W pogoni za smukłą sylwetką zapominamy, że utrata wagi to nie zawsze powód do radości. Związane z nią niedożywienie bywa poważnym problemem.
W powszechnej opinii funkcjonuje stereotyp: „szczupły znaczy zdrowy”. Nie zawsze jednak odpowiada on prawdzie. Jeśli ważysz za mało, grozi ci niedożywienie, czyli stan, w którym organizm nie otrzymuje wystarczającej ilości składników pokarmowych, m.in. białka, minerałów i witamin. Jeśli ten stan się przedłuża, pojawiają się poważne zaburzenia – częste infekcje wirusowe i bakteryjne, osłabienie mięśni, skłonność do niegojących się ran i wrzodów, niedotlenienie serca, a nawet gruźlica płuc. O niedożywieniu mówimy wówczas, gdy utrata wagi w ostatnich 3 miesiącach przekracza 10 procent prawidłowej masy ciała danego człowieka. Przyczyny niedożywienia Dziś dużą grupę niedożywionych stanowią osoby nierozsądnie odchudzające się, które razem z kilogramami tracą cenne dla zdrowia składniki. Może to prowadzić do poważnych zaburzeń odżywiania, z których najgroźniejsza jest anoreksja (jadłowstręt psychiczny). Do dużych niedoborów pokarmowych może dochodzić jednak przede wszystkim w związku z:- kłopotami z trawieniem. Częste biegunki, nękające np. ludzi chorych na zapalenie jelit lub zespół jelita drażliwego, powodują, że z przewodu pokarmowego wchłania się zbyt mało cennych składników. Do podobnych skutków może dojść w wyniku długotrwałego stosowania ziół i tabletek przeczyszczających; - alergią. Wielu uczulonych na określone produkty żywnościowe stosuje ubogą dietę. Z obawy przed reakcją alergiczną unikają rozmaitości pokarmów, ograniczają jedzenie wartościowych produktów, np. owoców, które są bogatym źródłem witamin, lub jajek, będących jednym z najlepszych źródeł żelaza. Problem ten dotyczy coraz większej liczby dzieci z alergią. Ich rodzice, zamiast szukać alternatywnych produktów (np. bogate w wapń mleko zamieniać na mięso lub mleko sojowe), przesadnie ograniczają dietę, nieświadomie pozbawiając dzieci niezbędnych substancji odżywczych; - zaburzeniami hormonalnymi, np. nadczynność tarczycy (powoduje przyspieszenie przemiany materii);- depresją lub innymi niż zaburzenia odżywiania chorobami psychicznymi, np. schizofrenią, demencją, chorobą Alzheimera;- chorobami nowotworowymi. Często doprowadzają do dużej utraty wagi. Chudnięcie towarzyszy też zwykle terapii cytostatykami (chemioterapii);- ograniczeniami diety u ludzi starszych. Wielu z nich nie ma apetytu, inni mają problemy z gryzieniem – z tego powodu unikają jedzenia np. surowych warzyw i owoców. Jeszcze inni, obawiając się niestrawności, rezygnują z picia mleka, jogurtu czy kefiru, ograniczają jedzenie mięsa. Efektem mogą być duże braki białka, wapnia, cynku, żelaza, fosforu i witamin z grupy B.
Gdy twój bliski choruje Z badań przeprowadzonych w Klinice Akademii Medycznej w Warszawie wynika, że niedożywienie jest dodatkowym problemem u ponad 50 proc. ludzi zgłaszających się do szpitala z powodu różnych kłopotów zdrowotnych. Dlatego jeśli twój bliski długo choruje, musisz szczególnie zadbać o jego dietę. Jest ona równie ważna jak terapia farmakologiczna, z czego nie zawsze zdajemy sobie sprawę (a lekarze rzadko propagują tę wiedzę). Ważne jest, by podawać choremu niewielkie posiłki co najmniej 5 razy dziennie. Powinny one obfitować w mięso, ryby, sery, a także w warzywa i owoce, zawierające dużo mikroelementów i witamin. Warto także podawać gotowe koktajle odżywcze, które można kupić w aptece. Dodaje się je np. do zup czy sosów lub pije zamiast posiłku. Gotowe odżywki są również świetnym rozwiązaniem w przypadku osób mających problemy z gryzieniem i połykaniem pokarmu. Zdrowe żywienie to podstawa Mówi Krystyna Majewska, specjalista ds. żywienia, Oddział Żywienia i Chirurgii Akademii Medycznej w Warszawie:- Czy szczupły zawsze znaczy zdrowy?Sam wygląd nie przesądza o tym, czy organizm funkcjonuje prawidłowo. Szczupłe osoby miewają niekiedy poważne problemy zdrowotne, np. biegunki. Mimo iż wyglądają zdrowo, wchłanianie składników odżywczych z przewodu pokarmowego nie jest prawidłowe, a to prowadzi do innych zaburzeń.- Co przede wszystkim może świadczyć o niedożywieniu?Niepokojące objawy to gwałtowny spadek wagi, osłabienie, senność, apatia, bóle głowy, dolegliwości trawienne.- Co robić i dokąd się udać w poszukiwaniu ratunku?Najpierw należy iść do lekarza rodzinnego, który powinien zlecić wykonanie badań krwi oraz moczu i w zależności od wyników rozpocząć leczenie. Czym grozi niedożywienie?Gdy organizm otrzymuje za mało składników odżywczych, narządy wewnętrzne nie funkcjonują prawidłowo. Jakie są tego skutki? Częste infekcje – za mało witamin z grupy B, cynku, kwasów omega-3.Anemia – za mało żelaza i kwasu foliowego.Nadpobudliwość, płaczliwość, kołatanie serca, zaburzenia pamięci – za mało witamin z grupy B i magnezu.Rzeszotowienie kości, próchnica zębów – za mało wapnia i fosforu.Kłopoty z dziąsłami, np. paradontoza – za mało witamin C i E.Osłabienie wzroku – za mało witamin A i C.Nocne kurcze łydek – za mało wapnia, magnezu i potasu.Wypadanie włosów i łysienie – za mało siarki i krzemu.Aleksandra Barcikowska
Chimka