Lilie przez cały sezon

Dzięki okazałym kwiatom o wykwintnym kształcie zyskały miano ogrodowych arystokratek. Zachwycają też bogactwem barw - od bieli poprzez żółć, pomarańcz, róż, czerwień po brąz i fiolet, nierzadko w fantazyjnych zestawieniach

Wśród cebulek lilii sprzedawanych w sklepach ogrodniczych najwięcej jest tzw. odmian na kwiat cięty, czyli na bukiety. Do ogrodu szukamy natomiast roślin nie tylko o niespotykanych barwach i oryginalnym kształcie kwiatów, ale również długowiecznych i odpornych. Na szczęście przy odrobinie wysiłku znajdziemy lilie, które będą odpowiednie pod każdym względem.

Sadząc lilie, warto je odpowiednio wyeksponować. Może to być np. duża nieregularna grupa na trawniku lub rodzaj szpaleru wzdłuż prostej ścieżki czy murka. Ich niezwykłe kolory znakomicie podkreśla tło z ciemnozielonych krzewów. A jeśli chcemy zapewnić im towarzystwo, to najlepiej innych bylin, jak ostróżki, wiązówki, peonie, funkie.

Lilie można również sadzić w donicach. Należy tylko wybrać odmiany o niskim wzroście, a podczas niesprzyjającej pogody przenosić pojemnik na werandę lub do domu. Przede wszystkim jednak warto tak dobrać odmiany, by ich kwiaty zdobiły ogród jak najdłużej - od czerwca aż do jesieni.


Na początek lata Dużą grupę lilii łatwych w uprawie i dość dobrze zimujących w naszym klimacie stanowią odmiany pochodzenia azjatyckiego. Bardzo wcześnie, bo już na początku czerwca, rozwijają się pomarańczowe kwiaty wyhodowanej w Polsce odmiany 'Prima'. Wkrótce po niej kwitnie wiele odmian holenderskich. Wśród nich najwięcej jest żółtych i pomarańczowych, choć można też spotkać białe, różowe lub czerwone. Warto zwrócić uwagę na odmianę 'Schellenbaum' o czerwonych kwiatach na wysokich pędach. Posadzone w grupie są bardzo efektowne. Wśród lilii azjatyckich można znaleźć odmiany o bardzo oryginalnych kwiatach. Bywają np. dwubarwne, z płatkami ozdobionymi rysunkiem u nasady lub obwódką na brzegach albo nawet cętkami, jak u 'Kentucky'. Rarytasem w każdym ogrodzie będą też kwiaty pełne, jak u odmiany 'Sphinx'. Również w czerwcu rozpoczynają kwitnienie lilie z grupy LA. Tak oznaczono rośliny powstałe przez krzyżowanie lilii azjatyckich z długokwiatowymi (Lilium longiflorum). Ich kwiaty mają bogatą skalę barw, chociaż pierwsze odmiany tych mieszańców były tylko pastelowe. Należą do nich m.in. 'Moselle' i 'Royal Present'. Niestety, w naszym klimacie często są uszkadzane przez przymrozki, ponieważ na wiosnę pędy wcześnie wybijają z ziemi.

Lilia biała (Lilium candidum) o dużych, pachnących kwiatach też zdobi ogród już w czerwcu. Nazywana jest również lilią św. Józefa lub lilią Panny Marii. Jej pędy po kwitnieniu szybko zamierają i roślina zapada w krótki "sen". We wrześniu pojawia się rozeta nowych, zimoodpornych liści.

W pełni sezonu Zwykle na początku lipca, a bywa, że wcześniej, zaczyna kwitnąć nasza rodzima lilia złotogłów (Lilium martagon). Wysokie pędy zakończone są dużymi gronami złożonymi co najmniej z kilkunastu jednobarwnych lub nakrapianych kwiatów. Lilia złotogłów dobrze rośnie na lekko zacienionym miejscu i glebie o odczynie obojętnym.

W tym samym czasie pojawiają się kwiaty rzadko u nas spotykanych lilii amerykańskich. Są to rośliny silnie rosnące, o małych, ale licznych kwiatach, zwykle pomarańczowych lub żółtych, gęsto nakrapianych. Tworzą charakterystyczne cebule zbudowane z bardzo małych łusek. Znanym mieszańcem z tej grupy jest 'Bellingham Hybrids'.

Nieco później (w drugiej połowie lipca i na początku sierpnia) kwitną lilie trąbkowe. Są polecane do przydomowych ogrodów, bo rosną bujnie, są długowieczne, zdrowe i łatwo się rozmnażają. W zależności od cech gatunku, z którego się wywodzą, charakteryzują się różną wielkością oraz barwą i kształtem kwiatów, które bywają lejkowate, kielichowate, dzwonkowate. Mogą mieć kształt gwiazdy lub turbanu. Niezwykłą urodą wyróżniają się lilie trąbkowe polskiej hodowli, np. 'Aldona' czy siewka powstała przez krzyżowanie odmian 'Anna Maria' i 'Afrykanka'.

Lilie trąbkowe pozostawione w tym samym miejscu przez kilka lat wykształcają ogromne cebule i pędy o wysokości nawet ponad półtora metra. Wymagają wtedy podparcia palikami, bo pod ciężarem kwiatostanów łatwo się pochylają i wyłamują.



Najlepiej znanym gatunkiem lilii trąbkowych jest lilia królewska (L. regale). Kwitnie wcześniej niż większość lilii z tej grupy, bo już od końca czerwca. Jej piękne, białe, silnie pachnące kwiaty otwierają się szeroko, odsłaniając żółtą gardziel. Łatwo można ją rozmnożyć nie tylko z cebul przybyszowych, ale także z nasion. Chociaż jest odporna na mróz, to jednak zaleca się okrywać ją na zimę. Ściółka opóźnia wyrastanie pędów, które dzięki temu mniej są narażone na uszkodzenia przez wiosenne przymrozki.

Na koniec wakacji W sierpniu zakwita silnie rosnąca lilia tygrysia (Lilium tigrinum) o ciemnopomarańczowych lub cynobrowoczerwonych kwiatach z brązowym nakrapianiem. Odmiany tego gatunku mogą mieć także inne barwy.

Z powodzeniem można też uprawiać dobrze zimującą w naszym klimacie lilię Henry'ego (Lilium henryi). Jej kwiaty pojawiają się w sierpniu. Płatki są pomarańczowe z silnie nakrapianymi długimi wyrostkami i dużymi nektarnikami.

Mało przydatne natomiast do uprawy w ogrodzie są mieszańce longiflorum oraz mieszańce orientalne. Obie te grupy lilii łatwo przemarzają w naszym klimacie. Dlatego przede wszystkim uprawia się je w szklarniach z przeznaczeniem na kwiat cięty. Trudno jednak całkiem zrezygnować z mieszańców orientalnych, zwłaszcza że wiele nowych odmian wyróżnia się niezwykłą urodą. Zaliczyć można do nich m.in. odmianę o kwiatach białych - 'Signum', różowych - 'Pent House', biało-pomarańczowych - 'Garden Party lub pełnych - 'Double Pleasure'.

Lilie orientalne zostały w ostatnich kilkunastu latach wykorzystane do krzyżówek z liliami trąbkowymi, długokwiatowymi czy azjatyckimi. Powstały w ten sposób nowe grupy oznaczone odpowiednio symbolami OT, LO i OA. Najliczniejsza jest grupa OT (orientalne x trąbkowe), która ma wiele oryginalnych odmian, jak np. pomarańczowo-brązowa 'Shoking', biało-żółta 'Tarragona' czy biało-wiśniowa 'Tigerwoods'. Wśród mieszańców LO (orientalne x długokwiatowe) warto wymienić odmianę 'Triumphator'. Natomiast grupa OA (orientalne x azjatyckie) jest jeszcze nieliczna i obejmuje zaledwie kilka odmian.

Lilie - jakie stanowisko jest dla nich najlepsze

*Lilie najlepiej rosną w miejscu osłoniętym od wiatru i słonecznym (lub tylko lekko ocienionym). Kilka miesięcy przed sadzeniem cebul grunt należy przekopać, usunąć chwasty i dodać kompost oraz torf. W takich warunkach lilie silnie rosną i obficie kwitną. Jeśli gleba jest gliniasta i podmokła, lepiej zrezygnować z ich uprawy.

* Większość lilii wymaga gleby lekko kwaśnej, o odczynie pH 5,5-6,5. Lilie amerykańskie i wiele odmian orientalnych woli podłoże o jeszcze niższym pH: 4,5-5,5. Są też gatunki, dla których przygotowuje się glebę o odczynie obojętnym: pH 6,8-7,5. Takie wymagania ma lilia biała (L.candidum) i lilia złotogłów (L. martagon). Konieczne jest wtedy wapnowanie gleby. Przeprowadza się je rok przed sadzeniem cebul, dodając wapno nawozowe lub dolomit. Pamiętajmy, że rozsypanie 1 kg nawozu wapiennego na 10 m2 podwyższa odczyn pH mniej więcej o jedne stopień.

Jak pielęgnować lilie

* Do sadzenia wybieramy cebule tylko o jędrnych, nieuszkodzonych łuskach i zdrowych korzeniach. Warto je wcześniej zanurzyć na 20 minut w środku grzybobójczym, np. zawisinie 1% Kaptanu 50 WP z dodatkiem Topsinu 500 SC o stężeniu 0.5%.

* Cebule sadzimy jesienią (we wrześniu i pierwszej połowie października) albo na wiosnę (od połowy kwietnia). Najlepiej rozmieszczać je co 30 cm, ewentualnie 40-50 cm, Głębokość sadzenia powinna być równa obwodowi cebuli. Tylko cebule lilii białej sadzi się płytko, przysypując je 3-5- centymetrową warstwą ziemi.

* Lilie trzeba podlewać, szczególnie podczas letnich upałów. Nawadnia się je częściej niż co 7-10 dni, ale bardzo obficie. Należy unikać moczenia liści, aby nie doszło do porażenia przez szarą pleśń.

* Nawożenie lilii konieczne jest tylko wtedy, gdy posadziliśmy je w podłożu ubogim w składniki pokarmowe. Gdy lilie przekwitną , stosowanie nawozów jest nie wskazane.

* Podłoże wokół lilii należy ściółkować, aby ograniczyć rozwój chwastów. Można stosować ściółkę z torfu , mielonej kory, skoszonej i rozdrobnionej trawy, a jesienią okryć grunt liśćmi lub gałązkami świerkowymi. Wiosną zabezpieczenie zdejmujemy stopniowo.