PAMIĘĆ

Fazy procesów pamięci:

1)                  zapamiętywanie (lub kodowanie)

2)                  przechowywanie

3)                  odtwarzanie

ZAPAMIĘTYWANIE

Zależy od różnych czynników:

1)                  Powtarzania

2)                  Strukturalizacji materiału (nadawanie tytułów, robienie streszczeń

3)                  Różnych sposobów uczenia się

a)                  rozłożenie powtórzeń w czasie

b)                  uczenie się całości lub części

c)                  wpływ próbnego odtwarzania

d)                  wpływ rodzaju materiału

e)                  rola nastawienia lub otrzymanych instrukcji

ad. C) wpływ próbnego odtwarzania

zjawisko reminiscencji – przypomnienie sobie (bez dodatkowych powtórzeń) materiału, który w poprzedniej próbie był gorzej odtworzony (przypomniany), czyli spontaniczna poprawa odtworzenia w 2-giej próbie

w tym:

zjawisko Warda-Hovlanda – ilościowa poprawa odtwarzania bezpośrednio po wyuczeniu się bez dodatkowego powtarzania

zjawisko Ballarda– stopniowa ilościowa poprawa odtwarzania w czasie kolejnych przypomnień, utrzymuje się od 1 do 5 dni, dla materiału sensownego i bezsensownego

Efekt znika gdy nie ma pierwszego odtworzenia bezpośrednio po uczeniu

Wyjaśniane hipotezą konsolidacji śladu pamięciowego oraz hipotezą zniesienia zmęczenia

PRZECHOWYWANIE  a  ZAPOMINANIE

Zapominanie nie jest odwrotnością lub brakiem procesu przechowania, te dwa procesy towarzyszą sobie

Ślad pamięciowy – hipotetyczna jednostka przechowywania

Dwie grupy teorii wyjaśniających proces zapominania:

1.        zacieranie się śladów na skutek ich nie używania

2. nakładanie się jednych śladów na drugie (czyli INTERFERENCJA)

              A) interferencja retroaktywna - gorsze przechowywanie zadania 1. w wyniku uczenia się zadania 2.

              B) interferencja proaktywna - gorsze przechowywanie zadania 2. w wyniku uprzedniego wyuczenia się zadania 1.

Pozytywna rola snu (zwłaszcza fazy snu paradoksalnego) - efekt konsolidacji śladów pamięciowych

Jako specyficzne zjawiska zapominania wymienia się:

·         wygasanie - gdy wytworzona reakcja przestaje być skuteczna, jest nie wzmacniana i wygasa

·         tłumienie - mechanizm obronny wg Freuda, silne przeżycia emocjonalne, zagrażające dla Ego, są zapominane

Pamięć długotrwała (LTM)

Pamięć                                                                                                   Pamięć

deklaratywna                                                                      proceduralna

(że)                                                                                                                              (jak)

epizodyczna                                                        semantyczna

(autobiograficzna)

Teorie dotyczące pamięci semantycznej:

Ø      

Teorie sieciowe – pamięć semantyczna to sieć węzłów połączonych różnymi relacjami; są węzły – typy i okazy

Ø      

Teorie cech semantycznych – są cechy definicyjne i cechy charakterystyczne

Ø       Teorie prototypów – jabłko to bardziej „owoc” niż figa, to lepszy reprezentant kategorii

Teoria rozprzestrzeniania aktywacji Collinsa i Loftus:

Po przekroczeniu progu wzbudzenia (aktywacji) w jakimś punkcie sieci, aktywacja ta rozprzestrzenia się na sąsiednie okolice, czyli najszybciej aktywowane są elementy najbliżej leżące.

PERCEPCJA – proces:

a)      odbioru,

b)     uwagi i selekcji

c)      interpretacji bodźca i nadawania mu znaczenia

2 główne czynniki wpływające na to, co zostanie spostrzeżone i jak dla a i b:

1)     cechy bodźców

2)     cechy konsumenta

ODBIÓR BODŹCÓW

Próg absolutny – S wykrywalny w 50% przypadków

Wartości poniżej progu absolutnego – wartości podprogowe

Próg różnicowania – zauważalne są zmiany w wartościach bodźców

Prawo Webera – Fechnera – wrażenie wzrasta o stałą wielkość za każdym razem, gdy natężenie S podwaja się (funkcja logarytm.)

Prawo Stevensa - stały % wzrostu natężenia S daje stały % wzrostu wrażenia (funkcja potęgowa)

Selekcja i procesy uwagi

Przyciąganie uwagi i jej utrzymanie to 2 różne procesy

4 typy selective operators:

1)     selektywny odbiór

2)     selektywna uwaga

3)     selektywna interpretacja

4)     selektywne przechowywanie i wyszukiwanie

UWAGA

planowa                                          spontaniczna                                          mimowolna

Co przyciąga uwagę?

Cechy S

¨      Umiejscowienie w polu bodźców (pozycja)

¨      Wielkość

¨      Kontrast

Cechy konsumenta

¨      Potrzeby

¨      Cele

¨      Emocje i nastroje

¨      Nastawienie

¨      Samoobrona

¨      Nowość

INTERPRETACJA

3 procesy:

1)     organizacja

2)     kategoryzacja

3)     inference making (percepcyjne wnioski o S)

Ad. 1) Organizacja percepcyjna

Gestalt (psychologia postaci):

Zorganizowane całości są postrzegane inaczej niż pojedyncze elementy;

całość to coś więcej niż suma części;

ludzie dążą do tzw. dobrych postaci (całości) tzn. spostrzeżeń prostych, kompletnych i coś oznaczających.

Zasady:

1)     podobieństwo

2)     bliskość

3)     zamykanie

4)     kontynuacja (ciągłość)

5)     wspólny los (common fate)

6)     odwracalność figury i tła

7)     tzw. dobroć figury

¨      Wpływ kontekstu

¨      Stałość percepcyjna

Ad. 2) Kategoryzacja

Schemat – poznawcza struktura reprezentująca wiedzę osoby o danym obiekcie lub zachowaniu

Skrypt – sekwencja działań np. robienie zakupów

TEORIE UCZENIA SIĘ

·         teorie behawioralne

a) warunkowanie klasyczne

b) warunkowanie instrumentalne

·         teorie poznawcze

·         modelowanie (teoria społecznego uczenia się) - uczenie się przez obserwację

Warunkowanie klasyczne

S bezwarunkowy    è    R

(jedzenie)                                          (ślinienie się)

S warunkowy + S bezwarunkowy   è     R

(dzwonek)                             (jedzenie)                            (ślinienie się)

S warunkowy               è                            R

(dzwonek)                             (ślinienie się)

Główne procesy będące podstawą warunkowania klasycznego

1. Ogólna pobudliwość

2. Układ bodźców w czasie -              najlepiej 0.5 sek między początkiem Sw a początkiem Sb

3. Generalizacja bodźca

4. Różnicowanie i hamowanie

5. Warunkowanie wyższego rzędu

6. Wygaszanie

·         spontaniczne odnowienie

·                     silne reakcje lękowe wyuczone w procesie warunkowania klasycznego nie wygasają mimo, że nigdy nie pojawia się ponownie dane niebezpieczeństwo lub krzywda

·         zjawisko przeciwwarunkowania - gdy po Sw nie ma Sb negatywnego, za to pojawia się S pozytywny

7. Mierzenie siły warunkowania

·         latencja - czas utajenia reakcji

·         częstość - tempo wykonywania danej reakcji

·         odporność na wygaszanie

8. Pseudowarunkowanie - nie było warunkowania, ale jest reakcja podobna do Rw

...