-produkowane przez struktury tworzące gruczoły,- transportowane są przez krew, -są to hormony: Podwzgórza, Przysadki Mózgowej (tylniego i przedniego płata), Tarczycy, Przytarczycy, Kory i Rdzenia Nadnerczy, Trzustki, Jajników, Jąder
-wydzielane przez komórki dokrewne różnych narządów, -są to hormony przewodu pokarmowego oraz nerkowe, -mogą działać w miejscu wydalania lub za pomocą krwi dociera do kom. docelowych
Hormony Miejscowe (autokoidy)
-wytwarzane przez różne komórki i działają w najbliższym sąsiedztwie, -są to np.Prostanglandyny, Serotonina, Histamina, Acetylochonina
Pod względem chemicznym hormony to: Peptydy, Białka, Sterydy lub pochodne Aminokwasów
Niektóre cechy wspólne hormonów:
-szybkość i ilość produkcji i wydzielania zależy od potrzeb organizmu, -działanie hormonu obejmuje narząd docelowy lub cały organizm, -jeden hormon może wpływać na kilka różnych procesów metabolicznych, -biochemiczne procesy zapoczątkowane przez hormon trwają dłużej niż jego obecność w miejscu działania
Zdolność organizmu do utrzymania stałości środowiska wewnętrznego istotną rolę odgrywa tu ukł.dokrewny i nerwowy, który stymuluje wydzielanie hormonów
Neurohormony wydzielane przez jądra podwzgórza wyróżniamy uwalniające (RH) to liberyny i hamujące (IH) to statyny: KORTKOLIBERYNA (CTH-RH)- uwalnia h.adrenokortykotropowy (ACTH); TYREOLIBERYNA (TSH-RH)-uwalnia i syntetyzuje tyreotropinę (TSH) i prolaktynę; GONADOLIBERYNA (LH/FSH-RH)- uwalnia (LH) i folitropinę(FSH); SOMATOLIBERYNA (GH-RH) i SOMASTOSTATYNA (GH-IH)- h.wzrostu, obniża uwalnianie TSH i czasem prolazytyny; PROLAKTLIBERYNA (PRL-RH) PROLATOSTYNA (PRL-IH); MELANOLIBERYNA i MEALSTONINA
-leży w zagłębieniu kości klinowej czaszki (sidełko turecki); -wyróżnia się części: nerwową, pośrednią, gruczołową;
-cz. nerwowa to płat tylni wydziela: WAZOPRESYNE podnosi ciśnienie krwi przez skurcz mięśników tych naczyń, działa na ścianki kanalików nerek, co zmniejsza diureze (mechanizm zmniejszania objętości wydalanego moczu) co polega na zwiększaniu resorpcji zwrotnej wody w kanalikach nerek, niedomiar-moczówka nadmiar-skąpomocz OKSYTOCYNA powoduje skurcz mięśniówki macicy i jajników estrogeny potęgują działanie oksytocyny
--cz. gruczołowa to płat przedni: wydziela hormony wpływające na syntezę i uwalnianie hormonów gruczołów obwodowych, lub na metabolizm różnych tkanek i narządów
-----TYRETROPINA (TSH) pobudza pęcherzyki tarczycy do syntezy i uwalnia TRÓJODROPINY i TYROKSYNY;
-----KORTYKOTROPINA (ACTH) stymuluje korę nadnerczy do wydzielania GLIKOKORTYKOIDÓW; -----------LUTROPINA (LH) i FOLITROPINA (FSH) ((h.gondanowe)) wpływają na syntezę i uwalnianie hormonów płciowych regulują przebieg orogenezy i spermatogenezy;
-----PROLAKTYNA PROLAKTROTOPINA (PRL) wpływa na rozwój gruczołu mlecznego, u kobiet reguluje cykl płciowy u mężczyzn reguluje poziom testosteronu;
-----SOMATOTROPINA (h.wzrostu) działanie na metabolizm białek i na wzrost liniowy ciała odbywa się za pośrednictwem SOMATOMEDYNY pobudza chondropoezę i wzrost kości stymuluje transport i syntezę aminokwasów w m.szkieletowych wpływa na wzrost tk.tłuszczowej wzrost stężenia glukozy we krwi przez hamowanie transportu glukozy do wnętrz akomórek, działa antagonistycznie do insuliny wydzielanej przez trzustkę nadmiar u dzieci gigantyzm, u dorosłych azomegalai, brak karłowatość;
-----MELANOTROPINA (MSH) wpływa na gromadzenie się barwnika w skórze płazów
-----B-LIPOTROPINA, ENDORFINY,ENKEFALINY endorfiny –wywołuje miejscowo efekt przeciwbólowy wpływają na wydzieliny gonatotropin i na regulacje procesów immunologicznych enkefaliny- hamują skurcze mięśniówki gładkiej jelit i czynność wydzielniczą trzustki
-leży z przodu od tchawicy w górnym odcinku przy krtani, -zbudowana z jednowarstwowych pęcherzyków wypełnionych KOLOIDEM (magazyn syntetyzowanych przez tarczyce hormonów) pomiędzy pęcherzykami występują komórki C wydziela:
-TRYDOKSYNA (T4) i TRÓJJODROPINA (T3) na syntezę i uwalnianie wpływa przysadkowy TSH, -do syntezy T4 i T3 niezbędny jest jod który gromadzony jest w tarczycy, -syntetyzowane białko TYREOGLOBULINA jest podłożem do syntezy T3 i T4 przez jodowanie wbudowanych w białko reszt aminokwasów, -przechodzą do koloidu gdzie sa przechowywane, -w procesie endocytozy teroglobulina pobrana jest do pęcherzyków gdzie ulegają hydrolizie, -uwolnione T3 i T4 zostają wydzielane do krwioobiegu, -łączą się z nośnikami białkowymi surowicy(proc. odwracalny) wpływają na: zużycie tlenu, procesy energetyczne, na proces wydalania ciepła przez co regulują temp. ciała Są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju ośrodkowego ukł.nerwowego; pobudzają wchłanianie węglowodanów i regulują przemianę cholesterolu. Specyficzne receptory dla T3 i T4 są na bł. kom. w bł.wew mitochondriów w chromatynie jądra kom.
Wydzielanie hormonów tarczycy:
I –regulacja z udziałem układu podwzgórze przysadka na zasadzie sprzężenia zwrotnego
II –stężenie metabolitów powst. W wyniku pobudzenia kom. docelowych przez T3 i T4
Wydzielanie T3 i T4 przez tarczycę
Wydzielany przez podwzgórze TRH pobudza kom. Przysadki do wydzielania TSH, -zwiększający się we krwi poziom TSH stymuluje kom. Tarczycy do syntezy i wydzielania T3 i T4, -wzrastające w czasie stężenie T3 i T4 wpływa na kom. docelowe powodując odpowiednią ich reakcję, -odpowiednio wysoki poziom T3 iT4 we krwi wpływa hamująco na podwzgórze (na zasadzie sprzężenia zwrotnego) blokując wydzielanie TRH lub bezpośrednio na przysadkę blokując wydzielanie TSH, -spadek stężenia TSH we krwi obniża wydzielanie T3 i T4, -niski poziom T3 i T4 we krwi powoduje kolejne pobudzenie ukł.podwzgórze przysadka tarczyca
Na tylniej powierzchni obu płatów tarczycy leżą 2 pary guzikowatych gruczołów przytarczycznych, -produkuje PARATHORN działa antagonistycznie na kalcytoniny, -zwiększa on procesy osteolityczne w tkance kostnej co powoduje resorbcję zwrotną w kanalikach nerkowych i zwiększa się wchłanianie Ca w przewodzie pokarmowym, -powoduje obniżenie fosforów nieorganicznych we krwi
-udział biorą kalcytoniny, perathorony i wit. D, -wchłanianie Ca w przewodzie pokarmowym wzmaga się pod wpływem 1,25 hydroksywitaminy D3, -wzrost stężenia Ca we krwi hamuje wydzielanie parathormonu i pobudza wydzielanie kalcytoniny, -hamuje to wchłanianie Ca ponieważ nastawia przemianę wit. D na wytwarzanie metabolitu 24,25 hydroksywitaminy D3 i stężenie Ca wraca do wartości normy
Przypadkowe usunięcie przytarczycy powoduje chorobę Tężyczka
Kom. To pinealocyt produkowane hormony:
MELATONINA działa rozjaśniająco na kom. Barwnikowe, hamuje wydzielanie gonatropin LH i FSA (w okresie dojrzewania chłopców spadkowi poziomu melantoniny towarzyszy wyraźny wzrost stęż.lutropiny (LH) i filotropiny (FSH)
SEROTONINA jest elementem tzw. zegara biologicznego
Dwupłatowa położona wysoko w śródpiersiu za mostkiem, -zbudowana z komórek limfatycznych tymocytów następnie dojrzewanie limfocytów T które biorą udział w kom.odpow. immunologicznej, -pod wpływem hormonu tymozyny limfocyty T nabierają kompetencji immunologiczne, -w okresie dojrzewania grasica ulega zmniejszeniu i znacznemu stłuszczeniu
Leży w sąsiedztwie żołądka i dwunastnicy, -tworzą ją głównie kom. wydzielające enzymy trawienne w przewodzie pokarmowym (frakcja zewnętrzna), -frakcję dokrewną pełnią kom. skupione wyspy
Kom. A (alfa2)poł. Na zewnątrz wyspy wydzielają glukagon;; kom. B (beta) centralnie położone wydzielają insulinę Kom.D (alfa1) wydzielają somastostatynę Kom. F (PP) uwalniają peptyd trzustkowy
Działanie metabolistyczne insuliny ma charakter antagonistyczny wobec glukagonu, -wzrost stężenia glukozy we krwi powoduje uwolnienie insuliny która wzmaga transport ułatwiony glukjozy i innych cukrów w mięśniach i tk. Tłuszczowej, -w wątrobie glukoza na zasadzie dyfuzji wnika lub ją opuszcza zgodnie z grandiantem stężenień, -insulina w wątrobie zwiększa zużycie glukozy, hamuje glukoneogenezę i wzmaga odkładanie się glikogenu, -insulina przyczynia się do syntezy białek enzymatycznych, -niedobór lub brak insuliny powoduje cukrzycę, -regulacja wydzielania glukogonu i insuliny ma charakter metabolicznego sprzężenia zwrotnego
Kora Nadnerczy ma 3 warstwy: Kłębuszkowatą, Pasmowatą, Siateczkowatą, -powstają tu hormony sterydowe pochodne cholesterolu, na ich wydzielanie wpływa przysadkowy ACTH,
-MINERALOKORTYKOIDY powstałe w warstwie kłębuszkowatej są to Alosteron i 11dezoksyrekseron redukują poziom elektrolitów w organizmie i utrzymują prawidłową objętość krwi krążącej i płynów zewnątrzkomórkowych; zmniejszają ilość wydalanego sodu i zwiększają ilość wydalanego potasu
-ALEOSTERON wydzielany jest kiedy spada stężenie jonów sodu we krwi przy wzroście jonów potasu
-GLIKOKORTKOIDY są to Kortyzol, Kortykosteron, Kortyzon mają wpływ na regulację węglowodanów, białek i lipidów działają antyanabolicznie bo wywołują ujemny bilans białek ustrojowych tzn. hamują syntezę białek w wielu narządach, węglowodany przechodzą przez tzw. efekt wczesny tzn. stymuluje procesy do oszczędnego zużywania glukozy w tkankach i narządach (prócz wątroby), i efekt późny polega na nasileniu glukoneogenezy gdzie glukoza syntetyzowana jest do niektórych aminokwasów a następnie spalana w cyklu Krebsa, -wpływają na zjawiska immunologiczne przez zmniejszenie limfocytów T i B; -wysokie stężenie tych hormonów we krwi powoduje obniżenie poziomu krążących przeciwciał, -działanie przeciwzapalne polega na stabilizacji błon lizosomów w kom. Znajdujących się w strefie toczącego się procesu zapalnego. Zmniejszają nadwrażliwość organizmu na działanie alergenów przez hamowanie uwalniania histaminy, -wykazują działanie wrzodotwórcze w stosunku do przewodu pokarmowego
Rdzeń Nadnerczy produkowane są z aminokwasów α-tyrozymy
DOPAMINA ADRENALINA NORADRENALINA (katecholaminy), -gromadzone są w ziarnistościach kom. Uwalnianie może nastąpić w wyniku pobudzenia rdzenia nadnerczy przez ukł.wspólczulny, -na syntezę adrenaliny wpływa ACTH i glikokortkoid, -w bł. kom. ukł. Sercowo-naczyniowego α i β (receptory Adrenergiczne) dopomina łączy się z receptorem Doparminegrycznym, -noradrenalina działa na receptor α adrenalina na α i β, -powodują wzrost stężenia glukozy we krwi oraz stymulowanie wydzielanie glukogonu przy hamowaniu wydzielania insuliny, -adrenalina i noradrenalina powodują proces lipolizy co prowadzi do stężenia wolnych kwasów tłuszczowych we krwi
Miejsce lub proces
Receptory α
Receptory β
TĘTNICA
ZWĘŻENIE
ROZSZRZENIE W M.SZKIELETOWYCH
ŻYŁY
SERCE
ZWIĘKSZENIE KURCZLIWOŚĆI, PRZEWODNICTWA PRZYŚPIESZENIE AKCJI
PRESTALTYKA PRZEWODU POKARMOWEGO
ZWOLNIOENIE
ZWOLNIENIE
MIĘŚNIE GŁADKIE OSKRZELI
ROZKURZCZ
STĘŻENIE GLUKOZY WE KRWI
WZROST
STĘŻENIE WOLNYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH WE KRWI
Wpływ pobudzenia receptorów andrenergicznych przez katecholaminy
-GASTRYNA wydzielany przez kom. Bł. śluzowej części oddzweirnikowej żołądka i dwunastnicy, -stymulują wydzielanie soku żołądkowego
-CHOLECYTOKININA wydzielane komórki dwunastnicy i jelita czczego, -pośredniczy w skórczach pęcherzyka żółciowego i pobudza wydzielanie enzymów trzustkowych
-SEKRETYNA wydzielane komórki bł.śluzowej dwunastnicy i górnego odcinka jelita czczego, -wspomaga cholecystokininę pobudza wydzielanie pepsyny w żołądku
-WAZOAKTYWNY PEPTYD JELITOWY (VID) wydzielane komórki bł. śluzowej jelit i komórki tk.nerwowej, -pobudza wydzielanie trzustkowe podnosi poziom glukozy we krwi wzmaga wydzielanie insuliny i rozkład tłuszczów obniża ciśnienie krwi rozszerzając naczynia krwionośne
-ŻOŁĄDKOWY PEPTYD HAMUJĄCY (GIP) bł. śluzowa dwunastnicy i jelita czczego, hamuje wydzielanie żołądkowe i wzmaga uwalnianie insuliny
-SUBSTANCJA P wydzielana w mózgu i w jelitach, -przekazuje bodźce bólowe do rdzenia kręgowego pobudza perystaltykę jelit, hamuje wydzielanie LH i FSH i pobudza uwalnianie prolaktyny i h.wzrostu
-NEUROTESTYNA ośrodkowy układ nerwowy i błona śluzowa jelit, -w układzie nerwowym jest neuromediatorami pobudza uwalnianie gonadotropin i ACTH, -w układzie pokarmowym hamuje wydzielanie kw. żołądkowego i pobudza wydzielanie trzustki
-ANGIOTESTYNA powstaje w wyniku działania w nerkach ukł.antagonistyczno-reminowego, -przez zmiany stężenia sodu we krwi wydzielany jest enzym remina który przekształca białka w wątrobie w anginotonsynę, -wpływa na skurcz tętniczek nerkowych i podnosi w nich ciśnienie krwi
-PROSTAGLANDYNY naturalne prostaglndyny oznaczono literami E,F,A i B CPGE PGF PGA PGB, -pobudza mięśnie gładkie do skurczu i rozkurczu, -w ukł.nerwowym są neurotransmiterami, -uczestniczy w regulacji czynności przewodu pokarmowego i układu krwionośnego
STRES- nieswoista aktywność organizmu w odpowiedzi na sensor ogólny zespół przystosowania do adaptacji na sensor.
Zjawisko reakcji stresowej dzielimy na 3 okresy: alarmowy, odporności i wyczerpania
-sensor wywołuje pobudzenie ukł.nerwowego wspólnego i dokrewnego, -pobudzony zostaje rdzeń nadnerczy i uwalniane zostają do krwi adrenalina i noradrenalina, -podwzgórze uwalnia do ukł.nerwowego przysadki CRH co powoduje wyrzut do krwi ACTH co przyczynia się do zwiększenia stężenia we krwi hormonów cz.korowej, -w okresie alarmowym wyróżnia się podokresy: wstrząsu i przeciwstrząsu, -wstrząs obniżenie temp.ciała, spadek ciśnienia krwi zmniejszenie napięcia ukł.nerwowego i mięśniowego, obniża poziom glukozy podst. Przemiany materii czas trwania zależy od siły bodźca, -przeciwstrząs w wyniku adrenaliny i noradrenaliny podnosi się ciśnienie krwi, zwiększa napięcie mięśniowe, podwyższa się temp. Ciała i podstawowa przemiana materii rośnie poziom glukozy we krwi, -organizm dąży do przywrócenia równowagi wewnątrzustrojowej(heterostazy), -wyczerpanie: występuje kiedy długo działa stresor nie potrafi utrzymać stanu równowagi objawy jak wstrząs, -skrajny efektem długotrwałego działania stresora jest śmierć
Jądro
-narządy zewnętrzne to: moszna i prącie
-narządy wewnętrzne to: 2 jądra gdzie powstają plemniki, 2 najądrza- system kanalików gdzie dojrzewają i magazynują się plemniki, 2 nasieniowody do których dochodzą pęcherzyki nasienne wytwarzające środowisko dla wędrujących plemników, nasieniowód przechodzi w przewód wytryskowy który przebija prostatę i łączy się z cewką moczową we wspólny przewód z ujściem na końcu prącia, ciało jamiste w prąciu po napełnieniu krwią usztywniają je powodując wzwód
-kanaliki nasieniotwórcze zbudowane są z komórek podporowych (Sertiolego) u postawy kanalika leżą spermastogonie ulegające systematycznemu podziałowi mitotycznemu kom.śródmięższowe nazywane kom.Leydiego stanowią strukturę dokrewną gonad produkują m.in.Testossteron
Spermatogonia zaczynają wzrastać i powiększać się przekształcając się w spermocyty I rzędu które podlegają I podziałowi mejotycznego:: powstałe 2 spermocyty 2 rzędu 1h, II podział mejotyczny powoduje powstanie z każdego spermocytu 2 rzędu 2 mniejsze spermatydy:: komórki stadium spermatogenezy ułożone są warstwowo od zewnątrz do jego światła:: spermatydy występują wokół kom.Sertiolego które dostarczają substancji odżywcze kom. cyklu:: w efekcie złożonych przemian morfologicznych spermatydy przekształcają się w plemniki proces ten to spermogeneza:: testosteron wydz.kom.śródmiąższowe nazywane kom.Leydiego
Wyróżnia się część korowa i rdzenną;; w cz.korowej wystę.pęcherzyki jajnikowe w różnych stadiach rozwoju bądź zaniku oraz ciałka żółte w różnych fazach rozwoju i ciałka białe;; w rozwoju embrionalnym pierwotne kom.płciowe powstają w ścianie pęcherzyka żółtkowego, przesuwa się z nabłonkiem związków gonad;; po wniknięciu do wnętrza zawiązka grupują się w cz.korowej dają one początek jajnikowym pęcherzykom pierwotnym;; w czasie całego życia z 400000 tylko 400 pęcherzyków przechodzi pełen rozwój czyli proces owulacji pozostałe pęcherzyki stopniowo zanikają;; po osiągnięciu dojrzałości płciowej jajnik podlega cyklicznym zmianom morfologicznym i czynnościowym;; prawidłowy cykl jajnikowy trwa ok. 28dni cykliczne wydzielenie estrogenów progresteronu powoduje zmiany w błonie śluzowej macicy nabłonku pochwy i jajowodu;; wydzielanie gonadowe pozostaje pod wpływem folitropiny (FSH) i lutropiny (LH) które zależne są od podwzgórza bo ono wydziela goanolibryne (h.uwalniający FSH i LH)
Składa się z fazy folikularnej owulacji f.ruteralnej;; w cz. Korowej jajnika występuje liczne pierwotne pęcherzyki jajnikowe w których wnętrzu znajdują się owocyty I rzędu;; nieliczne płaskie kom. ziarniste otulają owocyt i zaczynają się powiększać i dzielić;; w tym czasie kom.wzrasta powiększa się( jądro pozostaje na etapie zahamowanej profazy) kom.ziarniste dzielą się i układają się warstwami;; owocyt powiększa się 2-3 krotnie pozostając w profazie I me,jądro kom.zachowuje ciągłość otoczki przejrzystą o strukturze błoniasto ziarnistej;; pęcherzyk w którym przybywa warstw kom.ziarnistych nazywany wzrastającym;; w miarę dojrzewania pojawiają się między kom. ziarnistymi przestrzenie wypełnione płynem, które łączą się w jamę pęcherzykowatą nazywamy je wtedy dojrzewającym;; powiększająca się jama pęcherzykowata spycha owocyt I rzędu z częścią otaczających go komórek na jeden biegun pęcherzyka kom. Wokół owocytu to wzgórek jajonośny pozostałe kom.ułożone w kilka warstw wyściełają jamę pęcherzykową;; następnie owocyt I rzędu podlega dalszemu podziałowi mejotycznemu z czego powstaje owocytII rzędu i ciałko kierunkowe które znajduję się między owocytem II i osłonką przejrzystą;; pęcherzyk dojrzewa przekształcając się w pęcherzyk dojrzały( graffa);;przekształca się również łącznotkankowy zrąb jajnika wytworzona jest osłonka pęcherzyka która różnicuje się na dwie warstwy: wewnętrzną która zawiera dużo luźnych kom. I bogatą sieć naczyń krwionośnych (kom.tekalne) i zewnętrzną stanowią wł.kalogenowe i retikulinowe nieliczne naczynia krwionośne i pojedyncze miocyty;; początkowe wzrastanie pęcherzyków jest niezależne od gonadtrotropin kom.ziarnista wydziela estrogeny, gł.estradiot (E2) który zwiększa liczbę receptorów dla FSH;; rośnie stężenie estrogenów w pęcherzykach dojrzałych pojawiają się receptory dla lutropiniy pod jej wpływem produkowane są Androgeny (h.płciowe męskie) które w warstwie ziarnistej przekształcają się w estrogeny;; stopniowe zwiększanie się stężenia estrogenów przyczynia się do hamowania wydz.FSH z przysadki;; po zakończeniu fazy pęcherzykowej gdy stężenie estrogenów jest szczególnie wysokie dochodzi do nagłego wyrzutu FSH i Lh co prowadzi do owulacji;; bespośrednio po owulacji owocyt II rzędu otacza korona promienista średnica kom.jest znaczna kom. Warstwy wewnętrznej ulega przerostowi wystę.większa przepuszczalność n.krwionośnych osłonki pęcherzyka
Bezpośrednio po owulacji wnętrze pęcherzyka wypełnia początkowo krew z uszkodzonych naczyń krw.osłonki pęcherzyka a następnie tworzy się skrzep;; do wnętrza wnika tk.łączna i nacz.krwionośne co nazywa się ciałkiem krwiotycznym;; pozostałe kom. Ziarniste powiększają się mnożą ulegają wakuolizacji we wnętrzu pojawia się żółty barwnik tk.łączna tworzy rusztowanie ciałka- jest to ciałko żółte;; kom.paraluteidowe dzielą ciałko na zraziki;; kom.ciałka żółtego produkują progesteron i estrogeny;; gdy kom.nie zagnieżdzi się w bł.śluzowej macicy c.żółtego kom.ulega tłuszczowemu zwyrodnieniu i zanika przekształcając się w ciałko białe;; procesowi degradacji ciałka żółtego towarzyszy spadek stężenia progestreronu i estrogenów
Zmiany w budowie błony śluzowej macicy w czasie cyklu miesiączkowego
Przeobrażenia bł.śluzowej macicy mają na celu przygotowanie warunków do implantacji i odżywiania zarodka we wczesnym okresie jego rozwoju;; pokryta jednowarstwowym nabłonkiem walcowatym którego zagłębienia tworzą gruczoły maciczne;; bł.dzielimy na: cz.podstawową przy błonie mięśniowej nie ulega cyklicznym przemianom jest materiałem regenerującym cz.czynnościową;*cz.czynnościowa ulega przemianom w czasie cyklu pod wpływem estrogenów i progesteronu
- 1 dzień cyklu rozpoczyna się złuszczeniem błony śluzowej i występuje krwawienie;; bezpośrednio po ustaniu krwawienia nabłonek regeneruje się;; szczyt. Wzrostu bł.śluzowej występuje w połowie cyklu(owulacja)
pozostała część cyklu to faza lutearna w której pęka pęcherzyk Graffa i tworzy się ciałko żółte które wydzielają progresteron;; następuje ich wzrost a w świetle przewodu pojawia się wydzielina pomiędzy kom. Tk.łącznej pojawia się płyn przesiękowy który wywołuje zmiany obrzękowe;; pod wpływem progresteronu naczynia krwionośne obwicie ukrwawiają endometrium;; jeżeli ciałko żółte zanika to spada poziom progesteronu przeto obkurczają się tętniczki powodujące miejscową martwicę bł. Zapoczątkowuje to zmiany do złuszczenia się śluzuwki i krwawienia
teacher20