada się wspólnotę interpretatorów, z założeniem jednolitości)
krytyka Alexego: Habermas jak zgadza się z pewnymi tezami alexego (o tym że istnieje heurystyczne (dochodzenie do prawdy) pierwszeństwo dyskursów moralno- praktycznych oraz że reguły prawne nie powinny być sprzeczne z regułami moralnymi) to jednak nie zgadza się z wnioskiem który wysnuwa Alexy mówiać, że dyskursy prawne są pozdbiorem argumentacji moralnej. Argumentów podaje kilka: 1) można uważać, że strony w postepowaniu chcą dochodzić tylko własnych interesów i celów a nie poszukiwać kooperatywnej prawdy ( przy czym jednocześnie zauważa, że to sąd bezstronny ma o tym zadecydować) 2)niedookreśloność procedury dyskursu prawniczego- że proceduralne warunki argumentacji w prawie nie są na tyle selektywne aby mogły prowadzić do jedynie słusznego rzostrzygnięcia 3)orzeczenia sądowe są słuszne w innnym wymiarze niż sądy moralne 4) z tego co zrozumiałam to odwołuje się do tego, że wprawdzie można analizować dyskursy prawnicze na wzór dyskursów moralnych to jednak złożony jest wymiar obowiązywania norm prawnych 5)dyskursy moralne ograniczają się tylko do pewnego podzbioru tego co moralnie nakazane i zakazane a prawo jest znacznie szersze
SZYSZKOWSKA
· Kant jest twórcą nowego typu idealizmu (transcendentalno-logicznego)
· Kant jest przekonany o tym, że rozum nasz działa niezależnie od tego, co zmysłowe, jakkolwiek jego siła poznawcza zamknięta jest w granicach możliwego doświadczenia.
· Filozofia Kanta czyni z człowieka centrum swojego zainteresowania. Każdy z nas ma do spełnienia zadanie w świecie, wykraczające poza sferę problemów biologiczno-materialnych. Wiąże się z tym zadanie kształtowania siebie, bowiem tylko w wyniku procesów samorozwoju stajemy się człowiekiem. Nie jesteśmy nim z samego faktu narodzenia. Z natury swej nikt z nas nie jest ani sprawiedliwy ani dobry ani zły.
· Jedynym sposbem na ochronę wolności jednostki jest przymus prawa. Respektowanie wolności każdego i wzajemne pogodzenie zakresu wolności poszczególnych jednostek możliwe jest tylko dzięki prawu. Rozum domaga się właśnie prawa jako stróża wolności.
· Według Kanta najwłaściwszy jest ustrój republikański, gdyż to wola powszechna powinna być brana pod uwagę a nie wola większości.
· Kant odmawia prawa do oporu, gdyż uważa że nie można naprawiać niesprawiedliwości poprzez niesprawiedliwość. Uznaje stan prawny za korzystniejszy dla człowieka od stanu natury.
· Miernikiem wolności jest zgodność z prawem.
· Nie ma wojny słusznej gdyż nie ma wartości wyższej od człowieka.
· Wieczny pokój wiąże Kant z gwarancją wolności i z możliwością utworzenia światowego państwa prawa. Przyszłe państwo utworzone w rezultacie podpisania traktatu o wiecznym pokoju, nazywa Kant państwem celów, ze względu na urzeczywistnienie imperatywu praktycznego, który głosi, że człowiek ma być traktowany jako cel sam w sobie.
· Państwo wg Kanta to zjednoczenie istot rozumnych pod władzą ustaw. Państwo ma służyć prawu, które stoi na strazy wolności zapewniając ją przez równe ograniczenie wolności każdego.
· Prawo jest stosunkiem woli jednej osoby do woli drugiej, nie zaś do jej chęci czy potrzeb. Prawo pozytywne spełnia rolę czynnika ograniczającego wolność w interesie tejże wolności, gdyż zapobiega jej naruszeniu. Najzupełniejsza wolność jest równoznaczna ze spełnieniem imperatywu kategorycznego, ponieważ wówczas jedynym czynnikiem ograniczającym absolutną wolność woli jest ona sama. (wtedy prawo nie będzie potrzebne)
· Umowa społeczna: nie traktuje jej jako faktu historycznego, lecz jako ideę; jest ona konieczna dla uzasadnienie prawa pozytywnego; ludzie pozbyli się wprawdzie zewnętrznej wolności zawierając umowę o utworzeniu państwa, ale po to tylko, by ją natychmiast odzyskać jako członkowie wspólnoty w stanie prawnym.
· Prawo natury jest systemem prawa wynikającym z czystego rozumu (prawo natury o niezmiennej treści).
· Homo noumenon - człowiek zupełnie wolny, czystą umysłowością niekontrolowaną przez zmysły
· Homo phaenomenon - istota bierna, podległa prawom przyrody
· Wg Kanta żyjemy w porządku konieczności przyrodniczych, a działamy w porządku wolności.
TEKST
· Moralność jest to sfera indywidulanej wolności człowieka. Każdy ma prawo wychodzić poza świat przyrodniczy i ustalać swoje własne zasady moralne.
· Nie można przymusić człowieka do moralności.
· Stan natury jest stanem niedogodnym gdyż człowiek zajmuje się obroną samego siebie, zewnętrznej wolności a nie zajmuje się swoją wewnętrzną wolnością.
PODRĘCZNIK
· Przedmiotem poznania jest prawo
· Filozofia transcendentalna - odsłania warunki doświadczenia, czas i przestrzeń mają charakter aprioryczny
· Myślenie: intelekt (zdolność podciągnięcia materiału zmysłowego pod pojęcia ogólne w formie doświadczenia dzięki kategoriom)+ rozum (wykracza poza doświadczenie)
LAW_skrypty