wpływ polityki monetarnej na działalność kredytową (11 str).doc

Wydział Nauk Ekonomicznych

Uniwersytet Warszawski

Agnieszka Wołągiewicz

Wpływ polityki monetarnej na  działalność kredytową.

Problemy Japonii i ich wpływ na rynek handlu nieruchomościami w Stanach Zjednoczonych

Warszawa 2002

W tej pracy zajmę się omówieniem modelu przedstawiającego wpływ polityki monetarnej na warunki kredytowe oraz przedstawię, jaki wpływ miały problemy kredytowe Japonii na rynek handlu nieruchomościami w USA.

W części pierwszej skorzystam głównie z pracy Antil K Kashyap, Jeremyego C. Steina i Davida W Wilcox, zatytułowanej, ,,Monetary Policy and Credit Conditions: Evidence from the Composition of External Finance” oraz z pracy J. Peek’a i E. S. Rosengren’a zatytułowanej, ,, Collateral Damage: Effects of the Japanese Bank Crisis on Real Activity in the Unitet States”

                Celem mojej pracy jest ukazanie zależności podaży kredytowej od efektów polityki monetarnej. Fakty mówiące, że: bardziej ograniczona polityka monetarna powoduje zmiany struktury źródeł finansowania firm oraz podczas gdy ilość kredytów bankowych spada rośnie wydawanie akcji przez firmy, mogą rzeczywiście sugerować, że zredukowana polityka monetarna może wpływać na zmniejszenie podaży kredytowej. Taka zmiana podaży kredytowej wpływa na poziom inwestycji, stopy oprocentowania oraz dochód.

Teraz zastanowię się jak prowadzenie polityki monetarnej wpływa na gospodarkę. Model IS-LM              utrzymuje, że działa ona poprzez zobowiązania w bankowym bilansie płatniczym. Istotą badań empirycznych jest oddzielenie teorii ‘pieniądza’ i ‘kredytu’ w mechanizmie transmisyjnym. Większość pracy skupia się na porównaniu korelacji pomiędzy dochodem i pieniądzem a korelacji pomiędzy dochodem i kredytami.

Tematem tym zajmowali się między innymi Bernanke i Blinder (1992) oraz Christina Romer i David Romer (1990). Chociaż prace wymienionych ekonomistów są różne, niektóre wnioski są bardzo podobne. Kiedy rezerwy rządowe zmniejszają się, ceny obligacji pieniężnych spadają prawie natychmiast. Kredyty bankowe i dochód także spadają, ale ze znacznym opóźnieniem.

1 Model przedstawiający wpływ polityki monetarnej na działalność kredytową

Chociaż ten model nie jest zbytnio realistyczny i rygorystyczny to ukazuje prosty i logiczny sposób myślenia. Przyjmuje się, że rozróżnienie pomiędzy kredytami bankowymi a zabezpieczeniami może być ignorowane, tak jak zakłada się to w modelu IS-LM, w którym jedynymi finansowymi aktywami są ‘pieniądz’ i ‘obligacje’.

Omówienie modelu zaczynam od opisu zachowań inwestycyjnych i finansowych firmy. Firma inwestuje w wysokości I i jednocześnie musi dokonywać wyborów źródeł ich finansowania. Zmienna a określa inwestowanie za pomocą kredytów bankowych przy stopie procentowej rl, (1-a) to dochody pochodzące z obrotu papierami wartościowymi przy stopie oprocentowania rp. Oprócz bezpośrednich kosztów zakładamy obecność korzyści banków udzielających kredytów w wysokości R, zależnych od całkowitej sumy pożyczonej od banku. Wtedy otrzymamy równanie:

(1)  R = I f(a)

gdzie f (.) jest rosnąca funkcja wypukłą.

              Istnieje kilka teorii mogących wytłumaczyć fakt, iż firmy mające kilka możliwości wyboru źródła finansowania inwestycji najrzadziej wybierają wysokooprocentowane kredyty bankowe. Systemy bankowe mogą funkcjonować jak rozbudowane wewnętrznie rynki kapitałowe, które pozwalają firmom na finansowanie inwestycji nawet, gdy problem niekorzystnego podziału tworzy trudności we wzroście środków pieniężnych na publicznych  rynkach.

              Optymalną strukturę finansową firmy oznaczam:

(2) a* = F ( rl – rp )

gdzie F(.) = f(.)-1 jest funkcją malejącą.

              Równanie (2) zawiera pierwsze ważne spostrzeżenie, że każdy szok zakłócający względne koszty pożyczek będzie odzwierciedlony w zmianach struktur finansowych firmy. Tak, więc nawet jeśli ‘realne’ rl jest ciężkie do dokładnej obserwacji w praktyce, można użyć danych o wyborach finansowych firm w celu wyciągnięcia wniosków o krajowej podaży kredytowej.

              Teraz przystąpię do zamknięcia modelu. Dodając wybory firmy dotyczące struktury kapitałowej otrzymuje k, czyli koszt kapitału netto (zawierający związek korzyści z kredytami bankowymi)

(3) k = rp + a* ( rl – rp ) – f ( a*)

              Zakłada się, że popyt inwestycyjny zależy od k i zagregowanego dochodu Y.

(4) I = Id ( Y , k )

Natomiast zagregowany dochód jest sumą inwestycji I i autonomicznych popytów:

(5) Y = I + G

              Stopa oprocentowania dla papierów wartościowych i kredytów bankowych jest zdeterminowana przez politykę monetarną. Aby model nie okazał się nadmiernie skomplikowany, zakładamy, że całkowite finanse bankowe to lokaty popytowe; banki utrzymują jedynie gotówkę potrzebną do pokrycia wymaganych  rezerw gotówkowych. Dlatego wielkość podaży pieniądza M jest wystarczająco stabilna dla danego stanu polityki monetarnej. Wpływy stopy procentowej na pozabankowe akcje poprzez zwykły model LM-owski przedstawia równanie:

(6) rp = H (Y , M)

              Poziom podaży pieniądza może też regulować wpływ stopy procentowej na kredyty bankowe, jeżeli preferencje portfelowe banku są zdeterminowane przez kredyty i papiery wartościowe będące aktywami w ich bilansach płatniczych.

Zakładamy, że banki chcą zachować część aktywów w postaci kredytów i wielkość tej części zależy od rozpiętości pomiędzy oprocentowaniem kredytów a oprocentowaniem papierów wartościowych. Wtedy podaż kredytowa przyjmuje postać:

(7) Ls = J (rl - rp) M

gdzie J(.) jest funkcją rosnąca. Można zauważyć, że odkąd banki amortyzują wpływ polityki monetarnej na kredyty realizując poprawki portfelowe po stronie aktywów w swoich bilansach płatniczych, nie występują tam żadne deficyty.

    Poprzez zrównanie podaży kredytowej z popytem otrzymujemy równanie:

(8)    a* I = J (rl - rp) M

   Równania (2) – (6) i (8) determinują zmienne endogeniczne: Y, I, k, rl, rp i  a*, wyrażone przy pomocy egzogenicznych: G i M. Z tych równań jasno wynika, że aby polityka monetarna wpływała na zagregowany popyt za pośrednictwem kredytów powinny być spełnione dwa warunki:

(i)                 kredyty i papiery wartościowe muszą być niedoskonałymi substytutami jako aktywa finansowe,

(ii)               kredyty i papiery wartościowe muszą być niedoskonałymi substytutami również jako zbiorowe zobowiązania pieniężne.

Przedstawiony przeze mnie model ukazuje jak polityka monetarna wpływa na podaż kredytową .

2 Problemy Japonii i ich wpływ na działalność gospodarczą w Stanach Zjednoczonych

Teraz przejdę do drugiej części mojej pracy. Ukażę, jakie problemy z kredytami wystąpiły w Japonii, jakie to miało skutki i jak wpłynęło na gospodarkę Stanów Zjednoczonych, silnie powiązaną z gospodarką Japonii.

Udowodniłam już, że polityka monetarna wpływa na podaż kredytową, sytuacja Japonii, a dokładniej kryzys bankowy, stwarza możliwość do zbadania czy zmiana po stronie podażowej kredytów może wywierać wpływ na działalność gospodarczą. Zmiany w Japonii miały duży wpływ na działanie rynku handlu nieruchomościami w Stanach Zjednoczonych. Dla gospodarki USA szok podażowy w Japonii miał charakter egzogeniczny.

Głównym celem w tej części  jest zbadanie podaży kredytowej i ustalenie efektów jej zmian na działalność gospodarczą Stanów Zjednoczonych.

Prace na ten temat wydali między innymi: Ben S. Bernanke i Cara S. Lawn (1991), Diana Hancock i James A. Wilcox (1992, 1997), Anil K. Kashyap (1993), Kashyap i Jeremy C. Stein (1994) oraz Peek i Rosengren (1995, 1997).

Dramatyczny cen japońskich nieruchomości we wczesnych latach 90-ych wywarł dużą presję spadkową na pozycję kapitałową tamtejszych banków. Reakcją na szoki popytowe była redukcja pożyczek na rynkach USA. Używając wielu wyjaśnień, poprzez zależności geograficzne rynków nieruchomości w USA, oddziaływanie banków japońskich i lokalne warunki popytowe jesteśmy w stanie zbadać wpływ szoku podaży kredytowej na działalność gospodarczą Ograniczenie pożyczek w Japonii znacząco wpływa na rynek nieruchomości w Stanach Zjednoczonych, ponieważ alternatywne źródła finansowania nie są zbyt oczywiste.

Transmisja japońskiego szoku kredytowego na rynek handlu nieruchomościami w Stanach Zjednoczonych

Sytuacja gospodarcza pozwoliła nie tylko na identyfikację egzogenicznego szoku podaży kredytowej na rynku handlu nieruchomościami w USA, ale i na objaśnienie jego wpływów na rzeczywista działalność gospodarczą w tym kraju.

W Japonii zaobserwowano duży spadek na rynku papierów wartościowych i cen nieruchomości, co spowodowało gwałtowną obniżkę japońskich wskaźników bankowych. Banki japońskie zmniejszyły swój kapitał przez ograniczenie akcji kredytowych w tym miedzy innymi na rynku nieruchomości USA. Banki japońskie zredukowały bardziej ryzykowne aktywa.

Rynek USA był podzielony, analiza skupia się na trzech obszernych rynkach, które najbardziej odczuły interwencje banków japońskich: Kalifornii, Nowym Jorku i Illinios.

Tablica 1 przedstawia rezultaty badania przeprowadzonego dla kombinacji trzech rynków a także przedstawia każdy przypadek oddzielnie.

Tabela 1

Pożyczki na rzecz handlu nieruchomościami udzielone przez komercyjne banki USA i oddziały japońskich banków w USA; Obserwacje przeprowadzono od 1989 do 1996; Do analizy wykorzystano statystyczne metody estymacji