Choroby reumatyczne w codziennej praktyce lekarskiej.pdf

Prof. dr hab. med. ADAM ROSŁAWSKI

CHOROBY

REUMATYCZNE

w codziennej

praktyce lekarskiej

Agencja Wydawniczo Poligraficzna „Rubikon'

WROCŁAW 1991

SPIS TREŚCI

WPROWADZENIE

1. BADANIE NARZĄDU RUCHU

1.1. Badanie podmiotowe

1.2. Badanie przedmiotowe

1.3. Badanie pomocnicze

2. REUMATOIDALNE ZAPALENIE STAWÓW

2.1. Zespół Felty'ego

2.2. Zespół Sjogrena

3. ZESZTYWNIAJĄCE ZAPALENIE STAWÓW KRĘGOSŁUPA 45

4. ZMIANY ZWYRODNIENIOWE STAWÓW I KRĘGOSŁUPA 57

4.1. Zmiany zwyrodnieniowe stawów

4.2. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

5. ZMIANY POZASTAWOWE

5.1. Zespół bolesnego barku

5.2. Zapalenie okołostawowe łokcia

6. PRZYKŁADY DIAGNOSTYKI CHORÓB REUMATYCZNYCH 83

PIŚMIENNICTWO

Redaktor

Mgr Urszula Mądrzak

Projekt okładki i wykonanie rycin

Mgr Tadeusz Włodarczak

Redaktor techniczny

Ewa Praża

©Copyright by Adam Rosławski

ISBN-83-900207-0-6

Druk: Wrocławskie Zakłady Graficzne

Zakład nr 1

WPROWADZENIE

Nazwę reumatyzm wywodzą niektórzy autorzy od greckiego słowa

„rheumatismos" oznaczającego śluz, inni od greckiego słowa „rheuma"

oznaczającego substancję płynącą, lejącą się. Nazwę rheuma napotyka się

już w pismach Hipokratesa, twórcy humoralnej teorii powstawania

zjawisk patologicznych. Zgodnie z tą teorią uważano, że w razie złego

zmieszania soków ustrojowych, śluz uzyskuje przewagę nad pozostałymi

i spływa z mózgu do stawów, powodując ich ból.

Reumatyzmem nazywano od wieków wiele chorób (niezależnie od

wywołujących je przyczyn), w których występowały ból i zaburzenia

czynności narządu ruchu. Było to więc pojęcie zbiorcze a nie określenie

konkretnej choroby. W miarę gromadzenia obserwacji klinicznych i dos-

konalenia metod badawczych wyodrębniono z tej bardzo dużej liczby

jednostek chorobowych dwie grupy, a mianowicie:

— właściwe choroby reumatyczne atakujące przede wszystkim narząd

ruchu, powodujące często znaczne zaburzenia jego funkcji i bóle oraz

— choroby, w których zmiany w narządzie ruchu są tylko objawem

choroby podstawowej.

Od dawna starano się — stosując różne kryteria — opracować

logiczny podział powyższych chorób. Powstawały więc mniej lub więcej

obszerne klasyfikacje, stale uzupełniane i ulepszane. Najnowsza nomenk-

latura i klasyfikacja opracowana w 1983 r. przez Amerykańskie Towa-

rzystwo Reumatologiczne zawiera uszeregowane według etiopatogenezy

prawie wszystkie choroby, w których mogą występować: ból, zapalenie

stawów, zmiany zwyrodnieniowe i zmiany pozastawowe.

Celem obecnego opracowania jest zaznajomienie lekarzy z podstawo-

wymi zagadnieniami kliniki, leczenia i rehabilitacji właściwych chorób

1. BADANIE NARZĄDU RUCHU

1.1. Badanie podmiotowe

Wywiad zbiera się według ogólnie przyjętego planu, uwzględniając

nie tylko objawy ze strony narządu ruchu, lecz również ze strony innych

narządów. Zgłaszane przez chorego bóle stawów lub kręgosłupa mogą

być bowiem objawami jednej z chorób zaliczanych do właściwych chorób

reumatycznych, lub objawami zupełnie innej choroby podstawowej.

W wywiadzie pytamy o: dokładną datę wystąpienia pierwszych ob-

jawów obecnej choroby, ich rodzaj (np. ból kręgosłupa, ból i obrzęk

jednego lub wielu stawów), początek ostry z gorączką lub powolny

z narastaniem objawów, okresy zaostrzeń i zwolnień, nasilanie się bólów

w nocy lub ustępowania po wypoczynku, symetryczne lub niesymetrycz-

ne zajęcie stawów, uczucie porannej sztywności stawów ustępujące po

podjęciu codziennych czynności, ograniczenia w wykonywaniu dotych-

czasowych zajęć. Staramy się ustalić związek choroby z urazem, przema-

rznięciem, chorobą zakaźną, warunkami pracy (praca stojąca, siedząca,

w pozycji przymusowej, ciężka praca fizyczna z narażeniem na niekorzys-

tne warunki atmosferyczne, praca przy użyciu narzędzi udarowych).

Pacjent skarżący się na bóle powinien określić ich umiejscowienie,

promieniowanie, nasilenie i czas trwania, związek bólu z pozycją ciała,

poruszaniem się i pracą. W przebiegu choroby zwraca się uwagę na

okresy zaostrzeń i zwolnień, dotychczasowe leczenie i jego skuteczność

oraz na wyniki uprzednio wykonanych badań pomocniczych. Z objawów

ogólnoustrojowych pytamy o gorączkę, złe samopoczucie, chudnięcie,

osłabienie siły mięśni, bóle głowy i inne. Ważne wskazówki dla rozpoz-

nania dają przebyte lub istniejące aktualnie choroby. Na przykład

zapalenie jagodówki — uveitis (to jest zapalenie tęczówki, ciałka rzęs-

kowego i błony naczyniowej oka) jest często pierwszym objawem lub

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: