Rzecz o pionierce obozowej.doc

Rzecz o pionierce obozowej - Zanim rozbijesz obóz i zabierzesz na niego harcerzy.

Zastanów się, do czego potrzebna ci pionierka. Czy do tego, że bez pionierki nie ma puszczaństwa, a zatem nie ma harcerstwa? Otóż można sobie wyobrazić harcerstwo bez puszczaństwa, a obóz bez pionierki, bo są to jedne z elementów harcerskiej metody wychowania, wcale nie najważniejsze. Czy do tego, aby się potem chwalić, zyskać splendor mistrzów i aby niosła się sława głoszona słowami „ale extra obóz widziałem”? Czy też do wychowania chłopca, dziewczynki?

Najważniejszym zadaniem drużynowego jest wychowanie. Pionierka to świetna ku temu okazja. Poprzez nią możemy w naszych harcerzach:

·         Rozwijać umiejętności manualne

·         Kształtować poczucie estetyki i harmonii

·         Uczyć działania zespołowego

·         Rozwijać myślenie przestrzenne

·         Uczyć dobrego planowania i organizacji pracy

Pionierka zajmuje ważne miejsce w harcerskim systemie oddziaływania.

Pusty namiot i perspektywa 26 obozowych dni i nocy w POŚREDNI sposób wymusza działanie.
Widok siekiery powoduje, że prawie każdemu harcerzowi NATURALNIE błyszczą się oczy.
Młodsi wykonują prostsze prace, bardziej doświadczeni zabierają się za trudniejsze i w ten sposób STOPNIUJEMY TRUDNOŚCI.
Większe pracę wymagają roboty w zespole, podziału zadań i dobrego kierownika – przyda się SYSTEM ZASTĘPOWY. Całość zgrabnie spinamy klamrą stopni i sprawności.

Istotą pionierki jest samodzielne zagospodarowanie obozu, wykonanie wszelkich niezbędnych urządzeń
z tego, co jest pod ręką. Własnoręcznie, bez zaciężnej pomocy, weteranów i innych „leśnych dziadków”.
Tylko taka praca ma sens wychowawczy. Ideałem jest postawienie obozu „na gołej ziemi”. Czym słabsza drużyna tym więcej trzeba przygotować przed jej przyjazdem. Kwaterka w zasadzie powinna jedynie zadbać o zapewnienie żerdzi. Najczęściej kwaterka przygotowuje część gospodarczą (kuchnia, magazyn, chłodnia, zmywak, woda podłączenie pompy lub  – np. pomost kuchenny, itp.) i sanitarną (latryna kuchenna, prysznice, itd.) oraz stawia kilka namiotów na potrzeby kwatermistrzowsko-magazynowe, izolatkę, noclegowe dla obsługi kwatermistrzowsko-kuchennej, zakupuje żerdzie na potrzeby obozu.

Dobra robota
Pionierka to czas pracy. Dobrej harcerskiej pracy. Musi więc być wykonana starannie, solidnie i estetycznie. Zakres prac musi odpowiadać możliwościom naszych harcerzy. Wykonujemy urządzenia prowizoryczne, a więc szybko, sprawnie, tyle tylko, ile jest nam niezbędne. Obóz to siedziba tymczasowa – naszym celem nie jest budownictwo. Z tych względów pionierka powinna trwać 1/11 obozu. W praktyce 2-2,5 dnia. Jeśli trwa dłużej oznacza, że budujecie rzeczy zbędne (bardziej na pokaz) i ponad siły waszych harcerzy. Przeciętny nastoletni harcerze już po 2 dniach harówki mają dość. Nie dajcie ponieść się własnym ambicjom i zachciankom. Harcerze na obóz przyjechali po radości i przygodę, a nie na obóz pracy. Dobry drużynowy rozumie, że nie ogrom budowli świadczy o poziomie i wartości obozu. Nie to przyniesie wielkość jego drużynie.

Planowanie, rytm
Aby urządzanie obozowiska poszło nam sprawnie wszystkie prace należy jeszcze przed wyjazdem starannie zaplanować, zaprojektować poszczególne urządzenia, oszacować czas i siły potrzebne do ich wykonania.
Dobry plan to połowa sukcesu.
Koniecznie trzeba w to zaangażować cała drużynę -  w końcu będzie to nasza wspólna leśna osada.

Często czas budowy obozu wyodrębnia się niejako z jego programowej części. To błąd. To taki sam dzień obozowy jak każdy inny. Musi się nim znaleźć czas na chwile poobiedniego odpoczynku, mycie, wreszcie ognisko. W kręgu przy ogniu drużyna powinna się spotykać każdego dnia – po to, by podsumować przeżyte chwile, wymienić się spostrzeżeniami, podzielić troskami i radościami, wysłuchać gawędy wodza.

Porządek to podstawa
Prawidłowe wykonanie urządzeń obozowych ułatwi utrzymanie porządku i czystości. Zasłane równo prycze, ubrania nienaganne ułożone w kostkę, równo stojące na stojaku buty nie tylko będą ładnie wyglądały, ale też pomogą wytworzyć atmosferę karności i wewnętrznego ładu. Harcerze: dziewczęta i chłopcy nie mają zazwyczaj nawyków sprzątania po sobie, odkładania i składania na miejsce ubrań. W domu łóżko ścieli mama, a jak trzeba to i zbiera ubrania z podłogi. Nauczcie ich dbania o swoje otocznie. Kto potrafi zadbać o siebie, poradzi sobie też i ze swoim wnętrzem. Zapewniam was, że nic też tak nie przekona rodziców do wartości harcerstwa i nie zbuduje waszego w ich oczach autorytetu, jak porządek wokół ich pociech. Będą pełni uznania, że poradziliście sobie z tym, o co oni w domu walczą. Wewnętrzne cechy, jakie kształtujecie w harcerzach nie są tak szybko zauważalne.

Nie muszę wspominać, że nienaganny porządek musi panować w komendzie – przykład własny to podstawa!
To nie jest jakieś miejsce eksterytorialne i żadne prace programowe nie usprawiedliwiają kadry.
Drużynowy odbija się w swoje drużynie jak w lustrze – zawyrokował kiedyś stary generał.

Harcerzom na początek należy wpoić kilka zasad:

- odkładaj na miejsce ubranie, składaj je od razu w kostkę – nie odkładaj tego na później,

- popraw po sobie prycz zawsze gdy z niej wstajesz.
Pokażcie, jak to się robi, jak ściele prawidłowo posłanie, składa odzież.
Prawidłowo wykonane meble namiotowe będą sprzyjać porządkowi.
Dlatego prycz musi być pod wymiar materaca, a pólka w rozmiarach ubrania złożonego w kostkę.

Półki na ubrania

·                      - Regały na ubrania powinny stać oddzielnie, tworzyć osobny mebel. Do ubrań powinien być łatwy dostęp.

·                      - Buduj je na szerokość ubrania złożonego w kostkę (ok. 25x25 cm). Za szerokie lub za wąskie będą sprzyjać bałaganowi.

·                      - Długość powinna odpowiadać szerokości ubrania złożonego w kostkę pomnożoną przez ilość uczestników (25cm x osoby). Ew. zróbcie dwie oddzielne.

·                      - Rzeczy drobne (majtki, slipy, skarpety, itd.) trzymaj w torbie (np. worek od śpiwora). Łatwiej je utrzymać razem.

·                      - Brudne rzeczy trzymaj oddzielnie w worku.

·                      - Na buty przeznacz osobny stojak lub półkę.

·                      - Na plecaki przeznacz osobny stojak.

·                      Na regał z ubraniami wystarczą cienkie żerdki. Konstrukcja powinna być „lekka”. Mebel służy do składowania ubrań, a nie jako zapora przeciwczołgowa.

·                      - Ręczniki niech znajdą swoje miejsce na stałe na suszarni. Mokre rzeczy wprowadzają niezdrową wilgoć.

Prycz

·                      - Rozmiary pryczy (szerokość i długość) wyznaczają wymiary materaca (70 x 190 cm).

·                      - Dolna prycz powinna znajdować się na wysokości ok. 35 cm (pod kolano)

·                      - Górna prycz nie wyżej niż 1,2 m

·                      - Do każdej pryczy powinien być swobodny dostęp przynajmniej z dwu boków (koniecznie z dłuższego)

·                      Najekoniemiczniejsze jest ustawianie prycz „w podkowe” (pod połami namiotu)

Kilka luźnych porad

·                      Podstawą są sprawne narzędzia pracy.

·                      - Jeśli nie potrafisz naostrzyć i oprawić siekiery tak, aby nie spadała przez 10 dni, to naucz się albo oddaj
to w ręce fachowca, nawet za opłatą.

·                      - Pomaluj narzędzia jaskrawymi kolorami, aby łatwiej było je dostrzec.

·                      - Naucz harcerzy odkładania narzędzi na miejsce nie tylko po skończonym dniu pracy, ale też po każdej czynności – to też jest wychowanie gospodarcze.

·                      - Rozdziel sprzęt między zastępy. Niech oznakują go swoim logiem, kolorem i przechowują we własnej skrzyni.
Z praktyki wynika, że najbardziej zadbany jest sprzęt będący własnością konkretnej osoby. „Państwowy” jest zazwyczaj zaniedbywany i gubiony.

·                      - Wyznacz plac do cięcia i zaciosywania żerdzi, abyś potem nie zbierał wiórów po całym obozie. Na ziemi warto też położyć starą płachtę – ułatwia zbieranie wiórów.

·                      - Zrób przed obozem ćwiczenia dla żółtodziobów, wykonajcie modelową prycz i półkę, naucz wbijać gwoździe, robić zaciosy, ociosywać żerdzie. To ci zaprocentuje na pionierce, będzie krótsza.

·                      - Staraj się budować urządzenia stawiane – są szybsze w budowie, dodatkowo nie niszczysz podłoża. Gdy musisz już coś uziemić raczej wbijaj. Wkopywanie zajmuje za dużo czasu. Produkuje pył.

·                      - Obóz rozstaw w kręgu, bo sprzyja to poczuciu jedności. Aby krąg był równy, ustaw w jego środku „sołtysa” (proporzec, laskę skautową, tyczkę). Przy rozbijaniu namiotów bacz, aby „sołtys” i maszty były w jednej linii,
a pierwsze maszty namiotów były od sołtysa w tej samej odległości. Utrzymuj (w miarę możliwości) jednakowe odległości między namiotami.

·                      Odciągi boczne od namiotów powinny być przytwierdzone w jednej linii,

·                      - Pamiętaj o drogowskazach do obozu. Sanepid i tak was znajdzie (znają miejsca obozowe od lat) za to pożądani goście będą mieli problem. Drogowskaz to wasza wizytówka – wykonaj go starannie, puszczańsko, niemal jak totem.

 

·                      - Najważniejsze w wykonanej robocie jest to, aby: nogi stały w pionie, żerdzie były starannie przycięte i ładnie osękowane, konstrukcja proporcjonalna, wyplot równy i sztywny.

·                      - Używaj kartki i ołówka. Narysuj projekt, wytłumacz co i jak ma być zrobione i dopiero bierzcie się do pracy.

·                      - Używaj najpierw mózgu potem rąk,

·                      - Przypomnij sobie, po co ludzie wymyślili miarę zwijaną, kątomierz, poziomnice i po co harcerz ma znać wymiary swojego ciała, nosić sznurek w kieszeni.

·                      - Wystrzegaj się „kurników”. Budowa ich zajmuje dużo czasu i pochłania dużo materiału. Są niefunkcjonalne. Zazwyczaj powstają tylko po to, aby się pokazać. Lepsze wrażenia na przybyszach zrobisz nienagannym porządkiem (ubrania ułożone w kostkę, wszystko ma swoje miejsce) oraz zdobnictwem – oryginalny totem będzie świadczył o waszym kunszcie wyczucia ducha lasu. Jeśli musisz się wyżyć w budownictwie - lepiej siły
i środki wykorzystać w urządzeniach ogólnego przeznaczenia – np. wieży ciśnień, natryskach, kuchni.

 

·                      - Nie prowadź żadnych spóźnionych prac po zmroku. W nikłym świetle latarki łatwiej tylko o wypadek. Jeśli już trzeba coś nadgonić, wstańcie następnego dnia wcześniej. Staraj się jednak tak planować, by plan prac nie był napięty – zaplanuj przerwy, rezerwę czasową.

·                      - Nie zapominaj, że kąpiel nie jest tylko nagrodą a koniecznością do utrzymania czystości. Chcesz by harcerze lepiej i szybciej zrobili pionierkę? Wykąp ich krótko w południe i koniecznie wieczorem!

·                      - Urządzenia komendy muszą być proste i szybkie do wykonania. Pamiętaj, że jako drużynowy musisz doglądać prac w obozie. Pomóc, czy choćby tylko podpowiedzieć słabszym.

·                      - Staraj się w kręgu rady podzielić zadania miedzy zastępy podług ich sił. Podziel prace na etapy, wcześniejsze ich wykonanie nagradzaj.

·                      - Zbudujcie suszarnię zadaszoną (w osobnym namiocie) niekoniecznie poza kręgiem. Nic tak nie szpeci obozowiska jak wystawa porozwieszanych między drzewami kolorowych ręczników i gaci.

·                      - Jesteśmy gośćmi w lesie. Staraj się wtopić w jego otoczenie, a nie narzucaj mu cywilizacyjnej sztuczności.

·                      - Zostaw las takim, jakim go zastałeś. Staraj się, jak najmniej w nim zmieniać – unikaj wkopywania, wycinania.

·                      - Notuj, jak najwięcej w książce pracy obozu. Za rok będziesz bogatszy o te doświadczenia. Stosuj przysłowie chińczyków – „papier pamięta – głowa nie.”

phm. Robert Chalimoniuk