PEDAGOGIKA EMANCYPACYJNA
Pedagogika emancypacyjna = pedagogika uciśnionych.
1. Paulo Freire
Pojmował on pedagogikę emancypacyjną, jako pedagogikę uciśnionych. Był to ekspert UNESCO, profesor Uniwersytetu w Harvardzie. Stworzył metodę alfabetyczną w krajach Trzeciego Świata. Najsłynniejsze jego dzieła to: „ Edukacja, jako polityka wolności.”; „ Pedagogika uciśnionych.”
Poglądy:
- nie ma żadnej innej pedagogiki „neutralnej”, oprócz pedagogiki uciśnionych, która pomogłaby ludziom w przerwaniu „ kultury ciszy”, by wyrwać się ze stanu zniewolenia ku własnej autonomii;
- nie istnieje neutralne wychowanie;
- tylko ten człowiek jest wolny, który potrafi mówić własnymi słowami;
- troska o humanizację codziennego życia powinna służyć możliwościom rozpoznawania obiektywnych kontekstów dehumanizacji;
- człowiek podlegający zniewoleniu, podejmujący walkę z opresorami nie może odwoływać się do siły, przemocy, chęci zemsty;
- rolą człowieka jest „restaurowanie człowieczeństwa” u samego siebie i u opresorów;
2. Główne idee:
Emancypacja- to wyzwolenie jednostek spod społecznej przemocy poprzez aktywny udział w kreowaniu czy współtworzeniu antyrepresyjnych form wychowania i współżycia;
Poprzez emancypację rozumiano wyzwolenie i legalizację przestrzeni do wolnej gry działań korygujących system demokratyczny.
Emancypacja to wyzwolenie od:
- despotyzmu;
- nieuzasadnionych stosunków władzy;
- przymusu i przemocy;
- irracjonalizmu;
- głupoty;
Emancypacja to walka o:
- samostanowienie;
- równouprawnienie;
- współdecydowanie;
- demokrację, samorządność;
- mądrość i racjonalizm;
3.Wychowanie:
- postawa autentycznej miłości wobec ludzi, miłości wobec bliźniego, a nie wobec samego siebie;
- z jednej strony jest kolonizacją, narzucaniem wychowankom dominującej kultury, a z drugiej- uwalnia człowieka z alienujących go ograniczeń;
- ma być pozbawione represji, bez autorytetu, bez leku;
- ma być swobodne;
- musi być krytyczne, ale i wychowaniem do konfliktów;
- jest działaniem komunikacyjnym, interaksjonistycznym ( wzajemnie oddziałującym na siebie);
- ma przygotować młodego człowieka do kierowania się w swoim postępowaniu własnymi aspiracjami;
- to proces uczenia się i doświadczania bycia wolnym;
4. Dialog pedagogiczny:
- proces międzyludzki, dzięki któremu dialogiczna jedność JA i TY nadaje ludzkiemu życiu wartość humanistyczną;
- wymaga zniesienia społecznego dystansu między wychowawcą, a wychowankiem;
- w relacjach wychowawca- wychowanek, następuje wzajemna wymiana ról;
- możliwy jest dialog pomiędzy różnymi narodami, ale musi odbywać się on na zasadzie równouprawnienia i wzajemnego szacunku;
5. Pedagogika emancypacyjna przeciwko:
- importowaniu obcych, kulturowych wzorów edukacji;
- despotyzmowi, represji, przemocy;
- niesprawiedliwości stosunków społecznych;
- przymusowi kształtowania osobowości zewnątrzsterownej, konformistycznej;
- przystosowaniu do panujących w państwie praw, norm, ideologii;
- tradycyjnej pedagogice ( dziecko traktowane jako pojemnik na wiedzę);
- szkole, która uczy podziału na zniewolonych i opresorów;
6. Wychowawca- nauczyciel:
-, „jeśli chcę być nauczycielem narodu, to muszę być jego uczniem” (Freire);
- to nie ten, kto posiada wiedzę, ale ten, który potrafi ją przekazać;
- uczy się, okazuje pokorę i tolerancję wobec uczniów;
- ma odkrywać problemy, formułować je, by osoby zniewolone mogły porównywać je ze swoją sytuacją;
-
ma opowiadać się za biednymi, zniewolonymi, uciśnionymi by odzyskali oni wiarę w siebie, we własną przedsiębiorczość;
- to polityk i artysta jednocześnie;
- powinien być zdolny do osiągania nowego konsensusu i nowych działań poprzez otwieranie struktur komunikacyjnych;
- działanie wychowawcze to intersubiektywne porozumienie między wychowawcą a wychowankiem;
narien