2004r - Przemysł II.pdf - Opisy monet okolicznościowych w PDF - rybaza

Moneta kolekcjonerskie

Narodowy Bank Polski

Moneta

kolekcjonerska

nomina¸

100 z¸

metal

900/1000 Au

stempel

lustrzany

ærednica

21,00 mm

masa

8,0 g

wielkoæ emisji (nak¸ad)

3.400 szt.

Awers: Wizerunek or¸a ustalony dla god¸a Rzeczypospolitej

Polskiej, po bokach or¸a oznaczenie roku emisji: 20-04, pod

or¸em napis: Zü 100 Zü, w otoku napis: RZECZPOSPOLITA

POLSKA. Pod lew ¸ap or¸a znak mennicy: .

Ð w

Rewers: Popiersie krla Przemys¸a II. Z lewej strony p¸kolem

napis: PRZEMYSü II, z prawej: 1295-1296.

Projektant awersu: Ewa Tyc-KarpiÄska

Projektant rewersu: Robert Kotowicz

W dniu 20 lutego 2004 r. Narodowy Bank Polski wprowadza

do obiegu monet« kolekcjonersk przedstawiajc krla

Przemys¸a II, o nominale 100 z¸, wykonan stemplem

lustrzanym w z¸ocie, przedstawiajc popiersie krla.

Moneta jest kontynuacj serii ãPoczet krlw i ksiýt

polskichÓ, zapocztkowanej przez Narodowy Bank Polski

w 1979 r.

Przemys¸ II, syn ksi«cia poznaÄskiego Przemys¸a I oraz

Elýbiety, crki Henryka II Poboýnego wroc¸awskiego,

urodzi¸ si« 14 padziernika 1257 r., cztery miesice

po æmierci ojca. W prowincji wielkopolskiej panowa¸ ksiý«

kaliski, jego stryj, Boles¸aw Poboýny. Skupia¸ on w swych

r«kach w¸adz« nad ca¸ Wielkopolsk, w tym poznaÄskim

ksi«stwem Przemys¸a I, i z tego tytu¸u obj¸ opiek« nad

ma¸oletnim bratankiem. Sam nie majc syna, troskliwie

wprowadza¸ Przemys¸a w arkana polityki, przygotowujc

do obj«cia w przysz¸oæci niema¸ego dziedzictwa, ktrym

by¸a Wielkopolska. W przeciwieÄstwie do rozdrobnionych

Moneta zosta¸a wyprodukowana w Mennicy PaÄstwowej SA

w Warszawie.

Sk¸ad i druk: Drukarnia NBP

Przemys¸ II

Ð Poczet krlw i ksiýt polskich Ð

Moneta kolekcjonerska

Kujaw, Mazowsza i ålska stanowi¸a ona jednolit ca¸oæ.

Boles¸aw powierza¸ bratankowi waýne zadania polityczne,

jak nominalne dowdztwo wyprawy na Brandenburgi«

w 1272 r., kiedy odzyskano strategiczny grd Drezdenko

nad Noteci. Jednakýe stryj nie chcia¸ dzieli si« z bratan-

kiem ani w¸adz, ani ksi«stwem, zwlekajc z wydzieleniem

Przemys¸owi ojcowskiego ksi«stwa poznaÄskiego, mimo

ýe ten osign¸ wiek 15 lat, wczeænie umoýliwiajcy juý

samodzielne rzdy. W 1274 r. Brandenburczycy spalili

PoznaÄ. Ambitny bratanek nie chcia¸ czeka na dziedzictwo

i skupiwszy wok¸ siebie stronnictwo moýnow¸adcze, zbun-

towa¸ si« i korzystajc z trudnoæci stryja, wymg¸ na nim

oddanie dzielnicy ojcowskiej wraz z Poznaniem. Od razu

uwik¸a¸ si« w zatargi mi«dzy ksiý«tami ælskimi, wspo-

magajc Henryka IV Probusa, ksi«cia wroc¸awskiego.

Po bezpotomnej æmierci Boles¸awa Poboýnego w 1279 r.

Przemys¸ otrzyma¸ jego dzielnic« i w ten sposb ponownie

po¸czy¸ wszystkie ziemie Wielkopolski. Nie odwzajemniajc

przychylnoæci Przemys¸a, Henryk IV Probus podst«pnie

uwi«zi¸ go w 1281 r. i zmusi¸ do oddania ziemi wieluÄskiej,

a trzy lata pniej, wspierajc rycerstwo buntujce si«

przeciw wielkopolskiemu ksi«ciu, zaj¸ ziemi« kalisk.

W 1282 r. Przemys¸ zawar¸ w K«pnie uk¸ad z Mæciwojem II,

ksi«ciem gdaÄskim, zapewniajcy Przemys¸owi obj«cie

Pomorza GdaÄskiego po æmierci Mæciwoja. Sojusz ten

zahamowa¸ agresj« brandenbursk na Pomorzu. W 1287 r.

Przemys¸ i Mæciwj zawarli w S¸upsku przymierze branden-

burskie z ksi«ciem zachodniopomorskim Bogus¸awem IV.

Przemys¸ odzyska¸ rwnieý ziemi« kalisk i rudzk. W 1290 r.

na mocy testamentu Henryka Probusa obj¸ rzdy w Krako-

wie. Wkrtce jednak utraci¸ je na rzecz W¸adys¸awa üokiet-

ka, ksi«cia sieradzkiego, a nast«pnie krla Czech, Wac¸awa

II. W celu opanowania Ma¸opolski, kluczowej dla ca¸ej Pol-

ski dzielnicy, Przemys¸ zawar¸ trjstronne przymierze z ksi-

ý«tami kujawskimi: W¸adys¸awem üokietkiem i Kazimie-

rzem, ksi«ciem ¸«czyckim. W 1293 roku poælubi¸ Ma¸gorza-

t«, crk« Albrechta III, margrabiego brandenburskiego.

Zwizek ten umoýliwi¸ mu po æmierci Mæciwoja II obj«cie

w 1295 r. bez przeszkd ze strony margrabiw brandenburskich

zapisanego mu w testamencie Pomorza GdaÄskiego.

Przemys¸ sta¸ si« w ten sposb najpot«ýniejszym z piastow-

skich ksiýt. Da¸o mu to realne moýliwoæci zjednoczenia

ziem polskich, tym bardziej ýe tendencje zjednoczeniowe,

g¸wnie wyýszego duchowieÄstwa, popieranego przez

rycerstwo i mieszczaÄstwo, stawa¸y si« coraz silniejsze. Nie

czekajc na odzyskanie Krakowa, 26 czerwca 1295 r.

w Gnienie arcybiskup Jakub åwinka koronowa¸ Przemys¸a

na krla Polski. Koronacja ta Ð pierwsza od czasw Boles¸awa

åmia¸ego Ð podkreæli¸a zasad« jednoæci paÄstwa i cho nie

doprowadzi¸a do ca¸kowitego zjednoczenia wszystkich

ziem polskich, przywrci¸a jednak Krlestwo Polskie.

Koronacja napotka¸a opr w kraju Ð niektrych rodw

moýnow¸adczych Ð oraz za granic. Cz«æ moýnych wielkopol-

skich, zw¸aszcza Na¸«czw i Zar«bw, przyj«¸a akt koronacji

jako zagroýenie dla swych interesw i sprzymierzy¸a si«

z margrabiami brandenburskimi. Z ich polecenia, przy

wsp¸udziale rodu Zar«bw, krl zosta¸ zamordowany

8 lutego 1296 r. w Rogonie. Pochowano go w katedrze

poznaÄskiej. Przemys¸ by¸ trzykrotnie ýonaty, z drugiego

ma¸ýeÄstwa pozostawi¸ crk« Ryks« Elýbiet«.

Zbrodnia rogozieÄska przyczyni¸a si« do gwa¸townego

wzrostu nastrojw antyniemieckich w Polsce i prawdopo-

dobnie wp¸yn«¸a na odwrcenie si« wielkopolskiego spo¸e-

czeÄstwa od nast«pcy Przemys¸a, Henryka III G¸ogowskiego

(ktry na mocy testamentu otrzyma¸ dzielnic« Przemys¸a)

ku ksi«ciu W¸adys¸awowi üokietkowi, znanemu z niech«ci

do Niemcw.

Opracowano wNBP napodstawie:

1. ãPoczet krlw iksiýt polskichÓ, Czytelnik 1978

2. ãKsi«ga krlw iksiýt polskichÓ podred. naukow

Stefana K. KuczyÄsiego, åwiat Ksiýki 1999

3. ãPolskie dzieje odczasw najdawniejszych dowsp¸czesnoæciÓ

Alicji Dybkowskiej, Jana ûaryna, Ma¸gorzaty ûaryn, PWN 1994

oraz rde¸ encyklopedycznych

Wszystkie monety kolekcjonerskie s prawnym

ærodkiem p¸atniczym w Polsce.

2004r - Przemysł II.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: