Prezentacja Maturalna - motyw miłości.doc

WSTĘP

Miłość – uczucie najpiękniejsze i najtrudniejsze. Głębokie i piękne. Potrafi dać radość i szczęście, ale potrafi także zabić. Któż z nas nie marzy o miłości? Jest to uczucie, które towarzyszy każdemu człowiekowi niemal od urodzin aż do śmierci. Ta niepowtarzalna więź łącząca dwoje ludzi może być fantastyczna, kiedy odwzajemniona, lecz tragiczna, kiedy jednostronna. Miłość jest wartością nadającą sens ludzkiemu życiu, ma podstawowe znaczenie dla prawidłowego rozwoju jednostki i społeczeństwa, ponieważ człowiek, który nie kocha jest pusty i bezwartościowy.

Wspaniała polska poetka Maria Pawlikowska – Jasnorzewska, „specjalistka” od spraw sercowych, pisała, że tak jak człowiek nie może żyć bez powietrza, tak też nie może żyć bez miłości.

  Temat miłości w literaturze jest bardzo popularny. Pojawił się już w starożytności i towarzyszył niemal wszystkim twórcom poszczególnych epok. Ujęć motywu miłości w poezji i prozie jest wiele. W prozie częściej przedstawia się miłość z różnych względów niemożliwą i nieszczęśliwą, w poezji częściej spełnioną, chociaż to wcale nie jest regułą.

Miłość w literaturze to nie tylko próba obrazowania związku kobiety i mężczyzny, ale także występują motywy miłości do ojczyzny, miłości do Boga, czy miłości rodzicielskiej.

Poeci i prozaicy na tysiącach stron swoich dzieł opisują to uczucie. Są różne jej oblicza. Bywa wierna, niespełniona, szalona, dojrzała, zmysłowa, platoniczna, radosna, ale również nieszczęśliwa i pełna rozpaczy.

PIEŚŃ NAD PIEŚNIAMI – (Stary Testament)

·         Głównymi bohaterami są Salomon i Sulamitka.

·         Uchodzi za najbardziej niezwykłą w kanonie Starego Testamentu.

·         Nie ma w niej nawet wzmianki o Bogu, nie ma pouczeń moralnych, a mimo to Żydzi czytali ja w czasie Paschy- największego święta. „Uważali ją za najświętszą z świętych ksiąg”.

·         Jest to poemat miłosny

·         Bohaterowie to dwoje młodych, którzy głoszą swoją miłość, szukają się z tęsknotą, nie kryją namiętności, spotykają się i rozstają, aby na koniec połączyć się w doskonałym spełnieniu.

·         W alegorycznej interpretacji Oblubieniec to Bóg, a Oblubienica to Jego wyznawcy (albo Bóg i Matka Boża, Chrystus i kościół, Zbawiciel i zbawiony)

·         Pieśń nad pieśniami jest metafora relacji między kobietą a mężczyzną.

·         Autor pieśni wielokrotnie pragnie zobrazować, czym jest miłość.

·         Miłość zostaje porównana do: upojenia winem, choroby, płomienia, którego nie można ugasić i do śmierci

·         Miłość to żywioł, siła, skarb, którego nie można kupić - kto zresztą by tego spróbował zasłużyłby na wzgardę.

·         Z miłością w parze podąża zazdrość nieprzejednana jak Szeol

·         Kochankowie wielbią wzajemnie urodę i młodość swych ciał

Jak lilie wargi jego kipiące mirrą najprzedniejszą. Ręce jego jak walce ze złota, wysadzane drogimi kamieniami. Postać jego jak Liban, wzniosła jak cedry.

Jak wstążeczka purpury wargi twe i usta pełne wdzięku. Jak okrawek granatu skroń twoja za twoją zasłoną. Szyja twoja jak wieża Dawida, warownie zbudowana...

·         Są to opisy niezwykłe, nie tylko ze względu na różnice wrażliwości (ręce jak walce), lecz także, dlatego, że są to opisy zmysłowe i bardzo intymne.

·         Doskonały i uświęcony związek kobiety i mężczyzny to taki, w którym wzajemnemu upodobaniu duchowemu towarzyszy erotyczna fascynacja

·         Kochankowie to partnerzy (Mój miły jest mój, a ja jestem jego- ten werset powtarza się kilkakrotnie). Są wierni sobie, znakiem tego jest porównanie oblubienicy do zamkniętego ogrodu, a wiec do takiego, do którego ma się wyłączne prawo.

·         Dla Oblubieńca nie liczą się inne kobiety, nawet cały królewski harem

·         Stanowią dla siebie najważniejsze dobro (Oblubieniec bogatszy od Salomona)

·         Tak silne akcentowanie wierności, partnerstwa i wyłączności w związku było niespotykane w kręgu kultury w czasach, gdy powstał ten tekst.

·         Pieśń nad pieśniami to nie tyko znakomity przykład wyrafinowanej poezji erotycznej, lecz także tekst rewolucyjny pod względem obyczajowym.

·         Jeśli interpretuje się ją jako miłość Boga do ludzi to namiętność jest tęsknotą za Bogiem.

HYMN O MIŁOŚCI – ŚWIĘTY PAWEŁ - (Nowy Testament)

·         Tekst jest najpełniejszą definicją miłości

·         Pochwała miłości

·         Miłość jako wartość najwyższa, najprawdziwsza i najdoskonalsza

·         Ważniejsza od wiary i nadziei

·         Przymiotniki miłości: cierpliwa, łaskawa, dobra, wybaczająca, wyrozumiała, sprawiedliwa

·         Obce są jej pojęcia: zazdrość, sława, pycha, gniew i kłamstwo

·         Uczucie ponadczasowe, nieograniczone, nieznane

MIT O ORFEUSZU I EURYDYCE

·         Miłość nieszczęśliwa, niespełniona

·         Miłość silniejsza niż śmierć, wierna

·         Orfeusz jest uważany przez Greków za najsłynniejszego poetę greckiego przed Homerem

·         Jego postawa pokazuje, ze ludzie z natury są słabi i tracą to, co kochają, bo nie potrafią oprzeć się pokusie

·         Jego imię symbolizuje niezwykłą charyzmę.

·         Postać Orfeusza jako genialnego poety i nieszczęśliwego kochanka wielokrotnie pojawiała się w sztuce (w malarstwie, rzeźbie, muzyce, poezji)

MIŁOSNA POEZJA MARII PAWLIKOWSKIEJ-JASNORZEWSKIEJ

·         Życie miłosne samej poetki było bardzo burzliwe. W wierszach częste jest potwierdzenie wartości i godności własnej. Przykładem może być wiersz Miss Ameryka (Blues).

·         Bohaterki wierszy Jasnorzewskiej domagają się akceptacji – chcą być doceniane i kochane jako piękne kobiety. Tak jakby mężczyźni byli lustrem, w którym widać odbicie istoty kobiecości, bez którego nie można być całkowicie spełnionym.

·         Miłości nie traktuje jako uczucia abstrakcyjnego, lecz raczej jako bardzo konkretną namiętność.

·         Pisała o rzeczach trudnych i kontrowersyjnych takich jak np.: zdrada, rozczarowanie, niezrozumienie, starość, nieszczęścia, niechciana ciąża, aborcja, samobójstwa.

·         Jej liryki są przeważnie krótkie i epigramatyczne. Skondensowane, a jednocześnie lekkie i melodyjne.

·         Zwykle jej wiersze kończą się nieoczekiwaną puentą, która bywa zdradliwie trafna i często wypowiedziana z ironią (Topielice, Miłość)

·         Gdy wystawiono go w 1938 ambasada niemiecka protestowała. Dyplomaci niemieccy poczuli się urażeni, bo sztuka przedstawiała państwo totalitarne rządzone twardą ręką władczyni, która nakazuje kobietą siedzieć w domu przy kuchni i rodzić dzieci.

·         Można doszukać się w tym utworze zagadnień bliskich feminizmowi i to u poetki, która przedstawiała kobiety usychające bez miłości mężczyzny. Zaskakujące niczym puenty wierszy.

·         Nazwala siebie pogodnym więźniem własnego serca i temu wyznaniu pozostała wierna. Była jednak często atakowana.

·         Jej poezje, i po części ja sama, krytykowano za ucieczkę od wielkich spraw tego świata, cukierkowość, infantylność.

·         Miała tez Pawlikowska swoich obrońców. Dla wielu pozostaje poetka miłości pełnej zakalec i zauroczeń, magicznej, równocześnie kruchej jak otaczający świat. Miłości otwartej, cieplej, w której od czasu do czasu znajduje się miejsce na kokieterie czy przekorę.

·         W takim odczytaniu twórczości poetki jest sporo prawdy, bo rzeczywiście - wizerunki jej nie zawsze pogodnej duszy - są imponujące. Kobiecość Pawlikowskiej jest zaskakująco wielokształtna, wciąż przeobrażająca się i w pewnym sensie -co pozostaje to tajemnica poetki - niezmienna.

·         Maria Pawlikowska-Jasnorzewska pochodziła z rodziny Kossaków. Urodziła się w Krakowie 24 listopada 1891r. Dom Kossaków był swoistym stopem ziemiańskiego i artystycznego stylu życia.

·         Trzykrotnie wychodziła za mąż. Pierwsze małżeństwo z Władysławem Bzowskim nie było związkiem udanym. Po rozstaniu z mężem powraca do Krakowa i stara się o unieważnienie kościelnego małżeństwa, co po wielu trudach i przy wydatnej pomocy rodziny, zostaje osiągnięte. Później wyszła za mąż za Jana Pawlikowskiego. Związek ten, choć zawarty z wielkiej miłości, także nie okazał się trwały. Dwa pierwsze tomiki wierszy powstały w czasie miłości Marii i Jana, emanuje z nich upojenie życiem, szczególna wrażliwość zmysłowa, stanowiła jakby eksplozje radości istnienia. Uczucie do Jana Pawlikowskiego, jego rozkwitanie, pełnia i wygasanie, stało się przeżyciem inspirującym twórczo poetkę

·         Jeśli chodzi o kontakty artystyczne, to Pawlikowska zbliżyła się najbardziej do grupy Skamander, z której przedstawicielami łączyły ją więzi przyjaźni.

·         Już w latach trzydziestych poetka wyszła za mąż za dużo młodszego od siebie lotnika - Stefana Jerzego Jasnorzewskiego, ten wybór był trafny - małżeństwo okazało się szczęśliwe i trwale.

·         We wrześniu 1939r. opuściwszy Polskę, znalazła się z mężem w Anglii. Maria Pawlikowska-Jasnorzewska zmarła 9 sierpnia 1945r. w Manchester.

·         Ostatnie miesiące życia spędziła w szpitalu chora na raka, otoczona troskliwa opieką męża.
Cieszy się ona renoma jednej z najwybitniejszych poetek w dziejach literatury polskiej.

·         Podejmowała tematykę związana z miłością, przemijaniem i śmiercią oraz prawami natury, wypracowując klarowną i wyrazista formę poezji lirycznej.
Maria Pawlikowska-Jasnorzewska wierzyła, ze tak naprawdę tylko poezja potrafi zatrzymać miłość.

·         Miłości, tęsknoty, listy,
krzyk serca w najsłodszym chwycie,
- oto mój sen wiekuisty,
któremu na imię: - życie

·         Najczęstszym i najdoskonalszym w jej wykonaniu gatunkiem była miniatura zakończona niespodziewana pointa przykładem takiego utworu jest miniatura zatytułowana „ Miłość”

·         Nie widziałam cię już od miesiąca.
I nic. Jestem może bledsza,
trochę śpiąca, trochę bardziej milcząca,
lecz widać można żyć bez powietrza!

·         Jest to poetycka miniatura, której puenta jest zaskakująca. Pozornie zwykła historia porzuconej kobiety, która w trzech pierwszych wersach prowadzi monolog skierowany do byłego ukochanego. Jednak w czwartym wersie wychodzi na jaw zaskakująca postawa kobiety. Mówi ona: „można żyć bez powietrza”! Potwierdzając w ten sposób swa rozpacz i tragizm po stracie ukochanego.

·         Autorka w sposób bezpośredni i szczery ukazuje świat intymnych doznań kobiety, która nie może poradzić sobie z samotnością.

Miss Ameryka
 

I cóż ci z tego przyjdzie żeś miss Ameryka
ze masz ciało wenery a twarzyczkę kotka
nie znasz mego tancerza nigdy go nie spotkasz
nie zakocha się w tobie z namiętnością dzika

on mnie wybrał i zmierzył podług swych kanonów
i rzekł ze w całym świecie takiej drugiej nie ma
nie patrz na mnie z gazety tak dumnie jak z tronu,·bo dla niego jednego jaj jestem miss ziemia
 

Topielice
 

Ruda nocą, pod mostem, w Sekwanie,
płynie kotka, przemokła i sina.
Pod następnym mostem, niespodzianie,
przyłączyła się do niej dziewczyna.

Opryskują je lampy portowe,
owijają je posępne fale,
a one prowadza rozmowę,
nie oddychając już wcale.

"Dzieci z mostu mnie w wodę wrzuciły.
A ciebie?" - "I mnie także. Wiedz to...
Choć tak bliskie, dalekie, bez siły,
w zimna fale wrzuciło mnie dziecko.

Teraz we mnie odpływa jak w lodzi,
w dal od brzegów, tonących w mgły krepie...
Nie zobaczy juz świata". - "Nie szkodzi..."
- "Nie wyrośnie na ludzi..." - "To lepiej..."

http://www.poema.art.pl/site/sub_243.html

CIERPIENIA MŁODEGO WERTERA – JOHANN WOLFGANG GOETHE

·         Jest to powieść epistolarna (w formie listów), należy do nurtu zwanego sentymentalizmem

·         Ta zapowiadająca romantyzm powieść przedstawiała pierwszego bohatera romantycznego, ukazując klęskę wrażliwej jednostki w starciu z nieczułym światem

·         Miłość romantyczna, nieszczęśliwa

·         Początkowo będąc na wsi, Werter traktuje miłość do Lotty raczej jako flirt niż jako prawdziwe uczucie

·         Wyidealizowany obiekt miłości, Lotta jest dla Wertera bóstwem, nie człowiekiem, ale aniołem

·         Miłość Lotty i Wertera jest romantyczna, a miłość Lotty i Alberta- oparta na zaufaniu i długoletniej przyjaźni, spokojna i trwała mimo zagrożenia ze strony Wertera.

·         Samobójstwo głównego bohatera, która on sam traktuje jako wyzwolenie.

·         Werter zwierza się swojemu przyjacielowi Wilhelmowi, to do niego były w większości adresowane listy

·         Od postawy Głównego bohatera powstał kierunek werteryzmu

              - bunt wewnętrzny wobec świata

              - wielka wrażliwość bohatera

              - skłonność do marzeń

              - bohater jest emocjonalnie bardzo pobudzony

              - bohater pożąda uczuć wyniosłych

              - przeżywa ból istnienia

              - czuje się odrzucony przez ludzi i przez świat

BALLADY I ROMANSE – „ROMANTYCZNOŚĆ” – ADAM MICKIEWICZ

·         Ballada ta jest manifestem młodych, utwór programowy polskiego romantyzmu

·         Ukazał się w 1822 roku w Wilnie

·         Pochwała uczuć, rzucenie wyzwania oświeceniowemu racjonalizmowi (cytat)

·         Konflikt uczucia i rozumu na tle tragicznej historii miłości

·         Przenikają się tu dwa światy realny i nierealny (nadprzyrodzony)

·         Irracjonalizm - zachowanie Karusi

·         Mistycyzm – metafizyka – Duch Jaśka

·         Racjonalizm – postawa Starca

·         Miłość nieszczęśliwa i niespełniona

·         Miłość romantyczna

                                                        - osamotnienie w tłumie

                                                        - odrzucenie przez świat (cytat)

                                                        - wrogość Starca

                                                        - uczciwa i prawdziwa miłość

                                                        - obłąkanie z miłości

                                                        - pragnienie śmierci

...