Kl. 4 Szkoły Podstawowej
Temat: „O tym, jak kowal w świat powędrował” – motyw wędrowny w literaturze
Czas trwania lekcji: 45 min
Cele:
Główne:
- poznanie definicji i zasad funkcjonowania ‘motywu wędrownego’ w literaturze
Operacyjne:
- uczeń wskazuje czas, miejsce akcji i bohaterów opowiadania
- uczeń tworzy wspólnie z grupą plan wydarzeń do tekstu
- uczeń wskazuje znane mu z innych utworów zdarzenia i sytuacje występujące w opowiadaniu
- uczeń posługuje się pojęciem ‘motywu literackiego’
- uczeń wskazuje utwory, w których występują podane motywy
Nieoperacyjne:
- doskonalenie umiejętności pracy zespołowej
- korzystanie ze znajomości literatury wśród uczniów
Metody:
Heureza, ćwiczenia praktyczne (w podręczniku, w grupie), praca z tekstem, burza mózgów
Formy pracy:
Jednostkowa, zbiorowa, grupowa
Środki dydaktyczne:
Podręcznik: Jutro pójdę w świat dla kl. 4, karteczki z punktami planu wydarzeń
Przebieg lekcji:
1. Podanie tematu lekcji.
2. Odczytanie utworu O tym, jak kowal w świat wędrował (podręcznik s. 180) [8 min]
3. Pytania do tekstu z notatką w zeszycie: [5 min]
Uczniowie sporządzają w zeszycie tabelkę, którą w takcie podawania odpowiedzi uzupełniają. Nauczyciel rysuje tabelkę na tablicy i również wpisuje w nią odpowiedzi.
Czas akcji
dawne czasy
Miejsca akcji
1) wieś Bartodzieje pod Krakowem
2) miejsce, gdzie rozchodzą się drogi na cztery świata strony
3) stolica
Bohaterowie utworu
kowal, król Podchwistek, sowa-czarownica, królewna
Pytania:
a) Czas akcji/wydarzeń – Kiedy miały miejsce opowiedziane w utworze wydarzenia?
b) Miejsca wydarzeń – Gdzie mają miejsce wydarzenia?
c) Bohaterowie – Jacy bohaterowie występują w teście?
d) Trudne zwroty, niezrozumiałe słowa
- ewentualnie wpisanie niektórych słów z ich znaczeniem do zeszytu
4. Układanie planu wydarzeń utworu z rozsypanki [18 min]
Podział klasy na 4/5 grupy pracy (po kilka osób) i rozdanie karteczek z kolejnymi punktami planu wydarzeń – każda grupa ma za zadanie ułożyć otrzymane karteczki w odpowiedniej kolejności. Następnie przedstawiciel każdej z grup podchodzi do tablicy i zapisuje na niej rezultat pracy zespołowej. Całą klasa wpisuje kolejne punkty z tablicy do zeszytów.
Plan wydarzeń:
1. Marzenie kowala
2. Wyruszenie w świat
3. Odpoczynek pod pniem starej wierzby
4. Wyjście sowy-czarownicy z dziupli wierzby
5. Schwytanie czarownicy
6. Prośba o wolność
7. Podarowanie kowalowi niezwykłego skarbu
8. Wędrówka do stolicy
9. Problem króla Podchwistka ze srokami
10. Wyznaczenie nagrody za pomoc
11. Podjęcie wyzwania przez kowala
12. Wykorzystanie prezentu od czarownicy
13. Poznanie królewny
14. Rozmowy o przyszłym weselu
15. Chęć uniknięcia ślubu
16. Uwięzienie kowala w baszcie
17. Ucieczka z baszty
18. Powrót do wsi Bartodzieje
5. Zadanie 3 z podręcznika – sporządzenie notatki w zeszycie (tabelka/punkty)
a) Pytanie pierwsze – Jakie zdarzenia i sytuacje znane z innych utworów/baśni zauważasz w tym utworze? – burza mózgów
możliwe motywy
możliwe utwory
Wędrówka w poszukiwaniu szczęścia, lepszego życia – motyw podróży
„Kot w butach” „Hobbit” „O dwóch takich, co ukradli księżyc” „Pinokio”
Magiczne miejsce (rozstaje dróg)
„Władca Pierścieni”
Stara czarownica
„Calineczka” „Dzikie łabędzie”
Spełnienie życzenia za otrzymanie wolności
„O rybaku i o złotej rybce (O rybaku i jego żonie)”
Magiczny przedmiot mający w przyszłości pomóc
„Lew, Czarownica i stara szafa” „Stoliczku nakryj się”
Problem/Zagrożenie, z którym mieszkańcy sobie nie radzą
„O Smoku Wawelskim” „Kot w butach”
Część królestwa i królewna za żonę, jako nagroda za pomoc
Główny bohater niosący pomoc
„O Smoku Wawelskim” „Kot w butach” „Hobbit”
Zamknięcie w baszcie i ucieczka z niej
„Roszpunka”
Szczęśliwe zakończenie – odnalezienie swojego miejsca
„O dwóch takich, co ukradli księżyc”
6. Przeczytanie i zapisanie definicji ‘motywu wędrownego’ (uczniowie wpisują do zeszytu – ‘motyw wędrowny’ – hasło definicji kolorem)
- Sprawdzić czy uczniowie znają pojęcie samego ‘motywu’ – można podać a następnie wpisać w nagłówek wcześniej utworzonej tabelki
Motyw to cząstka kompozycyjna utworu literackiego; obiegowy schemat tematyczny żyjący w tradycji kulturalnej. Może to być zdarzenie, przedmiot, cecha, sytuacja, myśl czy doznanie.
- Omówić i przepisać do zeszytu definicję ‘motywu wędrownego’ z podręcznika
7. Praca domowa: Zadanie 1 i 2 z podręcznika (opowiadanie napisać w domu)
ola02