leksykon spedytora.rtf

Leksykon spedytora

Jeżeli szukasz odpowiedzi na konkretne pytanie to łatwiej znajdziesz je tutaj. Skróty przyporządkowane są określonym rodzajom pojęć. Jeżeli pojęcie występuje w kilku rodzajach spedycji, to podane są wszystkie z nich.

b - bankowość

c-cło

l - logistyka

m - magazynowanie

pk - przewozy kombinowane

ps - przewozy specjalne

s - spedycja - pojęcie występujące przy każdym rodzaju spedycji

sd - spedycja drogowa

sk - spedycja kolejowa

sl - spedycja lotnicza

sm - spedycja morska

wt -wystawy i targi

1PL - First Party Logistics - określenie stop­nia outsourcingu logistyki oraz zaangażowania inwestycyjnego w obsługę logistyczną; 1PL oznacza, że usługi logistyczne dostarcza produ­cent sam sobie (1);

2PL - Second Party Logistics - określenie stopnia outsourcingu logistyki oraz zaangażo­wania inwestycyjnego w obsługę logistyczną; 2PL oznacza, że producent lub firma dokonu­ją bardzo dużych inwestycji dla zapewnienia sprawnej obsługi logistycznej (1);

3PL - Third Party Logistics - określenie stop­nia outsourcingu logistyki oraz zaangażowania inwestycyjnego w obsługę logistyczną; 3PLjest typowym spedytorem (operatorem logistycz­nym), który świadczy usługi zarówno ogólne (shared, multiuser logistics), jak i kontraktowe - contract logistics (l);

4PL - Fourth Party Logistics - określenie stopnia outsourcingu logistyki oraz zaangażowania inwestycyjnego w obsługę logistyczną; firma 4PL miałaby zgodnie z modelem 1-5PL zarządzać kompleksowym łańcuchem dostaw dla różnych klientów; niestety do chwili obec­nej żadna firma nie osiągnęła tego stopnia (1);

5PL - Fifth Party Logistics - określenie stop­nia outsourcingu logistyki oraz zaangażowania inwestycyjnego w obsługę logistyczną; oznacza to, że całkowita funkcjonalność działu logistyki jest przekazana w zarząd firmie obcej (1);

ABC-costing - Activity Based Costing - ra­chunek kosztów działań - jest to podejście me­todologiczne do alokacji kosztów do tych pro­duktów i (lub) komórek przedsiębiorstwa, które rzeczywiście generują ich powstawanie (s);

about - w przypadku akredytywy oznacza to­lerancję rzędu +/-10% w stosunku do wartości akredytywy lub ceny jednostkowej towaru albo ilości towaru w zależności od kontekstu w  ja­kim tolerancja jest wpisana (b);

Abruf - patrz: odwołanie towaru (s);

accessorial charges - należności za dodatkowe usługi, nie objęte stawką liniową (sm);

accessorial servicies - usługi dodatkowe świadczone przez linię lotniczą lub żeglugową w stosunku do standardowej usługi transpor­towej; typowym przykładem takich usług są: podjęcie towaru, dostawa, COD, składowanie (sl, sm);

actual total loss - patrz: strata całkowita rze­czywista (sm);

added value - patrz: wartość dodana (l, s);

ADN - European Agreement concerning the international Carriage of Dangerous Goods by Inland Waterways - umowa europejska doty­cząca międzynarodowego przewozu materia­łów niebezpiecznych w żegludze śródlądowej;

ADNR - umowa europejska dotycząca mię­dzynarodowego przewozu materiałów niebez­piecznych w żegludze śródlądowej na Renie;

ADR - PAccoreuropen relatif au transport in-termodal des marchandises Dangereuses par Route - konwencja europejska dotycząca dro­gowych przewozów materiałów niebezpiecz­nych (sd);

ADSp. - Allgemeine Deutsche Speditionsbe-dingingen - niemieckie ogólne warunki spe­dycyjne, stosowane przez spedytorów niemie­ckich (s);

ad yalorem - łac. dosłownie: od wartości - oznacza naliczanie stawek celnych lub podat­kowych od wartości towaru (c);

advance freight - zaliczka na zapłatę frachtu (sm);

Advance Manifest Regulations (1/2-, 1-, 2-, 24-HourRules) - zaawansowane regulacje do­tyczące wystawiania manifestów ładunkowych, odpowiednio na 1/2, l, 2,24 godziny przed ich wysyłką;

AEO - ang. Authorised Economical Operator - autoryzowany operator ekonomiczny - podmiot gospodarczy uznany przez władze celne Unii Europejskiej (a ściślej rzecz biorąc jednego z państw-członków), mający prawo działać na terenie całej UE (c);

AES - ang. Automatem Eksport System - zau­tomatyzowany system eksportu - element kon­cepcji e-cła Unii Europejskiej (c);

AETR - konwencja europejska regulująca czas pracy kierowców (sd);

agent portowy - firma brokerska handlująca usługami portów morskich (sm);

AGTC - European Agrement on Important Combined Transport Lines and Related Installa-tions - europejskie porozumienie o podstawo­wych międzynarodowych połączeniach inter-modalnych i punktach transportowych (pk);

AIS - ang. Automated Import System - zau­tomatyzowany system importowy - element koncepcji e-cła Unii Europejskiej (TA-XUD/461/2004Rev. 3);

akceptant - staje się nim trasat z chwilą przy­jęcia przez niego, czyli zaakceptowania weksla; zwyczajowo akceptacja polega na napisaniu na wekslu „przyjmuję" lub „accepted" i złożeniu podpisu przez trasata; sam podpis trasata jest także uważany za akceptację (b);

akcept bankowy - oznacza, że akceptantem jest bank (b);

akcept kupiecki - oznacza, że akceptantem jest kupujący (b);

akredytywa - ang. letter of credit (L/C) - ina­czej przewóz „na akredytywie"; oznacza, że płatność (beneficjentowi) za towar i (lub) przewoźne następuje po przedstawieniu właś­ciwych, opisanych bardzo szczegółowo w do­kumencie akredytywy bankowej, dokumentów przewozowych; wszelkie pomyłki spedytora w wypełnianiu dokumentów są niedopuszczal­ne, a ich skutki obciążają spedytora (b);

akredytywa awizowana - oznacza, że do za­dań banku pośredniczącego należy sprawdze­nie autentyczności akredytywy oraz przekażąnie jej treści (awizowanie) eksporterowi, jak też awizowanie wszelkich zmian akredytywy (b);

akredytywa dokumentowa - ang. documentary letter of credit - jest zobowiązaniem banku podjętym na zlecenie importera do wypłace­nia eksporterowi (beneficjentowi akredytywy) określonej sumy w zamian za przedłożenie dokumentów, w przewidzianym w akredytywie terminie (b);

akredytywa negocjacyjna - oznacza, że bank pośredniczący jest upoważniony do tzw. nego­cjacji dokumentów, czyli ich sprawdzenia pod kątem zgodności z wymogami akredytywy i wy­płaty kwoty należnej eksporterowi (rozliczenia z eksporterem dokonywane są w imieniu i na ra­chunek banku otwierającego akredytywę) (b);

akredytywa nieodwołalna - ang. irrevocable letter of credit - akredytywa, której warunki nie mogą być zmienione bez zgody wszystkich za­interesowanych stron; w praktyce tylko ten typ akredytywy zabezpiecza interesy wszystkich stron (b);

akredytywa nieprzenośna - oznacza, że do jej realizacji jest upoważniony tylko jeden, okre­ślony w niej beneficjent (b);

akredytywa odwołalna - ang. revocable letter of credit - akredytywa, która może być odwo­łana lub zmieniona bez powiadamiania benefi-cjenta; ponieważ taka akredytywa nie daje żad­nej rękojmi otrzymania płatności przez benefi-cjenta, w praktyce, nie jest stosowana (b);

akredytywa potwierdzona - oznacza, że bank eksportera daje do akredytywy otwartej przez bank importera swoje potwierdzenie; stając się bankiem potwierdzającym, podejmuje wobec eksportera samodzielne zobowiązanie do za­płaty lub zabezpieczenia zapłaty (b);

akredytywa przenośna - oznacza, że bank pośredniczący może ją postawić w całości lub w części do dyspozycji jednej lub kilku stron, zwanych wtórnymi beneficjentami; takie roz­wiązanie pozwala eksporterowi przenieść akredytywę w całości lub w części na producenta towaru lub usługi (b);

akredytywa standby - ang. standby letter of credit - nazywana także akredytywą zabez­pieczającą - oznacza zobowiązanie banku ot­wierającego do zapłaty kwoty akredytywy na pierwsze żądanie beneficjenta, jeżeli zapłaty nie dokonał dłużnik, np. importer nie zapłacił za towar w umówionym terminie (b);

akredytywa zabezpieczająca - patrz: akredy­tywa standby (b);

all cargo aircraft - ang. samolot do przewozu tylko frachtu, frachtowiec (sl);

all-in - patrz: cena all-in (s);

allotment - stała liczba miejsc na promie lub statku ro-ro dla przewoźnika drogowego lub kolejowego; także gwarancja dostępno­ści określonej umową przestrzeni ładunkowej w samolocie wożącym fracht dla danego spe­dytora (s);

apron - płyta portu lotniczego, na której nastę­puje za- i wyładunek pasażerów oraz towarów (sl);

armator - właściciel lub zarządca statków morskich; na rynku obecne są również firmy armatorskie nie posiadające własnych statków, tzw. NYOCC (Non Yessel Operating Common Carrier), które aktywnie operują na rynku prze­woźników morskich (sm);

articulated lorry - ang. brytyjski - samochód ciężarowy z przyczepą lub ciągnik siodłowy z naczepą (sd);

ASN - ang. Anti-smuggling Net - działania i organizacja zmierzające do ograniczenia nie­legalnego importu do Unii Europejskiej; ele­ment budowanego w ramach koncepcji e-cła UE systemu zarządzania ryzykiem wynikają­cym z przemieszczania towarów do (z) różnych obszarów celnych (c);

assured - ang. ubezpieczony; assurer - ang. ubezpieczycie!;

ATA - Admission Temporaire (Carnet) - zwa­ny karnetem ATA, stosowany przy czasowym dopuszczeniu towaru na obszar celny wska­zanego w nim kraju, członka konwencji ATA; maksymalna ważność karnetu ATA to 12 mie­sięcy (c);

ATP - europejska konwencja o drogowym przewozie materiałów łatwo psujących się, podpisana w Genewie w 1970 r.; Polska jest stroną konwencji ATP od 1984 r. (sd);

Auflieger - patrz: naczepa płaska (sd);

Automated Manifest System - zautomatyzo­wany system wystawiania manifestów ładun­kowych (s);

awalista - zwany także poręczycielem weksla; to osoba, która poręczyła za zapłatę całości lub części weksla (b);

awaria poszczególna - ang. particular average - powstaje przypadkowo i jest przyczyną powstania straty częściowej (partial loss) lub całkowitej (total loss); skutki awarii poszcze­gólnej są ponoszone przez właściciela danego przedmiotu; awaria poszczególna może być przedmiotem ubezpieczenia (sm);

awaria wspólna - ang. generał average - jest wyrządzana rozmyślnie i rozsądnie celem uchronienia od niebezpieczeństwa mienia za­angażowanego we wspólnej wyprawie mor­skiej (art. 250 par. l kodeksu morskiego); jest przyczyną powstania straty częściowej (partial loss) lub całkowitej (total loss); skutki awarii wspólnej są ponoszone przez wszystkich właś­cicieli uratowanego mienia, w tym statku (art. 252 par. l kodeksu morskiego); awaria wspólna ma miejsce niezależnie od tego, czy poszcze­gólne składniki mienia w niej uczestniczące są ubezpieczone (sm);

AWB - ang. Air Way Bili - lotniczy list prze­wozowy (sl);

B2B - ang. business to business - oznacza ob­sługę spedycyjną wyłącznie przedsiębiorstw, z pominięciem osób fizycznych (s);

B2C - ang. business to customer - oznacza obsługę dostaw od przedsiębiorstw do osób fizycznych, np. klientów sklepów internetowych;

back-to-back - wystawienie dokumentu prze­wozowego typu „master" (np. MAWB) dla tylko jednego dokumentu przewozowego ty­pu „house" (np. HAWB), praktykowane, aby ukryć przed osobami niepowołanymi prawdzi­we warunki przewozu (sl, sm);

BAF - ang. Bunker Adjustment Factor - tzw. dodatek bunkrowy, wyrównujący zmiany cen paliw statków morskich (sm);

bagged cargo - ang. - towar załadowany na statek w workach (sm);

bailey - samolot pasażersko-towarowy, prze­wożący w górnej połowie kadłuba pasażerów, a w dolnej ładunki, typ samolotu najczęściej wykorzystywany przez regularne linie lotnicze (sl);

bank holiday - ang. - dni, w których banki nie pracują (b);

barkowiec - ang. lighter aboard ship vessel - LASY - statek przystosowany do przewozu barek z ładunkiem umieszczonym wewnątrz kadłuba (sm);

barter - patrz: transakcja kompensacyjna;

baza dostawy - jest to podział obowiązków pomiędzy eksportera oraz importera; najczęś­ciej do określenia bazy dostawy używane są formuły handlowe Incoterms 2000 lub Combi-terms albo RAFDT;

beneficjent akredytywy - strona, która ma otrzymać zapłatę za pośrednictwem akredyty­wy (b);

beneficjent wtórny akredytywy - strona, na którą może być przeniesiona zapłata w całości lub w części z akredytywy przenośnej (b);

BC Code - ang. Code for Safe Practice for Solid Bulk Cargoes - kodeks bezpiecznego prze­wozu stałych ładunków masowych (sm);

Bili of Exchange - patrz: weksel trasowany;

BIMCO - ang. Baltic and International Maritime Council - Bałtycka i Międzynarodowa Rada Morska (sm);

Binding TariffInformation   BIT-ang. patrz: wiążąca informacja taryfowa (c);

B/L - ang. Bili of Lading - morski list przewo­zowy, zwany konosamentem (sm);

BDŻ - koleje bułgarskie (sk);

block train - patrz: pociąg zblokowany (sk);

Blockzug - patrz: pociąg zblokowany (sk);

...