Adler, Rosenfeld, Proctor II - Radzenie sobie z konfliktami.doc

Konflikt – wypowiedziana walka pomiędzy co najmniej dwiema wzajemnie zależnymi stronami, które spostrzegają niezgodność celów, brak wspólnych korzyści i uznają, że druga strona stwarza przeszkody w osiągnięciu celu (Hocker i Wilmot).

Konflikty: dysfunkcjonalne i funkcjonalne (Canary i Messman), różnią się:

·         integracją vs polaryzacją: w konflikcie dysfunkcjonalnym uczestnicy nastawieni są obronnie i widzą siebie jako skrajnie różnych od drugiej strony, w konflikcie funkcjonalnym uczestnicy uzyskują najlepsze możliwe rezultaty, a relacja wzmacnia się

·         kooperacją vs opozycją: w konflikcie dysfunkcjonalnym uczestnicy spostrzegają siebie nawzajem jako oponentów i przekonani są, że zysk jednej strony oznacza stratę drugiej, w konflikcie funkcjonalnym uczestnicy współpracują doprowadzając do wyniku, który zadowala obie strony

·         aprobatą vs dezaprobatą: w konflikcie dysfunkcjonalnym uczestnicy atakują siebie nawzajem, w konflikcie funkcjonalnym uczestnicy zachowują się wspierająco

·         zgodą vs przymusem: w konflikcie dysfunkcjonalnym uczestnicy chętnie wykorzystują swoją władzę, w konflikcie funkcjonalnym nie

·         eskalacją vs deeskalacją: w konflikcie dysfunkcjonalnym problemy narastają, w konflikcie funkcjonalnym zachowania uczestników na dłuższą metę rozwiązują więcej problemów, niż wywołują

·         skoncentrowaniem na problemie vs poddaniem się konfliktowi: w konflikcie dysfunkcjonalnym uczestnicy często podnoszą sprawy mające niewiele wspólnego z pierwotnym problemem, w konflikcie funkcjonalnym uczestnicy zajmują się każdym problemem oddzielnie

·         dalekowzrocznością vs krótkowzrocznością: krótkowzroczność oznacza wygranie walki, ale przegranie wojny, a także nie dostrzeganie innego dobrego zadowalającego obie strony rozwiązania

Skutki konfliktu dysfunkcjonalnego: żaden jego uczestnik nie uzyskuje tego, o co konflikt się zaczął, a sam konflikt zagraża przyszłości relacji. Skutki konfliktu funkcjonalnego: pozytywny jest sam fakt sprostania wyzwaniu, relacja staje się rozwojowa, konflikt jest bezpieczną okolicą dla wyrażania uczuć złości i frustracji.

Indywidualny styl rozwiązywania konfliktów

Najbardziej skuteczny jest styl dostosowany do sytuacji.

Brak asertywności – niezdolność lub niechęć do wyrażania w konflikcie swoich uczuć i myśli. Formy: unikanie (fizyczne i werbalne) i przystosowanie. Zmniejszają zadowolenie i poczucie bezpieczeństwa w relacji. Czasem ma rozsądne uzasadnienie, np. w przypadku drobnych słabości i wad drugiej osoby.

Porozumiewanie się upośrednione – pozwala drugiej osobie zachować twarz, czasem służy ochronie samego siebie (badanie sytuacji). Ryzyko – druga osoba może nie zrozumieć aluzji.

Agresja bierna – wyrażanie niezadowolenia w sposób zakamuflowany, często niewerbalny, może polegać na „ogłupianiu” kogoś np. poprzez wywoływanie poczucia winy.

Agresja czynna – Infante podaje dziewięć rodzajów: atakowanie czyjegoś charakteru, atak na kompetencje, atak na wygląd, życzenie złego, kpiny, wyśmiewanie, groźby, przekleństwa i symboliczne gesty w rodzaju grożenia pięścią, itp.

Asertywność – jasna ekspresja myśli i uczuć, wiadomość asertywna składa się z pięciu elementów:

1)       bezstronny opis obserwowalnego zachowania, do którego odnosi się wiadomość

2)       Twoja interpretacja zachowania

3)       uczucia, które wywołuje w Tobie taka interpretacja

4)       konsekwencje informacji, jaką się dzielisz, czyli co dzieje się z mówiącym/odbiorcą wiadomości/innymi uczestnikami

5)       wyrażenie intencji

Jaki styl wybrać? Prawie 50% ludzi zmienia styl w zależności od okoliczności, o wyborze decyduje: sytuacja, druga osoba i cel (najlepsze podejście asertywne).

Konflikty w systemach relacyjnych

Konflikt ma charakter relacyjny – jest zdeterminowany zachowaniami wszystkich osób, które są w niego zaangażowane. Ludzie, których łączy długotrwała relacja, rozwijają własny relacyjny styl rozwiązywania konfliktów, powtarzalny schemat radzenia sobie z niezgodnością.

Style:

ü       komplementarny: partnerzy zachowują się odmiennie, ale ich zachowania wzajemnie się wzmacniają

ü       symetryczny: stosowanie przez dwie osoby tej samej taktyki

ü       równoległy: w zależności od problemu posługuje się podejściem komplementarnym lub symetrycznym

Style oparte na zależności między bliskością emocjonalną a agresją:

ü       nieintymny-agresywny: partnerzy walczą, ale nie spełniają ważnych zadań i celów relacji

ü       nieintymny-nieagresywny: partnerzy unikają konfliktów i siebie nawzajem, zamiast stawić czoło problemom

ü       intymny-agresywny: np. kochankowe, którzy walczą jak pies z kotem, po czym godzą się równie intensywnie

ü       intymny-nieagresywny: prawie nie pojawiają się wzajemne ataki i oskarżenia

Fitzpatrick wyróżniła trzy typy par: rozdzielone (podejście nieintymne-nieagresywne, najmniej satysfakcji), niezależne (podejście intymne-agresywne) i tradycyjne (podejście intymne-nieagresywne).

Rytuały w konfliktach są problematyczne, kiedy stanowią jedyne rozwiązanie, istotna jest elastyczność.

Zmienne wpływające na styl rozwiązywania konfliktów:

- płeć biologiczna: niewielkie, ale zauważalne różnice, kobiety są bardziej asertywne w wyrażaniu uczuć i myśli, mężczyźni chętniej wycofują się z dyskusji na sporne tematy

- kultura: Ameryka Płn. I Europa Zach. – wypowiedzi bezpośrednie i asertywne, Chiny i Japonia – powściągliwość i unikanie konfrontacji

Akomodacja – zgoda na konkretne rozwiązanie, ponieważ satysfakcjonuje ono drugą osobę.

Metody rozwiązywania konfliktów:

           Kiedy?

3