PIERWSZA POMOC PRZEDLEKARSKA
Aleksander Iwanicki
Udar słoneczny Udar słoneczny jest zaburzeniem regulacji cieplnej organizmu, spowodowane działaniem wysokiej temperatury, przez co traci on zdolność naturalnego ochładzania się przez pocenie. Zazwyczaj jest on spowodowany bezpośrednim wpływem promieni słonecznych na odsłoniętą głowę. Objawy:
o bardzo wysoka temperatura ciała przekraczająca 39*C
o sucha, gorąca, zaczerwieniona skóra-brak pocenia
o przyspieszony i napięty puls
o możliwe zaburzenia świadomości
o wymioty
Pierwsza pomoc
· umieść poszkodowanego w zacienionym i odosobnionym miejscu
· zapewniamy dostęp powietrza
· stosujemy zimne okłady na głowę
· podajemy zimne napoje, w żadnym wypadku nie podajemy alkoholu, kawy, herbaty
Jeżeli temperatura chorego przekracza 39*C zdejmujemy z niego ubranie i zanurzamy go w chłodnej, nie lodowatej!, wodzie lub polewamy go wodą z prysznica aż do momentu gdy temperatura spadnie poniżej 38*C, ważne:zwróć uwagę żeby nie przechłodzić organizmu. Oparzenia Oparzenia, zwłaszcza rozległe mogą zagrażać życiu. Są one spowodowane nadmiernym działaniem promieni słonecznych na odsłonięte partie ciała (opalanie), kontaktem skóry z gorącymi przedmiotami, płynami czy powietrzem. Oprócz oparzeń zewnętrznych może dojść do oparzenia wewnętrznego np. na skutek wypicia bardzo gorących płynów lub szkodliwych substancji chemicznych: jama ustna, przełyk, narządy wewnętrzne. Objawy: Oparzenia dzielą się na trzy stopnie ze względu na oparzoną powierzchnię:
· I stopień jest najmniej niebezpieczny dla zdrowia, zaś III najbardziej. Przy udzielaniu pomocy poszkodowanym należy określić stopień oparzenia i przyjąć, że jest ono cięższe niż nam się wydaje, i tak: oparzenie I stopnia wywołuje powierzchniowe uszkodzenie skóry i jest najczęściej spowodowane działaniem słońca, krótkotrwałym kontaktem z gorącą wodą, parą czy rozgrzanym przedmiotem. W oparzonym miejscu nie tworzą się bąble. Skóra jest zaczerwieniona widoczny niewielki obrzęk ból. W takim wypadku należy przez 15-30 minut schładzać oparzoną powierzchnię lub położyć na nią okład z kostek lodu. oparzenie
· II stopnia powoduje uszkodzenie warstwy podskórnej, skory właściwej, wywołane jest zazwyczaj długotrwałym działaniem słońca, gorącymi płynami lub otwartym płomieniem. Objawy:
o zaczerwienienie, smugowate lub plamowate ślady oparzenia
o bąble
o obrzęk utrzymujący się zazwyczaj kilka dni
o sączące się rany, wypełnione surowiczym płynem
o ból
Pierwsza pomoc:
o podobnie jak w przypadku oparzenia I stopnia ochładzaj miejsce bieżącą zimną wodą ok. 30 minut
o delikatnie osusz oparzone miejsca np. czystym ręcznikiem
o przykryj oparzone miejsca sterylnym opatrunkiem z gazy lub innego czystego materiału - niewłochatego, aby nie zakazić rany Ważne: Jeżeli oparzeniu uległy okolice ust, nosa oraz gdy opaleniu uległy włosy we wnętrzu nosa może dojść do zaburzeń oddychania na skutek oparzenia dróg oddechowych.
· oparzenie III stopnia sięga wszystkich warstw skóry, wywołane jest długotrwałym działaniem gorących substancji, towarzyszy także porażeniu prądem elektrycznym. Objawy:
o oparzone miejsca są barwy białej lub tkanki są zwęglone
o uszkodzenia skóry są rozległe
o początkowo ból jest niewielki gdyż oparzeniu ulegają także zakończenia nerwów
Ważne:
o nie próbuj usuwać części ubrań które przywarły do ran
o nie przykładaj do rany lodu ani bardzo zimnej wody, gdyż może to spowodować pogłębienie wstrząsu
o nie stosuj na oparzone miejsce żadnych środków odkażających, maści leków
o jedyny środek medyczny którego ratownik może użyć w czasie pracy jest pianka przeciw poparzeniowa: Panthenol
o usuń przyczynę poparzenia np. jeżeli poszkodowany znajduje się w płomieniach lub płonie na nim ubranie, postaraj się zdusić ogień, używając koca, części garderoby, prześcieradła
o zapewnij poszkodowanemu spokój i bezpieczeństwo
o oparzenia okolic nosa, ust, szyi mogą powodować problemy z oddychaniem, upewnij się czy poszkodowany oddycha,
o za pomocą zimnej, ale nie lodowatej płynącej wody postaraj się schłodzić oparzone miejsce przez kilka minut
o przykryj oparzone miejsce czystym jałowym opatrunkiem, cienkim materiałem z gładkiej tkaniny
o podajemy duże ilości płynów do picia np. lekko posolona woda
Pamiętaj:
o Do ochłodzenia oparzonego miejsca nadają się także napoje: mleko, piwo; chodzi bowiem o jak najszybsze obniżenie wysokiej temperatury w miejscu urazu, gdyż zmniejsza to obszar uszkodzenia tkanek.
o Nie zdejmuj z ciała zwęglonych materiałów.
o Nie smaruj oparzonych powierzchni tłuszczami, kurzym białkiem, jodyną, gencjaną lub innymi roztworami spirytusu.
o Przy poparzeniu rąk trzeba natychmiast zdjąć obrączki, pierścionki by nie dopuścić do obrzęku.
o Poparzone kończyny unieś powyżej serca.
o Przy poparzeniu nóg nie pozwól poszkodowanemu chodzić.
o Poszkodowanemu z oparzeniami twarzy i szyi, -oprzyj na poduszkach i obserwuj czy nie ma trudności z oddychaniem, jeżeli to konieczne udrożnij górne drogi oddechowe.
Łatwym sposobem określenia w procentach oparzonej powierzchni jest dłoń, która razem z palcami stanowi ok. 1% powierzchni ciała
Odmrożenie Powstaje na skutek działaniem niskiej temperatury. Zazwyczaj odmrożeniu ulegają nieosłonięte części ciała np. uszy, nos, palce. Odmrożeniu sprzyjają czynniki:
· niedożywienie
· działanie alkoholu (ciepło pozorne)
· utrudnienie krążenia np. za ciasne buty
Odmrożenia dzielą się na III stopnie:
· I stopień - skóra blada, brak czucia, po rozgrzaniu sino czerwone lub fioletowe zabarwienie skóry
· II stopień - pojawiają się pęcherze wypełnione cieczą, mogą pękać
· III stopień - skóra obumiera, sino czerwone owrzodzenie, powstają tzw. wałów demarkacyjnych
· okryj odmrożoną część ciała dodatkową sztuką odzieży, odmrożone palce można włożyć pod pachę
· nie rozcieraj odmrożonego miejsca śniegiem ani niczym innym
· umieść poszkodowanego w ciepłym pomieszczeniu
· możesz umieścić odmrożone miejsca w ciepłej, ale nie gorącej wodzie
· jeżeli nie ma ciepłej wody, owiń odmrożoną część ciała w ciepły koc, ogrzany ręcznik lub ubranie
· nie używaj do ogrzania grzejników, butelek z gorącą wodą, termoforów, poduszek elektrycznych
· nie pozwól poszkodowanemu ogrzać się przy piecu, kaloryferze lub promienniku ciepła, odmrożenie ciała mogą łatwo ulec poparzeniu, zanim powróci czucie
· nie przekłuwaj pęcherzy
· przerwij ogrzewanie chorego, gdy jego skóra stanie się różowa i / lub powróci czucie
Ciała obce W przypadku, gdy poszkodowany zgłosi się z np. metalowym prętem w stopie, zatamuj ewentualne krwawienie z rany a następnie tak obandażuj miejsce z ciałem obcym by w/w się nie ruszało. Sam nie próbuj wyjmować ciał obcych tkwiących głęboko w ciele.
Ukąszenia / użądlenia - wstrząs anafilaktyczny Ukąszenia przez węże: Typowe cechy węży jadowitych:
· trójkątna głowa
· szparowate oczy
· ząb jadowy pozostawiający charakterystyczny ślad
· woreczek jadowy zlokalizowany za oczami
Objawy
· silny ból
· szybko narastający obrzęk
· zmiana zabarwienia skóry wokół miejsca ukąszenia
· osłabienie
· nudności
· wymioty
· duszność
· niewyraźne widzenie
· drgawki wstrząs anafilaktyczny
· ustal czy wąż był jadowity - długie zęby jadowe pozostawiają charakterystyczny podwójny ślad
· uspokój poszkodowanego, aby zwolnić krążenie krwi, co powstrzyma rozprzestrzenianie się jadu
· zdejmij z ręki poszkodowanego biżuterię zanim ręka napuchnie
· jeżeli poszkodowany został ukąszony w rękę lub nogę, załóż lekką opaskę uciskową 5 cm nad ukąszeniem tak by nie tamować krążenia tętniczego
· miejsce ukąszenia starannie obmyj wodą z mydłem
· załóż sterylny opatrunek
· zrób małe nacięcie nożykiem na głębokość ok. 2mm wyciskaj jad z rany
Nie wolno:
· wysysać jadu ustami
· podawać leków bez porozumienia z lekarzem
Użądlenia: Objawy:
· zmiana zabarwienia skóry
· obrzęk, ból
· zasinienie skóry
· zaburzania w oddychaniu i połykaniu
· bóle brzucha
· wstrząs anafilaktyczny
· postaraj się ustalić czy poszkodowany jest alergikiem, jeśli tak to czy ma przy sobie odpowiednie leki
· zdejmij z ręki poszkodowanego biżuterię zanim ręka napuchnie i będzie to niemożliwe
· przemyj miejsce użądlenia wodą z mydłem
· możesz przyłożyć w miejscu ukąszenia cebulę {CYTRYNE}
· podaj wapno
· spróbuj delikatnie nie uciskając wyjąć żądło
· w miejscu użądlenia przyłóż okład z roztworu sody lub kwasu borowego może złagodzić obrzęk, ból świąd
Wstrząs anafilaktyczny to uogólniona reakcja alergiczna, która może wystąpić u osoby uczulonej na jad owadów, leki, a także pożywienie. Nie leczony może prowadzić do śmierci. Objawy:
· kaszel
· pokrzywka lub uogólniony świąd ciała
· masywny obrzęk ciała także w miejscu ukąszenia
· kurczowe bóle brzucha
· niepokój
· sinica
· zawroty głowy
· zapaść
· utrata przytomności
· postaraj się usunąć żądło ostrym nożykiem, nie pincetą gdyż możesz wprowadzić do organizmu dodatkową porcję jadu
· możesz przyłożyć kostki lodu na miejsce użądlenia / ukąszenia co spowolni wchłanianie jadu do krwi
· osobę ukąszoną / użądloną należy obserwować co najmniej przez godzinę, w razie gdyby nie była ona świadoma swojej alergii na jad
· w razie gdyby osoba zaczęła wymiotować ułóż ją na boku (nie zachłyśnie się)
· wezwij karetkę lub sam odwieź poszkodowanego do szpitala
Złamania / zwichnięcia Często pracując na kąpielisku mamy styczność z plażowiczami grającymi w piłkę plażową, siatkówkę czy inne gry ruchowe, podczas których nie trudno o kontuzje kończyn. Biegający ludzie po piasku mogą złamać bądź zwichnąć kończynę. O złamaniu mówimy, gdy dochodzi do przerwania ciągłości kości, najczęściej w wyniku urazu. Złamania dzielimy na zamknięte i otwarte, podczas których dochodzi do uszkodzenia tkanek miękkich, a odłamek kości może być widoczny w dnie rany. Złamania otwarte stanowią problem z uwagi na duże krwawienie, możliwość zakażenia. Ostrzeżenie: Jeżeli nie musisz to nie ruszaj poszkodowanego zanim nie usztywnisz miejsca, które podejrzewasz o uraz. W przypadku urazów szyja, głowy w ogóle nie powinieneś ruszać poszkodowanych. Gdy konieczne jest zabranie poszkodowanego z niebezpiecznego miejsca, pożar, zatrucie wdychanym gazem, postaraj się unieruchomić złamaną kończynę np. poprzez przywiązanie chorej nogi do zdrowej. Ważnie: Nigdy nie próbuj nastawić kości, od tego jest lekarz Objawy złamania:
...
wister