ZAPOBIEGANIE AWARIOM.pdf

Jerzy S. Michalik

ZAPOBIEGANIE

POWA¯NYM AWARIOM

PRZEMYS£OWYM

Zalecenia i wytyczne

dla zak³adów du¿ego ryzyka

Warszawa 2005

Opracowano na podstawie wyników zadania pt. „Opracowanie zasad i wytycznych

dotycz¹cych programu zapobiegania awariom w zak³adach posiadaj¹cych obiekty nie-

bezpieczne, zintegrowanego z systemem zarz¹dzania bezpieczeñstwem”, wykonanego

w latach 2002-2004 w ramach programu wieloletniego „Dostosowanie warunków pra-

cy w Polsce do standardów Unii Europejskiej”, dofinansowanego przez Ministerstwo

Gospodarki i Pracy.

Uwzglêdniono tak¿e wyniki zadania pt. „Opracowanie systemu notyfikacji substan-

cji niebezpiecznych stosowanych w iloœciach ponadprogowych oraz systemu notyfika-

cji obiektów niebezpiecznych, zgodnych z przepisami UE”, zrealizowanego w la-

tach 1998-2001 w ramach programu wieloletniego „Bezpieczeñstwo i ochrona zdrowia

cz³owieka w œrodowisku pracy”, dofinansowanego w zakresie prac badawczo-rozwojo-

wych przez Komitet Badañ Naukowych.

G³ówny koordynator programów:

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Pañstwowy Instytut Badawczy

Autor opracowania:

prof. dr hab. in¿. Jerzy S. Michalik

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Pañstwowy Instytut Badawczy

PAÑSTWOWA INSPEKCJA PRACY

G£ÓWNY INSPEKTORAT PRACY

Departament Informacji i Promocji

www.pip.gov.pl

Spis treœci

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Rozdzia³ 1.

System przeciwdzia³ania zagro¿eniom powa¿nymi awariami przemy-

s³owymi w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1.1. Przepisy wprowadzaj¹ce system przeciwdzia³ania zagro¿eniom

powa¿nymi awariami przemys³owymi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

1.2. G³ówne elementy systemu przeciwdzia³ania powa¿nym awariom . . 13

Rozdzia³ 2.

Zasady prawid³owego zaliczania zak³adów do kategorii zwiêkszonego

oraz du¿ego ryzyka wyst¹pienia powa¿nej awarii przemys³owej . . . . 16

2.1. Zasady postêpowania przy identyfikacji (zaliczaniu) obiektów . . . . 16

Zalecenia dotycz¹ce wartoœci Q i (iloœci substancji niebezpiecz-

nej) oraz wartoœci progowych Q i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

2.2. Zasady wykonywania procedury sumowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

2.3. Baza danych o substancjach niebezpiecznych i program kompute-

rowy do wykonywania procedury zaliczania zak³adów . . . . . . . . . . 25

Rozdzia³ 3.

Wymagania przepisów dotycz¹ce programu zapobiegania awariom

i systemu zarz¹dzania bezpieczeñstwem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

3.1. Postanowienia dyrektywy Rady 96/82/WE (Seveso II) w spra-

wach polityki zapobiegania awariom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

3.2. Wymagania przepisów polskich w sprawach programu zapobiega-

nia awariom i systemu bezpieczeñstwa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

Program zapobiegania awariom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

System bezpieczeñstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Zwalczanie skutków awarii przemys³owej . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3.3. Porównanie postanowieñ przepisów polskich w zakresie progra-

mu zapobiegania awariom i systemu bezpieczeñstwa z wymaga-

niami UE – wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Relacje miêdzy RoB i PZA oraz SZB . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Rozdzia³ 4.

Zawartoœæ programu zapobiegania awariom i systemu zarz¹dza-

nia bezpieczeñstwem w zak³adach du¿ego ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

4.1. Zalecenia i wytyczne UE dotycz¹ce programu zapobiegania awa-

riom i systemu zarz¹dzania bezpieczeñstwem w zak³adach du¿e-

go ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

Wytyczne w sprawie polityki zapobiegania awariom i systemu zarządzania bez-

pieczeństwem, zgodnie z wymaganiami dyrektywy Rady 96/82/WE (Seveso II) . . . 39

4.2. Szczegó³owe zalecenia i wytyczne dotycz¹ce programu zapobiega-

nia awariom i systemu zarz¹dzania bezpieczeñstwem w zak³adach

du¿ego ryzyka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

Hierarchia PZA + SZB. Polityk. Zaanga¿owanie prowadz¹cego

zak³ad. Cele ogólne. Zapewnienie œrodków. Identyfikacja zagro-

¿eñ. Wymagania prawne. Cele szczegó³owe. Planowanie dzia³añ

w celu realizacji PZA. Zarz¹dzanie zmianami. Odpowiedzialnoœæ

za realizacjê zadañ. Szkolenia. Komunikacja. Gotowoœæ reagowa-

nia na awarie. Dokumentacja i zapisy PZA. Dzia³ania sprawdza-

j¹ce. Dzia³ania naprawcze. Szczególnie zalecane rozwi¹zania dla

du¿ych zak³adów kategorii ZDR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56

4.3. Zalecenia dotycz¹ce informacji o programie zapobiegania awariom

i systemie zarz¹dzania bezpieczeñstwem, które powinny byæ zawar-

te w raporcie o bezpieczeñstwie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Przepisy polskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70

Przepisy Unii Europejskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

Poradnik oceny raportu bezpieczeństwa COMAH, część 2, rozdział 4: Polityka

zapobiegania awariom i system zarządzania bezpieczeństwem – fragment . . . . . 75

Rozdzia³ 5.

Problematyka zalecana jako przedmiot kontroli w trakcie inspekcji

w zak³adach zagra¿aj¹cych wyst¹pieniem powa¿nej awarii przemy-

s³owej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Wytyczne dotyczące inspekcji wymaganych przez artykuł 18 dyrektywy Rady

96/82/WE (Seveso II) – fragmenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101

Wprowadzenie

Polski system przeciwdzia³ania powa¿nym awariom przemy-

s³owym, ustanowiony w ustawie Prawo ochrony œrodowiska

i wprowadzony w ¿ycie w dniu 1 paŸdziernika 2001 r. na mocy

ustawy o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony œrodowiska, usta-

wy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw , jest wdro¿eniem

do prawodawstwa polskiego wymagañ obowi¹zuj¹cych w Unii

Europejskiej, ustalonych w dyrektywie Rady 96/82/WE dotycz¹-

cej zarz¹dzania zagro¿eniami powa¿nymi awariami z udzia³em

substancji niebezpiecznych – tzw. Dyrektywie Seveso II.

Na polski system przeciwdzia³ania powa¿nym awariom prze-

mys³owym, oprócz odpowiednich postanowieñ powy¿szych

ustaw, sk³adaj¹ siê tak¿e przepisy szczegó³owe ujête w rozporz¹-

dzeniach ministra gospodarki oraz ministra œrodowiska, wydane

w latach 2002 i 2003.

Polskie przepisy, podobnie jak Dyrektywa Seveso II w Unii

Europejskiej, okreœlaj¹ system obowi¹zków, zadañ, procedur oraz

dokumentów, których realizacja przez podmioty, do których adre-

sowane s¹ te regulacje prawne, ma na celu osi¹gniêcie dwóch

g³ównych celów:

1) zapobieganie mo¿liwoœci wyst¹pienia powa¿nej awarii

przemys³owej, tzn. zmniejszenie jej ryzyka na tyle, na ile jest to

mo¿liwe, poprzez realizacjê wymagañ odnosz¹cych siê do progra-

mu zapobiegania awariom oraz systemu bezpieczeñstwa,

2) ograniczenie do minimum skutków powa¿nej awarii w od-

niesieniu do ludzi, œrodowiska oraz wartoœci materialnych po-

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: