krzepnięcie - streszczenie wykładu schematy.doc

(58 KB) Pobierz
BIOCHEMIA - WYKŁAD IV

BIOCHEMIA - WYKŁAD IV, 30.X. 2006 r.

 

KRZEPNIĘCIE KRWI I FIBRYNOLIZA

 

Na hemostazę składają się zasadniczo 3 elementy:

 

1.       Płytki krwi

2.       Ściana naczyniowa

3.       Układ krzepnięcia i fibrynolizy

 

Istotą krzepnięcia krwi jest zamiana rozpuszczalnego fibrynogenu w nierozpuszczalny włóknik, czyli fibrynę.

 

Etapy krzepnięcia:

 

1.       skurcz naczynia (dzięki aminom katecholowym)

2.       hemostaza pierwotna – wytworzenie niestabilnego czopu płytkowego (trombocyty adhezują i wydzielają czynnik chemotaktyczny dla płytek krwi wskutek czego następuje agregacja trombocytów)

3.       hemostaza wtórna – czop hemostatyczny, czyli wytworzenie fibryny

4.       liza skrzepu – rozpuszczenie skrzepu, tromboliza

 

Czynniki krzepnięcia możemy podzielić na:

 

·         niebiałkowe (np. jony wapnia)

·         białkowe:

·         zespół protrombiny (czynnik II, VII, IX, X), ma dwie cechy: 1) produkowane w wątrobie, 2) przy udziale witaminy K ulegają gamma-karboksylacji reszty –COOH kwasu glutaminowego w tychże czynnikach do kwasu gamma-glutaminowy (enzym: karboksylaza). Proces ten jest niezbędny aby czynnik mógł związać się z jonami wapnia. Protrombina jest markerem funkcji wydzielniczej wątroby.

·         ważliwe na trombinę (fibrynogen, czynnik V, VIII). Dla czynników V i VIII są naturalne inhibitory krzepnięcia.

·         czynniki kontaktu (czynnik XI, XII, prekalikreina, HMWK – high molecular weight kininogen)

·         czynnik XIII transglutaminaza

·         czynniki: V, VIII i HMWK są kofaktorami reakcji

·         proenzymy(proteazy serynowe) – ulegają ograniczonej proteolizie celem aktywacji, mamy w surowicy dla nich inhibitory, aktywny czynnik może się z nimi łączyć. Inhibitory należą do białek ostrej fazy. Najważniejszy z nich to α-1 inhibitor proteaz.

 

Wyróżniamy dwie drogi aktywacji kaskady krzepnięcia:

 

1)      drogę zewnątrzpochodna  ß od niej rozpoczyna się aktywacja

2)      drogę wewnątrzpochodną

 

Etapy krzepnięcia:

 

1)      utworzenie aktywnego czynnika X (Xa)

2)      utworzenie trombiny

3)      utworzenie fibryny

 

 

 

 

 

 

Droga zewnątrzpochodna:

 

Rozpoczyna się uwolnieniem III czynnika tkankowego (TF). Rozpoczyna on proces krzepnięcia – jest to glikoproteina, transmembranowa komórek ściany naczyniowej, endotelium i monocytów. Synteza konstytutywna w warstwie podśródbłonkowej i mięśniówce gładkiej naczyń. Synteza może też być indukowana cytokinami, endotoksynami i układem dopełniacza w śródbłonku i monocytach. Nie występuje w trombocytach, jest dostępny dla osocza tylko w przypadku uszkodzenia tkanek lub aktywacji w/w komórek.

 

Komórki piankowate – są to monocyty pod śródbłonkiem, jedzą dużo cholesterolu, pękają i wylewają tenże cholesterol do ściany naczyniowej. [1]Równocześnie uwalnia się TF – krew krążąca styka się z TF i dochodzi do wykrzepiania krwi – zator naczynia (np. w naczyniach wieńcowych).

 

Czynnik VII ma najkrótszy okres półtrwania, zmiany w stężeniu odbijają się na czasie protrombinowym.

 

              

                             TF, jony Ca



VII                                     VIIa + TF





 

 

 



                                 X                                     Xa



                                                             TFP-1

 



                                                             TFP-1

 

TFPI = tissue factor pathway inhibitor, hamuje aktywację czynnika X na dwa różne sposoby: raz przez blok na etapie X à Xa, drugi raz na etapie bloku VII à VIIa

 

Czynnik X – na tym etapie spotykają się droga zewnątrz- i wewnątrzpochodna. Czynnik X aktywowany jest w takim razie przez obydwie drogi:

·         na drodze wewnątrzpochodnej:

 

                                                                  tenaza: IXa, VIIa, fosfolipidy, jony Ca 



                                X                                                                                           Xa

 

 

·         na drodze zewnątrzpochodnej:

 

VIIa, TF, fosfolipidy, jony Ca



                               X                                                                                            Xa

                                                                                                                           

 

Czynnik Xa wchodzi w skład protrombinazy:

 

                                                                                                              Xa



 

 





Protrombina                                                          Trombina                               V

                                     Protrombinaza:

·         Xa

·         Va (kofaktor)

·         fosfolipidy, jony wapnia

 

Droga wewnątrzpochodna:

 

Czynnik XII – synteza w wątrobie, aktywacja przez ujemnie naładowane powierzchnie, kolagen, kwasy tłuszczowe, trypsynę, kalikreinę i plazminę

 

 

 

           fosfolipidy





XII                           XIIa

 

 

 





prekalikreina                               kalikreina

 

 

 



                              HMWK                                      wolny od kinin HMWK



                                                                                                  

          + kalikreina

 

 

                                                                                   





XII                              XIIa

 

 

 

 



                            XI                          XIa

 

 

Czynnik XIIa jest zaangażowany w wiele aktywacji:

 

 



                                          prekalikreina                                    kalikreina



 

                  XI



                                  układ wewnątrzpochodny                                         





XIIa                                    fibrynoliza



 

                XIa                                                                               układ zewnątrzpochodny

 

 

 



                                                               VII                                          VIIa

                                                                                                                  

 

 

 

 

 

 

 

Czynnik XI – aktywowany przez trombocyty

 

 

 

 

                                               trombocyty, czynniki kontaktu, XIIa







                                          XI                                                                      XIa

 

 

 

 







                                                                      protrombina                                       trombina

 

 

 

 

Czynnik IX:

 

 

 

                                         XIa, VIIa, TF, fosfolipidy, jony wapnia





              ...

Zgłoś jeśli naruszono regulamin