neurologia i neurochirurgia - wykład 16.11.doc

Neurologia i neurochirurgia – wykład                                           16.11

TEMAT: Postępowanie fizjoterapeutyczne w chorobie Parkinsona

Definicja: choroba degeneracyjna układu pozapiramidowego wynikająca z zaniku komórek dopaminergicznych części zbitej istoty czarnej mózgu.
-określona przez Parkinsona w 1817r.
-jedna z najczęstszych chorób układu nerwowego
-ok1,5/1000
-w Polsce ok. 50-55 tys. chorych, częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem (osoby >65r.ż. – 1,5 % populacji)
-dziedziczona AD, rzadziej AR
-M>K, wiek 50-60lat

Objawy kliniczne:
1.wzmożenie napięcia mięśniowego
2.drżenie spoczynkowe
3.spowolnienie ruchowe, upośledzenie automatyzmów ruchowych
4.zaburzenia mowy i oddychania
5.objawy wegetatywne
6.objawy psychointelektualne
7.inne: wzmożenie odruchów własnych mięśni twarzy

Sztywność mięśniowa:
-dotyczy wszystkich mięśni szkieletowych
-ma charakter rury ołowianej lub koła zębatego
-stres i napięcie psychiczne oraz szybkie ruchy naprzemienne kończyn nasilają sztywność
-prowadzi do przykurczu w stawach
-może powodować nocne bóle mięśni
-najsilniej wyrażone w mięśniach karku – objaw rzekomej poduszki
-jednostronna sztywność mięśni klatki piersiowej, może powodować skrzywienie kręgosłupa, zmniejszenie pojemności oddechowej płuc, być przyczyną chorób układu oddechowego

Drżenie:
-o częstotliwości 3-5Hz
-początkowo spoczynkowe później towarzyszy również ruchom
-ustępuje podczas snu
-w rękach przypomina ruch liczenia pieniędzy
-dotyczy również głowy

Spowolnienie ruchowe:
-opóźnienie programu ruchowego, spowolnienie i zubożenie motoryczne
-bradykinezja: zwolniona reakcja na bodźce, spowolniony ruch
-hipokinezja: złożone ruchy niemożliwe do wykonania zastępowane są małymi jąkającymi się ruchami
-zaburzenia koordynacji ruchowej: trudność w wykonaniu dwóch czynności ruchowych jednocześnie oraz złożonych ruchów
-zaburzenia automatyzmów ruchowych takich jak chodzenie, ubieranie się (wygasają i wymagają uświadomionego bodźca)
-zaburzenia rytmu ruchu: chodzenie, pisanie – problem z utrzymaniem takty czynności (pomocne bodźce słuchowe)
-skąpa mimika twarzy, maskowatość twarzy, rzadkie mruganie powiekami, usta są stale lekko otwarte co przyczynia się do utraty indywidualnych cech wyrazu twarzy, utrudnia to także komunikację pozawerbalną i możliwość wyrażania uczuć

Zaburzenia postawy:
-pochylenie sylwetki do przodu
-pogłębienie kifozy piersiowej
-spłycenie lordozy lędźwiowej
-współistnieje skolioza kręgosłupa
-stawy barkowe przywiedzione, zrotowane do wewnątrz
-stawy łokciowe w zgięciu z pronacją
-ręce mają ułożenie „daszkowate”, kciuk przywiedziony
-stawy biodrowe w lekkim zgięciu, odwiedzione i w rotacji wewnętrznej
-stawy kolanowe lekko zgięte
-górny staw skokowy w zgięciu grzbietowym

Zaburzenia chodu:
-wolne tempo
-skrócenie kroku i zawężenie podstawy
-mała amplituda kroku(stopy nie będą wysoko podnoszone, nisko nad powierzchnią, chód szurający – ryzyko upadku)
-brak balansowania rękami
-zaburzona kontrrotacja obręczy barkowej i biodrowej – chodzenie ,obracanie się, zmiana pozycji w łóżku
-zahamowanie startu
-trudności w zatrzymaniu się podczas chodzenia
-objaw pulsji (propulsji, retropulsji, lateropulsji)
-skłonność do zbaczania w jedną stronę
-dreptanie podczas przechodzenia przez wejście lub inne zwężenia – objaw tunelu
-nagła blokada podczas chodzenia – freezing na początku lub w trakcie chodzenia
-problem z szybką zmianą kierunku ruchu
-wszystkie te objawy wybitnie zwiększają ryzyko upadku!

Zaburzenia mowy:
A. nieprawidłowości dotyczą :
-artykulacji
-fonacji
-melodii głosu
-siły głosu
B. problemy te wynikają z zaburzonej czynności mięśni krtani i policzkowych, ze zmniejszonej pojemności życiowej płuc
 

Postępowanie medyczne w chorobie Parkinsona:
1.farmakologiczne
2.operacyjne (stereotaktyczne uszkodzenie gałki bladej lub jąder wzgórza, przeszczep płodowej istoty czarnej, wszczepienie elektrostymulatora, badania nad wykorzystaniem komórek macierzystych)
3.rehabilitacja

Cele rehabilitacji w chorobie Parkinsona:
-profilaktyka upośledzenia prawności fizycznej
-kompensacja ubytków funkcji uszkodzonych narządów i układów
-adaptacja pacjenta i jego otoczenia do zmienionych przez chorobę warunków bytowania w środowisku
-stworzenie warunków do jak najdłuższego zachowania poczucia samodzielności i przydatności społecznej

Postępowanie rehabilitacyjne w chorobie Parkinsona obejmuje terapię ruchową (indywidualną i grupową), terapię mowy, terapię zajęciową i rehabilitacje psychologiczną.

Fizjoterapia:
-podstawą jest kinezyterapia
-w pierwszym okresie choroby gimnastyka, korekta chodu i postawy ciała, ćwiczenia oddechowe i równoważne
-ćwiczenia mają na celu poprawę koordynacji ruchowej, zmniejszenie napięcia mięśniowego i poprawę ogólnej sprawności fizycznej w celu spowolnienie postępu choroby
-ćwiczenia powinny mieć zmienne tempo i amplitudę ruchów, wspomagane rytmem i muzyką aby nie doprowadzić do zatracenia rytmu i zakresu ruchów
-szczególną uwagę należy zwrócić na mięśnie prostowniki grzbietu i kończyn, aby przeciwdziałać typowym dla choroby Parkinsona przykurczom mięśni zginaczy
-bardzo przydatne w chorobie Parkinsona są ćwiczenia prowadzone w odciążeniu najlepiej w ciepłej wodzie (pływanie)

Kinezyterapia:
1.gimnastyka głowy i  szyi,
2.gimnastyka barków,
3.gimnastyka kończyn,
4.gimnstyka rąk i nadgarstków,
5.gimnastyka tułowia
6.gimnastyka stóp

Ćwiczenia chodu:
-reedukacja chodu powinna obejmować ćwiczenia chodu do przodu, do tylu i bokiem, chodzenie pośladach, zwroty, częsta zmianę kierunku chodu, chodzenie po schodach i nierównych terenach
-istotna kontrola utrzymania środka ciężkości ciała i prawidłowej postawy (ćwiczenia przed lustrem)
-ostatnim etapem jest nauka chodzenia z jednoczesnym wykonywaniem innych czynności przy pomocy rąk, np. noszenie zakupów, usuwanie kulą czy laską przeszkód z drogi

Fizykoterapia:
-wodolecznictwo(kąpiele, masaże wodne, pływanie)
-elektrostymulacja prądami niskiej częstotliwości
-ultradźwięki na mięśnie o wzmożonym napięciu (dawki niskie)
-magnetostymulacja

Terapia mowy:
- ćwiczenia mięśni twarzy – ćwiczenie mięśni mimicznych, przyczyniają się do zmniejszenia napięcia twarzy i zwiększenia plastyczności jej ruchu, należy wykonywać je przed lustrem.

1