Rozwój przemysłu samochodowego, tworzenie filii i spółek międzynarodowych, a w związku z tym podział procesu wytwarzania samochodu na segmenty wytwarzane w różnych krajach, sprawiły, że problemy przemieszczania i składowania produktów znane z dystrybucji dostrzeżono po stronie zaopatrzenia.
Silna pozycja firm samochodowych zależała od sprawnego systemu nabywania elementów, części i wykorzystania ich w procesie powstawania samochodu. Zadania organizacji zaopatrzenia i wytwarzania, jakie trzeba było rozwiązywać w branży samochodowej, zdominowały zainteresowanie praktyków i teoretyków logistyki stroną dostaw, co było zgodne z pierwotną, wojskową jej interpretacją.
Zarówno po stronie zaopatrzenia jak i dystrybucji pod określeniem „logistyka” rozumiano w tym okresie zadania sterowania przepływami materiałowymi w zakresie transportu, przeładunku i magazynowania.
Na początku lat 80-tych nastąpiła wyraźna zmiana sytuacji na rynkach światowych. Względna stabilizacja rozwoju silnych gospodarczo krajów doprowadziła do nadwyżki podaży nad popytem. O sukcesie producenta nie decydowało już wytworzenie lecz umiejętne wykreowanie popytu na produkt. W zarządzaniu coraz istotniejszą rolę zaczął odgrywać marketing. Zwiększaniu zainteresowania produktem musiało towarzyszyć lepsze przygotowanie do dysponowania nim w miejscu, gdzie był klient. Dostrzeżono, że odrębne do tej pory zadania organizacji dopływów materiałowych do produkcji i rozprowadzanie wytworzonych produktów powinny być traktowane jako segmenty procesu przepływów materiałów i produktów od źródeł powstawania elementarnych części składowych produktu przez proces ich przekształcania w produkt gotowy i następnie przez jednostki handlowe do końcowego użytkownika. Całościowe spojrzenie na przepływy i transformacje dóbr materialnych pozwoliło dostrzec nowe aspekty zarządzania przedsiębiorstwem. Sterowanie przepływami, w których podstawą były coraz wydajniejsze systemy techniczne, należało uzupełnić spojrzeniem menedżerskim, w którym punkt ciężkości spoczął na zadaniach uzgodnień między różnymi podmiotami wewnątrz przedsiębiorstwa oraz podmiotami zewnętrznymi mającymi nie zawsze podobne cele. Rozszerzenie zadań sterowania przepływami materiałowymi o aspekty zarządzania dokonywało się drogą naturalnego rozszerzania kompetencji. Tym samym rozszerzało się wykorzystanie określenia pojęcia „logistyka”.
· Logistyka zaopatrzenia ma zadanie zapewnienia na ekonomicznie uzasadnionych warunkach dostaw dóbr i usług wytwarzanych przez inne jednostki niezbędnych do przetworzenia w procesie produkcji.
· Logistyka produkcji ma zadanie zapewnienia optymalnego przepływu materiałów i informacji w procesie produkcji. Jest to bardzo skrótowe ujęcia zadań logistyki produkcji. Pełne rozwinięcie obejmuje szerokie spektrum procesów logistycznych wynikających z różnorodnych rodzajów produkcji i celów, jakie ma ona spełniać.
· Logistyka dystrybucji obejmuje wszystkie przedsięwzięcia związane z produktami finalnymi od momentu opuszczenia przez nie produkcji przez proces składowania w magazynie wyrobów gotowych, transportu aż po dostarczenie ich do odbiorców końcowych. Są to przedsięwzięcia związane zarówno z fizycznym przepływem produktów jak i komunikacją między jednostkami uczestniczącymi w tym przepływie. W przedsięwzięciach logistycznych fundamentalną rolę odgrywa przepływ informacji.
Nawiązując do tych spostrzeżeń, znaczenie określenia „logistyka” zaczęło obejmować aspekty tworzenia mechanizmów koordynacji przepływów zgodnie z zasadami wynikającymi z zarządzania procesami. Logistyka przejęła funkcję koordynującą działalność przedsiębiorstwa w zakresie kształtowania sprawnego i efektywnego planowania i sterowania procesów wytwarzania i rozprowadzania wyników swej działalności we współpracy z jednostkami obsługującymi wejście tej działalności oraz jednostkami niezbędnymi w dotarciu z wynikami do odbiorców rynkowych.
Trochę teorii w założeniu do Firmy X
Dział Logistyki obejmuje planowanie, koordynację i sterowanie przebiegiem, zarówno w aspekcie czasu jak i przestrzeni, realnych procesów, w których realizacji organizacja jest uczestnikiem, w celu efektywnego osiągania celów organizacji. W szczególności dotyczy to koordynacji i sterowania przestrzennego i czasowego
· rozmieszczenia (gdzie?),
· stanu (ile czego?) i
· przepływu (skąd dokąd?)
dóbr będących składowymi tych procesów, a więc ludzi, dóbr materialnych, informacji i środków finansowych.
W przypadku firmy X będącą przedsiębiorstwem produkcyjnym, logistyka obejmuje w szczególności planowanie, koordynację i sterowanie przepływami materiałów (surowców, części) i produktów (półproduktów i produktów finalnych) oraz związanych z nimi przepływów informacji od dostawców do przedsiębiorstwa, wewnątrz przedsiębiorstwa i od przedsiębiorstwa do klientów.
Planowanie, koordynację i sterowanie należy rozpatrywać w powiązaniu ze wszystkimi innymi procesami w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu, które mają wpływ na czas, miejsca i efektywność wyróżnionych przepływów.
Logistyka w tym ujęciu stała się składową zarządzania mającą zadanie wprowadzania mechanizmów koordynacji umożliwiających realizację procesów, w których uczestniczy przedsiębiorstwo. Można spotkać się ze sformułowaniem, że logistyka ma zadanie włączenia przedsiębiorstwa do łańcucha procesów tworzenia wartości i aktywnego uczestnictwa w jej podwyższaniu. Dla spełniania wymienionego zakresu zadań, logistyka powinna być bezpośrednio podporządkowana najwyższym organom zarządzania przedsiębiorstwem tak, aby wypracowane uzgodnienia koordynacyjne były traktowane przez inne jednostki organizacyjne jako obowiązujące zalecenia.
Podejście logistyczne do działalności przedsiębiorstwa można rozpatrywać na trzech poziomach:
1. Wyróżnianie w tej działalności procesów transferu i transformacji obiektów – w zasadzie dowolnej natury – w czasie i przestrzeni.
2. Dostrzeżenie potrzeby koordynacji procesów realizowanych wewnątrz przedsiębiorstwa z procesami realizowanymi przez inne jednostki.
3. Włączanie przedsiębiorstwa w łańcuchy współpracujących ze sobą podmiotów w celu tworzenia wartości.
Pierwszy poziom odpowiada pierwotnemu znaczeniu logistyki jako zadań organizacji przemieszczeń i zatrzymań, a więc transportu, składowania, przeładunków i przygotowania ładunków do wysyłki oraz niezbędnej obsługi informacyjnej tych działań. Można określić, że jest to podstawowy poziom logistyki, na którym zasadniczą rolę odgrywa infrastruktura materialno – techniczna tworząca techniczne systemy logistyczne.
Na drugim poziomie zwracają uwagę częściowe uprawnienia logistyki do zarządzania funkcjonowaniem systemów logistycznych, a więc planowanie, określanie mechanizmów koordynacji i wprowadzanie ich w wewnętrznej strukturze organizacyjnej jako zaleceń oraz kontrolowanie wykonania stawianych zadań. Charakterystyczną cechą tego zarządzania jest ukierunkowanie na zarządzanie procesami i wypracowanie w tym celu mechanizmów koordynacji procesów tak, aby były one realizowane sprawnie i efektywnie, zgodnie z nadrzędnymi celami przedsiębiorstwa. Mechanizmy koordynacji powinny wspierać wewnętrzną integrację przedsiębiorstwa.
Specyfika takiego podejścia uprawnia do wprowadzenia określenia zarządzanie logistyczne:
Zarządzanie logistyczne jest działalnością kreującą całościową koncepcję przedsięwzięć logistycznych, uwzględniającą ich przebieg zarówno w przedsiębiorstwie jak i u partnerów, oraz koordynację realizacji ( w szerokim znaczeniu) tej koncepcji przez odpowiednio przyporządkowane jednostki organizacyjne z wykorzystaniem właściwych instrumentów kierowania i kontroli.
Jest to poziom menedżerskiego rozumienia pojęcia „logistyka”. Na tym poziomie istotnego znaczenia nabierają systemy komunikacyjno – informacyjne. Bez integracji przepływów informacji, co wymaga wsparcia przez odpowiednie systemy informatyczne, bez przypisania uprawnień do przygotowywania i przekazywania tej informacji, nie można sprawnie koordynować procesów.
Trzeci poziom sugeruje aktywną rolę logistyki w rozpoznawaniu i specyfikacji celów przedsiębiorstwa, w szczególności tego, co dla przedsiębiorstwa oznacza udział w tworzeniu wartości i jakie mogą być zasady włączania się do łańcuchów tworzenia wartości. W procesach tworzenia wartości celem podstawowym jest wytworzenie wyników służących zaspokojeniu potrzeb konsumentów względnie odbieranych przez nich jako korzyści. Specyfiką logistycznego podejścia do procesów jest powiązanie tworzących je procesów częściowych jako ciągu transakcji między dostawcami i odbiorcami, co umożliwia rozpatrywanie ich nie tylko ze względu na wyniki, ale również przez ekonomiczne relacje między wejściem i wyjściem.
Nowy jakościowo wymiar podejścia do procesowej orientacji działalności przedsiębiorstwa sprawia, że na tym poziomie nie zaleca się używania pojęcia logistyka. Właściwym określeniem jest „zarządzanie łańcuchami logistycznymi” lub „zarządzanie łańcuchami dostaw” będące odpowiednikami amerykańskiego określenia „Supply Chain Management” .
Zarządzanie łańcuchem popytu i podaży jest zarządzaniem siecią, która łączy konsumentów i dostawców w jedną całość w zamiarze kreowania wartości i redukcji strat dzięki dobrowolnej integracji i koordynacji zamierzeń co najmniej trzech – a w idealnym przypadku wszystkich – niezależnych podmiotów w sieci.
Przykłady procesów tej grupy:
· wyszukiwanie potencjalnych dostawców
· planowanie dostaw
· obsługa dostaw materiałowych
· konsolidacja dostaw
· kontrola ilościowa i jakościowa przyjmowanych materiałów
· magazynowanie
· planowanie zapasów dystrybucyjnych
· konfekcjonowanie wysyłek
· etykietowanie
· pakowanie
· monitoring dostaw i wysyłek
· obsługa przemieszczeń opakowań zwrotnych
Zgodnie z przytoczoną definicją podniosło się znaczenie kompleksowego rozpatrywania przepływów materiałowych jako procesu. Podejście procesowe wymagało wyjścia poza struktury wewnętrzne przedsiębiorstwa i rozpatrzenia udziału innych jednostek. Dla podkreślenia zależności między jednostkami zaangażowanymi w przepływy wprowadzono określenie „chain” – „łańcucha”, w którym każde ogniwo ma pewną niezależność, ale jest ona ograniczona zobowiązaniami wobec ogniwa poprzedzającego - dostawcy i następującego - odbiorcy. Ponieważ obszarem zainteresowania były działania o podłożu ekonomicznym, wprowadzono określenie dopełniające „supply”, które odpowiada w teorii ekonomii „podaży” a w praktyce „dostawom”. Amerykańskie sformułowanie „supply chain” godziło dwa historyczne nurty: dystrybucji i zaopatrzenia, którym wcześniej przypisano znaczenie „logistyka”. W krajach europejskich takich jak Niemcy i Francja odpowiednikiem „supply chain” stało się pojęcie „łańcucha logistycznego”. W języku niemieckim jest to „logistische Kette”, a w języku francuskim „chaîne logistique”. W polskiej literaturze najczęściej spotyka się określenie „łańcuch dostaw”, ale w wielu pozycjach mówi się o „łańcuchach logistycznych”.
piotrus87