Cz�ci czysto teoretyczne p�ki co zostaj� zawieszone. Teraz b�dzie wszystko poprowadzone praktycznie z przedstawieniem pod�o�a teoretycznego, poniewa� im trudniejsze zagadnienie, tym trudniej oddzieli� teorie od praktyki. ;) Zaczniemy lekko i prosto od tzw. powerchordow. Powerchord jest to dwud�wi�k sk�adaj�cy si� z prymy i kwinty. Poni�ej przyk�ady trzech najpopularniejszych pozycji do grania powerchordow C5 C5 C5 C5 C5 E|-----------------3-- B|-------------8---1-- G|---------12--5------ D|-----5---10--------- A|-10--3-------------- E|-8------------------ Do zwyk�ego powerchordu mo�emy doda� pryme i kwint� w wy�szych oktawach. Tak mog� wygl�da� powerchordy po dodaniu oktawy: C5 C5 C5 C5 E|-------------8-- B|---------13--8-- G|-----5---12--5-- D|-10--5---10----- A|-10--3---------- E|-8-------------- Oczywi�cie powerchordy s� przesuwalne, czyli przesuwaj�c je po gryfie mo�emy zagrac powerchorda w ka�dej tonacji. U�ywane sa najcz�ciej w rocku, metalu, czasem w partiach akustycznych w celu dodania mocy. Ca�y ich urok polega na prostocie. Kwinta nie jest interwa�em wnosz�cym jakiekolwiek barwy do akordu, pe�ni rol� raczej wzmocnienia prymy, wiec akord brzmi mocno. Kolejnym plusem powerchordow jest to, �e nie posiadaj� tercji, a co za tym idzie nie maj� charakteru durowego lub molowego (czyli mog� by� grane zar�wno zamiast molowych jak i durowych akord�w). Teraz wr��my pami�ci� do podstawowych akord�w otwartych i spr�bujmy je troche urozmaici� za pomoc� prostego przesuwania lub odejmowania palc�w. Poni�sze akordy sprawdzaj� si� g��wnie w grze rytmicznej w gatunkach takich jak ballady, lekki rock itp. Poni�ej podstawowe rodzaje akord�w Am i Adur A-moll Am7 AmMaj7 Amadd11 A-dur AMaj7 A7 Aadd9 Asus2 Asus4 A6 E|-0-------0---0------0-------0-----0-----0--0-----0-----0-----2-------- B|-1-------1---1------1-------2-----2-----2--2-----0-----3-----2-------- G|-2-------0---1------2-------2-----1-----0--4-----2-----2-----2-------- D|-2-------2---2------0-------2-----2-----2--2-----2-----2-----2-------- A|-0-------0---0------0-------0-----0-----0--0-----0-----0-----0-------- E|---------------------------------------------------------------------- W bardziej skomplikowanych akordach cz�sto pojawia si� wyra�enie "add" oznacza ono dodanie sk�adnika z pomini�ciem niekt�rych poprzednich. Przyk�adowo powy�szy akord Amadd11 sklada si� jedynie z 1 3b 5 11. Wida�, �e brakuje w nim septymy i nony, dlatego te� akord Amadd11 czytamy jako "akord A-moll z dodan� undecym�". �eby zagra� akord Am11 musieliby�my chwyci� 1 3b 5 7 9 11 co jest praktycznie niemo�liwe na gitarze :) dlatego cz�sto stosuje si� akordy z dodanymi d�wi�kami. Innym popularnym zabiegiem przy uk�adaniu akord�w jest pomijanie sk�adnik�w ma�o znacz�cych dla brzmienia. Takim sk�adnikiem jest na przyk�ad kwinta (o kt�rej wspomnia�em przy okazji powerchord�w), a w innych przypadkach nawet mo�na pomin�� prym� akordu! Zazwyczaj podczas grania w zespole/jam session itp. gra z nami basista i to on b�dzie uwydatnia� prym�, dlatego mo�na sobie pozwoli� czasem na jej omini�cie w celu z�apania bardziej "smakowego" akordu :) Pojawi�y si� te� trzy nowe akordy Asus2, Asus4 i A6:) sus to skr�t z angielskiego "suspended" czyli "zawieszony". To okre�lenie doskonale oddaje charakter tego akordu. Zajrzyjmy w jego budowe. Akord Asus4 1 4 5 Jak widzimy nie ma tercji a w jej miejsce pojawia si� kwarta. Absolutnie to przeczy zasadom tercjowej budowy akord�w, ale brzmi bardzo interesuj�co. Zawieszenie akordu polega na tym, �e kwarta bardzo chce si� rozwi�za� na tercj�, wi�c �wietnym pomys�em jest zagranie akordu Asus4 przed A-dur lub A-moll. W zale�no�ci na jak� tercj� rozwi��e si� kwarta inny b�dzie efekt. Asus2 jak �atwo si� domy�li� zamiast tercji ma sekund�. Tak samo jak poprzedni akord zawieszony ten r�wnie� ci�gnie do tercji, ale z drugiej strony =) Akord A6 natomiast sk�ada si� z prymy, tercji wielkiej, kwinty czystej i seksty wielkiej (1 3 5 6). Pe�ni t� sam� rol� co akord durowy. Na tapete we�my akordy z prymami D, C i E i zobaczmy co ciekawego mo�emy uzyska� z ich podstawowych form: D-moll Dsus2 DmMaj7 Dm7 D-dur D7 DMaj7 D6 Dsus4 E|-1------0-----1------1---2-----2--2-----2--3------- B|-3------3-----2------1---3-----1--2-----0--3------- G|-2------2-----2------2---2-----2--2-----2--2------- D|-0------0-----0------0---0-----0--0-----0--0------- A|--------------------------------------------------- E|--------------------------------------------------- C-dur Cadd11 C6 C7 CMaj7 Csus4 Cadd9 E|-0-----0------0--0--0-----1-----0------- B|-1-----1------1--1--1-----1-----3------- G|-0-----0------2--3--4-----0-----0------- D|-2-----3------2--2--2-----3-----2------- A|-3-----3------3--3--3-----3-----3------- E|---------------------------------------- E-dur EMaj7 E7 Eadd9 Esus4 E6 E-moll Em7 EmMaj7 Em6 E|-0-----0-----0--0-----0-----0--0------0---0------0----- B|-0-----0-----0--0-----0-----0--0------0---0------0----- G|-1-----1-----1--1-----2-----1--0------0---0------0----- D|-2-----1-----0--4-----2-----2--2------0---1------2----- A|-2-----2-----2--2-----2-----4--2------2---2------4----- E|-0-----0-----0--0-----0-----0--0------0---0------0----- Zbierzmy do kupy akordy, kt�rych budow� ju� znamy: X-dur 1 3 5 X-moll 1 3b 5 Xaug 1 3 5# Xdim 1 3b 5b Xsus2 1 2 5 Xsus4 1 4 5 XMaj7 1 3 5 7 XMaj7/+5 1 3 5# 7 X7 1 3 5 7b X7/+5 1 3 5# 7b Xm7 1 3b 5 7b Xm7/-5 1 3b 5b 7b Xdim7 (Xdim) 1 3b 5b 7bb X6 1 3 5 6 Xm6 1 3b 5 6 W wolnym czasie warto czasem poszuka� r�znych pozycji rzadziej spotykanych akord�w. W ten spos�b mo�na poszerzy� sw�je s�ownictwo akordowe i zdecydowanie poprawi� znajomo�� d�wi�k�w na gryfie. :) �eby t� ca�� teori� i praktyk� zwi�zane z akordami i skalami wprowadzi� w �ycie trzeba zacz�� od prostych progresji akordowych, na kt�rych b�dziemy budowa� nasze wspania�e kompozycje za pomoc� SUBSTYTUCJI AKORDOWYCH :D Jako "korze�" wsp�czesnej muzyki rozrywkowej mo�emy przyj�� tradycyjne formy bluesa. Oczywi�cie Beethoven i Mozart znacznie przyczynili si� do rozwoju muzyki rozrywkowej, ale �eby nie cofa� si� tak daleko cofniemy si� jedynie ponad 100 lat. Wtedy to murzy�scy niewolnicy na plantacjach bawe�ny �piewali, �eby sobie poprawi� nastr�j. Pocz�tkowo blues by� jedynie form� wokaln�, ale szybko powsta�a cz�� instrumentalna, wykonywana najcz�ciej przy pomocy najta�szych dost�pnych instrument�w (harmonijka, gitara). Pocz�tkowo blues by� �piewany do jednego akordu, ale gatunek ten ewoluowa� harmonicznie i strukturalnie... Harmonia najbardziej znanej formy bluesa opiera si� praktycznie na podstawowych funkcjach harmonicznych i sk�ada si� z 12takt�w. Wyst�puj� jedynie akordy I IV i V. Poni�ej rozpis takt�w standardowego bluesa "12taktowca" |I |I |I |I | |IV |IV |I |I | |V |Iv |I |I V | znamy ju� podstawowe kadencje i funkcje harmoniczne, wi�c mo�emy dokona� analizy na powy�szym materiale. Pierwsze cztery takty opieraj� si� na tonice i nie ma tu nic nadzwyczajnego. Kolejne dwa takty to ju� wprowadzenie subdominanty (IV), czyli lekkie odejscie od toniki, ale szybki powrot do niej w nast�pnych dw�ch taktach. Ostatnie cztery takty to taki kulminacyjny moment bluesa, gdzie wyskakujemy na dominante (V) i przechodzimy prosto przez subdominante do toniki. Ostatni takt to kadencja niepe�na, kt�ra tak jak wspomniane by�o w cz�ci teoretycznej "zawiesza" utw�r. Dzi�ki temu zawieszeniu mo�emy gra� ca�o�� od pocz�tku i nie przerywamy logicznego nast�pstwa. Tonika przechodzi w dominante w ostatnim takcie, robi si� napi�cie , kt�re jest roz�adowane tonik� rozpoczynaj�c� kolejny przebieg przez 12-takt�w. Podczas ostatniego grania tego "cyklu" zamiast dominanty w ostatnim takcie mo�na umie�ci� jakie� stabilizuj�ce zako�czenie, �eby ucho nie oczekiwa�o ponownego rozpocz�cia :) W ten spos�b ludzie graj� bluesa od prawie 100lat i pomimo powstania wielu wariacji tej formy nadal pierwotna wersja jest stosowana :) Kolejn� prost� progresj� jest progresja "jazzowa". Jazz to gatunek najbardziej z�o�ony, ale jest progresja, kt�ra jest �atwa i od kt�rej mo�na zacz�c przygod� z jazzem :) II-V-I Jest to zwyk�a kadencja wielka doskona�a SUBDOMINANTA > DOMINANTA > TONIKA z tym, �e zamiast subdominanty IV jest u�yty jej substytut czyli II :) W tonacji C-dur b�dzie to wygl�da�o mniej wi�cej tak: Dm7 - G7 - CMaj7 U�ycie septym ma na celu podkolorowanie charakteru progresji. Spr�bujcie zagra� zwyklymi akordami dur/moll i powy�szymi - r�nica jest wyra�na. W muzyce rockowej (klasyka rocka lata 1960-1980) cz�sto u�ywanymi progresjami I-bVII-IV (w C-dur: C - Bb - F), I-IV-bVII-IV (C - F - Bb - F) albo I-bIII-IV-I (C - Eb - F - C). �atwo mo�na je zastosowa� w tonacji E-dur lub innej, gdzie przydadz� si� otwarte akordy z pocz�tku tego tekstu. Znalezienie tonacji, kt�ra najlepiej pasuje do grania otwartymi akordami i pogranie tych progresji r�nymi nowopoznanymi akordami mo�na potraktowa� jako "zadanie domowe" =) Bardziej zaawansowanych graczy odsy�am do strony Olava Torvunda, gdzie jest opisanych mn�stwo interesuj�cych progresji: http://www.torvund.net/guitar/index.php?page=prog_main SUBSTYTUCJE AKORDOWE Substytucja to inaczej zamiana, zast�pienie. W substytucjach akordowych chodzi o to, �eby wiedzie� jakie akordy mo�na zagra� zamiast podanego lub jakie mo�na "wtr�ci�" pomi�dzy. Temat interesuj�cy i g��wnie teoretyczny, ale nie ma najmniejszego zastosowania bez praktyki =] Pierwsz� podstawow� zasad� wymienialno�ci akord�w jest dowolne stosowanie akor...
highwolf