2.4. Zaburzenia związane z używaniem alkoholu w klasyfikacji DSM i ICD
Zaburzenia psychiczne i zachowania (w tym te związane z używaniem i nadużywanie alkoholu) są opisywane w ICD-10 na 5 podstawowych wymiarach:
1. Stopień nasilenia objawów:
– łagodne
- umiarkowane zaburzenia psychiczne
- poważne
2.Poziom stabilności wzorców zachowania (miernik stabilności lub niestabilności):
- epizodyczne
- nawracające
3.Rozmieszczenie symptomów w przestrzeni:
- zogniskowane, – gdy ujawniają się w określonej sferze aktywności jednostki
-rozprzestrzeniające się-, gdy występują w wielu różnych obszarach funkcjonowania jednostki.
4.- Rozmieszczenie symptomów w czasie:
-przebieg ostry( nie dłużej niż 6 miesięcy)
-chroniczny (długotrwały, przewlekły)
5.Umiejscowienie ich źródeł symptomów:
-czynniki wewnętrzne - intra psychiczne
-czynniki zewnętrzne – środowiskowe stresory.
Tutaj zapraszam do tabelki 2.3. Gdzie są charakterystyki najważniejszych cech systemów klasyfikacyjnych? Na stronie 86.
Zaburzenia psychiczne i zachowania spowodowane użyciem i używaniem substancji psychoaktywnych w ICD-10 są podzielone na kilka typów wg 2 kryteriów: rodzaju substancji i obrazu klinicznego zaburzenia
Inną grupę stanowią: Politosykomania – używanie naraz kilku substancji psychoaktywnych.
Używanie substancji psychoaktywnych współwystępujące z zaburzeniami psychotycznymi, amnestycznymi i majaczeniem.
Tutaj trzeba zobaczyć tabelkę2.4. Na stronie 87 gdzie są poklasyfikowane te uzależnienia wg tych 2 kryteriów.
W DSM-IV nie jest już tak kolorowo, ponieważ zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywne są bardzo drobiazgowo poklasyfikowane. (To chyba nie jest zbytnio ważne taka wzmianka tylko)
Kryteria:
1.Rodzaj substancji
2.Charakter związku osoby z substancją psychoaktywną:
- zaburzenia używania środka
- zaburzenia wywołane substancją
3. Zespoły zaburzeń np. nadużywania, uzależnienia, zespołu abstynencyjnego, majaczenia, psychoz, zaburzeń lękowych, snu.
2.4.1. Szkodliwe picie i nadużywanie alkoholu
W ICD- 10 – szkodliwe używanie substancji psychoaktywnych (w tym alko)
=
A w DSM-IV – nadużywanie alkoholu
Używanie szkodliwe(ICD-10), dla zdiagnozowania wymaga się:
A) Wyraźnego potwierdzenia, że alkohol spowodował szkody somatyczne lub psychologiczne albo znacznie przyczynił się do powstania tych szkód, włączając zaburzenia sądzenia i dysfunkcjonalne zach., które mogły doprowadzić do niesprawności lub mieć wpływ na niepożądane zjawiska w kontaktach z innymi ludźmi.
B) Charakter szkód powinien być konkretny i rozpoznawalny
C) Wzorzec picia alkoholu musi utrzymywać się, przez co najmniej miesiąc lub wyraźnie powtarzać się w ostatnich 12 miesiącach
D) Zaburzenie nie spełnia kryteriów innego zaburzenia psychicznego lub zachowania związanego w tym samym czasie z tą substancją.
Nadużywanie alkoholu ( w DSM-IV), rozpoznaje się na podstawie szkód, które mogą mieć charakter:
-somatyczny(marskość wątroby, zaburzenia snu, choroby układu pokarmowego czy krwionośnego)
-psychiczny(np. zespół depresyjny, labilność emocjonalna, zaburzenia lękowe spowodowane alkiem)
-społeczny(nasilone relacje konfliktowe lub brak relacji z innymi)
Nadużywanie alkoholu w DSM-IV definicja:
Nie przystosowawczy wzorzec używania substancji, który prowadzi do istotnego(z klinicznego punku widzenia) upośledzenia lub cierpienia wyrażającego się przynajmniej jednym lub większą liczbą objawów, w okresie ostatnich 12 miesięcy.
1. Powtarzające się zażywanie alkoholu powodujące zaniedbania w wypełnianiu obowiązków w pracy, szkole, domu.
2. Używanie alkoholu w sytuacjach, w których jest to fizycznie niebezpieczne, np. podczas obsługi maszyn, kierowania pojazdem czy kąpieli w wodzie.
3. Powtarzające się problemy natury prawnej, np. aresztowania czy umieszczenie w izbie wytrzeźwień ze względu na wszczynanie bójek i awantur w stanie nietrzeźwym.
4. Kontynuowanie zażywania środka pomimo powtarzających się problemów interpersonalnych i towarzyskich bezpośrednio lub pośrednio wywołanych lub ulegających zaostrzeniu pod wpływem substancji odurzających.
W obu przypadkach podkreśla się, że nie należy rozpoznawać szkodliwego picia ani nadużywania w przypadku wystąpienia uzależnienia od alkoholu, zaburzeń psychotycznych albo innych związanych z przyjmowaniem psychoaktywnych substancji.
2.4.2 Uzależnienie od alkoholu
Zespół uzależnienia od alkoholu(ICD-10)- całokształt zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, w którym dominują aspekty związane z przyjmowaniem alkoholu ponad dążeniami i celami, kiedyś wartościowymi dla osoby.
Rozpoznanie jest wtedy, kiedy stwierdzi się 3 z 7 objawów, przez pewien okres w ostatnim roku:
a) Silne, niepohamowane pragnienie przyjmowania substancji bądź poczucie przymusu jej przyjmowania
b) Upośledzenie zdolności kontroli ilości przyjmowanej substancji, czasu i okoliczności rozpoczęcia i zakończenia picia.
c) Fizjologiczne objawy stanu abstynenckiego przejawiające się albo wystąpieniem zespołu abstynenckiego, po przerwaniu lub zmniejszeniu ilości wypijanego alkoholu, albo przez użycie tej samej lub podobnie działającej pod względem farmakologicznym substancji w celu zmniejszenia lub zniesienia objawów odstawienia.
d) Istnienie tolerancji charakteryzującej się zmniejszeniem doznań psychofizycznych po użyciu tej samej dawki, co uprzednio lub koniecznością jej zwiększenia dla uzyskania stanu podobnego.
e) Zaniedbywanie i utrata ważnych dotychczas źródeł przyjemności i aktywności związanej z posiadanymi zainteresowaniami; wydłużanie czasu na zdobywanie, przyjmowanie substancji i odwracanie skutków jej użycia.
f) Uporczywe przyjmowanie substancji pomimo wyraźnych dowodów, że jest to szkodliwe, bo powoduje np. uszkodzenie wątroby.
g) Polekowe obniżenie zdolności poznawczych
W zespole uzależnienia od alko sposób picia może przyjmować 2 formy:
-używania ciągłego
-używania okresowego(dipsomania)
Kryteria uzależnienia od alko DSM-IV
Charakterystyka głównie przez Zmianę tolerancji i pojawienie się zespołu abstynencyjnego.
Inne kryteria uzależnienia (zmiana zach. I schematów poznawczych):
A) Osłabienie kontroli
B) Wzrostu znaczenia alkoholu
To jest ramka, więc nie wiem czy jest bardzo ważna:
Istota tego zaburzenia jest def w kategoriach NIEPRZYSTOSOWAWCZEGO WZORCA UŻYWANIA ALKO, PROWADZĄCY DO KLINICZNIE ZNACZĄCEGO CIERPIENIA I USZKODZEŃ ORGANICZNYCH.
Diagnoza jak wystąpią 3 lub więcej z 7 objawów podczas ostatnich 12 miesięcy.
1. Tolerancja na alko albo a) przez zwiększenie ilości wypijanego alkoholu w celu uzyskania pożądanego efektu lub objawów intoksykacji.
b) zmniejszenie efektu działania alkoholu przy tych samych dawkach.
2. Objawy odstawienia przejawiające się w postaci oznak lub symptomów zespołu abstynencyjnego, w kilka godzin po odstawieniu alko lub drastycznym zmniejszeniu przyjmowanej dawki, lub użycia substancji psychoaktywnej z grupy o podobnym działaniu w celu uniknięcia symptomów odstawienia.
3. Jednostka pije alkohol w większych ilościach, częściej i dłużej niż początkowo zamierzała.
4. Jednostka odczuwa uporczywe pragnienie przerwania lub skontrolowania sposobu picia i podejmuje różne starania, które kończą się niepowodzeniem.
5. Jednostka większość czasu spędza na piciu alkoholu, zdobywaniu substancji lub na dochodzeniu do siebie po doświadczanych skutkach uprzedniego picia.
6. Jednostka porzuca lub w znaczącym stopniu redukuje aktywność zawodową, społeczną, i związaną z wypoczynkiem, którym zazwyczaj poświęcała czas i uwagę.
7. Jednostka kontynuuje picie, pomimo wiedzy i świadomości stałych i nawracających problemów fizycznych i psychologicznych z tym związanych.
W DSM-IV nie używa się określenia alkoholizm
2.4.3.Zespół abstynencyjny- jest po odstawieniu lub drastycznym zmniejszeniu dawki regularnie przyjmowanej substancji – ma symptomy psychiczne i fizyczne różne w zależności od środka psychoaktywnego.
Wg. ICD-10 istotne dla rozpoznania są:
A) Okoliczności pojawienia się symptomów – musi być wyraźne stwierdzenie, że nastąpiło przerwanie lub znaczne ograniczenie spożycie alkoholu po długim okresie picia w wysokich dawkach i w powtarzalny sposób.
Objawy:
-drżenie języka, powiek i wyciągniętych rąk.
-pocenie się
-mdłości, nudności, wymioty
-tychykardia lub podniesione ciśnienie
-pobudzenie psychoruchowe
-bóle głowy
-bezsenność
-złe samopoczucie lub osłabienie
-przemijające omamy lub iluzje wzrokowe, dotykowe, słuchowe
-napady drgawkowe typu grand mal.
B) ich charakter.
Objawy zespołu abstynencyjnego pojawiają się pomiędzy 4-12 godzi po wypiciu ostatniego kieliszka. Największe nasilenie następnego dnia. W 4, 5 dniu stają się coraz słabsze.
Przez kilka tyg. mogą się utrzymywać kłopoty ze snem, lęk pobudzenie psychoruchowe.
Niektórzy doświadczają zespołu abstynencyjnego nawet 5, 6 miesięcy po zaprzestaniu picia. – to późny rzekomy zespół abstynencyjny.
Około 10% ma majaczenie alkoholowe (delirium tremens)(5% w 36-72 h po zaprzestaniu picia) oraz napady padaczki(grand mal)3-5% najczęściej w pierwszych 48h.
Najtrafniejsze predyktory pojawienia się zespołu abstynencyjnego to:
-uprzednie wystąpienie delirium lub napadów padaczkowych
-starszy wiek
-niewłaściwe odżywianie
-wysoki poziom tolerancji na alkohol
2.5.Typologie alkoholizmu
Współczesne typologie uzależnienia od alkoholu tworzone są w ramach dwóch różnych podejść metodologicznych:
1) Teoretyczne- kryteria klasyfikacji alkoholizmu wyprowadza się z istniejących już koncepcji zespołów uzależnienia od alko.
2) Empiryczno-statystyczne- poszukuje cech wspólnych i różnych w alkoholików w celu wyodrębnienia grup homogenicznych.
Rozróżnienie Cloningera:
Typ 1 alkoholizmu- uwarunkowany środowiskowo charakteryzuje się:
- późnym wiekiem osoby, w której wystąpił początek choroby(po25roku życia),
-rzadką obecnością alkoholizmu w rodzinie biol.
-Występuje zarówno u mężczyzn jak i kobiet,
-charakteryzuje się wyraźnymi tendencjami do picia okresowego z długimi przerwami
-Wraz z nasileniem alkoholizmu często dochodzi do zaburzeń psychicznych i chorób somatycznych
Typ 2 alkoholizmu- uwarunkowany genetycznie występuje przede wszystkim:
-u mężczyzn
...
psychologiawns