HAŁAS W ŚRODOWISKU PRACY.pdf
(
328 KB
)
Pobierz
halasik3(32strony).qxd
dr inż. Leszek Morzyński
dr inż. Dariusz Puto
Ha³as
w œrodowisku pracy
Warszawa 2005
Tekst został przygotowany do druku przez
Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy
Zakład Zagrożeń Wibroakustycznych
Projekt okładki
Andrzej Jaworski
Opracowanie typograficzne i łamanie
Barbara Charewicz
PAŃSTWOWA INSPEKCJA PRACY
GŁÓWNY INSPEKTORAT PRACY
Departament Informacji i Promocji
www.pip.gov.pl
1. Co to jest ha³as
i jak go scharakteryzowaæ?
Hałas
to wszelkie niepożądane, nieprzyjemne, uciążliwe lub szkodliwe dźwięki
oddziałujące na zmysł i narząd słuchu, na inne zmysły oraz inne części organizmu
człowieka [1, 5].
Hałas, podobnie jak inne dźwięki, to drgania wprawionych w ruch cząsteczek po-
wietrza rozchodzące się w postaci fal akustycznych. Podstawowymi wielkościami
charakteryzującymi hałas są
ciśnienie akustyczne
i
częstotliwość
[1, 4, 5, 6]
.
Ciśnienie akustyczne
p
, wyrażane w paskalach (Pa), to różnica między chwilo-
wą wartością ciśnienia powietrza w momencie przejścia fali akustycznej a wartością
ciśnienia atmosferycznego. Różnica ta wywołana jest drganiami cząsteczek powie-
trza. Hałasy o niskich poziomach ciśnienia akustycznego odbierane są jako ciche,
a o wysokich poziomach ciśnienia akustycznego – jako głośne.
Ze względu na bardzo szeroki zakres zmian ciśnienia akustycznego, od 0,00002
do 200 Pa, powszechnie stosowana jest skala logarytmiczna, czego skutkiem jest
stosowanie w praktyce pojęcia
poziomu ciśnienia akustycznego
, wyrażanego
w decybelach (dB), jako wartości względnej odniesionej do 0,00002 Pa (rys. 1). Aby
uwzględnić właściwości słuchu ludzkiego, a w szczególności zmianę jego czułości
w zależności od częstotliwości hałasu, w praktyce pomiarowej stosuje się także po-
ziomy ciśnienia akustycznego skorygowane odpowiednimi charakterystykami czę-
stotliwościowymi (charakterystyki A, C, i G) i np. poziom ciśnienia akustycznego
skorygowany charakterystyką częstotliwościową A przyjęto nazywać poziomem
dźwięku A, a poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką często-
tliwościową C – poziomem dźwięku C [4, 5].
Ze względu na
charakter zmian poziomu ciśnienia akustycznego w czasie
można wyróżnić hałasy ustalone oraz hałasy nieustalone (zmienne w czasie, przery-
wane). Hałas określa się jako
ustalony
wówczas, gdy zmiany jego poziomu dźwięku
A nie przekraczają 5 dB, zaś jako
nieustalony
– gdy zmiany poziomu dźwięku są
większe od 5 dB.
Rodzajem hałasu nieustalonego jest hałas
impulsowy
charakteryzujący się wy-
stępowaniem jednego lub kilku impulsów dźwiękowych o czasie trwania krótszym
niż 1 s, np. hałas wywołany uderzeniami młotka.
Częstotliwość
to liczba okresów drgań, jakie wykonują cząsteczki powietrza
w jednostce czasu. Hałasy o niskich częstotliwościach odbierane są przez człowie-
ka jako dźwięki niskie (np. hałas silnika wysokoprężnego), natomiast hałasy o wyso-
kich częstotliwościach odbierane są jako dźwięki wysokie (np. gwizd, syk sprężone-
go powietrza).
3
Rys. 1.
Ciśnienia i poziomy ciśnienia akustycznego różnych dźwięków
Ze względu na
zakres częstotliwości
(rys. 2) rozróżnia się:
hałas
infradźwiękowy
, który zawiera składowe o częstotliwościach infradź-
więkowych (niesłyszalnych) od 1 do 20 Hz i niskich częstotliwościach słyszal-
nych. Ostatnio dość powszechnie dla hałasu o częstotliwościach od ok. 10
do 250 Hz jest stosowane określenie hałas
niskoczęstotliwościowy;
hałas słyszalny, który zawiera składowe o częstotliwościach od 20 Hz do
20 kHz;
hałas ultradźwiękowy, który zawiera składowe o częstotliwościach słyszal-
nych i ultradźwiękowych od 10 do 40 kHz.
Rys. 2.
Zakresy częstotliwości hałasu
4
2. Skutki oddzia³ywania ha³asu
na organizm ludzki
Negatywne oddziaływanie hałasu na organizm człowieka jest utożsamiane przede
wszystkim z bezpośrednim oddziaływaniem na narząd słuchu [1, 5]. Szkodliwość od-
działywania hałasu zależy od poziomu ciśnienia akustycznego oraz czasu trwania na-
rażenia, czyli tzw. „dawki” hałasu. Innymi słowy, im wyższy jest poziom ciśnienia aku-
stycznego i dłuższy czas narażenia na hałas, tym jest on bardziej szkodliwy.
Wartość ciśnienia akustycznego przy której zaczynamy słyszeć określony dźwięk
nazywana jest
progiem słyszenia
.
Podstawowym skutkiem oddziaływania hałasu na narząd słuchu jest czaso-
we lub trwałe przesunięcie progu słyszenia.
Czasowe przesunięcie progu słyszenia jest swego rodzaju reakcją obronną orga-
nizmu na nadmierny hałas i ustępuje po upływie określonego czasu. Trwałe przesu-
nięcie progu słyszenia jest nieodwracalne i wynika z wywołanych hałasem zmian
w uchu środkowym i wewnętrznym.
Powstawanie uszkodzeń słuchu jest najczęściej procesem powolnym
– ubytki słuchu pojawiają się stopniowo i bezboleśnie. Z tego powodu oso-
by narażone na nadmierny hałas często nie dostrzegają jego negatywnego
oddziaływania aż do momentu, w którym okazuje się, że nastąpiły u nich po-
ważne ubytki słuchu.
Do trwałych ubytków słuchu (rys. 3) dochodzi najczęściej w wyniku długotrwałego
narażenia na hałas o poziomach dźwięku A przekraczających 80 dB.
Trwały ubytek słuchu spowodowany hałasem w miejscu pracy przy spełnieniu
odpowiednich kryteriów może być traktowany jako
choroba zawodowa
(patrz roz-
dział 12).
Jednoczesny kontakt z niektórymi substancjami chemicznymi (tzw.
substancjami
ototoksycznymi
, np. toluenem) i narażenie na hałas może ponadto znacznie zwięk-
szać prawdopodobieństwo wystąpienia uszkodzenia słuchu.
Hałasy o wysokich szczytowych poziomach ciśnienia akustycznego, rzę-
du 130–140 dB (w szczególności hałasy impulsowe), stają się
czynnikiem niebez-
5
Plik z chomika:
pchelka254
Inne pliki z tego folderu:
Uprawnienia do oceny obiektu pod względem zabezpieczenia przeciwpożarowego.doc
(28 KB)
uprawnienia elektroenergetyczne.doc
(45 KB)
Uprawnienia niezbędne do omawiania zagadnień z zakresu ochrony ppoż. podczas szkolenia okresowego bhp.doc
(33 KB)
URAZ - PRZYCZYNA ZEWNĘTRZNA.doc
(40 KB)
Urlop nauczyciela dla poratowania zdrowia.doc
(29 KB)
Inne foldery tego chomika:
Apteczki
BHP - Zdjęcia łamania przepisów BHP
BHP w szkole
BHP(1)
Ergonomia
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin