Masaż jest metodą leczenia fizykalnego zewnętrznych i wewnętrznych objawów chorobowych. Jest to zespół ruchów wykonywanych w określonym czasie w określonym tempie i kierunku – zgodnie z przebiegiem naczyń krwionośnych i limfatycznych oraz mięśni, wykonywany nieuzbrojoną ręką masażysty na obnażonych częściach ciała pacjenta. Polega na mechanicznym drażnieniu tkanek, wywierając wpływ pośredni i bezpośredni na organizm. Opiera się na wielu ruchach i chwytach (głaskanie, rozcieranie, oklepywanie, wibracja, roztrząsanie, wałkowanie). W zależności od celu masażu (pobudzenie, rozluźnienie, uspokojenie) masażysta dobiera odpowiednią technikę, czas trwania, intensywność ruchów, preparaty, bądź inne elementy wspomagające (olejki eteryczne, dźwięk, światło).
Cechy psychofizyczne masażysty
q Duża sprawność fizyczna,
q Masażysta nie może być obciążony ciężkimi chorobami ogólnoustrojowymi (niewydolnością układu oddechowego, niewydolnością krążenia), zaburzenia statycznymi, chorobami zakaźnymi,
q Odporność psychiczna (cierpliwość, wyrozumiałość dla drażliwych pacjentów),
q Znajomość psychologii,
q Musi budzić zaufanie.
Higiena osobista masażysty
q Strój wygodny i swobodny, niekrępujący ruchów,
q Ręce idealnie czyste, paznokcie krótko przycięte,
q Podczas pracy nie można nosić na rękach żadnej biżuterii,
q Zabieg powinien być wykonywany z zachowaniem zasad czystości,
q Przed każdym zabiegiem ręce muszą być umyte wodą i mydłem i wytarte do sucha,
q Pocenie rąk należy zwalczać stosując np. antyperspiranty,
q Mycie rąk przed i po każdym zabiegu jest wskazane nie tylko z uwagi na chorych, którym można przenieść różne choroby skóry, ale i ze względu na własne zdrowie,
Jakikolwiek proces ropny na skórze masażysty lub chorego jest przeciwwskazaniem do wykonywania zabiegu!!!
Warunki ogólne wykonywania masażu
q Podstawowym warunkiem przy wykonywaniu masażu jest całkowite rozluźnienie mięśni pacjenta,
q Obowiązuje zasada stopniowego obciążania układu krążenia chorego (oznacza to że pierwsze masaże trwają krócej, a w miarę przyzwyczajania się chorego czas trwania masażu stopniowo przedłuża się oraz zwiększa się jego intensywność),
q Temperatura powietrza w gabinecie nie powinna być niższa nić 18 st.C
Wyposażenie pomieszczeń do masażu
q Gabinet o wymiarach min. 3,0 / 4,5m.,
q Stół do masażu,
q Stolik, krzesło, taboret obrotowy, szfka na czyste prześcieradła oraz pojemnik na używane,
q Ręcznik, mydło i inne środki dezynfekujące do rąk masażysty (np. Manusan),
q Umywalka z ciepłą i zimną wodą,
q Wskazana jest lampa Solux, do ewentualnego ogrzania chorego,
q Szafka na odzież pacjenta.
Środki poślizgowe i środki wspomagające masaż
Środki poślizgowe
q To środki obojętne chemicznie, których zastosowanie przy wykonywaniu masażu ma zmniejszyć siłę tarcia zapobiegając otarciu skóry,
q Środek ten dobieramy w zależności od rodzaju skóry, zabiegów towarzyszących i upodobań masażysty,
q Środki poślizgowe powinny być używane w takim stopniu, aby zwiększyć poślizg ręki masażysty po skórze pacjenta, nie zmniejszając nadmiernie siły tarcia,
Środki poślizgowe nakładamy najpierw na rękę masażysty, nigdy bezpośrednio na skórę pacjenta!!!
Środki poślizgowe to:
q Talk kosmetyczny,
q Oliwka kosmetyczna,
q Inne preparaty kosmetyczne w postaci żelów, kremów.
Dobór środka uzależniony jest od rodzaju skóry pacjenta oraz od zabiegu, jaki był wykonywany bezpośrednio przed masażem.
Środki wspomagające masaż
q Są to preparaty, leki, związki chemiczne lub preparaty ziołowe, których zastosowanie w trakcie leczenia wspomaga efekt leczniczy (np. miejscowe środki przeciwzapalne).
q Środki wspomagające masaż - podział
q Lecznicze silnie rozgrzewające (Ben-Gay, Capsiderm N, Capsiplex, Cremalgin, Finalgon, Forapin, Transvasin, Lumbolin),
q Lecznicze słabo rozgrzewające (Actol, Algesan, Amuno, Apisarthron, Butapirazol, Metindol, Mobilat, Tanderil, Viprosal, Voltaren),
q Preparaty odżywcze bogate w witaminy A, D, E, F, H (Bepanthen, Dermosan, Dermosavit),
q Preparaty p/bólowe i rozgrzewające stosowane w sporcie (Arcalen, Mobilat).
Aby wykonać wcieranie preparatu należy oczyścić skórę i rozgrzać ją odpowiednio, co ułatwi wnikanie preparatu w skórę i w głąb tkanek pod nią leżących. Oczyszczoną skórę masujemy najpierw na sucho, bez środków poślizgowych, stosując głaskanie, ugniatanie, wibrację, a dopiero potem nakładamy preparat na masowaną część ciała i wcieramy go ruchem rozcierania.
Podstawowe zasady stosowania masażu klasycznego
q Przed rozpoczęciem masażu należy przeprowadzić wywiad z pacjentem, który powinien być opisany w karcie pacjenta,
q Ruchy masażu wykonujemy zgodnie z kierunkiem przepływu krwi żylnej,
q Zabieg należy stosować ze wskazaniami,
q Czas trwania masażu uzależnia się od:
q Wieku – niemowlęta wymagają masażu bardzo delikatnego, dzieci do lat 15 – masażu średniej mocy, osoby w wieku 15-40 lat- masażu mocnego, osoby po 40 roku życia- masażu średniej mocy,
q Płci – kobiety wymagają masażu delikatniejszego niż mężczyźni,
q Zawodu – pracowników fizycznych masujemy mocniej niż pracowników umysłowych,
q Budowy ciała – osoba szczupła, wysoka – łagodny, długi masaż,
q Stanu zdrowia pacjenta – w zaostrzeniu choroby masujemy delikatniej, w stanach przewlekłych – mocniej
q Pacjent powinien odpocząć po zabiegu 15-20 minut,
q Należy pouczyć pacjenta, że nie jest wskazane gwałtowne oziębienie ciała bezpośrednio po masażu,
q W związku z reakcją organizmu na masaż należy poinformować pacjenta, że po pierwszych 3 do 5 zabiegach może odczuwać pozorne pogorszenie stan zdrowia,
q Podstawowa seria zabiegów masażu klasycznego wynosi 10 zabiegów, jednakże w zależności od efektu leczniczego ilość ta może zostać zwiększona do 50,
q Należy jednak pamiętać, że po 30 zabiegach należy zrobić kilkudniową przerwę, aby odzwyczaić organizm od masażu.
q Jeżeli nie ma przeciwwskazań masaż można wykonywać codziennie; zaleca się, aby trzy ostatnie zabiegi w serii były wykonywane co drugi dzień celem stopniowego odzwyczajania organizmu od masażu,
q Każdy chwyt powtarzamy minimum dwukrotnie,
q Nie jest wskazane przerywanie wykonywanego chwytu – chwyt przerwany musi być powtórzony,
q Całkowicie przerwany zabieg masażu nie może być kontynuowany, lecz musi być rozpoczęty od nowa,
q Istotną sprawą jest prowadzenie dokumentacji pacjentów, która pozwoli na ocenę skuteczności zastosowanego leczenia.
Przeciwwskazania do masażu
q Uszkodzenia skóry (rany, łuszczyca, czyraki),
q Wszystkie stany ostre zapalne,
q Choroby nowotworowe,
q Stany gorączkowe,
q Choroby zakaźne,
q Hemofilia,
q Niewyrównane wady serca, nadciśnienie,
q Świeże krwiaki śródmiąższowe (3-5 dni po powstaniu),
q Silne zabiegi termiczne (sauna, solarium) – odczekać 30-40 minut przed i po masażu,
q Po wysiłku fizycznym – odczekać 30-40 minut, u zawodników nawet do 6 godzin,
q Okres menstruacji,
q Ciąża (zagrożona),
q Epilepsja,
q Choroby psychiczne.
q Przepuklina,
q Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy,
q Kamica wątrobowa i nerkowa,
q Ostre stany zapalne narządów wewnętrznych (WZW).
Powolne, systematyczne, miękkie i łagodne ruchy wykonywane palcami lub całą dłonią.
Każdy masaż rozpoczynamy i kończymy głaskaniem.
q Mechaniczne usunięcie złuszczonego naskórka i wydzieliny gruczołów łojowych skóry,
q Przepchnięcie krwi żylnej i chłonki w kierunku sercowym (dzięki naprzemiennemu zwężaniu się i rozszerzaniu światła naczyń następuje pobudzenie układu krążenia, przyspieszenie wchłaniania krwiaków powstałych na skutek urazów, powoduje opróżnienie naczyń chłonnych, powoduje szybsze krążenie płynów międzytkankowych i ułatwia resorpcję czynników chorobowych nagromadzonych w danym miejscu),
q Wspomaga procesy metaboliczne przebiegające w skórze,
q Zwiększa wydzielanie potu i łoju,
q Rozluźnia mięśnie,
q Łagodzi napięcia i stresy (obniża pobudliwość zakończeń nerwów czuciowych skóry),
q Ma również znaczenie diagnostyczne, gdyż pozwala wykryć czasami niektóre zmiany chorobowe w tkankach
Głaskanie można podzielić ze względu na:
1. Siłę wykonania:
q Bardzo łagodne tzw. muskanie – wykonujemy opuszkami palców lub grzbietową ich stroną,
q Średniej mocy – głaskanie całą dłonią,
q Mocne – kłębkami.
2. Kierunek wykonania:
q Podłużne – wzdłuż przebiegu włókien mięśniowych lub osi ciała,
q Poprzeczne – poprzecznie do przebiegu włókien mięśniowych lub osi ciała,
q Okrężne – wykonujemy np, wokół stawów, łopatek, gruczołów piersiowych itp..
Polega na wykonywaniu szeregu krótkich precyzyjnych ruchów (kółek, zygzaków, pętli) zgodnie z przebiegiem mięśni
q Rozdrobnienie i przemieszczenie na obwód wysięków pozapalnych czy pourazowych krwiaków,
q Rozluźnia i rozciąga zrosty, blizny,
q Ułatwia resorpcję złogów stałych i półstałych,
q Wytworzenie znacznej ilości ciepła i przekrwienie tkanek masowanych,
q Wzrost elastyczności aparaty więzadłowego stawów,
q Zmniejsza pobudliwość nerwową i powoduje rozluźnienie mięśni.
q Stany pourazowe: stłuczenia, nadwichnięcia, skręcenia, wylewy krwawe, drobne wysięki, zgrubienia torebki stawowej, zmiany w pochewkach ścięgnistych, blizny, zrosty,
q Rozcieranie ułatwia usuwanie kwasu mlekowego i innych metabolitów nagromadzonych w czasie intensywnej pracy mięśni.
q Stany zapalne ścięgien i pochewek ścięgnistych,
q Obrzęk w stanie zapalnym,
q Skazy naczyniowe,
q Świeże blokady nerwów,
q Stan po przebytym zakrzepowym zapaleniu żył.
Technika rozcierania
1. Ze względu na sposób rozcierania:
q Koliste,
q Spiralne.
2. Ze względu na głębokość, na jaką docieramy rozcieraniem:
q Powierzchowne,
q Głębokie
3. Ze względu na kierunek wykonywania rozcierania:
q Podłużne,
q Poprzeczne,
q Okrężne.
Rozcieranie wykonuje się w tempie 60 ruchów na minutę.
Zasadnicza część masażu klasycznego
q Przepycha krew i chłonkę z naczyń obwodowo leżących do centralnych, wytwarza próżnię w miejscu ugniatanym oraz powoduje wypełnienie tego miejsca przez krew i chłonkę z naczyń leżących obwodowo od miejsca masowanego,
q Działa przede wszystkim na mięśnie,
q Wypycha z tkanek substancje, które zostały wyzwolone wskutek rozcierania,
q Ma szerokie zastosowanie w leczeniu niedowładów i porażeń neurogennych oraz zaników mięśniowych z nieczynności,
q Mięśnie zmęczone wysiłkiem fizycznym powracają szybciej po wykonaniu ugniatania do stanu wyjściowego,
q...
Sandrus92