Socjologia – wykład 3
Temat: Więź społeczna jako podstawa funkcjonowania i powstania zbiorowości społecznej
3 rodzaje więzi:
n Naturalna – podłoże biologiczne, np. w rodzinie (ale chyba nie istnieje samodzielna więź biologiczna, bo nawet w rodzinie występują także inne relacje, nie o podłożu biologicznym)
n Stanowiona – relacje międzyludzkie narzucone (np. relacje studenckie, relacje między więźniami itp.)
n Zrzeszeniowa – sami członkowie grupy decydują o relacjach miedzy nimi (np. grupa kolegów razem chce pojechać na wakacje i decydują kto pojedzie, kiedy itp. tworząc pewną relację miedzy sobą)
Więzi w czystej postaci nie występują. Najczęściej więzi to kombinacje wszystkich elementów, ale w różnych proporcjach. Można mówić o więzi społecznej jako o więzi łączącej ludzi, która posiada w sobie wyżej wymienione elementy.
Więź społeczna – system stosunków, połączeń, zależności łączących ludzi w zbiorowości.
Elementy więzi styczności:
a) przestrzenne – spotkanie się pewnej grupy osób w określonej przestrzeni
b) psychiczne – jak ludzie się spotykają, zauważają się potem rejestrują jakieś cechy, rozmawiają, w tym procesie mogą powstać pewne więzi, np. łączność psychiczna, jeśli ocena danej osoby wypadnie pozytywnie
c) społeczne – do więzi dochodzi jakiś łącznik (więź narzucona do uzyskania jakiegoś czynnika), układy powstają na gruncie zaspokajania potrzeb (np. pożyczenie książki)
Styczności społeczne – układ złożony z ludzi, przedmiotów styczności oraz różnych zachowań
Podział styczności na:
n czas i częstotliwość ich występowania
- trwałe
- przelotne
n formę przestrzenną styczności
- bezpośrednie – styczności tzw. „twarzą w twarz”
- pośrednie – kontakty za pomocą telefonu, internetu, listów, drugiej osoby
n przedmiot styczności
- rzeczowe – na pierwszym planie jest przedmiot styczności (np. pożyczenie czegoś, zapytanie o godzinę)
- osobiste – kierujemy się zainteresowaniem drugą osobą np. wizyta w szpitalu (brak styczności osobistych jest przyczyną osamotnienia jednostki w grupie)
n miejsce ich występowania
- publiczne – są wynikiem pewnych uregulowań (np. spotkania w szkole)
- prywatne – np. w rodzinie (ale od tej reguły są wyjątki, np. jeśli sąd nakaże opiekę nad dzieckiem wtedy styczność jest uregulowana i jest publiczna)
Elementem styczności są oddziaływania. Oddziaływanie ludzi na siebie można sprowadzić do 2 metod – pozytywnego nakłaniania lub negatywnego przymusu. Różne oddziaływania tworzą większą bądź mniejszą rolę więziotwórczą.
Stosunki społeczne – elementem stosunku społecznego (oprócz ludzi, przedmiotu styczności oraz zachowań) są uregulowania, które zawierają pewne uprawnienia, zobowiązania. (np. pracownik w dziale finansowym kontaktuje się z administracją co jest uregulowane w jakimś regulaminie)
Stosunki społeczne nieformalne – zachowania nie zostały sformalizowane ale zbiorowość zachowuje się jakby były sformalizowane; np. zobowiązania w stosunku do przyjaciół
Treść życia to suma styczności, a stosunki społeczne te styczności porządkują.
ORGANIZACJA SPOŁECZNA ZBIOROWOŚCI – organizacja życia zbiorowości
Organizacja – w znaczeniu czynników organizacyjnych (porządkujących) życie zbiorowości
û normy organizacyjne – przepisy (reguły) określające jakie zachowania powinny występować w danej zbiorowości, lub jakie zachowania nie powinny; określają także właściwości (cechy), którymi powinni lub nie powinni charakteryzować się członkowie grupy. Rola porządkująca, np. o której godzinie rozpoczynają się zajęcia, normą do tego jest regulamin studiów, który to określa
o formalne – spisane
o nieformalne – niepisane
û sankcje – reakcja na przestrzeganie norm (mogą być zarówno pozytywne jak i negatywne); sankcje negatywne wskazują jakie zachowania są nieporządane, natomiast sankcje pozytywne wskazują jakie zachowania powinny występować w danej zbiorowości.
1
Koteciek