3. Ruchy ciała i ich części zachodzące wokół poszczególnych osi i w poszczególnych płaszczyznach.
4. Morfologiczny podział kości, ich makrostruktura iako wyraz przystosowania do pełnionych funkcji.
5. Rozwój osobniczy szkieletu i procesy kostnienia z uwzględnieniem mikrostruktury kości.
6. Podstawowe różnice między szkieletem dziecka a szkieletem człowieka dorosłego.
7. Klasyfikacja połączeń kości i ich ogólna charakterystyka. Jedno, dwu i wielo osiowe
8. Anatomiczna budowa mięśnia z uwzględnieniem roli jego poszczególnych składników.
9. Topograficzna, morfologiczna i funkcjonalna klasyfikacja mięśni.
10. Narządy pomocnicze mięśni i ich występowanie w organizmie.
14 Morfologia szkieletu kończyny górnej.
15 Stawy obręczy kończyny górnej.
16. Ruchy łopatki i wykonujące ie mięśnie
17. Staw ramienny, ruchy w nim zachodzące, oraz wykonujące je mięśnie.
18. Staw łokciowy, ruchy w nim zachodzące oraz wykonujące je mięśnie
21. Morfologia szkieletu kończyny dolnej,
23 Staw biodrowy, ruchy w nim zachodzące i wykonujące je mięśnie.
26 Stawy stopy, ruchy w nich zachodzące i wykonujące ie mięśnie.
27. Morfologia kręgosłupa z uwzględnieniem różnic w budowie kręgów poszczególnych jego odcinków.
26. Ruchy kręgosłupa i wykonujące je mięśnie.
Mięśnie brzucha, ich topografia, przyczepy i funkcje mięśni.
32. Mechanika ruchów oddechowych z uwzględnieniem uczestniczących w nich mięśni.
32 Budowa, funkcje i osobniczy rozwój czaszki.
35 Staw skroniowo żuchwowy
36.Mięśnie mimiczne, ich charakterystyka i topografia.
37. Ruchy głowy i wykonujące je mięśnie.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx 57
Ruchy, płaszczyzny i osie:zginanie (ilexio) • prostowanie (extensio) Płaszczyzna strzałkowa, oś pozioma.
odwodzenie (abdoctio) przywodzenie (adductio) płaszczyzna czołowa, oś strzałkowa.
nawracanie (pronatio) odwracanie (supinatio) Płaszczyzna pozioma, oś pionowa.
obwodzenie (circumductio) Płaszczyzna strzałkowa, oś pozioma.
KSZTAŁT KOŚCI
Kości długie (ossa longa) - długość jest większa od dwóch pozostałych wymiarów. Są to głównie kości kończyn (ramieniowa, promieniowa). Mają one część środkową -trzon (corpus) oraz dwa końce - bliższy i dalszy. Trzon ma jamę szpikową zawierającą szpik kostny.
Kości płaskie (ossa piana) - maja dużą powierzchnię i bardzo małą grubość (łopatka, biodrowe).
Kości krótkie (ossa brevis) - mniej więcej równo rozwinięte we wszystkich wymiarach (nadgarstka, stepu).
Kości różnokształtne (ossa multiforia) - bryły różnej postaci. Nie można ich opisać trzema wymiarami (kręgi)
Kości pneumatyczne (ossapneumatica) - zawierają wewnątrz przestrzenie wysłane błoną śluzową i wypełnione powietrzem 9sitowa, klinowa, czołowa, skroniowa, szczęki)
Ciężar kości wraz ze szpikiem to 12 kg u mężczyzn i 10 kg u kobiet. Wytrzymałość kości na ciśnienie wynosi od 12.5 do 17 kg/mm2 powierzchni, a na rozciąganie od 9-12 kg/mm2 powierzchni.
OGÓLNA BUDOWA Są zbudowane z dwóch składników: organicznego ossejny nadającej im elastyczność i sprężystość, oraz nieorganicznego soli kwasu fosforowego i węglowego nadającego kościom twardość. Największą wytrzymałości na działanie mechaniczne zwłaszcza na ciśnienie i rozciąganie mają kości ludzi między 20 a 30 rokiem życia. Tkanka kostna występuje w dwóch postaciach zbitej i gąbczastej.
istota kostna zbita (substantia compacta). Składa się z : osteonów, blaszeczek kostnych między układowych wypełniających przestrzenie między osteonami i blaszek zasadniczych które tworzą zewnętrzna i wewnętrzna warstwę istoty zbitej. W istocie zbitej znajdują się licznie podłużnie biegnące kanały Haversa i poprzeczne kanały Volkmana. - Istota kostna gąbczasta (substantia spongiosa) - tworzy układ krzyżujących się blaszeczek kostnych. Przestrzenie między beleczkami wypełnia szpik kostny. Układ beleczek jest zależny od działania siły grawitacji oraz sił mechanicznych którym dolna część kości podlega przy skurczu mięśni. Budowa gąbczasta występuje w nasadach kości długich, w kościach krótkich, różnokształtnych oraz w postaci cienkiej w warstwy śródkośćca (diploe) w kościach płaskich. Kości pokrywa łącznotkankowa błona, obficie unaczyniona - okostna (priostecum). Zawiera włókna klejodajne i sprężyste (sharpea) w warstwie zewnętrznej oraz składniki komórkowe w warstwie wewnętrznej tzw rozrodczej. Komórki tej warstwy osteoblasty wytwarzają tkankę kostną.1 Dzięki nim kość może przyrastać na grubość, mogą być też wypełnione ubytki tkanki kostnej dzięki wytwarzaniu kostniny (callus). Wzrastanie kości na długość odbywa się dzięki chrząstce nasadowej (cartiliago epiphysialis), która oddziela nasady kości długich i trzonu. W okresie wzrastania organizmu kości wydłużają się. Proces ten kończy się w okresie dojrzewania płciowego organizmu, kiedy to nasady zarastają się trzonem. Okostna pełni też funkcję odżywczą. Liczne naczynia krwionośne i chłonne okostnej łączą się z naczyniami w kanałach Haversa i Volkmana. Część chrzestna kości (z wyjątkiem chrząstek stawowych) pokrywa błona zwana ochrzęstną (perichondyrium). Spełnia podobną rolę jak okostna. W czasie rozwoju kośćca w miejscach w których chrząstka przekształca się w kość ochrzęstną przekształca się w okostna. Szpik kostny (medulla ossium) - wypełnia wnętrze jam szpikowych w trzonach kości długich i drobne jamy między beleczkami w istocie gąbczastej. Rozróżniamy szpik czerwony i żółty. Jego ogólna objętość to 3000 - 4000 tyś. cm3, szpik czerwony (medulla ossium rubra). Występuje głównie w istocie gąbczastej i jest narządem krwiotwórczym. Powstają w nim krwinki czerwone i białe. Szpik kostny żółty (medulla ossium flava). Zawiera znaczną liczbę komórek tłuszczowych znajdujących się w jamach szpikowych kości długich.
Dużą elastyczność oraz odporność na złamania kości dziecięce zawdzięczają temu że zawierają małą ilość składników mineralnych. U ludzi dorosłych następuje stopniowe osłabienie odporności fizycznej kości, które u ludzi w wieku starczym stają się kruche ze względu na przewagę w nich właśnie składników mineralnych.
W okresie wzrastania organizmu dzięki narastaniu tkanki kostnej w bliskim sąsiedztwie chrząstek nasadowych, kości wydłużają się. Proces ten kończy się w okresie dojrzewania płciowego organizmu. Wtedy to nasady zarastają się trzonem a wydłużanie się kości ustaje. Z kolei mózgoczaszka musi stale się powiększać wraz ze wzrostem mózgowia. Dopiero po ustaniu wzrostu mózgowia (45-50 lat) przestaje także rosnąć czaszka i następuje starcze kostnienie szwów. Czaszka noworodka natomiast zawiera nie skostniałe pozostałości czaszki błoniastej w postaci ciemiączek. Ciemiączko czołowe - zarasta się w okresie drugiego roku życia, ciemiączko tylne oraz ciemiączka boczne zarastają się w ciągu pierwszego roku życia.
7. Klasyfikacja połączeń kości i ich ogólna charakterystyka.
STAWY lub POŁĄCZENIA MAZIOWE (articulationes et juncturae synoviales) Każdy staw wolny składa się z powierzchni stawowych, torebki stawowej i jamy stawowej. Powierzchnie stawowe (facies articulares) - to zazwyczaj gładkie połączenia dwu lub więcej kości stykających się ze sobą. Mogą mieć różny kształt, ale zazwyczaj powierzchnia jednej kości jest wypukła - główka stawowa, a druga wklęsła- panewka. Każda z nich pokryta jest najczęściej chrząstką szklistą, zwaną chrząstka stawową. Ma ona zazwyczaj 0,5 - 3 m, jest gładki i odporna na tarcie.
Torebka stawowa (capsula articularis) - łączy powierzchnie stawowe kości i tworzy
osłonę stawu. Składa się z warstwy włóknistej i maziowej.- błona włóknista (membrana fibrosa) - zawiera włókna klejodajne i mniej elastycznych. Zewnętrzne, wzmacniające wiązki włókien to więzadła (ligamenta). Wpływają one na rodzaj i zakres ruchów w stawie. - ----- Błona maziowa (membrana synovialis) - jest cienka, delikatna, bogato unaczyniona i unerwiona. Na powierzchni wewnętrznej pokryta jest komórkami łącznotkankowymi, które wydzielają maź stawową. To gęsty ciągnący się płyn. Jej zadanie to zmniejszanie do minimum tarcia w stawie. Jest jakby smarem. Jama stawowa (cavum articulare) - to szczelinowata przestrzeń występująca między powierzchniami stawowymi, za życia wypełniona jest mazią.
W niektórych stawach znajdują się też elementy uzupełniające:
- obrąbek stawowy (labrum glenoidale) - powiększa i pogłębia panewkę
- chrząstka śródstawowa (discus articulationes) - dopasowuje powierzchnie stawowe, dzieli staw na dwie komory, czym zwiększa jego ruchomość.
- Łękotki stawowe (memiscus articulationes) - wyrównują niedopasowane powierzchnie i służą jako przsuwalne powierzchnie stawowe. Stawy dzieli się na proste (simpleź) i złożone (composita). Zależy to od liczby kości biorących udział w tworzeniu danego stawu. W stawie prostym łączą się ze sobą dwie kości a w złożonym trzy i więcej. Jeżeli przy wykonywaniu jakiegoś ruchu zaangażowanych jest dwa lub więcej stawów to nazywamy je sprężonymi. Ze względu na rodzaj wykonywanych ruchó stawy dzieli się na jednoosiowe (jeden stopień swobody), dwuosiowe (dwa stopnie swobody) i wieloosiowe (trzy stopnie swobody).
Stawy jednoosiowe: - zawiasowy (ginglymus) - główka stawowa w kształcie walca a panewka to przybliżony negatyw główki. Ruchy: zginanie - prostowanie wokół osi prostopadłej do osi długiej kości (stawy międzypaliczkowe) - obrotowy (trochoidea) - ma cylindrycznie ukształtowana główkę stykającą się bocznie z panewką. Główka obraca się równolegle do osi długiej kości (staw promieniowo - łokciowy bliższy)
- śrubowy (cochlearis) - uważany jest za odmianę stawu jednoosiowego. Wykonuje się w nim ruch obrotowy wokół własnej osi z posuwistym (staw szczytowo - obrotowy pośrodkowy)
stawy dwuosiowe: - kłykciowy (condylaris) - ma główkę stawową eliptyczna w długiej i krótkiej osi. Panewka stawowa jest wklęsła w obu osiach (staw promieniowo - nadgarstkowy)
- siodełkowy (sellaris) - ma obie powierzchnie stawowe w kształcie siodła. Ruchy tutaj to ku przodowi i tyłowi oraz z boku na bok (staw nadgarstkowo śródręczny kciuka).
Stawy wieloosiowe:- kuliste (spheroidae) - główka stawowa jest mniejszym lub większym wycinkiem kuli. Dzieli sieje na: 1. kuliste wolne - np. staw ramienny 2. kuliste panewkowe - np. staw biodrowy
ruchy w stawach kulistych mogą odbywać się wokół dowolnych osi. Mogą tu również zachodzić ruchy złożone.
- płaskie (planae) - maja płaskie lub prawie płaskie powierzchnie stawowe główki
i panewki. Ruchomość w nich jest nieznaczna. - Nieregularne - to te w których powierzchnie stawowe są nieregulerne. Ruch jest w nich możliwy dzięki chrząstce śródstawowej (mostkowo - obojczykowy)
POŁĄCZENIA KOŚCI ŚCISŁE (synarthroses) - dzielimy je na: więzozrosty, chrząstkozrosty i kościozrosty..
Więzozrost (syndesmosis) - występuje w trzech postaciach:
- więzozrostu włóknistego (syndesmosis fibrosa) - utworzonego przez włókna klejodajne, (błony międzykostne przedramienia i goleni)
- więzozrostu sprężystego (syndesmosis elastica) - tu elementem łączącym kości są włókna sprężyste, elastyczne, nadające tkance żółte zabarwienie, (więzadła żółte rozpięte między łukami kręgów)
- szwów (suturae) - gdzie włókna łączące kości są bardzo mocne i krótkie. Szwy dzielimy na:
1. piłowate (serrata) - nieregularne brzegi jednej ości wchodzą we wgłębienia drugiej. To najmocniejsze i najczęstsze połączenie kości sklepienia czaszki (kość czołowa z kośćmi ciemieniowymi).
2. gładkie lub proste (piana) - połączenie kości których brzegi są prawie proste, (połączenie wyrostków podniebiennych kości szczęki górnej).
3. łuskowe (squamosa) - przebiega skośnie do powierzchni kości, a brzegi kości zachodzą na siebie dachówkowato (łuska kości skroniowej na kość ciemieniową).
4. wklinowanie (gomphosis) - to rodzaj szczególnego umocowania zębów w szczękach.
Połączenia chrzestne Guncturae cartilaginae) -to połączenia kości z chrząstką szklistą lub włóknistą To częste połączenia kości w okresie rozwoju organizmu. W miarę dojrzewania większość chrząstkozrostów przekształca się w kościozrosty (synostosis).
Włókno mięśniowe poprzecznie prążkowane szkieletowe jest długą cylindryczną zespólnią komórkową. Włókno otoczone jest błoną zwaną sarkolemmą, która pokryta jest cienką warstewką tkanki łącznej, tzw. Śródmięsną. Wnętrze włókna mięśniowego wypełnione jest sarkoplazmą. Sarkopjązma włókien zawiera zwykłe organelle komórkowe, poza tym wypełniona jest włókienkami kurczliwymi, miofibrylami o średnicy 1 mikrona. Miofibryle z składają się jeszcze z cieńszych niteczek, zwanych miofilamentami które zbudowane są z kurczliwego białka tzw. Aktomiozyny, tworzących długie łańcuchy cząsteczek białkowych. Aktomiozyna składa się z dwóch różnej średnicy substancji białkowych: aktyna -cieńsza i miozyna - grubsza. Prążka ż dzielą miofibryle na krótkie odcinki sarkomery. Zależnie od ilości miofibryli włókna mięśniowe są ubogie lub bogate w sarkoplazmę. Włókna, bogate w sarkoplazmę tzw. Włókna czerwone zawierają więcej miofibryli i wolniej podlegają zmęczeniu. Włókna czerwone występują zwłaszcza w mięśniach gałki ocznej, w mięśniach oddechowych, w żwaczach. Włókna białe, uboższe w sarkoplazmę, mają zdolność szybszego skurczu, lecz szybciej ulegają zmęczeniu.
Włókna mięśniowe łączą się w jednostki większe, pęczki te z kolei łączą się w wiązki mięśniowe i mięśnie. Pęczki mają łącznotkankową osłonę zwaną omięsną wewnętrzną. Grupy pęczków mięśniowych otacza omięsna zewnętrzna. Mięsień jako całość pokryty jest włóknistą błoną namięsną, a ta z kolei otoczona jest powięzią. Namięsna przy skurczu mięśnia porusza się wraz z mięśniem, natomiast powięź pozostaje nieruchoma. Z tak ukształtowanej tkanki mięśniowej zbudowana jest część czynna mięśnia, czyli brzusiec który na końcach przechodzi w ścięgna zbudowane z tkanki łącznej włóknistej, lub rozcięgna w mięśniach płaskich. Brzusiec to część kurczliwa mięśnia, natomiast ścięgna przenoszą siłę mięśnia na kości do których się przyczepiają. W mięśniach wrzecionowatych wydłużonych, które najczęściej występują na kończynach, występują dwa ścięgna początkowe i końcowe. Ścięgno początkowe nazywa się głowa mięśnia, a ścięgno końcowe jego ogonem. Przytwierdzenie ścięgna początkowego do kości określa się mianem przyczepu początkowego mięśnia lub początkiem, ścięgna końcowego -przyczepem lub przyczepem końcowym mięśnia. Mięsień może mieć jedną głowę lub więcej. Otrzymuje wtedy nazwę mięśnia dwugłowego, trójgłowego, czworogłowego. Mięśnie o jednej głowie mają tylko nazwę własną, bez określenia liczby głów np. mięsień ramienny. Mięśnie mogą również mieć swojej środkowej części ścięgno pośrednie, które dzieli mięsień na dwa brzuśce.
Mięsień taki nosi nazwę dwubrzuścowego. Inne mięśnie mogą być podzielone całkowicie lub częściowo, przez krótkie ścięgienka, tzw smugi ścięgniste np. mięsień prosty brzucha. Mięśnie płaski kończą się szerokimi rozcięgnami. Część końcowa mięśnia może dzielić się także na dwa lub więcej ścięgien, np. mięśnie zaopatrujące palce. Taki mięsień nazywamy wtedy wielościęgnistym. W mięśniach wrzecionowatych o taśmowatym przebiegu włókien mięśniowych, mogą się ona w znacznym zakresie skracać i tym samym działać na większe odległościach. W mięśniach pierzastych i półpierzastych włókna mięśniowe wchodzą do ścięgna pod kątem mniej lub bardziej ostrym np. mięsień zginacz długi kciuka. Wszystkie mięśnie o ukośnym wejściu włókien mięśniowych do ścięgna charakteryzują się stosunkowo dużym przekrojem fizjologicznym. Pierzaste ustawienie włókien cechuje mięśnie przeznaczone do szybkich i mocnych skurczów na krótkiej odległości. Niektóre mięśnie biegną okrężnie, otaczając otwory naturalne ciała: mięśnie okrężne ust, oka, zwieraczy, cewki moczowej i odbytu. Mięśnie wyrazowe twarzy stanowią wyjątek, jeśli chodzi o przyczepy: mają tylko jeden początek na kości z drugiej strony przyczepiają się do wewnętrznej powierzchni skóry lub błony śluzowej albo w ogóle nie maja przyczepu kostnego.
Narządy pomocnicze mięśni: powiezie, pochewki ścięgien, kaletki maziowe, bloczki, trzeszczki i troczki są urządzeniami usprawniającymi pracę mięśni.
1. Powięź (fascia) - stanowi zwykle silną, łącznotkankową błonę która okryw grupę mięśni lub pojedynczy mięsień. Tzw powięź powierzchowna oddziela mięśnie od tkanki podskórnej. Powięź może przyczepiać się do kości tworząc silne przegrody międzymięśniowe.
2. Pochewki ścięgien (vaginae tendinum) - są zbudowane w postaci cewek o podwójnych ścianach, tępo zakończonych na obu końcach. Ściana zewnętrzna jest pokryta powierzchownie błoną włóknistą, wzmocnioną zwykle więzadłami pochwowymi o przebiegu skośnym lub obrączkowym. Pod nią znajduje się blaszka maziowa ścięgna, która ze ściany pochewki przechodzi na ścięgno. Pomiędzy obu blaszkami maziowymi: zewnętrzną i wewnętrzną znajduje się maź. Pochewki ścięgien mają za zadanie , ustalenie ścięgien w miejscach bliskiego przebiegu nad kością lub stawem.
3. Kaletki maziowe (bursae synovia!es) - są zewnętrznymi wypukleniami torebki stawowej i występują wszędzie tam gdzie mięśnie narażone są na tarcie. Mają ułatwić ślizganie mięśnia lub jego ścięgna. Występują najczęściej między kością lub torebką stawową a mięśniem, także między kością a skórą.
4. Bloczki mięśni (trochlea musculares) - służą do zmiany kierunku przebiegu ścięgna oraz mogą być punktem podparcia dźwigni .Bloczki są kostne, chrzęstne lub więzadłowe.
5. Trzeszczki (ossa sesamoidea) - to odmiana bloczków. Są to ruchome kostki włączone w ścięgna niedaleko ich przyczepu, zmieniają kierunek ich przebiegu..
6. Troczki (retinacula musculorum) - są silnymi, krótkimi wiązkami ścięgnistymi utrzymującymi ścięgna mięśni blisko kości. Razem z kością mogą tworzyć kanały dla przebiegu ścięgien, umożliwiając z jednej strony zmianę ich położenia, z drugiej, zmieniając kierunek przebiegu ścięgien. Troczki działają zatem jako szczególny rodzaj bloczków mięśniowych.
OBOJCZYK.-clavicula
od góry: extremitas acromialis -- koniec barkowy extremitas slernalis - koniec mostkowy facies articularis sternalis - powierzchnia stawowa mostkowa
od dołu:
facies articularis acromialis - powierzchnia stawowa barkowa linea trapezoidea ~ kresa czworoboczna
tuberculum coboideum - guzek stożkowy impresio lig. costoclavicularis - wycisk więzadła żebrowo -obojczykowego
ŁOPATKA -- scapula z tyłu: angulus superior - kąt górny fossa supraspinata - dół nadgrzebieniowy
spina scapulae - grzebień łopatki margo superior - brzeg górny incisura scapulae - wcięcie łopatki
processus coracoideus wyrostek ki uczy acromion – bark angulus lateralis - kąt boczny fossa infraspinata - dól podgrzebieniowy margo lateralis - brzeg boczny angulus inferior - kąt dolny
margo medialis - brzeg przyśrodkowy z przodu: facies articularis acromialis powierzchnia stawowa barkowa
fossa subscapularis - dół podłopatkowy facies costalis - powierzchnia żebrowa
tuberculum infraglenoidale - guzek podpanewkowy cavitas glenoidalis - wdrążenie stawowe / panewkowe
collum scapulae - szyjka łopatki
z boku:
tuberculum supraglenoidale - guzek nadpanewkowy
KOŚĆ RAM1ENNA - os humeri
z przodu: tuberculum majus - guzek większy caput humeri - głowa kości ramiennej
collum anatomicum - szyjka anatomiczna tuberculum minus - guzek mniejszy
collum chirurgicum - szyjka chirurgiczna crist tuberculi minoris - grzebień guzka mniejszego
facies anterior medialis – powierzchnia przednia ,przyśrodkowa margo lateralis - brzeg boczny
fossa coronoidea dal dziobiasty epicondylus medialis - nadkłykieć przyśrodkowy
trochlea humeri - bloczek kości ramieniowej capitulum humeri - główka kości ramieniowej
epicondylus lateralis - nadkłykieć boczny fossa radialis - dół promieniowy
margo lateralis - brzeg boczny facies anterior lateralis - powierzchnia przednia boczna
tuberositas deltoidea - guzowatość naramienna crista tuberculi majoris - grzebień guzka większego
z tyłu:
facies posterior - powierzchnia tylna fossa olecrani - dół łokciowy
KOŚĆ ŁOKCIOWA - os ulna z przodu: olecranon ~ łokieć tuberositas ulnae - guzowatość łokciowa
margo anterior - brzeg przedni facies anterior- powierzchnia przednia processus styloideus medialis - wyrostek rylcowaty przyśrodkowy caput ulnae - głowa łokciowa margo interossus - brzeg międzykostny
incisura radialis - wcięcie promieniowe processus coronoideus - wyrostek dziobiasty od strony kości promieniowej: incisura trochlearis - wcięcie bloczkowe
circumferentia articularis - obwód stawowy facies posterior - powierzchnia tylna margo posterior - brzeg tylny crista musculi supinatoris - grzebień mięśnia odwracacza
KOŚĆ PROMIENIOWA - os radii z przodu:
caput radii - głowa kości promieniowej tuberositas radii - guzowatość kości promieniowej
margo interosseus - brzeg międzykostny facies anterior - powierzchnia przednia
incisura ulnari - wcięcie łokciowe facies articulerais carpea - powierzchnia stawowa nadgarstkowa
margo anterior - brzeg przedni collum radii - szyjka kości promieniowej -
circumferentia articularis - obwód stawowy
KOŚCI RĘKI - ossa manus
phalanx proximalis paliczek bliższy phalanx media - paliczek środkowy phalanx distalis - paliczek dalszy nazwy palców: pollex – kciuk index – wskazujący medianus - środkowy
anularis - obrączkowy digitus minimus - mały
kości nadgarstka: szereg bliższy: os pisiformę – grochowata os triquetrium - trójgraniasla
os lunatum – księżycowata os scaphoideum - łódeczkowata
szereg dalszy: os hamatum – haczykowata os capitatum - główkowata
os trapezoideum – czworoboczna os-moltansukm – wielokątna os trapesium – większa
STAW MOSTKOWO - OBOJCZYKOWY (art. Sternoclavicularis)
1.powstaje między rękojeścią mostka a końcem mostkowym obojczyka.
2. powierzchnie stawowe: powierzchnia stawowa mostkowa, wcięcie obojczykowe
3. to staw nieregularny, III stopnia swobody
4. ruchy: unoszenie - opuszczanie, wysuwanie - cofanie, skręt wewnętrzny - skręt zewnętrzny
5. więzadła:- • mostkowo obojczykowe przednie i tylne (ligg. Sternoclaviculare anterior et posterior) - wzmacniają odpowiednie ściany torebki stawowej. • - Żebrowo - obojczykowe (costoclaviculare) - łączy I żebro z obojczykiem. - Między obojczykowe (interclaviculare) - między końcami obojczyka, poprzecznie we wcięciu szyjnym mostka. - Występuje krążek stawowy.
STAW BARKOWO - OBOJCZYKOWY (art. Acromioclavicularis)
1.powstaje między końcem barkowym obojczyka a wyrostkiem barkowym łopatki.
2.powierzchnie stawowe: barkowa i obojczykowa. (art. Acromolis, acromi)
3. to staw nieregularny, III stopnia swobody.
4. więzadła: • -barkowo obojczy...
Venuss20