NOWE PRAWO z 6 kwietnia 10 (nr 66).pdf

nr 66 (2697) 6 kwietnia 2010

przepis PRAKTYKA

nowe prawo

PRZEPISY

SPIS TREŚCI

OBYWATEL ZAŚWIADCZENIA Pozostawanie matki dziecka pod opieką medyczną

Zmiana w świadczeniach z tytułu urodzenia dziecka

Pisemne wyjaśnienia dla fiskusa

» strona D2

Dla całego sanatorium niższa

stawka podatku od nieruchomości

» strona D2

Do końca 2011 roku został zawieszony

warunek pozostawania matki dziecka

pod opieką medyczną nie później niż

od 10 tygodnia ciąży do porodu.

31 marca 2010 r. weszła w życie ustawa

z 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy

o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy

o świadczeniach opieki zdrowotnej fi-

nansowanej ze środków publicznych

(Dz.U. nr 50, poz. 301). Oprócz noweliza-

cji ustawy o świadczeniach rodzinnych

wprowadza ona przepisy przejściowe

w zakresie zasad ustalania prawa do do-

datku do zasiłku rodzinnego z tytułu uro-

dzenia się dziecka i jednorazowej zapo-

mogi z tytułu urodzenia się dziecka. Po-

informowano o tym na stronie interne-

towej Ministerstwa Pracy i Polityki

Społecznej (www.mpips.gov.pl).

od 10 tygodnia ciąży do porodu. Do 31

grudnia 2011 r., aby uzyskać prawo do

tych świadczeń, wystarczy przedstawić

zaświadczenie lekarskie lub zaświad-

czenie wystawione przez położną, po-

twierdzające co najmniej jedno badanie

kobiety w okresie ciąży przeprowadzo-

ne przez lekarza ginekologa lub położ-

ną. Nie przewiduje się wprowadzenia

wzoru wymienionego zaświadczenia,

co oznacza, że wybór jego formy zależy

od wystawiającego.

Ważne zaświadczenia

Od 31 marca 2010 r. pozostawanie

matki dziecka pod opieką medycz-

ną może być potwierdzone zarów-

no zaświadczeniem lekarskim, jak

i zaświadczeniem wystawionym

przez położną.

W przepisach akcyzowych uregulowano

status zarejestrowanego odbiorcy

» strona D2

Koszty egzekucyjne nie zawsze

obciążają podatnika

» strona D2

ny w okresie od 1 listopada 2009 r. do

30 marca 2010 r., został pozostawio-

ny bez rozpatrzenia z powodu braku

odpowiedniego zaświadczenia lekar-

skiego;

Przez sześć miesięcy

W okresie sześciu miesięcy od dnia wej-

ścia w życie wymienionej ustawy zmie-

niającej – tj. od 31 marca 2010 r. do 30

września 2010 r. – osoby, które nie otrzy-

mały dodatku do zasiłku rodzinnego

z tytułu urodzenia się dziecka i jedno-

razowej zapomogi z tytułu urodzenia

się dziecka z powodu niespełnienia za-

wieszonego wymogu, mają prawo po-

nownie złożyć wniosek o wypłatę tych

świadczeń na zasadach określonych

w przepisach przejściowych, nawet je-

śli dziecko ukończyło 12 miesiąc życia.

Możliwość ta dotyczy:

Księgi poprowadzi

usługodawca z Unii

» strona D2

■

matki lub ojca dziecka urodzonego

po 31 października 2008 r., którzy

z uwagi na niezłożenie wniosku nie

otrzymali wspomnianych świad-

czeń do dnia wejścia przepisów

przejściowych. Możliwość ta doty-

czy jedynie dzieci urodzonych po 31

października 2008 r., gdyż tylko na

nie świadczenia z tytułu urodzenia

dziecka mogły nie przysługiwać

z powodu braku zaświadczenia o po-

zostawaniu matki dziecka pod opie-

ką medyczną nie później niż od

10 tygodnia ciąży.

Pomoc prawna tylko

dla podatnika w trudnej sytuacji

finansowej

Ekspert GP » strona D3

Nowelizacja ustawy

Jak podkreślono, nowelizacja dotyczy

art. 9 ust. 7 i 8 oraz art. 15b ust. 6 usta-

wy o świadczeniach rodzinnych. Od 31

marca 2010 r. pozostawanie matki

dziecka pod opieką medyczną może być

potwierdzone zarówno zaświadcze-

niem lekarskim, jak i zaświadczeniem

wystawionym przez położną. Oznacza

to, że również opieka medyczna w trak-

cie ciąży, o której mowa w wymienionej

ustawie, może być udzielona nie tylko

przez lekarza ginekologa, ale również

przez położną.

Na mocy przepisu przejściowego

– art. 3 wymienionej ustawy zmieniają-

cej, do końca 2011 roku został zawieszo-

ny warunek pozostawania matki dziec-

ka pod opieką medyczną nie później niż

Wymogi dla prowadzących placówki

zapewniające całodobową

opiekę

matki lub ojca dziecka, którzy otrzy-

mali decyzję o odmowie przyznania

prawa do wymienionych świadczeń

z powodu niespełnienia warunku

pozostawania matki dziecka pod

opieką medyczną nie później niż

od 10 tygodnia ciąży, wydaną pomię-

dzy 1 listopada 2009 r. a 30 marca

2010 r.;

■ matki lub ojca dziecka, których wnio-

sek o wypłatę tych świadczeń, złożo-

Ekspert GP » strony D4–D5

Krzysztof Tomaszewski

Zagraniczni detektywi będą świadczyć

usługi w Polsce

Ekspert GP » strona D6

Podstawa

Informacja na stronie internetowej Minister-

stwa Pracy i Polityki Społecznej

(www.mpips.gov.pl).

Bezrobotny nauczy się zawodu

w firmie

» strona D7

Praca – strona D7

Tylko dla osób zatrudnionych

przed 1999 rokiem

» strona D7

OBYWATEL PROCEDURY Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu

Banki będą chciały uzyskać więcej informacji o klientach

O pozostaniu w wojsku zdecyduje

opinia przełożonego

» strona D7

Od 22 kwietnia 2010 r. zwiększy się

kontrola osób, które zakładają konta

bankowe i dokonują przelewów. W ra-

zie podejrzenia, że transakcja może

mieć związek z przestępstwem, Ge-

neralny Inspektor Informacji Finan-

sowej może ją wstrzymać lub zablo-

kować rachunek klienta nawet

na 72 godziny.

Banki, SKOK-i, domy maklerskie i au-

kcyjne, antykwariaty, jubilerzy, komisy,

kasyna i kantory od 22 kwietnia 2010 r.

będą wymagały więcej niż do tej pory

informacji dotyczących swoich klien-

tów. Do tego czasu będą musiały wpro-

wadzić w formie pisemnej wewnętrzną

procedurę przeciwdziałania praniu pie-

niędzy i finansowaniu terroryzmu. Mu-

szą określić w niej sposób rejestrowa-

nia transakcji, analizy i oceny ryzyka,

a także przekazywania informacji

o transakcjach Generalnemu Inspekto-

rowi Informacji Finansowej, który mo-

że ją wstrzymać lub zablokować rachu-

nek klienta nawet na 72 godziny.

Wewnętrzna procedura musi przewi-

dywać możliwość wstrzymania trans-

akcji, blokadę rachunku i zamrożenie

wartości majątkowych oraz sposób

przyjmowania oświadczeń na piśmie

o tym, czy dany klient zajmuje ekspono-

wane stanowisko polityczne.

W ten sposób zwiększy się kontrola

tożsamości osób zakładających konta

bankowe oraz monitorowanie przepro-

wadzanych transakcji w bankach.

Takie dodatkowe obowiązki nałożyła

ustawa z 25 czerwca 2009 r. o zmianie

ustawy o przeciwdziałaniu wprowadza-

niu do obrotu finansowego wartości

majątkowych pochodzących z nielegal-

nych lub nieujawnionych źródeł oraz

przeciwdziałaniu finansowaniu terro-

ryzmu oraz o zmianie niektórych in-

nych ustaw.

Nie będą natomiast rejestrowane

transakcje przekraczające 15 tys. euro,

gdy klient dokona przelewu między

swoim rachunkiem a rachunkiem loka-

ty terminowej tego samego banku,

a także przelewy, chyba że przychodzą

z zagranicy.

Osoby korzystające z usług finanso-

wych muszą się więc spodziewać, że ich

rachunki bankowe będą obserwowane.

Chodzi o ustalenie, czy poziom obrotów

i zmiana salda nie odbiegają od standar-

dowych zachowań. Zostanie też za-

ostrzona procedura otwierania rachun-

ków przez internet, ponieważ oprócz do-

tychczasowego sposobu potwierdzania

tożsamości klient musi podać rachunek

bankowy, z którego zostanie zasilone no-

wo otwarte konto.

Natomiast wpłaty, przelewy i inne ope-

racje, co do których zaistnieje uzasad-

nione podejrzenie, że za ich pośrednic-

twem następuje obrót pieniędzmi pocho-

dzącymi z nielegalnych źródeł, będą

zgłaszane do Generalnego Inspektora

Informacji Finansowej.

Łączenie dodatkowego

urlopu macierzyńskiego z pracą

» strona D7

Wykonywanie transportu

można zawiesić na rok

» strona D8

Asystenci będą wspierali prokuratorów

wpracy

» strona D8

Małgorzata Piasecka-Sobkiewicz

Prokurator generalny wybierze

szefów jednostek

» strona D8

Podstawa prawna

Art. 2, 10a i 16 ustawy z 25 czerwca 2009 r.

o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu wprowa-

dzaniu do obrotu finansowego wartości mająt-

kowych pochodzących z nielegalnych lub nie-

ujawnionych źródeł oraz przeciwdziałaniu fi-

nansowaniu terroryzmu oraz o zmianie niektó-

rych innych ustaw (Dz.U. nr 166, poz. 1317).

Sąd decyduje o wykorzystaniu

zapisów utrwalonych podczas

telefonicznego podsłuchu

» strona D8

Prawo – strona D8

■

D 2

Nowe prawo – Przepisy

6 kwietnia 2010 nr 66 (2697) www.gazetaprawna.pl

Podatki

PODATNIK PROCEDURY Postępowanie podatkowe

Pisemne wyjaśnienia dla fiskusa

PODATNIK AKCYZA Zarejestrowany handlowiec

W przepisach akcyzowych uregulowano

status zarejestrowanego odbiorcy

Podatnik będący stroną w postę-

powaniu podatkowym będzie

składał fiskusowi wyjaśnienia na

piśmie. Tylko w wyjątkowych sy-

tuacjach konieczna będzie osobi-

sta wizyta w urzędzie.

Organ podatkowy prowadzący po-

stępowanie będzie wzywał stronę

lub inne osoby do złożenia wyja-

śnień, zeznań lub dokonania okre-

ślonej czynności na piśmie. Osobi-

ste stawiennictwo w urzędzie bę-

dzie wyjątkiem od zasady pisemno-

ści w postępowaniu podatkowym.

Dziś regułą jest wzywanie podatni-

ków do osobistego stawiennictwa

przed organem podatkowym w ra-

mach toczącego się postępowania.

Zmianę w tym zakresie przewiduje

projekt ustawy o zmianie ustawy –

Kodeks postępowania administra-

cyjnego oraz ustawy – Ordynacja

podatkowa, który został skierowany

do pierwszego czytania w Sejmie.

Autorem propozycji jest walcząca

z biurokracją komisja Przyjazne

Państwo.

Zgodnie z proponowanymi rozwią-

zaniami zasadą będzie wzywanie

strony lub innych osób do złożenia

wyjaśnień, zeznań lub dokonania

określonej czynności na piśmie. Do-

piero w razie konieczności niezbęd-

ne będzie osobiste stawiennictwo

podatnika lub jego pełnomocnika.

W urzędzie trzeba będzie się poja-

wić, gdy jest to niezbędne dla wyja-

śnienia stanu faktycznego lub roz-

strzygnięcia sprawy. Dodatkowo no-

welizacja nakłada na organ podat-

kowy obowiązek dołożenia starań,

aby zadośćuczynienie wezwaniu nie

było dla podatnika uciążliwe.

Zmiana ma spowodować uprosz-

czenie i przyspieszenie postępowań,

jednocześnie czyniąc je mniej uciąż-

liwymi dla podatnika. Wprowadza-

ne rozwiązania mają również na ce-

lu utrudnienie organom podatko-

wym nadużywania instytucji wzy-

wania do osobistego stawiennictwa

przed organem w ramach toczące-

go się postępowania.

Znowelizowany zostanie także

przepis umożliwiający organom po-

datkowym przyjmowanie wyjaśnień

w miejscu pobytu osoby, która nie

może stawić się w urzędzie z powo-

du choroby, kalectwa lub innej waż-

nej przyczyny. W takim wypadku

wizyta urzędnika, np. w szpitalu czy

w domu podatnika, będzie możliwa

tylko wtedy, gdy pozwolą na to oko-

liczności, w jakich znajduje się ta

osoba.

Istniejące w ustawie o podatku ak-

cyzowym pojęcia zarejestrowane-

go i niezarejestrowanego handlow-

ca zostaną zdefiniowane jako je-

den podmiot – zarejestrowany od-

biorca.

Zmiany dotyczące przepisów akcy-

zowych zostały zawarte w przyję-

tym przez rząd projekcie ustawy

o zmianie ustawy o podatku akcyzo-

wym oraz niektórych innych ustaw.

Projekt uchyla dotychczas obowią-

zującą w przepisach akcyzowych

tzw. Dyrektywę horyzontalną

92/12/EWG i zastępuje ją nową Dy-

rektywą 2008/118/WE. Planowane

zmiany polegają m.in. na zniesieniu

definicji zarejestrowanego i niezare-

jestrowanego handlowca i wprowa-

dzeniu w to miejsce definicji zareje-

strowanego odbiorcy.

W przepisach akcyzowych zareje-

strowany handlowiec jest podmio-

tem, któremu wydano zezwolenie na

nabywanie wyrobów akcyzowych

zharmonizowanych z innego państwa

członkowskiego z zastosowaniem

procedury zawieszenia poboru akcy-

zy, w ramach prowadzonej działalno-

ści gospodarczej. Uzyskanie takiego

statusu daje możliwość nabywania

w innych krajach członkowskich

zharmonizowanych wyrobów akcy-

zowych w procedurze zawieszenia

poboru akcyzy. Niezarejestrowany

handlowiec to natomiast podmiot,

któremu wydano jednorazowe ze-

zwolenie na nabycie wyrobów akcy-

zowych zharmonizowanych z innego

państwa członkowskiego z zastoso-

waniem procedury zawieszenia po-

boru akcyzy, w ramach prowadzonej

działalności gospodarczej.

Zgodnie z projektem ustawy

o zmianie ustawy o podatku akcy-

zowym w miejsce dotychczasowych

definicji zarejestrowanego i nieza-

rejestrowanego handlowca wpro-

wadzono definicję zarejestrowane-

go odbiorcy. Rezygnacja z odrębne-

go definiowania podmiotu, któremu

wydano jednorazowe zezwolenie na

nabycie wewnątrzwspólnotowe wy-

robów akcyzowych w procedurze

zawieszania poboru akcyzy, ma na

celu dostosowanie krajowych regu-

lacji do przepisów Dyrektywy

2008/118/WE, która nie rozróżnia

pojęć zarejestrowanego i niezareje-

strowanego odbiorcy.

Ponadto wprowadzenie pojęcia za-

rejestrowanego odbiorcy wynika

z potrzeby ujednolicenia terminolo-

gii ustawowej z terminologią zasto-

sowaną w dyrektywie. Zgodnie z de-

finicją zawartą w dyrektywie zareje-

strowany odbiorca jest osobą fizycz-

ną lub prawną uprawnioną przez

właściwe organy państwa członkow-

skiego przeznaczenia, w ramach swo-

jej działalności i na warunkach okre-

ślonych przez te organy, do odbioru

wyrobów akcyzowych przemieszcza-

nych w procedurze zawieszenia po-

boru akcyzy z innego państwa człon-

kowskiego. Nowelizacja wejdzie w ży-

cie 1 września 2010 r.

Eliza Polakowska

Podstawa

Projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku

akcyzowym oraz niektórych innych ustaw.

Przyjęty przez rząd 23 marca 2010 r.

Magdalena Majkowska

Podstawa

Komisyjny projekt ustawy o zmianie usta-

wy – Kodeks postępowania administra-

cyjnego oraz ustawy – Ordynacja podat-

kowa (druk sejmowy nr 2898). Skierowa-

ny do pierwszego czytania w Sejmie.

PODATNIK PROCEDURY Egzekucja należności

Koszty egzekucyjne nie zawsze obciążają podatnika

PODATNIK PROCEDURY Opodatkowanie budynków

Dla całego sanatorium niższa

stawka podatku od nieruchomości

Jeżeli podatnik dokonuje dobro-

wolnie wpłaty należności w urzę-

dzie, to z tytułu jej dokonania nie

powinien być obciążany kosztami

egzekucyjnymi.

Organ egzekucyjny, w egzekucji na-

leżności pieniężnych, w tym zaległych

podatków pobiera za dokonane czyn-

ności opłaty egzekucyjne. Za pobra-

nie pieniędzy na miejscu u zobowią-

zanego pobierana jest opłata w wyso-

kości 5 proc. kwoty pobranej należno-

ści, nie mniej jednak niż 2 zł 50 gr.

W praktyce jednak podatnicy nie za-

wsze mają np. w domu znaczne kwo-

ty do uiszczenia zaległego podatku, po

które zgłasza się egzekutor. Jeśli po-

datnik dobrowolnie uiści zaległość

bezpośrednio w urzędzie skarbowym,

to nie ma podstaw naliczenia opłat eg-

zekucyjnych. Potwierdziło to Mini-

sterstwo Finansów w odpowiedzi na

interpelację poselską (nr 14378/10).

Resort przyznał, że w obecnym

brzmieniu art. 64 ustawy o postępo-

waniu egzekucyjnym w administra-

cji ustawodawca uzależnił powstanie

kosztów egzekucji obciążających zo-

bowiązanego od dokonania czynno-

ści polegających na pobraniu pienię-

dzy u podatnika na miejscu, a więc

w mieszkaniu, przedsiębiorstwie czy

gospodarstwie rolnym. Tak więc

wpłata dokonana przez zobowiąza-

nego w urzędzie jest wpłatą dobro-

wolną i z tytułu jej dokonania zobo-

wiązany nie powinien być obciążany

kosztami egzekucyjnymi.

W ostatnich latach związki zawo-

dowe pracowników egzekucji admi-

nistracyjnej coraz częściej zgłasza-

ją wnioski o podjęcie działań zmie-

rzających do zmiany przepisów, któ-

ra umożliwiłaby poborcom

skarbowym pobieranie pieniędzy

w urzędach skarbowych, powodu-

jąc jednoczesne obciążanie koszta-

mi egzekucyjnymi zobowiązanych.

W ocenie MF takie zmiany nie są

jednak właściwe.

Podatkiem od nieruchomości po-

winny zostać objęte całe budynki

przeznaczone na świadczenie

usług ochrony zdrowia.

Do budynków przeznaczonych na

świadczenie usług w zakresie

ochrony zdrowia zastosowanie ma

obniżona stawka podatku od nieru-

chomości w wysokości 4,16 zł od

1 mkw. powierzchni użytkowej. Pro-

blem w tym, że preferencyjnego

opodatkowania nie można stosować

do pomieszczeń budynku, które nie

są bezpośrednio przeznaczone do

udzielania świadczeń zdrowotnych,

np. pomieszczeń gospodarczych,

administracyjnych czy też przezna-

czonych na bazę noclegową w sana-

toriach. Taka jest praktyka orga-

nów podatkowych poparta stanowi-

skiem Ministerstwa Finansów. Do

pierwszego czytania w Sejmie zo-

stał skierowany poselski projekt

ustawy, który zakłada stosowanie

obniżonej stawki do całych budyn-

ków zajętych na prowadzenie dzia-

łalności w zakresie udzielania

świadczeń zdrowotnych, w tym

szpitali i sanatoriów.

Nowelizacja przepisów ma na ce-

lu doprecyzowanie zakresu objęcia

preferencyjną stawką powierzchni,

które przeznaczone są w sposób po-

średni na realizację zadań związa-

nych z opieką zdrowotną. Dotych-

czas organy podatkowe w sposób

bardzo restrykcyjny traktowały te

powierzchnie, twierdząc, że nie są

one wprost zajęte na prowadzenie

działalności związanej ze świadcze-

niami zdrowotnymi, a tym samym

nie mogą być objęte stawką prefe-

rencyjną.

Proponowane brzmienie przepi-

sów może jednak nie rozwiązać ist-

niejących problemów z opodatko-

waniem budynków przeznaczo-

nych na udzielanie świadczeń zdro-

wotnych. Nowelizacja nakazuje

stosować obniżoną stawkę do bu-

dynków zajętych na prowadzenie

działalności w zakresie udzielania

świadczeń zdrowotnych. Obecnie

przepisy odwołują się do budyn-

ków zajętych na prowadzenie dzia-

łalności gospodarczej w tym zakre-

sie. Nowelizacja może zatem oka-

zać się niewystarczająca do zmia-

ny zasad opodatkowania takich

budynków.

Magdalena Majkowska

Podstawa

Odpowiedź podsekretarza stanu w Mini-

sterstwie Finansów na interpelację poselską

nr 14378/10.

FIRMA USŁUGI KSIĘGOWE Rozliczenia rachunkowe

Księgi poprowadzi usługodawca z Unii

Prowadzenie ksiąg rachunkowych

będzie można powierzyć przedsię-

biorcy prowadzącemu działalność

w tym zakresie w innym państwie

członkowskim Unii Europejskiej.

Od 10 kwietnia 2010 r. zmienią się

przepisy ustawy o rachunkowości do-

tyczące prowadzenia ksiąg rachun-

kowych. Zgodnie ze znowelizowanym

art. 11 ustawy o rachunkowości księ-

gi będą musiały być prowadzone

przez jednostkę. Może ona jednak po-

wierzyć prowadzenie ksiąg rachun-

kowych przedsiębiorcy, który został

do tego uprawniony zgodnie z usta-

wą o rachunkowości, lub przedsię-

biorcy prowadzącemu działalność

w tym zakresie z innego państwa

członkowskiego. Za takie państwo

natomiast uważane jest państwo

członkowskie Unii Europejskiej, pań-

stwo członkowskie Europejskiego Po-

rozumienia o Wolnym Handlu

(EFTA) – strona umowy o Europej-

skim Obszarze Gospodarczym oraz

państwo, które zawarło ze Wspólno-

tą Europejską i jej państwami człon-

kowskimi umowę regulującą swobo-

dę świadczenia usług.

W przypadku gdy księgi będą pro-

wadzone poza siedzibą jednostki lub

miejscem sprawowania zarządu, na-

leży w terminie 15 dni od dnia ich wy-

dania powiadomić właściwy urząd

skarbowy o miejscu prowadzenia

ksiąg. Trzeba będzie również zapew-

nić dostępność ksiąg wraz z dowoda-

mi księgowymi uprawnionym orga-

nom zewnętrznej kontroli lub nadzo-

ru w siedzibie jednostki lub w miejscu

sprawowania zarządu albo w innym

miejscu za zgodą organu kontroli lub

nadzoru.

Magdalena Majkowska

Agnieszka Pokojska

Podstawa

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy

o podatkach i opłatach lokalnych (druk

sejmowy nr 2876). Skierowany do pierw-

szego czytania w Sejmie.

Podstawa prawna

Art. 27 ustawy z 4 marca 2010 r. o świad-

czeniu usług na terytorium Rzeczpospolitej

Polskiej (Dz.U. nr 47, poz. 278). Wejdzie

w życie 10 kwietnia 2010 r.

Tygodnik Prawa

Gospodarczego

■

Odpowiedzialność za zobowiązania spółki z o.o. w organizacji

Dziś

6 kwietnia 2010 r.

■

Europejskie postępowanie nakazowe

6 kwietnia 2010 nr 66 (2697) www.gazetaprawna.pl

Nowe prawo – Przepisy

D 3

Ekspert GP

PODATKI PROCEDURY Postępowanie sądowoadministracyjne

Pomoc prawna tylko dla podatnika

Każdy podatnik, którego nie stać na opłacenie kosztów związanych ze skargą

do sądu administracyjnego, może wystąpić o przyznanie pomocy prawnej.

W tym celu należy złożyć wniosek na specjalnym formularzu i zgromadzić

wszelkie dokumenty, które dotyczą sytuacji finansowej wnioskodawcy.

Rodzaje wydatków

■ Koszty sądowe to opłaty

sądowe i zwrot wydatków.

■ Opłaty sądowe to wpis

i opłata kancelaryjna.

■ Wpis to opłata od pism

wszczynających postępo-

wanie przed sądem admini-

stracyjnym w danej instan-

cji (pismami tymi są skarga,

skarga kasacyjna, zażalenie

oraz skarga o wznowienie

postępowania).

■ Wpis stosunkowy pobiera

się w sprawach, w których

przedmiotem zaskarże-

nia są należności pienięż-

ne, jego wysokość jest

uzależniona od wartości

kwoty spornej, np. od wy-

sokości spornej zaległo-

ści podatkowej.

■ Wpis stały pobiera się

w innych sprawach niż te,

w których pobiera się wpis

stosunkowy, jest to z góry

określona, stała kwota.

■ Opłata kancelaryjna to

opłata za stwierdzenie

prawomocności oraz wy-

danie odpisów, zaświad-

czeń, wyciągów i innych

dokumentów na podsta-

wie akt (nie pobiera się jej

za odpis orzeczenia z uza-

sadnieniem, podlegający

doręczeniu z urzędu).

Aleksandra Tarka

aleksandra.tarka@infor.pl

prawa pomocy jeszcze przed

wszczęciem postępowania są-

dowego, gdy nie stać go na

uiszczenie wpisu. Może też

wystąpić o pomoc już w trak-

cie postępowania, np. gdy

uzna, że potrzebna mu pomoc

profesjonalnego pełnomocni-

ka.

Przyznanie prawa pomocy

przed lub w toku postępowa-

nia rozpoznawczego obejmuje

także postępowanie egzeku-

cyjne.

nosić koszty w postępowaniu

przed sądami administracyj-

nymi. Prawo pomocy to wy-

jątek. To powoduje, że przy-

znanie przywileju nie jest au-

tomatyczne. Podstawą do

przyznania prawa pomocy

jest spełnienie ściśle określo-

nych przesłanek ustawo-

wych. Ponadto należy pamię-

tać, że sytuacja skarżącego

jest oceniania na bieżąco.

Wynikają z tego dwie konse-

kwencje. Po pierwsze, odmo-

wa przyznania prawa pomo-

cy nie oznacza, że nie można

jej przyznać po ponownym

złożeniu wniosku. Sytuacja

skarżącego jest przecież dy-

namiczna. Jeżeli jego sytu-

acja ulegnie pogorszeniu, sąd

uwzględni tę okoliczność i bę-

dzie miał podstawy do przy-

znania prawa pomocy.

Z drugiej strony prawo po-

mocy może być cofnięte w ca-

łości lub w części. Sąd może

cofnąć przywilej, jeżeli się

okaże, że okoliczności, na

podstawie których je przy-

znano, nie istniały lub prze-

stały istnieć. O cofnięciu

przyznania prawa pomocy

orzeka właściwy wojewódzki

sąd administracyjny na po-

siedzeniu niejawnym. Na po-

stanowienie przysługuje za-

żalenie. Prawo pomocy może

też wygasnąć. Dotyczy to sy-

tuacji, gdy osoba, która je

uzyskała, zmarła.

Prawo pomocy przysługuje

zarówno osobom fizycznym,

jak i firmom (osobom praw-

nym, jednostkom organizacyj-

nym nieposiadającym osobo-

wości prawnej). Ustawodawca

zróżnicował jednak warunki,

jakie muszą być spełnione

w przypadku osób fizycznych

i prawnych. Ponadto odrębnie

określił przyczyny przyznania

pomocy w zakresie całkowi-

tym i częściowym.

Przyznanie prawa pomocy

osobie fizycznej następuje:

■

■ w zakresie częściowym –

gdy wykaże, że nie jest w sta-

nie ponieść pełnych kosztów

postępowania, bez uszczerb-

ku utrzymania koniecznego

dla siebie i rodziny.

Firmie prawo pomocy może

być przyznane:

■

Niekorzystna decyzja podat-

kowa to problem dla każdego

podatnika. Jeżeli odwołanie

nie przyniesie pożądanego

efektu, podatnik może wnieść

skargę do wojewódzkiego są-

du administracyjnego, a po-

tem Naczelnego Sądu Admini-

stracyjnego. Skarga do sądu

I instancji nie jest niczym trud-

nym, jednak wiąże się z okre-

ślonymi kosztami. Ponadto

skarga kasacyjna musi być

sporządzona przez profesjo-

nalnego pełnomocnika. Jed-

nak osoba, której nie stać na

poniesienie kosztów sądowych

i pomocy prawnej, nie powin-

na rezygnować z prawa do są-

du. Wystarczy złożyć wniosek

o przyznanie tzw. prawa po-

mocy. Przysługuje ono każde-

mu skarżącemu, który wyka-

że, że nie stać go na poniesie-

nie kosztów związanych z pro-

cesem.

Instytucja prawa pomocy

jest znana każdej procedurze

sądowej. Stanowi uzupełnienie

konstytucyjnej zasady po-

wszechnego dostępu do sądu.

Zgodnie z konstytucją każdy

ma prawo do sądu. Żeby sta-

tus materialny nie przesądzał

o tym, kto może z niego skorzy-

stać, ustawodawca wprowa-

dził do ustaw procesowych

tzw. prawo pomocy lub zwol-

nienia z kosztów.

Zgodnie z ustawą o postępo-

waniu przed sądami admini-

stracyjnymi prawo pomocy

może być przyznane stronie

na jej wniosek. Oznacza to, że

do przyznania pomocy nie-

zbędna jest inicjatywa skar-

żącego. Sąd administracyjny

sam, z urzędu nie sprawdza

tego, czy skarżącego stać na

uiszczenie kosztów czy nie.

Wniosek może być złożony

zarówno przed wszczęciem

postępowania, jak i już w jego

toku. Skarżący może od razu

złożyć wniosek o przyznanie

w zakresie całkowitym – gdy

wykaże, że nie ma żadnych

środków na poniesienie ja-

kichkolwiek kosztów postę-

powania;

w zakresie częściowym –

gdy wykaże, że nie ma dosta-

tecznych środków na ponie-

sienie pełnych kosztów po-

stępowania.

W przypadku firm profesjo-

nalnego pełnomocnika moż-

na ustanowić tylko dla skar-

żącego, który go nie zatrud-

nia lub nie pozostaje z nimi

w innym stosunku prawnym.

Nie dotyczy to oczywiście

pełnomocników ustanowio-

nych na podstawie przepisów

o prawie pomocy.

Zakres pomocy

Prawo pomocy obejmuje za-

równo zwolnienie od kosztów

sądowych, jak i ustanowienie

bezpłatnie profesjonalnego

pełnomocnika. W przypadku

spraw podatkowych skarżący

może wystąpić o ustanowienie

adwokata, radcy prawnego lub

doradcy podatkowego (w spra-

wach dotyczących własności

intelektualnej można wniosko-

wać o ustanowienie rzecznika

patentowego). Prawo pomocy

może być przyznane w zakre-

sie całkowitym lub częścio-

wym.

W zakresie całkowitym po-

moc obejmie zwolnienie od

kosztów sądowych oraz usta-

nowienie adwokata, radcy

prawnego, doradcy podatko-

wego lub rzecznika patento-

wego. W przypadku częścio-

wego prawa pomocy obejmuje

ono zwolnienie:

■

wskazanym terminie wezwa-

ny będzie musiał złożyć do-

datkowe oświadczenie lub

przedłożyć dokumenty źró-

dłowe dotyczące stanu ma-

jątkowego, dochodów lub sta-

nu rodzinnego.

Oczywiście skarżący powi-

nien jak najlepiej udokumen-

tować swoją sytuację majątko-

wą i rodzinną. Dowodem mo-

że być wszystko: rachunki, za-

świadczenie o wysokości

czynszu, dowody potwierdza-

jące inne wydatki, np. na leki

itp. Dokumentami źródłowy-

mi, które w przypadkach bu-

dzących wątpliwości mogą po-

twierdzać przedstawione

przez wnioskodawcę dane o je-

go majątku, dochodach i sta-

nie rodzinnym, mogą być

w szczególności:

■ odpisy zeznań podatkowych

za ostatnie dwa lata kalen-

darzowe;

Pamiętajmy, katalog doku-

mentów, które mogą pomóc

w uzyskaniu prawa pomocy,

jest nieograniczony. Każdy do-

kument przedstawiony w są-

dzie będzie podlegał jego oce-

nie. Trzeba je jednak składać,

bo brak dokumentów może

spowodować odmowę przy-

znania prawa pomocy.

Z orzecznictwa wynika, że to

na ubiegającym się o przyzna-

nie prawa pomocy spoczywa

ciężar dowodu. To on musi

udowodnić, że znajduje się

w sytuacji uprawniającej go do

przyznania mu prawa pomocy

w zakresie całkowitym lub

częściowym. Skarżący ma

obowiązek przedstawić w spo-

sób rzetelny i jednoznaczny

wszelkie dane niezbędne do

dokonania oceny oraz udoku-

mentowania tych okoliczności,

które wskazują na trudną sy-

tuację. Jeżeli ktoś wyjaśnia, że

ma odcięty prąd czy zajęte

konto bankowe, musi to udo-

wodnić.

Potrzebna dokumentacja

Wniosek o przyznanie prawa

pomocy został sformalizowa-

ny. Jest to specjalny formularz,

inny dla firm, inny dla osób fi-

zycznych. Formularze można

otrzymać w każdym sądzie ad-

ministracyjnym czy ściągnąć

ze strony internetowej Naczel-

nego Sądu Administracyjnego

(www.nsa.gov.pl). Wzory są też

przekazywane do gmin, które

mogą je odpłatnie rozpo-

wszechniać. W tym przypad-

ku udostępnienie jest odpłat-

ne. Jednak cena jednej strony

druku nie może przekraczać

kwoty 0,50 zł.

Wniosek musi zawierać do-

kładne dane o stanie mająt-

kowym i dochodach osoby

ubiegającej się o prawo po-

mocy. Jeżeli oświadczenie za-

warte we wniosku jest niewy-

starczające do oceny rzeczy-

wistego stanu majątkowego

i możliwości płatniczych, sta-

nu rodzinnego czy też stan

ten budzi wątpliwości, sąd

wzywa do jego uzupełnienia.

W takim przypadku we

tylko od opłat sądowych

w całości lub w części,

■

wyciągi i wykazy z posiada-

nych rachunków banko-

wych, w tym kont i lokat de-

wizowych z okresu ostatnich

trzech miesięcy;

■

tylko od wydatków albo

■

od opłat sądowych i wydat-

ków lub

Podstawa prawna

Art. 243 i nast. ustawy z 30 sierpnia

2002 r. – Prawo o postępowaniu

przed sądami administracyjnymi

(Dz.U. nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Rozporządzenie Rady Ministrów z 16

grudnia 2003 r. w sprawie określenia

wzoru i sposobu udostępnienia urzę-

dowego formularza wniosku o przy-

znanie prawa pomocy w postępowa-

niu przed sądami administracyjnymi

oraz sposobu dokumentowania sta-

nu majątkowego, dochodów lub sta-

nu rodzinnego wnioskodawcy (Dz.U.

nr 227, poz. 2245).

obejmuje tylko ustanowienie

adwokata, radcy prawnego,

doradcy podatkowego lub

rzecznika patentowego.

Częściowe zwolnienie od

opłat lub wydatków może też

polegać na zwolnieniu od po-

niesienia ułamkowej ich części

albo określonej ich kwoty pie-

niężnej.

wypisy z rejestrów urzędo-

wych;

■ odpis aktualnych bilansów;

■ zaświadczenia o wysokości

wynagrodzeń, honorariów

i innych należności oraz

otrzymywanych świadczeń

z okresu ostatnich dwu lat;

■

zaświadczenie o sytuacji ro-

dzinnej wnioskodawcy wy-

dawane przez właściwą do

spraw zdrowia lub opieki

społecznej jednostkę organi-

zacyjną gminy.

w zakresie całkowitym – gdy

osoba ta wykaże, że nie jest

w stanie ponieść jakichkol-

wiek kosztów postępowania;

Przesłanki ustawowe

Przypomnijmy, co do zasady,

każdy skarżący musi sam po-

w trudnej sytuacji finansowej

■

D 4

Nowe prawo – Przepisy

6 kwietnia 2010 nr 66 (2697) www.gazetaprawna.pl

Ekspert GP

PRACA PROCEDURY Osoby niepełnosprawne, przewlekle chore lub w podeszłym wieku

Wymogi dla prowadzących placówki

GP ODPOWIADA

W znowelizowanej ustawie o pomocy społecznej przewidziano m.in. nowe

wymagania dla podmiotów prowadzących placówki zapewniające całodobową

opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku.

Podmioty te muszą np. prowadzić szczegółową dokumentację, a także

umieszczać informacje na specjalnych tablicach.

Jakie są kary za prowadzenie

bez zezwolenia placówki

Czy nowe przepisy przewidują kary dla tych, którzy

bez zezwolenia prowadzą placówkę zapewniającą ca-

łodobową opiekę m.in. osobom w podeszłym wieku?

Typy domów pomocy spo-

łecznej mogą być łączone

w inny sposób, pod warun-

kiem usytuowania każdego

z nich w odrębnym budynku.

We wspomnianych przy-

padkach dom pomocy spo-

łecznej świadczy usługi na

poziomie obowiązującego

standardu odpowiednio dla

każdego typu domu.

Regulacje zawarte w ustawie z 12 lutego 2010 r. o zmia-

nie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych

ustaw przewidują, że kto bez zezwolenia prowadzi pla-

cówkę zapewniającą całodobową opiekę osobom niepeł-

nosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w pode-

szłym wieku, w której przebywa:

■

Krzysztof Tomaszewski

krzysztof.tomaszewski@infor.pl

Usługi opiekuńcze

nie więcej niż 10 osób – podlega karze pieniężnej

w wysokości 10 000 zł;

■ więcej niż 10 osób – podlega karze pieniężnej w wyso-

kości 20 000 zł.

Podstawa prawna

Ustawa z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej

oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 40, poz. 229).

Od 31 marca 2010 r. obo-

wiązują zmienione przepisy

ustawy o pomocy społecz-

nej. Nowe przepisy dotyczą

m.in. zasad prowadzenia

placówek zapewniających

całodobową opiekę osobom

niepełnosprawnym, prze-

wlekle chorym lub osobom

w podeszłym wieku, a także

ośrodków wsparcia dla

osób z zaburzeniami psy-

chicznymi.

Osobom, które ze względu

na wiek, chorobę lub nie-

pełnosprawność wymaga-

ją częściowej opieki i po-

mocy w zaspokajaniu nie-

zbędnych potrzeb życio-

wych, mogą być

przyznane usługi opiekuń-

cze, specjalistyczne usługi

opiekuńcze lub posiłek,

świadczone w ośrodku

wsparcia. Ośrodek wspar-

cia jest jednostką organi-

zacyjną pomocy społecz-

nej dziennego pobytu.

W ośrodku wsparcia mogą

być prowadzone miejsca

całodobowe okresowego

pobytu.

Ośrodkiem wsparcia może

być ośrodek wsparcia dla

osób z zaburzeniami psy-

chicznymi, dzienny dom

pomocy, dom dla matek

z małoletnimi dziećmi i ko-

biet w ciąży, schronisko

i dom dla bezdomnych

oraz klub samopomocy.

Świadczenie usług

Zgodnie z dotychczasowym

art. 68 ust. 1 ustawy o pomo-

cy społecznej opieka w pla-

cówce zapewniającej całodo-

bową opiekę osobom niepeł-

nosprawnym, przewlekle

chorym lub osobom w pode-

szłym wieku polega na świad-

czeniu przez całą dobę usług:

■ opiekuńczych zapewniają-

cych: udzielanie pomocy

w podstawowych czynno-

ściach życiowych, pielęgna-

cję, w tym pielęgnację w cza-

sie choroby, opiekę higienicz-

ną, niezbędną pomoc w zała-

twianiu spraw osobistych,

kontakty z otoczeniem;

Ile zapłacą ci, którzy zlekceważą

wydaną decyzję

Domy pomocy społecznej

Nowe regulacje przewidują,

że dom pomocy społecznej

może być prowadzony w jed-

nym budynku łącznie dla:

■

zdrowia, sprawność fizyczną

i intelektualną oraz indywi-

dualne potrzeby i możliwości

osoby przebywającej w pla-

cówce, a także prawa czło-

wieka, w tym w szczególności

prawo do godności, wolności,

intymności i poczucia bezpie-

czeństwa.

Natomiast usługi opiekuń-

cze powinny zapewniać:

■

dane kontaktowe, takie jak:

adres zamieszkania i nu-

mer telefonu najbliższej ro-

dziny, opiekuna prawnego

lub innych osób wskaza-

nych przez osobę przeby-

wającą w placówce.

Ponadto szczegółowa doku-

mentacja osób przebywają-

cych w placówce powinna

również zawierać dane doty-

czące stanu zdrowia osoby

przebywającej w placówce,

w szczególności:

■

Jakie mogą być konsekwencje zlekceważenia decyzji

o nałożeniu kary za prowadzenie bez zezwolenia pla-

cówki zapewniającej całodobową opiekę ?

osób w podeszłym wieku

oraz osób przewlekle so-

matycznie chorych;

Nowe przepisy przewidują, że kto po uprawomocnieniu

się decyzji o nałożeniu kary pieniężnej za prowadzenie

bez zezwolenia wojewody placówki zapewniającej całodo-

bową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle cho-

rym lub osobom w podeszłym wieku nie zaprzestał jej

prowadzenia, podlega karze pieniężnej w wysokości

40 000 zł.

W przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdro-

wia osób przebywających w placówce zapewniającej

całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, prze-

wlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku prowa-

dzonej bez zezwolenia wojewoda może, poza nałoże-

niem kary pieniężnej, wydać decyzję nakazującą

wstrzymanie prowadzenia tej placówki, z nadaniem

rygoru natychmiastowej wykonalności, do czasu uzy-

skania zezwolenia.

Podstawa prawna

Ustawa z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej

oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 40, poz. 229).

■

osób przewlekle somatycz-

nie chorych oraz osób nie-

pełnosprawnych fizycznie;

■

osób w podeszłym wieku

oraz osób niepełnospraw-

nych fizycznie;

pomoc w czynnościach ży-

cia codziennego, w miarę

potrzeby pomoc w ubiera-

niu się, jedzeniu, myciu

i kąpaniu;

bytowych zapewniających:

miejsce pobytu, wyżywie-

nie, utrzymanie czystości.

Sposób świadczenia usług

powinien uwzględniać stan

■

osób dorosłych niepełno-

sprawnych intelektualnie

oraz dzieci i młodzieży niepeł-

nosprawnych intelektualnie.

informacje o wydanych

orzeczeniach;

■

organizację czasu wolnego;

■

zalecenia lekarskie;

■

pomoc w zakupie odzieży

i obuwia;

■

ewidencję przypadków ko-

rzystania ze świadczeń

zdrowotnych na terenie

placówki, ze wskazaniem

daty i zakresu tych świad-

czeń oraz danych świad-

czeniodawcy udzielającego

świadczeń zdrowotnych;

Całodobowa opieka

■

pielęgnację w chorobie

oraz pomoc w korzystaniu

ze świadczeń zdrowotnych.

Osobie wymagającej całodo-

bowej opieki z powodu wieku,

choroby lub niepełnospraw-

ności, niemogącej samo-

dzielnie funkcjonować w co-

dziennym życiu, której nie

można zapewnić niezbędnej

pomocy w formie usług opie-

kuńczych, przysługuje prawo

do umieszczenia w domu po-

mocy społecznej.

Osobę tę kieruje się do domu

pomocy społecznej odpo-

wiedniego typu, zlokalizowa-

nego jak najbliżej miejsca za-

mieszkania osoby kierowa-

nej, chyba że okoliczności

sprawy wskazują inaczej, po

uzyskaniu zgody tej osoby

lub jej przedstawiciela usta-

wowego na umieszczenie

w domu pomocy społecznej.

W przypadku gdy przewidy-

wany termin oczekiwania

na umieszczenie w domu

pomocy społecznej danego

typu zlokalizowanym najbli-

żej miejsca zamieszkania

osoby kierowanej wynosi

ponad 3 miesiące, osobę

wymagającą całodobowej

opieki kieruje się na jej

wniosek do domu pomocy

społecznej tego samego ty-

pu zlokalizowanego jak naj-

bliżej miejsca zamieszkania

osoby kierowanej, w którym

przewidywany termin ocze-

kiwania na umieszczenie

jest krótszy niż 3 miesiące.

Osoba wymagająca

wzmożonej opieki me-

dycznej kierowana jest

przez starostę do zakładu

opiekuńczo-leczniczego

lub placówki pielęgnacyj-

no-opiekuńczej.

W przypadku gdy osoba bez-

względnie wymagająca po-

mocy lub jej przedstawiciel

ustawowy nie wyrażają zgo-

dy na umieszczenie w domu

pomocy społecznej lub po

umieszczeniu wycofają swo-

ją zgodę, ośrodek pomocy

społecznej lub dom pomocy

społecznej są obowiązane

do zawiadomienia o tym wła-

ściwego sądu, a jeżeli osoba

taka nie ma przedstawiciela

ustawowego lub opiekuna –

prokuratora.

Określono wymagania

Ważne regulacje zawarte są

w dodanym przez nowelizację

art. 68a ustawy. Wynika z nie-

go, że podmiot prowadzący

placówkę zapewniającą cało-

dobową opiekę osobom nie-

pełnosprawnym, przewlekle

chorym lub osobom w pode-

szłym wieku jest zobowiązany

prowadzić szczegółową doku-

mentację osób przebywają-

cych w placówce, zawierającą:

■

Kogo powinien niezwłocznie

poinformować wojewoda

ewidencję przypadków sto-

sowania na terenie placów-

ki przymusu bezpośrednie-

go, ze wskazaniem daty

i zakresu tego środka.

Podmiot prowadzący pla-

cówkę zapewniającą cało-

dobową opiekę osobom nie-

pełnosprawnym, przewle-

kle chorym lub osobom

w podeszłym wieku jest zo-

bowiązany:

■

Kogo powinien poinformować wojewoda o nałożo-

nych karach związanych z prowadzeniem bez zezwo-

lenia placówek zapewniających całodobową opiekę

osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub

osobom w podeszłym wieku?

O nałożonej karze wojewoda niezwłocznie informuje:

■

umowę o świadczenie

usług w placówce;

ośrodek pomocy społecznej i powiatowe centrum po-

mocy rodzinie właściwe ze względu na położenie pla-

cówki, celem podjęcia działań zmierzających do za-

pewnienia pomocy osobom przebywającym w placów-

ce oraz nawiązania kontaktu z członkami rodziny,

opiekunami prawnymi lub kuratorami osób przeby-

wających w placówce;

umieścić w widocznym

miejscu na budynku, w któ-

rym prowadzi placówkę,

tablicę informacyjną za-

wierającą informację o ro-

dzaju posiadanego zezwo-

lenia oraz numer wpisu do

rejestru placówek zapew-

niających całodobową

opiekę osobom niepełno-

sprawnym, przewlekle cho-

rym lub osobom w pode-

szłym wieku;

■

dane identyfikacyjne osób

przebywających w placów-

ce, takie jak: imię i nazwi-

sko, miejsce zamieszkania,

numer PESEL lub numer

dokumentu potwierdzają-

cego tożsamość osoby

w przypadku braku nume-

ru PESEL;

w ramach posiadanych informacji, członków rodziny,

opiekunów prawnych lub kuratorów osób przebywa-

jących w placówce.

Podstawa prawna

Ustawa z 12 lutego 2010 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej

oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 40, poz. 229).

■

imię i nazwisko opiekuna

prawnego lub kuratora oso-

by przebywającej w pla-

cówce, jeżeli został ustano-

wiony;

■

umieścić na tablicy ogło-

szeń znajdującej się w wi-

Krzysztof Tomaszewski , ekspert Gazety Prawnej

■

6 kwietnia 2010 nr 66 (2697) www.gazetaprawna.pl

Nowe prawo – Przepisy

D 5

zapewniające całodobową opiekę

Indywidualne potrzeby

Z nowych unormowań wy-

nika, że minister właściwy do

spraw zabezpieczenia spo-

łecznego określi, w drodze

rozporządzenia:

■

Decyzję o skierowaniu do

ośrodka wsparcia dla osób

z zaburzeniami psychicznymi

i decyzję ustalającą odpłat-

ność za korzystanie z usług

w tych ośrodkach wydaje

właściwy organ jednostki sa-

morządu terytorialnego pro-

wadzącej lub zlecającej pro-

wadzenie ośrodka wsparcia

dla osób z zaburzeniami psy-

chicznymi.

Wspomniany organ może

zwolnić osoby zobowiązane

do odpłatności za usługi

w ośrodkach wsparcia, na ich

wniosek, częściowo lub całko-

wicie z tej odpłatności.

Dochody z tytułu odpłatno-

ści za usługi świadczone

w ośrodkach wsparcia dla

osób z zaburzeniami psy-

chicznymi stanowią dochód

budżetu państwa.

PRAWO PROCEDURY Oddziaływanie prawne

Eliminowanie zagrożeń

Dom pomocy społecznej

świadczy usługi bytowe,

opiekuńcze, wspomagają-

ce i edukacyjne na pozio-

mie obowiązującego stan-

dardu, w zakresie i for-

mach wynikających z in-

dywidualnych potrzeb

osób w nim przebywają-

cych.

Organizacja domu pomo-

cy społecznej, zakres i po-

ziom usług świadczonych

przez dom uwzględnia

w szczególności wolność,

intymność, godność i po-

czucie bezpieczeństwa

mieszkańców domu oraz

stopień ich fizycznej i psy-

chicznej sprawności.

Dom pomocy społecznej

może również świadczyć

usługi opiekuńcze i spe-

cjalistyczne usługi opie-

kuńcze dla osób w nim

niezamieszkujących.

sposób funkcjonowania

środowiskowych domów

samopomocy;

miotów prowadzących placów-

ki do umieszczenia w widocz-

nym miejscu na budynku,

w którym prowadzą placówkę,

tablicy informacyjnej zawiera-

jącej m.in. informacje o posia-

danym zezwoleniu i numerze

wpisu do rejestru. Ta zmiana

powinna polepszyć wykrywal-

ność nielegalnie działających

placówek.

Krzysztof Tomaszewski

krzysztof.tomaszewski@infor.pl

■

tryb kierowania i przyjmo-

wania do środowiskowych

domów samopomocy;

Głównym celem noweliza-

cji jest eliminowanie zagro-

żeń płynących z prowadze-

nia bez zezwolenia przez

osoby fizyczne lub prawne

placówek zapewniających

całodobową opiekę oso-

bom niepełnosprawnym,

przewlekle chorym lub oso-

bom w podeszłym wieku.

W maju 2004 r. zostały wpro-

wadzone przepisy regulujące

działalność polegającą na pro-

wadzeniu przez osoby fizyczne

lub prawne placówek zapew-

niających całodobową opiekę

osobom niepełnosprawnym,

przewlekle chorym lub oso-

bom w podeszłym wieku.

Wprowadzono wówczas rów-

nież sankcje (w postaci kary

10 000 zł) dla podmiotów, któ-

re będą prowadziły wskazaną

działalność bez odpowiedniego

zezwolenia wydawanego przez

wojewodę – przypomniano

w uzasadnieniu do projektu no-

welizacji ustawy o pomocy spo-

łecznej. Jak podkreślono, prak-

tyka funkcjonowania wprowa-

dzonych rozwiązań prawnych

pokazała, że należy dodatkowo

wzmocnić sankcje wojewody.

Obece sankcje nie do końca

okazały się bowiem skuteczne.

■

kwalifikacje osób świad-

czących usługi;

■

standardy usług świadczo-

nych przez środowiskowe

domy samopomocy;

termin dostosowania śro-

dowiskowych domów sa-

mopomocy do wymaga-

nych standardów.

Uwzględnione w takim

przypadku będą potrzeby

i możliwości psychofizyczne

osób kierowanych do środo-

wiskowych domów samopo-

mocy, a także konieczność

zapewnienia sprawnego

funkcjonowania tych do-

mów.

docznym miejscu w budyn-

ku, w którym prowadzi pla-

cówkę, informacje dotyczą-

ce zakresu działalności

prowadzonej w placówce,

a także podmiotu prowa-

dzącego placówkę, w tym

informacje o siedzibie lub

miejscu zamieszkania pod-

miotu.

chicznymi (nazywanych da-

lej uczestnikami), które

w wyniku upośledzenia nie-

których funkcji organizmu

lub zdolności adaptacyj-

nych wymagają pomocy do

życia w środowisku rodzin-

nym i społecznym, w szcze-

gólności w celu zwiększania

zaradności i samodzielności

życiowej, a także ich inte-

gracji społecznej.

Środowiskowy dom samopo-

mocy świadczy usługi w ra-

mach indywidualnych lub ze-

społowych treningów samoob-

sługi i treningów umiejętności

społecznych, polegających na

nauce, rozwijaniu lub podtrzy-

mywaniu umiejętności w za-

kresie czynności dnia codzien-

nego i funkcjonowania w życiu

społecznym.

Okres korzystania z miejsca

całodobowego pobytu w śro-

dowiskowym domu samopo-

mocy nie może być jednora-

zowo dłuższy niż miesiąc,

z możliwością przedłużenia

do trzech miesięcy w uzasad-

nionych przypadkach.

Zakres usług świadczonych

w klubach samopomocy usta-

la właściwy organ jednostki

samorządu terytorialnego

prowadzącej klub samopo-

mocy w uzgodnieniu z woje-

wodą.

Instrumenty prawne

Zmiany w art. 130 poszerza-

ją katalog instrumentów

prawnych, którymi dysponu-

je wojewoda w sytuacji pro-

wadzenia placówek całodo-

bowych bez zezwolenia.

Wśród mechanizmów

wzmacniających instrumen-

W uzgodnieniu z wojewodą

Według przepisów art. 51c

ust. 1 ustawy jednostka sa-

morządu terytorialnego mo-

że, w uzgodnieniu z woje-

wodą, utworzyć ośrodek

wsparcia dla osób z zaburze-

niami psychicznymi lub uru-

chomić nowe miejsca w ta-

kim ośrodku, z uwzględnie-

niem możliwości ich sfinan-

sowania ze środków budżetu

państwa. Z kolei jak przewi-

duje art. 51c ust. 2, miesięcz-

ną kwotę dotacji z budżetu

państwa na pokrycie bieżą-

cych kosztów prowadzenia

ośrodków wsparcia dla osób

z zaburzeniami psychiczny-

mi ustala wojewoda jako ilo-

czyn aktualnej liczby osób

korzystających z usług

w tych ośrodkach oraz śred-

niej miesięcznej wojewódz-

kiej kwoty dotacji na jedne-

go uczestnika, nie wyższą

jednak niż średnia miesięcz-

na kwota dotacji wyliczona

dla województwa.

Jak już wspomniano, zgod-

nie z art. 51c ust. 3, wojewoda

corocznie ustala średnią mie-

sięczną wojewódzką kwotę

dotacji na jednego uczestni-

ka odrębnie dla środowisko-

wych domów samopomocy,

klubów samopomocy dla

osób z zaburzeniami psy-

chicznymi, nie wyższą jednak

niż średnia miesięczna kwo-

ta dotacji wyliczona dla woje-

wództwa.

Kwota dotacji ustalana

zgodnie z art. 51c. ust. 2 mo-

że być zwiększona, nie wię-

cej jednak niż o 20 proc.,

w zależności od liczby

uczestników oraz zakresu,

jakości i rodzaju świadczo-

nych usług.

Czas na dostosowanie

Podmiot prowadzący pla-

cówkę zapewniającą cało-

dobową opiekę osobom nie-

pełnosprawnym, przewle-

kle chorym lub osobom

w podeszłym wieku jest zo-

bowiązany spełnić standar-

dy określone we wspomnia-

nym art. 68a ustawy w ter-

minie trzech miesięcy

od dnia wejścia w życie

ustawy.

Ważne Przewidziano dla podmio-

tów prowadzących placówki

obowiązek umieszczenia

w widocznym miejscu na

budynku, w którym prowa-

dzą placówkę, tablicy infor-

macyjnej zawierającej m.in.

informacje o posiadanym

zezwoleniu i numerze wpisu

do rejestru

Ustalenie odpłatności

Odpłatność miesięczną za

usługi świadczone w ośrod-

kach wsparcia osobom z za-

burzeniami psychicznymi

ustala się w wysokości 5 proc.

kwoty dochodu osoby samot-

nie gospodarującej lub kwoty

dochodu na osobę w rodzinie,

jeżeli dochód osoby samotnie

gospodarującej lub dochód

na osobę w rodzinie przekra-

cza kwotę 250 proc. odpo-

wiedniego kryterium docho-

dowego, o którym mowa

w ustawie.

Natomiast korzystanie

z usług klubów samopomocy

dla osób z zaburzeniami psy-

chicznymi jest nieodpłatne.

Odpłatność za usługi cało-

dobowe w ośrodkach wspar-

cia dla osób z zaburzeniami

psychicznymi ustala się

w wysokości 70 proc. docho-

du osoby korzystającej

z usług, proporcjonalnie do

okresu jej pobytu.

Wspomniana odpłatność

nie może być wyższa niż

średnia miesięczna kwota

dotacji na jednego uczestni-

ka, o której mowa w art. 51c

ust. 3 ustawy, wyliczona dla

ośrodka wsparcia, w któ-

rym osoba przebywa.

ty prawnego oddziaływania

wojewody proponuje się:

■

podniesienie kary do 20

tys. zł w stosunku do placó-

wek prowadzonych na

większą skalę;

Ośrodki wsparcia

Jak już wspomniano, nowe

przepisy dotyczą również

ośrodków wsparcia dla osób

z zaburzeniami psychicz-

nymi.

Zgodnie z nowymi regula-

cjami ośrodkami wsparcia

dla osób z zaburzeniami

psychicznymi są: środowi-

skowy dom samopomocy

lub klub samopomocy dla

osób z zaburzeniami psy-

Większa wiedza

W uzasadnieniu stwierdzono,

że nowy art. 68a zobowiązuje

podmiot prowadzący placów-

kę całodobowej opieki do pro-

wadzenia szczegółowej doku-

mentacji dotyczącej osób prze-

bywających w placówce.

Wprowadzenie konieczności

posiadania wymienionych do-

kumentów będzie skutkowało

większą wiedzą na temat

m.in.: stanu zdrowia, zapew-

nienia opieki medycznej nad

osobami, co będzie źródłem

oceny dostępności do świad-

czeń zdrowotnych dla pod-

opiecznych tych placówek re-

alizowanych w ramach ubez-

pieczenia zdrowotnego, faktu

stosowania na terenie placów-

ki przymusu bezpośredniego,

faktu ewentualnego ubezwła-

snowolnienia osób przebywa-

jących w placówce, danych

kontaktowych do rodziny lub

opiekuna prawnego, co przy-

czyni się do polepszenia jako-

ści świadczonych usług i lep-

szej kontroli nad placówkami.

W celu lepszej rozpoznawal-

ności wśród potencjalnych

klientów placówek, które dzia-

łają legalnie, od tych działają-

cych nielegalnie zostanie wpro-

wadzony obowiązek dla pod-

■

wprowadzenie kary w wy-

sokości 40 tys. zł dla placó-

wek, które mimo wcześ-

niejszego nałożenia kary

pieniężnej nadal działają

bez zezwolenia;

■

danie wojewodzie w okre-

ślonych przypadkach moż-

liwości zastosowania, poza

karą pieniężną, również

sankcji w postaci nakazu

wstrzymania prowadzenia

placówki zapewniającej ca-

łodobową opiekę osobom

niepełnosprawnym, prze-

wlekle chorym lub osobom

w podeszłym wieku.

Wyciąg z rejestru placówek opieki

W przypadku nałożenia

kary związanej z prowa-

dzeniem bez zezwolenia

placówkę zapewniającą

całodobową opiekę oso-

bom niepełnosprawnym,

przewlekle chorym lub

osobom w podeszłym

wieku wojewoda przed-

stawi osobom przebywa-

jącym w placówce oraz,

w ramach posiadanych

informacji, członkom ro-

dziny, opiekunom praw-

nym, kuratorom osób

przebywających w pla-

cówce wyciąg z rejestru

placówek zapewniają-

cych całodobową opiekę

osobom niepełnospraw-

nym, przewlekle chorym

lub osobom w pode-

szłym wieku, z danymi

teleadresowymi placó-

wek z terenu wojewódz-

twa.

Jak wynika z przepisów

zawartych w ustawie

z 12 lutego 2010 r.

o zmianie ustawy o po-

mocy społecznej oraz

niektórych innych ustaw

(Dz.U. nr 40, poz. 229),

w określonych przypad-

kach wojewoda skoordy-

nuje działania zmierza-

jące do zabezpieczenia

niezbędnej pomocy oso-

bom potrzebującym,

przy udziale kierownika

ośrodka pomocy spo-

łecznej gminy właściwej

ze względu na położenie

placówki.

Powiadamianie rodzin

Przez dodany art. 131a zosta-

ną wprowadzone przepisy zo-

bowiązujące wojewodę do

informowania rodzin osób

przebywających w placówce,

właściwych ośrodków pomo-

cy społecznej oraz powiato-

wych centrów pomocy rodzi-

nie o nałożeniu sankcji opisa-

nych wyżej na nielegalnie

działające placówki.

Kwota dotacji

Zgodnie ze wspomnianym

przepisem wojewoda co-

rocznie ustala średnią mie-

sięczną wojewódzką kwotę

dotacji na jednego uczestni-

ka odrębnie dla środowisko-

wych domów samopomocy,

klubów samopomocy dla

osób z zaburzeniami psy-

chicznymi, nie wyższą jed-

nak niż średnia miesięczna

kwota dotacji wyliczona dla

województwa.

Podstawa prawna

Ustawa z 12 lutego 2010 r. o zmia-

nie ustawy o pomocy społecznej

oraz niektórych innych ustaw

(Dz.U. nr 40, poz. 229).

Podstawa prawna

Ustawa z 12 lutego 2010 r. o zmia-

nie ustawy o pomocy społecznej

oraz niektórych innych ustaw

(Dz.U. nr 40, poz. 229).

■

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: