Modul_1_matem_artykul.pdf

(1337 KB) Pobierz
Praca z uczniem ze sPecyficznymi Problemami
w uczeniu się matematyki z klas iV–Vi
Moduł 1
specyficzne trudności w uczeniu się
matematyki
autorki:
celina tuszyńska-skubiszewska, anna marzec
803395080.106.png 803395080.117.png 803395080.128.png 803395080.139.png 803395080.001.png 803395080.012.png 803395080.023.png 803395080.034.png 803395080.045.png 803395080.056.png 803395080.063.png 803395080.064.png 803395080.065.png 803395080.066.png 803395080.067.png 803395080.068.png 803395080.069.png 803395080.070.png 803395080.071.png 803395080.072.png 803395080.073.png 803395080.074.png 803395080.075.png 803395080.076.png 803395080.077.png 803395080.078.png
 
Po realizacji modułu uczestnik:
rozróżnia specyficzne i niespecyficzne trudności w uczeniu się matematyki,
zna definicje dyskalkulii i rozróżnia jej typy,
różnicuje specyficzne trudności w uczeniu się,
rozumie potrzebę stymulowania rozwoju kompetencji matematycznych u dzieci.
Trudności w uczeniu się
użycie określenia specyficzne trudności w uczeniu się matematyki nie może być jednoznacznie ro-
zumiane jako dyskalkulia. specyficzne trudności w uczeniu się matematyki obejmują również szereg
trudności uwarunkowanych zaburzeniami sfery poznawczej ucznia.
Podział trudności w uczeniu się według prof. bogdanowicz (2005, s. 14–26)
specyficzne
specyficzne trudności w uczeniu się dotyczą uczniów, u których stwierdzono prawidłowy rozwoju
umysłowy. trudności te diagnozuje się, jeśli niepowodzenia szkolne dotyczą tylko niektórych zakre-
sów uczenia się. Przyczyną specyficznych trudności w uczeniu się jest nieharmonijny rozwój psycho-
ruchowy, który przejawia się opóźnieniem rozwoju określonych funkcji : wzrokowo-przestrzennych,
słuchowo-językowych, motorycznych.
zaburzenia umiejętności matematycznych wywodzą się z nieprawidłowości przebiegu procesów po-
znawczych, nie są zaś wywołane obniżonymi możliwościami intelektualnymi.
SPECYFICZNE
TRUDNO CI
SZKOLNE
SPECYFICZNE
TRUDNOŚCI
W CZYTANIU
I PISANIU
SPECYFICZNE
TRUDNOŚCI
W UCZENIU SIĘ
MATEMATYKI
INNE SPECYFICZNE
TRUDNOŚCI
W UCZENIU SIĘ
DYSLEKSJA/
DYSLEKSJA
ROZWOJOWA
WYKONYWANIE
ZADAŃ
MANUALNYCH
UCZENIE SIĘ
UKŁADÓW
RUCHOWYCH
POSŁUGIWANIE
SIĘ MAPĄ
UMIEJĘTNOŚĆ
CZYTANIA NUT
DYSORTOGRAFIA
DYSGRAFIA
DYSKALKULIA
Moduł 1
specyficzne trudności w uczeniu się matematyki
803395080.079.png 803395080.080.png 803395080.081.png 803395080.082.png 803395080.083.png 803395080.084.png 803395080.085.png 803395080.086.png 803395080.087.png 803395080.088.png 803395080.089.png 803395080.090.png 803395080.091.png 803395080.092.png 803395080.093.png 803395080.094.png 803395080.095.png 803395080.096.png 803395080.097.png 803395080.098.png 803395080.099.png 803395080.100.png 803395080.101.png 803395080.102.png 803395080.103.png 803395080.104.png 803395080.105.png 803395080.107.png 803395080.108.png 803395080.109.png 803395080.110.png 803395080.111.png 803395080.112.png 803395080.113.png 803395080.114.png 803395080.115.png 803395080.116.png 803395080.118.png 803395080.119.png 803395080.120.png 803395080.121.png 803395080.122.png 803395080.123.png
niespecyficzne
trudności o charakterze niespecyficznym dotyczą dzieci z inteligencją niższą niż przeciętna, wystę-
pują z uwagi na niepełnosprawność intelektualną, dysfunkcję narządów zmysłu (na przykład nie-
podlegająca korekcji wada wzroku czy słuchu), mogą być skutkiem schorzeń neurologicznych (epi-
lepsja, mózgowe porażenie dziecięce). niespecyficzne trudności mogą również wynikać z zaniedbań
środowiskowych czy pedagogicznych.
inteligencja niższa niż przeciętna
NISKA SPRAWNOŚĆ
INTELEKTUALNA
upośledzenie umysłowe
środowiskowe
ZANIEDBANIE
dydaktyczne
wzroku
WADY
ZMYSŁÓW
słuchu
PRZYCZYNY TRUDNO CI
W UCZENIU SI
dziecięce porażenie mózgowe
SCHORZENIA
NEUROLOGICZNE
epilepsja
dysleksja
DYSLEKSJA
ROZWOJOWA
dysgrafia
dysortografia
DYSKALKULIA
zaburzenia zdolności matematycznych
Podział trudności w uczeniu się według prof. Gruszczyk-kolczyńskiej (1997, s. 6; 2009, s. 22–25)
trudności zwyczajne – towarzyszą uczniowi przez cały czas nauki, na każdym etapie edukacyj-
nym. trudności zwyczajne dziecko potrafi pokonać samodzielnie lub przy niewielkiej pomocy ze
strony osoby dorosłej. najważniejsze jest, aby wysiłek umysłowy towarzyszący pokonywaniu
trudności zwyczajnych nie przekraczał możliwości intelektualnych ucznia,
trudności nadmierne – pojawiają się bardzo często z winy dorosłych. Gdy nauczyciel przecenia
wiedzę i możliwości poznawcze ucznia, gdy wymaga od dziecka więcej niż ono jest w stanie
wykonać, dając do rozwiązania zbyt trudne zadania, niedostosowane do poziomu wiedzy i moż-
liwości intelektualnych ucznia,
Moduł 1
specyficzne trudności w uczeniu się matematyki
803395080.124.png 803395080.125.png 803395080.126.png 803395080.127.png 803395080.129.png 803395080.130.png 803395080.131.png 803395080.132.png 803395080.133.png 803395080.134.png 803395080.135.png 803395080.136.png 803395080.137.png 803395080.138.png 803395080.140.png 803395080.141.png 803395080.142.png 803395080.143.png 803395080.144.png 803395080.145.png 803395080.146.png 803395080.147.png 803395080.148.png 803395080.149.png 803395080.002.png 803395080.003.png 803395080.004.png 803395080.005.png 803395080.006.png 803395080.007.png 803395080.008.png 803395080.009.png 803395080.010.png 803395080.011.png 803395080.013.png 803395080.014.png 803395080.015.png 803395080.016.png 803395080.017.png 803395080.018.png 803395080.019.png 803395080.020.png 803395080.021.png 803395080.022.png 803395080.024.png 803395080.025.png 803395080.026.png 803395080.027.png 803395080.028.png 803395080.029.png 803395080.030.png 803395080.031.png 803395080.032.png 803395080.033.png 803395080.035.png 803395080.036.png 803395080.037.png 803395080.038.png 803395080.039.png 803395080.040.png 803395080.041.png 803395080.042.png 803395080.043.png 803395080.044.png
specyficzne trudności – dotyczą dzieci, które pomimo włożonego wysiłku nie mogą samodziel-
nie poradzić sobie nawet z łatwym zadaniem. Dzieci te często nie rozumieją sensu matema-
tycznego i zależności pomiędzy liczbami. brak im odporności emocjonalnej, nie potrafią wytrzy-
mać napięcia, które towarzyszy podczas rozwiązywania zadań matematycznych. Przy obniżonej
sprawności manualnej dzieci często mają trudności z narysowaniem grafu czy zapisanie działa-
nia matematycznego.
specyficzne trudności powstają z powodu mniejszej niż się oczekuje dojrzałości do nauki matema-
tyki. z badań e Gruszczyk-kolczyńskej (1985) wynika, że specyficzne trudności występują u dzieci,
które rozwijają się wolniej i nieharmonijnie. Dotyczy to nawet co czwartego dziecka w klasie. bada-
jąc gotowość szkolną nie sprawdza się, czy dziecko podoła wymaganiom stawianym na lekcji mate-
matyki (Gruszczyk-kolczyńska 1997, s.20, s.135–138), ponieważ zakres badań uwzględnia tylko dwa
wskaźniki gotowości do uczenia się matematyki: poziom rozwoju sprawności manualnej i percepcji
wzrokowej, gdyż największe znaczenie przypisuje się współpracy „ręka i oko” oraz umiejętność licze-
nia, doliczania i odliczania przedmiotów, a także ustalania, czy w porównywanych zbiorach jest tyle
samo przedmiotów. Badanie dojrzałości szkolnej nie uwzględnia odporności emocjonalnej dziecka
na sytuacje trudne intelektualnie – jednego z ważniejszych wskaźników gotowości do uczenia się
matematyki w warunkach szkolnych (Gruszczyk-kolczyńska 1997, s. 137).
rozpoczynając naukę szkolną, dziecko powinno być zdolne do wytrzymania napięcia, które wystę-
puje podczas uczenia się matematyki, czyli mieć odporność emocjonalną na pokonywanie trudności
związanych z nabywaniem wiadomości i umiejętności matematycznych. uczeń musi być odporny
emocjonalnie, aby mino narastającego napięcia potrafił rozwiązać dany problem matematyczny.
Dojrzałość do uczenia się matematyki w warunkach szkolnych obejmuje (Gruszczyk-kolczyńska
1997, s.18):
1. Dziecięce liczenie:
sprawne liczenie i rozróżnianie błędnego liczenia od poprawnego,
umiejętność wyznaczania wyniku dodawania i odejmowania w zakresie 10 w pamięci, na liczma-
nach lub na palcach.
2. operacyjne rozumowanie na poziomie konkretnym w zakresie:
uznawania stałości ilości nieciągłych – zdolność do wnioskowania o równoliczności mimo obser-
wowanych zmian w układzie elementów porównywanych zbiorów,
wyznaczania konsekwentnych serii – zdolność do ujmowania każdego z porządkowanych ele-
mentów jako mniejszego od nieuporządkowanych i jednocześnie jako największego w zbiorze
już uporządkowanym.
3. zdolność do odrywania się od konkretów i posługiwanie się reprezentacjami symbolicznymi w za-
kresie:
pojęć liczbowych – aspekt językowo-symboliczny,
działań arytmetycznych – formuła arytmetyczna i jej przekształcenie,
schematu graficznego – grafy strzałkowe, drzewka, tabele i inne uproszczone rysunki.
Moduł 1
specyficzne trudności w uczeniu się matematyki
803395080.046.png 803395080.047.png 803395080.048.png 803395080.049.png 803395080.050.png
4. Dojrzałość emocjonalna wyrażająca się w:
pozytywnym nastawieniu do samodzielnego rozwiązywania zadań,
odporności emocjonalnej na sytuacje trudne intelektualnie – zdolność do kierowania swym za-
chowaniem w sposób racjonalny mimo przeżywanych napięć.
5. zdolność do syntetyzowania oraz zintegrowania funkcji percepcyjno-motorycznych, która wyraża
się w sprawnym odwzorowywaniu złożonych kształtów, rysowaniu i konstruowaniu.
SPRAWDŹ SIĘ
1. Jakie przyczyny wykluczają rozpoznanie specyficznych trudności w uczeniu się?
2. Jakie zaburzenia należą do specyficznych trudności w uczeniu się?
Definicje dyskalkulii
w latach siedemdziesiątych pojawiła się jedna z pierwszych definicji dyskalkulii rozwojowej autor-
stwa ladislava košča (1982, s. 23).
Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności matema-
tycznych mającym swe źródło w genetycznych lub wrodzonych nieprawidło-
wościach tych części mózgu, które są bezpośrednim anatomiczno-fizjologicz-
nym podłożem dojrzewania zdolności matematycznych zgodnie z wiekiem;
jest zaburzeniem występującym bez jednoczesnego zaburzenia ogólnych
funkcji umysłowych .
analizując definicję dyskalkulii rozwojowej, należy zwrócić uwagę na trzy istotne elementy:
założenie, że trudności spowodowane są przez dysfunkcje pewnych obszarów mózgu , które
odpowiedzialne są za zdolności matematyczne,
stwierdzenie zaburzenia zdolności (trudności) matematycznych,
specyficzny charakter tych trudności (czyli wycinkowy charakter tych trudności, który występu-
je przy co najmniej przeciętnej inteligencji).
Dyskalkulia to zaburzenie zdolności matematycznych, a zdolność matematyczna to „dyspozycje,
które stanowią warunek pomyślnego uczenia się i uzyskania osiągnięć w matematyce” (rican 1964,
za koščem 1982, s. 22) lub jest to zdolność „do zrozumienia istoty matematycznych problemów,
metod i twierdzeń, zdolność do uczenia się pamiętania i odtwarzania ich, do wiązania ich z innymi
problemami, symbolami, metodami i twierdzeniami, do używania ich przy rozwiązywaniu matema-
tycznych problemów” (Verdelin1958, za koščem 1982, s. 22).
Moduł 1
specyficzne trudności w uczeniu się matematyki
803395080.051.png 803395080.052.png 803395080.053.png 803395080.054.png 803395080.055.png 803395080.057.png 803395080.058.png 803395080.059.png 803395080.060.png 803395080.061.png 803395080.062.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin