Transfuzjologia  W 8.10.2005

Transfuzjologia dziedzina leczenia przy użyciu preparatów krwi

Zasady krwiolecznictwa:

•                    1.Stosowanie brakujących składników, których niedobór należy uzupełnić

•                    2.Przetaczane preparaty krwiopochodne nie mogą stanowić zagrożenia bezpieczeństwa biorcy

Historia:

•                    Faraonowie, królowie w starożytnym Egipcie, w Babilonie  kąpali  się we krwi

•                    Rzymianie, Grecy pili krew zwierząt , zabitych gladiatorów

W średniowieczu

•                    Papież Inocenty VIII pił krew młodych chłopców

•                    Marsilius Ficinus, Hieronimus Cardanus, Magnus Pegelius, Andreas Libavius XV-XVI wieku przetaczali krew zwierzęcą

William Harvey w 1616 roku- przedstawił budowę układu krążenia

•                     W  drugiej połowie XVII wieku przetaczano krew jagnięcą.

•                     Blundell  Anglia – przetoczenie 10 położnicom krwi

W Polsce

•                    1827 –1829 Bierkowski „Transfuzja czyli przelania lub przetaczania krwi”

•                    1836 Marcinkowski „O przelewaniu krwi jako środku leczniczym”

•                    1864 Girsztowt „Narzędzia do przelewania krwi”

Powikłania:

•                    Ok. 65% zgonów /1873/

•                    Zakaz stosowania krwi zwierzęcej

•                    A wprowadzono roztwory soli fizjologicznej – nie zawsze ratowały ale same nie zabijały

•                    W 1901 roku są 3 grupy krwi- Landsteiner

•                    4  grupy krwi- Decastelli, Sturli

•                    Nazwano je -Jansky, Dungern, Hirszfeld- A,B,AB, O

•                    W 1914 wprowadzono cytrynian sodowy- jest do dzisiaj używany; zabezpiecza pobraną krew przed wykrzepianiem  - konserwacja krwi

•                    Od 1918 dodawano glukozę/dla krwinek/

•                    W 1941 roku odkryto czynnik Rh - Landsteiner, Wiener
 

Odczyny poprzetoczeniowe

•                    Immunizacja biorcy:

•                    Rozumiano, bo poznano mechanizmy reakcji na inne niż erytrocyty elementy krwi,

•                    Inne antygeny

•                    1944 – frakcjonowanie osocza – preparaty osoczopochodne

Organizacja Służby Krwi w Polsce

Służba Krwi

•                    W okresie międzywojennym – ośrodki akademickie przetoczenia bezpośrednie – studenci medycyny

•                    W czasie wojny jedyny – w Warszawie/prof. Serafin/

•                    1945 – jedyna placówka w Łodzi – Instytut Konserwowania i Przetaczania Krwi

•                    Organizator PCK

•                    Instytut Hematologii w Warszawie- 2.06.1951

Zadania:

•                    Organizacja ośrodków pobierania, konserwowania krwi

•                    Szkolenie personelu

•                    Opracowania prawne, instruktażowe

•                    Szkolenie personelu

•                    Działalność naukowo-badawcza

Regionalne Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa

•                    Podlegają mu: Oddziały Terenowe /pobrana krew przekazywana do badań, separacji składników do Centrum

Stąd do Banków krwi, do zaopatrzenia placówek Służby Zdrowia

Krwiodawstwo

•                    Dawcy krwi:

1.18- 65 lat

2.dobry stan zdrowia

•                    Badanie lekarskie –wywiad, ocena stanu zdrowia/waga> 50 kg, ustabilizowane RR/180/100/, bez infekcji

•                    Dyskwalifikacja czasowa, stała

•                    Kwestionariusz, zgoda na pobranie

Badanie laboratoryjne:

•                    Przed pobraniem krwi: Hb, Ht

•                    Przed zabiegami aferezy /separacja/:Hb, Ht, PLT/płytki/,WBC /leukocyty/

•                    Oznaczenie: antygenu HBs, przeciwciał anty-HIV 1,2 przeciwciał HCV, ALAT, testy kiłowe

Częstość donacji

•                    Krew pełna: 6 x/12 miesięcy mężczyźni

                        4 x/12 miesięcy kobiety/min.                   

•                    Jednorazowo 450 ml +/- 45 ml =1 jednostka

Pobranie osocza:

•                    1 dawca max 15 l /1 rok/

•                    Jednorazowo w zależności od metody 400 –600 ml

Trombafereza

•                    Separacja płytek krwi

    max 12x/12 miesięcy przerwa min.4 tyg.

Leukafereza

•                    Separacja leukocytów

•                    Max 12x/12 miesięcy przerwa min 4 tyg.

Po pobraniu: zapewnienie dowozu kalorii min.450 kcal/ok. 9 czekolad/

Preparaty krwiopochodne

Metody konserwacji krwi

Preparatyka krwi

•                    Uzyskiwanie preparatów oddzielonych z krwi pełnej elementów morfotycznych

•                    Uzyskiwanie osocza, preparatów osoczopochodnych

Preparaty krwinek czerwonych

•                      Zawsze wykonanie próby krzyżowej przed przetoczeniem

Obecność leukocytów:

•                    Możliwość immunizacji

•                    Przeniesienie chorób wirusowych

•                    Odczyny poprzetoczeniowe /gorączka, dreszcze/

Obecność płytek

•                    Powstawanie mikroagregatów

•                    Konieczność stosowania filtrów

Krew pełna:

•                    Masa erytrocytalna 300ml KKCz

•                    Płytki krwi KKP

•                    Masa leukocytarna KG/ kompleks

•                    Osocze 200ml- białka, kompleks układu krzepnięcia

Obecność osocza

•                    Przeniesienie zakażeń pierwotniakowych np. malaria

•                    immunizacja

Płyny konserwujące

Objętość: 63 – 70 ml w pojemniku macierzystym /do pobierania krwi pełnej

Cel stosowania:

•                    Zapobiegają krzepnięciu krwi

•                    Funkcja odżywcza /umożliwienie przechowywania krwi i jej preparatów/

Wymagania:

•       Jałowy

•       Apirogenny

Stosowane płyny

1.     CPDA – możliwość przechowywania krwi pełnej KKC /koncentratu krwinek czerwonych/w temp.2 – 6o C  35 dni

2.     CPD - przechowywanie krwi pełnej, KKC w temp 2- 6o C  21 dni

3.     ACD –zabiegi plazmafarezy

Cytrynian sodu

Kwas cytrynowy

Glukoza

Dwuwodorofosforan sodowy

Adenina

Preparatyka krwi:

•                    Decyzja o rodzaju uzyskiwanych preparatów przed pobraniem krwi

•                    Dobór odpowiedniego pojemnika np. po jednym na krew pełną, podwójny

Pojemniki do przechowywania krwi:

•                    Polichlorek winylu

•                    Stabilizuje błonękomórkową erytrocytów

•                    Chroni przed chemolizą erytrocytów

•                    Umożliwienie przechowywania KKP do 3 dni

•                    Trwałe –90oC

Podział krwi na składniki:

•                    Różnica ciężarów właściwych/ sedymentacja, wirowanie

•                    Różnica wielkości składników komórkowych/ filtracja; powinowactwo

 ...