Diagnoza logopedyczna – określony sposób postępowania badawczego, którego celem jest potwierdzenie lub wykluczenie istnienia zjawisk logopedycznych oraz przewidywanie ich rozwoju na podstawie OBJAWÓW, PATOGENEZY i MATOMECHANIZMU
patogeneza - zespół przyczyn powodujących powstanie i rozwój zaburzenia
patomechanizm – sposób powstawania zaburzenia. Wyjaśnia się go przez analizę czynników patogennych w punktu widzenia ich zależności i związków znaczeniowych (ważny – mniej ważny) i przyczynowo-skutkowych
zasady postępowania przy stawianiu diagnozy:
· db kontakt z pacjentem – poczucie bezpieczeństwa, bez krytyki, akceptacja
· nie męczące! – dostosować do jednostki - dobór metod i narzędzi – do możliwości psychofizycznych
· uzupełnić o badania specjalistyczne!
1. postawienie problemu - CEL – zebranie informacji do wstępnego rozpoznania
a. badanie wstępne – wywiad, obserwacja, orientacyjne badanie mowy
b. badanie uzupełniające (zależne od rodzaju zaburzeń)
· stan aparatu artykulacyjnego
· funkcja połykowa, oddechowa
· badanie słuchu, w tym fonematycznego
· pamięć słuchowa / wg. Idy Kurcz zakres świeżej pamięci – ciąg 5-9 jednostek - średnio 7 jednostek po jednokrotnym powtórzeniu /
· kinestezja mowy / powtórzyć trudne artykulacyjne sylaby, wyrazy /
· płynność i prozodia mowy / akcent, intonacja, rytm, płynność /
· emisja głosu / niski/wysoki, czysty/ochrypły /
· lateralizacja
· praksja i gnozja
LATERALIZACJA – stronność – przewaga czynnościowa jednej ze stron ciała – dominacja jednej z półkul / prawostronna, lewostronna, skrzyżowana, nieustalona /
PRAKSJA – zdolność wykonywania celowych ruchów – praksja ręki i oralna – zaciskanie pięści, marszczenie czoła, klaskanie, wysuwanie języka. przeczenie, oddawanie honorów wojskowych, udawanie ruchów np. gry na fortepianie, umiejętność ubierania, otwierania drzwi…
-praksja statyczna – umiejętność właściwego ułożenia kończyn
-praksja dynamiczna – umiejętność wykonywania ruchów naprzemiennych lewej i prawej dłoni
-praksja konstrukcyjna – odtwarzanie ruchów z pamięci (zapinanie guzików)
-praksja przestrzenna – naśladowanie ruchów kończyn stojącego naprzeciwko
GNOZJA – zdolność rozpoznawania odbieranych bodźców na podstawie analizy i syntezy -g. wzrokowa – czy poznaje kształty, barwy
-g. słuchowa – czy kojarzy dźwięki z sytuacjami, przedmiotami, odtwarza melodie, rytmy
-g. dotykowa – poznać przedmioty poprzez wyczuwanie dłonią przy zamkniętych oczach.
2. wysunięcie hipotezy - CEL - potwierdzić wcześniejsze przypuszczenia i opracować terapię
a. badanie podstawowe – badanie rozumienia /pojedyncze słowa, połączenia słowne, zdania złożone / mówienia / fonetyczne, leksykalne, gramatyczne, ekspresyjne / czytania i pisania / czytanie głośne, ciche ze zrozumieniem, przepisywanie, pisanie z pamięci, ze słuchu, samodzielne pisanie na dowolny temat /
b. ocena językowej sprawności sytuacyjnej, społecznej [ jedyny w Polsce TEST SPRAWNOŚCI JĘZYKOWEJ Z. TARKOWSKIEGO ]
i. społeczna – to jest auto, to jest porsche
ii. sytuacyjna – dzień dobry, cześć stara, hej
iii. pragmatyczna – w aptece lekarstwa czy warzywa?
c. badania specjalistyczne (neurologiczne, psychologiczne, EEG, badanie słuchu, ortodoncyjne, tomograf itd.)
3. weryfikacja hipotezy – CEL ustalenie programu terapii i prowadzenie jej z zgodnie z metodyką postępowania logopedycznego dla danego zaburzenia.
- ustalenie programu terapii
- czasu trwania spotkań
- częstotliwości
- metod i narzędzi
- prognoza
O TRAFNOŚCI HIPOTEZY ŚWIADCZĄ EFEKTY TERAPII
guzikn