Scenariusze zajęć twórczych.pdf
(
6658 KB
)
Pobierz
(Microsoft Word - Klanza-scenariusze zaj\352\346 tw\363rczych)
Wprowadzenie
Konkretyzacj
Ģ
zastosowanego w praktyce programu oddziaływa
ı
edukacyjnych s
Ģ
twórcze zadania j
ħ
zykowe, których rozwi
Ģ
zania mog
Ģ
przybiera
ę
form
ħ
ustn
Ģ
lub pisemn
Ģ
i sytuowa
ę
si
ħ
na ró
Ň
nych poziomach struktury j
ħ
zyka, tzn. na poziomie wyrazu, zwi
Ģ
zku
wyrazowego, zdania czy wypowiedzi wielozdaniowej. Mo
Ň
na je traktowa
ę
jako uzupełnienie
ę
wicze
ı
j
ħ
zykowych uwzgl
ħ
dnianych w ka
Ň
dym programie kształcenia. Nale
ŇĢ
do nich:
ę
wiczenia w czytaniu i opracowywaniu tekstów,
ę
wiczenia w mówieniu i pisaniu,
ę
wiczenia
gramatyczno-ortograficzne z elementami wiedzy o j
ħ
zyku oraz
ę
wiczenia słownikowo-
frazeologiczne i syntaktyczne. Bazuj
Ģ
c na tym, co stanowi podstaw
ħ
kształcenia j
ħ
zykowego
w młodszym wieku szkolnym, proponowane zadania zakładaj
Ģ
zmian
ħ
charakteru działa
ı
z odtwórczych na twórcze, przez co poszerzaj
Ģ
zakres refleksji dziecka nad tworzywem,
z którego składa nowe cało
Ļ
ci znaczeniowe. Podejmowana w praktyce nauka j
ħ
zyka sprzyja
nauce o j
ħ
zyku.
Poszukuj
Ģ
c klucza do wyboru i klasyfikacji zada
ı
, zwrócono uwag
ħ
na typy operacji
intelektualnych, które przypuszczalnie bior
Ģ
udział w procesie twórczym. Spo
Ļ
ród nich
wybrano trzy grupy (budowanie skojarze
ı
, uruchamianie my
Ļ
lenia metaforycznego
i dokonywanie transformacji) i na nich w głównej mierze oparto program oddziaływa
ı
edukacyjnych, w obr
ħ
bie którego opisano twórcze zadania j
ħ
zykowe.
Wyró
Ň
niono trzy kategorie zada
ı
:
zadania skojarzeniowe (asocjacyjne);
zadania transformacyjne;
zadania metaforyczne.
ĺ
cisła klasyfikacja zada
ı
nie jest w pełni mo
Ň
liwa, a powy
Ň
szy podział jest jedynie
propozycj
Ģ
, uj
ħ
t
Ģ
w odniesieniu do dominuj
Ģ
cego w danym działaniu typu operacji
umysłowej. Istnieje du
Ň
a grupa zada
ı
twórczych, które wykorzystuj
Ģ
co najmniej dwa
z wyró
Ň
nionych mechanizmów (skojarzenia, transformacje, metafory). Dlatego mo
Ň
na
mówi
ę
o:
twórczych zadaniach j
ħ
zykowych skojarzeniowo-transformacyjnych;
twórczych zadaniach j
ħ
zykowych transformacyjno-metaforycznych;
twórczych zadaniach j
ħ
zykowych skojarzeniowo-metaforycznych.
Ka
Ň
de z przeprowadzonych zaj
ħę
edukacyjnych postrzegano jako ci
Ģ
g zada
ı
zaprojektowanych w obr
ħ
bie kluczowych sytuacji dydaktycznych, które umo
Ň
liwiaj
Ģ
rozwój
zdolno
Ļ
ci twórczych uczniów.
Zadania oparte na skojarzeniach to, np.:
tworzenie wyrazu z pierwszych liter lub sylab kilku wyrazów, b
ħ
d
Ģ
cych zwykle jak
ĢĻ
nazw
Ģ
(przewidywane warianty zadania to: rozszyfrowywanie znaczenia akronimu
oraz zmiana jego pierwotnego znaczenia);
ko
ı
czenie rozpocz
ħ
tych zda
ı
;
wykorzystanie doboru losowego wyrazów (warianty zadania to: uzgadnianie cech
wspólnych wylosowanych wyrazów czy wyszukiwanie nieznanych wcze
Ļ
niej
zwi
Ģ
zków mi
ħ
dzy wyrazami poprzez ł
Ģ
czenie dwóch, trzech wyrazów w jednym
zdaniu);
wymy
Ļ
lanie krótkich
Ň
artów słownych (przekorniki);
wyodr
ħ
bnienie wyrazu, zapisanie go w układzie pionowym i układanie haseł, zda
ı
,
układów wierszowanych w oparciu o jego kolejne litery (najprostszy wariant
akrostychu to wykonanie identyfikatora, którego kolejne litery słu
ŇĢ
do wymy
Ļ
lenia
pozytywnych cech charakteru);
budowanie „ła
ı
cucha skojarze
ı
słownych” (warianty zadania to: podawanie
skojarzenia do ostatniego słowa w ła
ı
cuchu, uzupełnianie grupy słów - słowem
„kluczem” pasuj
Ģ
cym do pozostałych, odrzucanie słowa nie pasuj
Ģ
cego do ła
ı
cucha
skojarze
ı
);
tworzenie „gwiazdy skojarze
ı
” do podanego słowa – hasła (wykorzystany wariant
zadania to: wytwarzanie skojarze
ı
słownych ukierunkowane pytaniami i pisanie
tekstu z odpowiedziami na postawione pytania);
tworzenie nowych wyrazów (neologizmy);
współtworzenie historyjki z u
Ň
yciem wylosowanych lub zasugerowanych przez
nauczyciela słów, ilustracji, rekwizytów (bricolage).
Zadania polegaj
Ģ
ce na transformacjach to, np.:
transformacje tytułów (przewidywane warianty zadania to: tworzenie nowych cało
Ļ
ci
z poci
ħ
tych tytułów ksi
ĢŇ
ek - wierszy, opowiada
ı
, legend, bajek, ba
Ļ
ni, zamiana
wyrazów w obr
ħ
bie dwu wybranych tytułów, zast
ħ
powanie tytułu zaproponowanego
przez autora własn
Ģ
propozycj
Ģ
uj
ħ
cia cało
Ļ
ci);
układanie andronów (figli słownych, bredni, głupstw, niedorzeczno
Ļ
ci) z tytułów
prasowych oraz pisanie wiersza z odpowiedziami na postawione pytania;
przekształcenia tre
Ļ
ci znanych wierszy;
tworzenie nowej wersji bajki;
transformacje
Ļ
wiata przedstawionego w opowie
Ļ
ci fantastycznej;
przeniesienie akcji opowie
Ļ
ci w inne miejsce lub czas i przewidywanie skutków takiej
zmiany;
przekształcenia przepisów kulinarnych w przepisy innego rodzaju;
zmiana typowych funkcji (zastosowa
ı
) przedmiotów na funkcje przypisywane innym
przedmiotom;
zmiana wybranych wła
Ļ
ciwo
Ļ
ci obiektów (np. wielko
Ļ
ci, kształtu, koloru)
i przewidywanie skutków takiej zmiany.
Zadania wykorzystuj
Ģ
ce metafor
ħ
to, np.:
uto
Ň
samianie si
ħ
z obiektem (identyfikacja);
tworzenie poetyckich wyra
Ň
e
ı
i zwrotów;
zamiana metafory słownej na metafor
ħ
obrazow
Ģ
i na odwrót;
rozszyfrowywanie znaczenia metafory ukrytej w tek
Ļ
cie czy zadaniu do wykonania;
o
Ň
ywianie przedmiotów lub zjawisk nieo
Ň
ywionych (personifikacja);
komponowanie wiersza, którego kolejne strofy rozpoczynaj
Ģ
si
ħ
od tego samego
wyrazu (anafora).
nadawanie wyrazom znacze
ı
przeno
Ļ
nych (zwrócenie uwagi na po
Ļ
rednicz
Ģ
c
Ģ
rol
ħ
ilustracji).
Celowo
Ļę
stosowania w praktyce zaproponowanych zada
ı
twórczych wynikała
z przekonania,
Ň
e my
Ļ
lenie odzwierciedla si
ħ
w j
ħ
zyku. W tym miejscu nadano zadaniom
nazwy ogólne, a w scenariuszach uszczegółowiono je jako pytania, polecenia czy sytuacje
zadaniowe. Poszczególne zadania były systematycznie wł
Ģ
czane w aktualnie opracowywane
o
Ļ
rodki tematyczne i realizowane w ci
Ģ
gu jednego dnia aktywno
Ļ
ci.
Planowanie poszczególnych zaj
ħę
zwi
Ģ
zane było z okre
Ļ
leniem warunków, których
przestrzeganie sprzyjało wyzwalaniu twórczo
Ļ
ci dzieci
ħ
cej. Oto one:
wytworzenie i podtrzymywanie klimatu sprzyjaj
Ģ
cego twórczo
Ļ
ci;
wykorzystanie ró
Ň
nych czynników inspiruj
Ģ
cych;
ró
Ň
norodno
Ļę
typów zada
ı
proponowanych dziecku;
ł
Ģ
czenie i przeplatanie zada
ı
j
ħ
zykowych i pozaj
ħ
zykowych uwzgl
ħ
dniaj
Ģ
ce
stopniowanie trudno
Ļ
ci;
osadzenie zada
ı
w obr
ħ
bie sytuacji dydaktycznych, nazywanych tu sytuacjami
twórczego zaanga
Ň
owania;
ukazywanie ró
Ň
nych sposobów u
Ň
ycia j
ħ
zyka i mo
Ň
liwo
Ļ
ci j
ħ
zykowej organizacji
tworzonych przez dzieci tekstów;
zastosowanie pracy grupowej na etapie gromadzenia pomysłów (do
Ļ
wiadczanie pracy
w zespołach o ró
Ň
nym składzie osobowym, dobieranych swobodnie według potrzeb
i zainteresowa
ı
lub losowo);
odwołanie si
ħ
do konstruktywnej informacji zwrotnej formułowanej przez uczniów;
wprowadzanie elementów zabawy.
Prowadzone zaj
ħ
cia postrzegano jako układ wzajemnie powi
Ģ
zanych i przeplataj
Ģ
cych
si
ħ
ze sob
Ģ
działa
ı
i oddziaływa
ı
nauczyciela i uczniów, zmierzaj
Ģ
cych do po
ŇĢ
danej zmiany
i rozwoju. Obejmowały one cele, zadania, wytwory oraz umo
Ň
liwiały aktywno
Ļę
w sferze
emocjonalno-motywacyjnej i w sferze my
Ļ
lenia i działania. Było to istotne z punktu widzenia
obu partnerów interakcji pedagogicznej: ucznia i nauczyciela. Bior
Ģ
c za podstaw
ħ
wyznaczone obszary działa
ı
i oddziaływa
ı
edukacyjnych wyodr
ħ
bniono etapy zaj
ħę
twórczych, co prezentuje tabela:
Obszary działa
ı
i oddziaływa
ı
N i U
Etapy zaj
ħę
twórczych
CELE
1.
Sformułowanie tematu zaj
ħę
twórczych i sprecyzowanie celów.
Uwzgl
ħ
dniono dwa sposoby formułowania tematu zaj
ħę
: w j
ħ
zyku zagadnie
ı
programowych (do zapisu w dzienniku) i w j
ħ
zyku dziecka (do zapisu w zeszycie).
Cele zaj
ħę
tylko w uzasadnionych przypadkach podawano w postaci gotowej.
Precyzowanie ich przez obu partnerów interakcji pedagogicznej: ucznia i nauczyciela
w rezultacie pozwalało na uzyskanie zamierzonych osi
Ģ
gni
ħę
w wymiarze
indywidualnym, grupowym i edukacyjnym.
uaktywnienie sfery
emocjonalno-
motywacyjnej
2
. Wytworzenie klimatu sprzyjaj
Ģ
cego twórczo
Ļ
ci i poszukiwanie inspiracji
.
Klimat sprzyjaj
Ģ
cy twórczo
Ļ
ci starano si
ħ
wytworzy
ę
dzi
ħ
ki obcowaniu z natur
Ģ
,
aran
Ň
acji otoczenia czy zabawom integruj
Ģ
cym klas
ħ
, opartym na partnerstwie uczniów
i nauczyciela. Ponadto przyznano uczniom prawa ułatwiaj
Ģ
ce funkcjonowanie w klasie
oraz wzajemne porozumiewanie si
ħ
.
Inspiracja traktowana była podstawa do podejmowania twórczych działa
ı
na
materiale j
ħ
zykowym i pozaj
ħ
zykowym. Jej rol
Ģ
było rozbudzanie twórczego zapału,
inwencji, natchnienia, a tak
Ň
e ogniskowanie uwagi uczniów na tematyce i celach zaj
ħę
.
Jako czynniki inspiruj
Ģ
ce wykorzystano: poezj
ħ
, proz
ħ
, muzyk
ħ
, rze
Ņ
b
ħ
, ilustracje,
malarstwo (w tym prace plastyczne uczniów), improwizacje ruchowe, wycinki
prasowe, wyprawy plenerowe. Umo
Ň
liwiło to odbiór, analiz
ħ
i ustalanie osobistego
stosunku do eksponowanych tre
Ļ
ci.
ZADANIA
3.
Przeprowadzenie „rozgrzewki umysłu”
– zadania pobudzaj
Ģ
ce aktywno
Ļę
my
Ļ
li,
wyobra
Ņ
ni i fantazji.
aktywno
Ļę
w sferze
my
Ļ
lenia
i działania
4.
Wyzwalanie twórczo
Ļ
ci j
ħ
zykowej uczniów.
Na tym etapie zastosowano twórcze zadania j
ħ
zykowe, które w zało
Ň
eniu
aktywizowały operacje umysłowe: skojarzeniowe, transformacyjne i metaforyczne.
W toku zaj
ħę
twórczych uwzgl
ħ
dniono trzy fazy pracy nad ka
Ň
dym z nich:
zapoznanie z zadaniem,
poszukiwanie pomysłów rozwi
Ģ
zania w małych grupach,
realizacja zadania.
Twórczo
Ļę
j
ħ
zykowa obejmowała działania na poziomie wyrazu, zwi
Ģ
zku
wyrazowego, zdania i wypowiedzi wielozdaniowej. Jej przejawów poszukiwano w
formułowanych przez dzieci wypowiedziach ustnych i pisemnych. Zwracano przy tym
uwag
ħ
na dostrzeganie ró
Ň
nych mo
Ň
liwo
Ļ
ci i sposobów u
Ň
ycia j
ħ
zyka jako tworzywa
ludzkich my
Ļ
li, wyobra
Ň
e
ı
, a tak
Ň
e zach
ħ
cano do eksperymentowania materiałem
j
ħ
zykowym w toku podj
ħ
tej aktywno
Ļ
ci. Jako dopełnienie twórczych zada
ı
j
ħ
zykowych wprowadzano twórcze zadania pozaj
ħ
zykowe, cz
ħ
sto o charakterze
ekspresyjnym. Ich obecno
Ļę
pozwalała na zmian
ħ
formy aktywno
Ļ
ci i swobodne
przechodzenie od działa
ı
werbalnych do pozawerbalnych. Chwilowe „odej
Ļ
cie od
zagadnie
ı
j
ħ
zykowych” i powrót do nich były okazj
Ģ
do gł
ħ
bszego namysłu nad
zadaniem, mo
Ň
liwo
Ļ
ciami gromadzenia pomysłów i sposobami jego realizacji.
WYTWORY
5.
Prezentacja, analiza i doskonalenie twórczych efektów
- zgł
ħ
bianie tajników
j
ħ
zyka.
Nauka j
ħ
zyka i nauka o j
ħ
zyku nie polegała jedynie na przyswajaniu gotowych
zasad, norm i reguł czy czerpaniu z niepodwa
Ň
alnych wzorców tekstowych, ale
dokonywała si
ħ
tak
Ň
e na bazie dzieci
ħ
cych wytworów. Ich prezentacja na forum klasy
była okazj
Ģ
do odkrywania bogactwa słownictwa, wybierania najciekawszych
konstrukcji składniowych, stylistycznych i kompozycyjnych, przypomnienia
podstawowych zasad gramatyki i ortografii. Taka nauka to jakby „nauka przy okazji”.
Głównym zamierzeniem tego etapu było z jednej strony - zatrzymanie si
ħ
przy
twórczym rezultacie, dostrze
Ň
enie jego warto
Ļ
ci, odszukanie nowych nieznanych dot
Ģ
d
elementów, odkrycie zamysłu autora, z drugiej – dokonanie korekty bł
ħ
dów. Ocena
twórczych rezultatów to ocena poprzez opis i opinie. W przypadku konieczno
Ļ
ci
udoskonalenia efektów pracy starano si
ħ
w jak najwi
ħ
kszym stopniu zachowa
ę
pierwotn
Ģ
wersj
ħ
dzieci
ħ
cych wytworów tekstowych, b
ħ
d
Ģ
cych wyrazem
indywidualno
Ļ
ci młodych twórców.
6.
Ewaluacja i zabawa zamykaj
Ģ
ca zaj
ħ
cia
.
Patrz: Renata Stawinoga „Twórczo
Ļę
j
ħ
zykowa dziecka w teorii i praktyce edukacyjnej”,
Wyd. UMCS, Lublin 2007
Plik z chomika:
beata7922
Inne pliki z tego folderu:
Sześciolatak Bawię się i uczę. cz. 1.zip
(66311 KB)
Sześciolatek Bawię się i uczę CD cz.2.zip
(67226 KB)
Kolorowanki dla dzieci.rar
(16304 KB)
zolw.rar
(1026 KB)
orzel.rar
(370 KB)
Inne foldery tego chomika:
arteterapia 3
Arteterapia 5
arteterapia(1)
Arteterapia-2
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin