Przyczyny i skutki niewłaściwego odżywiania się.doc

Przyczyny i skutki niewłaściwego odżywiania się


Przyczyny
brak czasu na przygotowanie jedzenia zgodnego z zasadami racjonalnego odżywiania się;
stresujące wydarzenia życiowe (kłótnie, choroby, śmierć w rodzinie);
brak akceptacji w środowisku i rodzinie;
brak znajomości zasad zdrowego odżywiania się;

Skutki
choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze; miażdżyca i jej powikłania np. udar mózgu i niedokrwienna choroba serca z zawałem włącznie);
nowotwory;
cukrzyca;
choroby jelita grubego;
próchnica zębów;
osteoporoza;
nadwaga, otyłość;
anoreksja;
bulimia;
łuszczenie i suchość skóry;
kruchość, łamliwość i wypadanie włosów;
zawroty głowy, obniżenie ciśnienia, omdlenia;
ogólnie zły wygląd i pogarszający się stan zdrowia, tak samo fizycznego jak również psychicznego;
kłopoty z koncentracją, bezsenność, depresje, nadpobudliwość;
zmiany nastroju - zniechęcenie, znużenie;

.
Anoreksja (jadłowstręt psychiczny) jest to choroba o podłożu psychicznym. Obecnie najczęściej spotykana jako choroba polegająca na ograniczeniu jedzenia, na obsesyjnej kontroli przyjmowanego pożywienia, panicznym lęku przed przytyciem, charakteryzująca się zaburzonym obrazem własnej sylwetki (na tle wagi). Występuje głównie u dziewcząt w wieku 12-18 lat; prowadzi do znacznego wychudzenia (spadek masy ciała co najmniej o 25%), braku lub nieregularności miesiączki, licznych zaburzeń hormonalnych, fizjologicznych, psychicznych (depresji, lęku) a nawet do śmierci (5-15% chorych).
 

Body Mass Index (ang. wskaźnik masy ciała, w skrócie BMI) - współczynnik powstały przez podzielenie masy ciała podanej w kilogramach przez kwadrat wysokości podanej w metrach.

·         < 15 - wygłodzenie

·         15,1 - 17,4 - wychudzenie (spowodowane zwykle przez ciężką chorobę lub anoreksję)

·         17,5 - 18,5 - niedowagę

·         18,5 - 24,9 - wartość prawidłową

·         25,0 - 29,9 - nadwagę

·         30,0 - 34,9 I stopień otyłości

·         35,0 - 39,9 II stopień otyłości

·         >= 40,0 III stopień otyłości (otyłość skrajna).

Otyłość

Otyłość to nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, mogące prowadzić do niekorzystnych skutków dla zdrowia. O otyłości mówi się, jeżeli tkanka tłuszczowa stanowi więcej niż 20% całkowitej masy ciała u mężczyzn i 25% u kobiet.

Następstwa otyłości

Stwierdzono, że otyłość zwiększa ryzyko zapadalności na niektóre choroby, w tym choroby układu krążenia, cukrzycę typu 2,  bezdech senny, niektórych typy nowotworów, zapalenie kości i stawów i dlatego też skraca oczekiwaną długość życia. Wyjątkowo duża otyłość prowadzi do niepełnosprawności.

Przyczyny otyłości

Najczęstszą przyczyną powstawania otyłości jest przekarmianie.

·         czynniki genetyczne - mogą odgrywać rolę w powstaniu otyłości lub zwiększać podatność na jej rozwój. Za genetycznym uwarunkowaniem otyłości przemawia również fakt, że jest ona dwukrotnie częstsza u bliźniąt jednojajowych niż u rodzeństwa nie będącego bliźniętami, a masa ciała osób dorosłych, które wychowały się w rodzinach zastępczych wykazuje większą zgodność z masą rodziców biologicznych niż adopcyjnych.

·         czynniki biologiczne – np. pewne uszkodzenia, choroby prowadzą do otyłości.

·         czynniki farmakologiczne – przyjmowanie niektórych leków, może prowadzić do zwiększenia masy ciała

·         czynniki środowiskowe - wśród których największe znaczenie ma aktywność fizyczna jako forma wydatkowania dostarczonych zasobów energetycznych. Na skutek postępu technologicznego możliwe stało się znaczące zmniejszenie wydatku energetycznego związanego z codzienną aktywnością. Równocześnie zwiększył się dostęp do żywności i jej konsumpcja. Wzrosła również wartość energetyczna łatwo dostępnego pokarmu, który jest dodatkowo ubogi w witaminy, sole mineralne i błonnik. Regularna aktywność fizyczna zapobiega nadwadze i otyłości.

·         czynniki psychologiczne - takie jak zaburzenia nastroju mogą być przyczyną powstawania nadwagi. Osoby, u których występuje tendencja do przyrostu masy ciała, podczas każdego kolejnego nawrotu depresji zwiększają swoją masę ciała.

Anoreksja

Jadłowstręt psychiczny to bardzo częste zaburzenie odżywiania się. Choroba ta polega na ograniczeniu jedzenia, na obsesyjnej kontroli przyjmowanego pożywienia, panicznym lęku przed przytyciem, charakteryzująca się zaburzonym obrazem własnej sylwetki (na tle wagi). Dotyczy przeważnie dziewcząt
i kobiet w wieku 10-13 lat oraz 16-21.

Najczęstszą formą anoreksji jest anoreksja mentalna w wieku dorastania.

Chorobliwy lęk przed otyłością.
Spora część chorych jest wrażliwa na punkcie swej wagi, boi się przytyć albo stosuje ścisłą kontrolę nad ilością przyjmowanych pokarmów. Mobilizowani przez lęk, stosują metody prowadzące do utraty wagi ciała. Większość z nich ogranicza ilość spożywanych pokarmów, zwłaszcza tych zawierających tłuszcze oraz węglowodany. Często rezygnują z czerwonego mięsa lub przechodzą na wegetarianizm.

Anoreksję cechuje szybko postępujące wyniszczenie organizmu, które pozostawia często już nieodwracalne zmiany. Nieleczona prowadzi do śmierci w około 10% przypadków.

Możemy podejrzewać anoreksję, gdy osoba:

·         przeżywa silny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością, nawet jeśli ma niedowagę;

·         nie chce utrzymać wagi w granicach normy dla swojego wieku i wzrostu, co nie jest spowodowane żadnym schorzeniem fizycznym ani psychicznym;

·         jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5;

·         nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała, wymiary i sylwetkę;

·         lekceważy skutki nagłego spadku wagi;

·         cierpi na brak miesiączki w ciągu co najmniej 3 miesięcy;

·         spożywa posiłki w samotności (ze wstydu przed innymi);

·         gotuje dla innych tzw. "zdrowe posiłki";

·         uprawia intensywne ćwiczenia fizyczne;

·         kłamie o ilości zjedzonych posiłków;

·         główny temat rozmów z osobą chorą to jedzenie, kalorie, zawartość tłuszczu w produktach i diety.

Przyczyny anoreksji

Osoby cierpiące na anoreksję to w większości przypadków dziewczęta i kobiety, które odczuwają nieświadomy lęk przed identyfikacją z własną płcią. Nie zgadzają się z własną seksualnością, unikają kontaktu z innymi osobami, zwłaszcza z przeciwną płcią, a także odchudzają się by w wyniku diety zachować sylwetkę dziecka, jaką miały przed okresem pokwitania. Często dochodzi do tego wtórny brak miesiączki. Obsesyjny lęk przed przybraniem na wadze sprawia, że obsesyjnie myślą o jedzeniu i przekonane są, że "szczupła" figura jest kluczem do sukcesu. Zazwyczaj są to osoby, które każdemu i na każdym kroku chcą udowadniać, że są najlepsze: koncentrują się na kształceniu i zdobywaniu wiedzy, a jednocześnie są bardzo niepewne i boją się niepowodzeń. Chorzy nie widzą swojego wychudzenia, gdy stoją przed lustrem wydaje im się, że ciągle są za grubi.

Niezwykle częstą postacią jest anoreksja kulturowa - spowodowana próbami sprostania nierealistycznym wzorcom wyglądu - wyidealizowanemu modelowi kobiecości.

Powszechnie w anoreksji występują:

·         niska samoocena, poczucie beznadziejności i brak wiary w siebie,

·         niezadowolenie ze swojej figury,

·         zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała,

·         lęk przed dorosłością i dojrzewaniem

Zmiany fizyczne i psychiczne u osób cierpiących na anoreksję

·         wyniszczenie

·         zwolnienie czynności serca i tętna

·         niskie ciśnienie krwi

·         wzdęcia

·         zaparcia

·         obrzęki dłoni i stóp

·         sucha, łuszcząca się skóra

·         meszek na twarzy i ciele

·         znaczna utrata włosów

·         zimne dłonie

·         nadmierne pocenie się stóp

·         niedokrwistość (anemia)

·         brak miesiączki lub bardzo wydłużone okresy między nimi

·         drażliwość

·         dezorientacja/zakłopotanie

·         nastroje depresyjne (poczucie beznadziejności, niska samoocena)

·         izolowanie się od otoczenia

·         bezsenność

·         krótki oddech

·         częste bóle głowy

·         zawroty głowy

·         omdlenia

·         podkrążone oczy

·         bladość skóry

Bulimia

Bulimia  - żarłoczność psychiczna, chorobliwe objadanie się. Są to okresowe napady żarłoczności z utratą kontroli nad ilością spożywanych pokarmów. Pojawiające się poczucie winy po atakach głodu zmusza chorych do prowokowania wymiotów i przyjmowania środków przeczyszczających.

Jest to choroba o podłożu psychicznym, a chorzy na nią zwykle czują się głodni nawet bezpośrednio po jedzeniu. Większość pacjentów dotkniętych bulimią to kobiety.

Bulimia bardzo często dotyka osoby, które nie akceptują swojego wyglądu, wagi, nie czują się dobrze w swoim ciele i pragną za wszelką cenę polepszyć swoje samopoczucie. Według Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, pracującego nad uściśleniem kryteriów rozpoznawania bulimii, występuje ona od 4 do 6 razy częściej niż anoreksja.

Objawy bulimii:

Możemy podejrzewać bulimię, gdy osoba: ma nawracające okresy żarłoczności, kiedy zjada olbrzymie ilości pokarmu w ciągu dnia (w okresie 2 godzin) czuje, że traci kontrolę nad swoim zachowaniem w czasie napadu żarłoczności, regularnie stosuje metody zapobiegające przyrostowi wagi ciała, takie jak: prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających i moczopędnych, ścisła dieta, głodówka lub bardzo wyczerpujące ćwiczenia fizyczne, ma minimum dwa napady żarłoczności w tygodniu (i stosuje po nich sposoby prowadzące do zmniejszenia wagi), przez co najmniej trzy miesiące, przesadnie skupia uwagę na swojej sylwetce i wadze. Opisywane zaburzenia w odżywianiu się nie występują dodatkowo w przebiegu anoreksji.

Zmiany fizyczne i psychiczne u osób cierpiących na bulimii

·         niedobory pokarmowe

·         odwodnienie

·         zmęczenie

·         ospałość

·         zły nastrój

·         niepokój

·         zaparcia

·         bóle głowy

·         niedociśnienie tętnicze

·         dyskomfort w jamie brzusznej

·         zaburzenia równowagi elektrolitycznej

·         nieregularne miesiączki lub ich brak

·         sucha skóra

·         zgrubienia skóry palców (od prowokowania wymiotów)

·         rany lub blizny na grzbietach dłoni

·         uszkodzenie szkliwa zębów

·         uszkodzenie naczynek krwionośnych w oczach

·         opuchlizna twarzy...