rehabilitacja_artykul_2006_03_8582.pdf

DIAGNOSTYKA

Ocena wskaĨnika kostka-ramiĊ za pomocą badania dopplerowskiego falą ciągáą – wytyczne dla fizjoterapeutów

Diagnostyka chorób

naczyĔ obwodowych

koĔczyn dolnych

Celem pracy byáo praktyczne zapoznanie fizjoterapeutów z oceną wskaĨnika kostka-ramiĊ za pomocą badania dop-

plerowskiego falą ciągáą. Zdaniem autora ocena tego wskaĨnika powinna staü siĊ standardem postĊpowania diagno-

stycznego dla specjalistów, którzy zajmują siĊ usprawnianiem ruchowym pacjentów z chorobami naczyĔ obwodowych

koĔczyn dolnych.

się od przeprowadzenia wywiadu i oceny klinicznej. Objawy

chorób tętnic i żył kończyn dolnych zwykle powstają na skutek

różnych mechanizmów patofizjologicznych: miażdżycy, zakrzepi-

cy, zapalenia, zatorowości i tworzenia się tętniaków, co pozwala

na różnicowanie tych schorzeń i podjęcie decyzji o właściwym

leczeniu. Jednak w wielu przypadkach obraz kliniczny jest nie-

jednoznaczny, co utrudnia postawienie diagnozy.

Dzięki postępowi technologicznemu, który dokonał się w ostat-

nich latach w chirurgii naczyniowej i radiologii (zwłaszcza

w zakresie ultrasonografii), bardzo wzrosło znaczenie badań nie-

inwazyjnych. Integralną częścią każdego badania angiologicznego

i flebologicznego jest obecnie określenie wskaźnika kostka-ramię

za pomocą aparatu Doppler typu CW (z ang.

ciągła). Wyznaczenie wskaźnika kostka-ramię pozwala chirurgowi

naczyniowemu jednoznacznie i w prosty sposób zróżnicować

choroby żył i tętnic kończyn dolnych.

dopplerowskiego falą ciągłą nie jest standardem podczas

badania przedmiotowego, które przeprowadzają fizjoterapeuci,

chcąc określić program usprawniania ruchowego dla pacjentów

z zaburzeniami naczyń obwodowych kończyn dolnych. Dlatego też

głównym celem niniejszego opracowania jest zapoznanie fizjotera-

peutów (zwłaszcza specjalizujących się w przypadkach z zakresu

chirurgii naczyniowej) z niezmiernie prostym, praktycznym i obiek-

tywnym badaniem diagnostycznym. Poza tym okresowa kontrola

wskaźnika kostka-ramię pozwala na ocenę poprawy warunków

Constant Wave

– fala

Fot. 1. Sposób badania tĊtna

na tĊtnicy ramiennej

Fot. 2. Pomiar ciĞnienia tĊtniczego na tĊtnicy ramiennej

za pomocą badania dopplerowskiego

Fot. 3. Sposób badania tĊtna

na tĊtnicy piszczelowej tylnej

Fot. 4. Sposób badania tĊtna

na tĊtnicy grzbietowej stopy

Fot. 5. Pomiar ciĞnienia tĊtniczego na tĊtnicy piszczelowej

tylnej za pomocą badania dopplerowskiego

Fot. 6. Pomiar ciĞnienia tĊtniczego na tĊtnicy grzbietowej

stopy za pomocą badania dopplerowskiego

12 REHABILITACJA W PRAKTYCE 3/2006

D iagnostykę i leczenie schorzeń układu naczyniowego zaczyna

N iestety, ocena wskaźnika kostka-ramię za pomocą badania

DIAGNOSTYKA

hemodynamicznych pod wpływem ćwiczeń i zabiegów fizykalnych

(analiza skuteczności procesu usprawniania ruchowego).

D o badań należy używać przenośnych aparatów dopple-

Wskaźnik kostka-ramię to iloraz wartości ciśnienia tętniczego

mierzonego na wysokości stawu skokowego i ramienia. Oblicza

się go ze wzoru:

rowskich typu CW (przepływomierzy) z podłączoną sondą

ultradźwiękową o kształcie ołówkowym i częstotliwości 8 MHz.

Pomiaru ciśnienia tętniczego dokonuje się w oparciu o sygnał

dźwiękowy z głośnika aparatu lub za pomocą podłączonych

słuchawek. W niektórych urządzeniach dodatkowo można

obserwować zapis amplitudy zmian ciśnienia tętniczego na cie-

kłokrystalicznym wyświetlaczu. Poniżej przedstawiono schemat

postępowania podczas wyznaczania wskaźnika kostka-ramię za

pomocą Dopplera fali ciągłej:

1. Ułóż pacjenta w pozycji leżenia tyłem.

2. Zmierz ciśnienie skurczowe na kończynie górnej przy użyciu

aparatu dopplerowskiego:

• załóż mankiet uciskowy na ramię (3-4 cm powyżej zgięcia

łokciowego),

• wyszukaj ręcznie tętno na tętnicy ramiennej (fot. 1),

• nałóż żel ultradźwiękowy na skórę w miejscu wyczuwalne-

go tętna,

• przyłóż głowicę ultradźwiękową pod kątem 45-60 0 (w miej-

scu najlepiej słyszalnego sygnału w głośniku Dopplera),

• przy pomocy gruszki zwiększaj ciśnienie w mankiecie

uciskowym do poziomu 150-160 mmHg (kiedy przy próbie

zmniejszenia ciśnienia z mankietu od razu słychać sygnał,

należy dokonać pomiaru ponownie dla wartości 180-

-200 mmHg lub wyższej – maksymalnie do 230 mmHg),

• spuszczaj powietrze z mankietu uciskowego za pomocą

zaworu przy gruszce z prędkością około 2-3 mmHg na

sekundę (fot. 2),

• zapamiętaj wartość ciśnienia na manometrze, przy której

pojawił się sygnał w głośniku Dopplera,

• powtórz pomiar na przeciwnej kończynie górnej.

3. Zmierz ciśnienie skurczowe na kończynie dolnej przy użyciu

aparatu dopplerowskiego:

• załóż mankiet uciskowy na podudzie (nad stawem skoko-

wym),

• wyszukaj ręcznie tętno na tętnicy piszczelowej tylnej (fot. 3)

lub grzbietowej stopy (fot. 4) – wybierz jedną z tętnic do

dalszego badania,

• nałóż żel ultradźwiękowy na skórę w miejscu wyczuwalne-

go tętna,

• przyłóż głowicę ultradźwiękową pod kątem 45-60 0 (w miej-

scu najlepiej słyszalnego sygnału w głośniku Dopplera),

• przy pomocy gruszki zwiększaj ciśnienie w mankiecie

uciskowym do poziomu 150-160 mmHg (kiedy przy próbie

zmniejszenia ciśnienia z mankietu od razu słychać sygnał,

należy dokonać pomiaru ponownie dla wartości 180-

-200 mmHg lub wyższej – maksymalnie do 230 mmHg),

• spuszczaj powietrze z mankietu uciskowego za pomocą

zaworu przy gruszce z prędkością około 2-3 mmHg na

sekundę (fot. 5 i 6),

• zapamiętaj wartość ciśnienia na manometrze, przy której

w głośniku Dopplera pojawił się sygnał,

• powtórz pomiar na przeciwnej kończynie dolnej.

ciśnienie skurczowe na tętnicy pisz-

czelowej tylnej lub grzbietowej stopy

ciśnienie skurczowe

na tętnicy ramiennej

K/R =

Wartości prawidłowe dla wskaźnika K/R to 0,8-1,12 (najlepiej 1,0).

Jeśli K/R jest wyższy od 1,12, mamy do czynienia z nadciśnie-

niem żylnym (choroby żył kończyn dolnych), jeśli jest niższy od

0,8 – z niedokrwieniem (choroby tętnic kończyn dolnych).

Wyznaczenie wskaźnika kostka-ramię pozwala również na

obiektywną weryfikację skali Fountaina szeroko stosowanej

w usprawnianiu ruchowym osób z zaburzeniami naczyń obwo-

dowych w obrębie nóg (tab. 1).

D R MED . J AKUB T ARADAJ

Kierownik Katedry Fizjoterapii WSPS

w Dąbrowie Górniczej

physiotherapists with evaluation of ankle-brachial pres-

sure index using CV Doppler method. In author’s opinion the

following index should be a standard diagnostic procedure

for specialists, who look after the patient rehabilitation with

peripheral vessel disorders of lower limbs.

Key words : ankle-brachial pressure index, Doppler, arterial

and vein disorders.

StopieĔ niedokrwienia

wedáug Fountaina

WskaĨnik

kostka-

ramiĊ

Objawy niedokrwienia

I 0,8-0,6 brak

II 0,6-0,4 chromanie przestankowe

III 0,4-0,2 ból spoczynkowy

IV poniĪej 0,2 ból spoczynkowy i martwica

Tab. 1. Powiązanie wartoĞci wskaĨnika kostka-ramiĊ ze skalą Fountaina

REHABILITACJA W PRAKTYCE 3/2006

T he purpose of this report was practical acquainting the

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: