22
Wykład 3
Węglowodory nasycone - Alkany CnH2n+2
CnH 2n+2 n =1,2,3……
Końcówka w nazwie -an
węglowodory nasycone RH
węglowodory ponieważ składają się jedynie z atomów C i H
nasycone, bo zawierają jedynie pojedyncze wiązania C – C
parafiny (węglowodory alifatyczne)
( parafiny-od łacińskiego parum affinis co oznacza niewielkie powinowactwo” lub związki alifatyczne - od greckiego słowa aleiphas „tłuszcz”)
Hybrydyzacja atomów C –sp3
Rzędowość atomów C
Atom węgla który łączy się tylko z jednym atomem węgla nazywamy pierwszorzędowym atomem węgla ( i oznaczamy rzymską jedynką I lub 10)
Atom węgla, który łączy się z dwoma atomami węgla nazywamy drugorzędowym atomem węgla ( i oznaczamy rzymską II lub 20)
Atom węgla, który łączy się z trzema atomami węgla nazywamy trzeciorzędowym atomem węgla ( i oznaczamy rzymską III lub 30)
Atom węgla, który łączy się z czterema atomami węgla nazywamy czwartorzędowym atomem węgla ( i oznaczamy rzymską IV lub 40)
Atom węgla, który nie łączy się z żadnym atomem węgla, a tylko z atomami wodoru nazywamy zerorzędowym atomem węgla ( i oznaczamy 00)
Szereg homologiczny
Szereg homologiczny to szereg związków o podobnych właściwościach, w którym każdy następny człon szeregu różni się od poprzedniego o grupę
–CH2–
Nazwy pozostałych alkanów tworzymy od liczebników greckich.
Alkany mogą mieć łańcuchy nierozgałęzione (dawniej przed nazwą umieszczano literkę n –normalne, obecnie ten sposób nie jest stosowany.
Wzory alkanów nierozgałęzionych zapis zig-zag (piszemy wzór szkieletowy bez odrywania pisaka od kartki )
Wzorów alkanów rozgałęzionych nie da się narysować bez odrywania pisaka od kartki
Nazwy alkanów
Liczba atomów C
Nazwa
Wzór
sumaryczny
1
metan
CH4
11
undekan
C11H24
2
etan
C2H6
12
dodekan
C12H26
3
propan
C3H8
13
tridekan
C13H28
4
butan
C4H10
20
ejkozan
(eikozan)
C20H42
5
pentan
C5H12
21
henejkozan
C21H44
6
heksan
C6H14
30
triakonten
C30H62
7
heptan
C7H16
40
tetrakonten
C40H82
8
oktan
C8H18
50
pentakonten
C50H102
9
nonan
C9H20
60
heksakonten
C60H122
Liczba izomerów
C -4
C-5
C-6
C-7
wrib.biologia