krzepnięcie - streszczenie wykładu schematy.doc

(58 KB) Pobierz

BIOCHEMIA - WYKŁAD IV

BIOCHEMIA - WYKŁAD IV, 30.X. 2006 r.

KRZEPNIĘCIE KRWI I FIBRYNOLIZA

Na hemostazę składają się zasadniczo 3 elementy:

1. Płytki krwi

2. Ściana naczyniowa

3. Układ krzepnięcia i fibrynolizy

Istotą krzepnięcia krwi jest zamiana rozpuszczalnego fibrynogenu w nierozpuszczalny włóknik, czyli fibrynę.

Etapy krzepnięcia:

1. skurcz naczynia (dzięki aminom katecholowym)

2. hemostaza pierwotna – wytworzenie niestabilnego czopu płytkowego (trombocyty adhezują i wydzielają czynnik chemotaktyczny dla płytek krwi wskutek czego następuje agregacja trombocytów)

3. hemostaza wtórna – czop hemostatyczny, czyli wytworzenie fibryny

4. liza skrzepu – rozpuszczenie skrzepu, tromboliza

Czynniki krzepnięcia możemy podzielić na:

· niebiałkowe (np. jony wapnia)

· białkowe:

· zespół protrombiny (czynnik II, VII, IX, X), ma dwie cechy: 1) produkowane w wątrobie, 2) przy udziale witaminy K ulegają gamma-karboksylacji reszty –COOH kwasu glutaminowego w tychże czynnikach do kwasu gamma-glutaminowy (enzym: karboksylaza). Proces ten jest niezbędny aby czynnik mógł związać się z jonami wapnia. Protrombina jest markerem funkcji wydzielniczej wątroby.

· ważliwe na trombinę (fibrynogen, czynnik V, VIII). Dla czynników V i VIII są naturalne inhibitory krzepnięcia.

· czynniki kontaktu (czynnik XI, XII, prekalikreina, HMWK – high molecular weight kininogen)

· czynnik XIII – transglutaminaza

· czynniki: V, VIII i HMWK są kofaktorami reakcji

· proenzymy(proteazy serynowe) – ulegają ograniczonej proteolizie celem aktywacji, mamy w surowicy dla nich inhibitory, aktywny czynnik może się z nimi łączyć. Inhibitory należą do białek ostrej fazy. Najważniejszy z nich to α-1 inhibitor proteaz.

Wyróżniamy dwie drogi aktywacji kaskady krzepnięcia:

1) drogę zewnątrzpochodna ß od niej rozpoczyna się aktywacja

2) drogę wewnątrzpochodną

Etapy krzepnięcia:

1) utworzenie aktywnego czynnika X (Xa)

2) utworzenie trombiny

3) utworzenie fibryny

Droga zewnątrzpochodna:

Rozpoczyna się uwolnieniem III czynnika tkankowego (TF). Rozpoczyna on proces krzepnięcia – jest to glikoproteina, transmembranowa komórek ściany naczyniowej, endotelium i monocytów. Synteza konstytutywna w warstwie podśródbłonkowej i mięśniówce gładkiej naczyń. Synteza może też być indukowana cytokinami, endotoksynami i układem dopełniacza w śródbłonku i monocytach. Nie występuje w trombocytach, jest dostępny dla osocza tylko w przypadku uszkodzenia tkanek lub aktywacji w/w komórek.

Komórki piankowate – są to monocyty pod śródbłonkiem, jedzą dużo cholesterolu, pękają i wylewają tenże cholesterol do ściany naczyniowej. [1]Równocześnie uwalnia się TF – krew krążąca styka się z TF i dochodzi do wykrzepiania krwi – zator naczynia (np. w naczyniach wieńcowych).

Czynnik VII ma najkrótszy okres półtrwania, zmiany w stężeniu odbijają się na czasie protrombinowym.

TF, jony Ca

VII VIIa + TF

X Xa

TFP-1

TFPI = tissue factor pathway inhibitor, hamuje aktywację czynnika X na dwa różne sposoby: raz przez blok na etapie X à Xa, drugi raz na etapie bloku VII à VIIa

Czynnik X – na tym etapie spotykają się droga zewnątrz- i wewnątrzpochodna. Czynnik X aktywowany jest w takim razie przez obydwie drogi:

· na drodze wewnątrzpochodnej:

tenaza: IXa, VIIa, fosfolipidy, jony Ca

X Xa