rodzina w rysunku dziecka.doc

 
Z rodziną jest jak z morzem,
niewiele można zobaczyć, gdy patrzy się na jego
powierzchnię. Dopiero, gdy sięgniesz głębiej,
gdy zanurzysz się w jego toni, jesteś w stanie
dotrzeć do jego tajemnic.
Gusan Forwand

    Podejmując próbę właściwego przygotowania dzieci do procesu czytania i pisania nauczyciel musi poznać najbliższe dziecku środowisko rodzinne, jego związki emocjonalne z rodzicami i rodzeństwem. W życiu codziennym dziecka potrzebne są środki uwalniające go od napięć spowodowanych lękiem.
    Rysunek służy temu celowi. Daje on możliwość wykrycia wielu dziecięcych problemów, których w inny sposobów nie można poznać. W rysunku dziecko wypowiada to, co wie i czuje, a nie zawsze potrafi wyrazić słowami. Przedstawiona postać ludzka ujawnia także emocjonalny stosunek dziecka do niej.
    Na szczególną uwagę zasługuje rysunek na temat rodziny. Rysunek ukazuje miejsce dziecka w rodzinie, wśród innych osób, stosunek do rodziców, rodzeństwa. Dziecko przenosi świat swej rodziny na kartkę papieru nie hamując swych myśli, uczuć. W rysunku ujawnia utożsamienie z członkami rodziny, a także czasami ucieczkę przed sytuacjami nieprzyjemnymi.
    Interpretacja rysunku dokonuje się w trzech płaszczyznach:

1. poziom graficzny (obejmuje rozległość, siłę, wielkość i rozmieszczenie),
2. wzajemne stosunki między osobami,
3. treść rysunku (subiektywna wizja własnej rodziny).

Graficzna strona rysunku

Poziom graficzny, zdaniem M. Braun-Gałkowskiej, obejmuje: rozmach i siłę kreski - kreska "rozmachowa" długa, powstająca od jednego pociągnięcia, zajmująca większą część kartki, mówi o rozmachu, energii, odwadze i łatwości uzewnętrznienia swoich tendencji; - kreska krótka, wahająca się przy liniach dłuższych złożona z krótkich elementów wskazuje na zahamowanie; - silny nacisk kreski (grubość kreski i nacisk na papier) mówi o silnym napięciu, odwadze, czasem gwałtowności; - słaby nacisk kredki mówi o nieśmiałości, łagodności, czasami nerwicy i wysokim niepokoju.
Zdarza się, że w całym rysunku narysowanym przy średniej sile nacisku, jedna postać lub jeden przedmiot narysowany jest specjalnie mocno. Zwykle z tym przedmiotem łączy się szczególne napięcie emocjonalne dziecka.

Symbolika barw

Barwy użyte w rysunku mówią przede wszystkim o emocjonalności badanego. Bogate kolory mówią o żywej emocjonalności, a brak kolorów, posłużenie się tylko jedną kredką, zwłaszcza szarą wskazuje na zahamowanie emocjonalne i niepokój. Barwy jasne mówią zwykle o nastroju pogodnym, ostry kolor czarny o rygoryzmie, kolor czerwony ma różne znaczenia; może być kolorem aktywności, ale w połączeniu z czarnym świadczy najczęściej o agresji.

Symbolika przestrzeni

Rozmieszczenie rysunku na kartce bywa bardzo różnorodne i wiele mówi dla badacza. Może być wykorzystana cała kartka lub jej część. Rysowanie na górze kartki mówi o idealizmie lub marzeniach, wyobraźni. Umieszczenie rysunku na środku kartki wskazuje, że odnosi się do spraw najbardziej uświadomionych, podczas gdy innych nie chce ujawnić. Dolny pas kartki jest ulubionym pasem zmęczonych, często przygnębionych uczniów. Pas górny jest wracaniem myślami do przeszłości. Rysunek namalowany w dolnym lewym pasie ujawnia wewnętrzne skrępowanie, a pas prawy jest wybieganiem w przeszłość.

Wzajemne stosunki w rodzinie

Analizując kolejność rysowania członków rodziny oraz ich wielkość dowiadujemy się, do kogo dziecko najbardziej jest przywiązane, z którą osobą najbardziej jest związane emocjonalnie.
Często zdarza się, że miejsce ojca zajmują dziadkowie lub starsi bracia. Dzieje się to wtedy, gdy ojciec często przebywa poza domem lub nie spełnia oczekiwań dziecka.
Rozmieszczenie postaci odzwierciedla stosunki społeczno-emocjonalne. Bliskość postaci z dzieckiem może oznaczać miłość, oddalenie czy brak więzi rodzinnych.

Treść rysunku

Rysunek rodziny, na którym jest brak postaci dziecka, które go malowało, spowodowane jest rozluźnieniem więzi rodzinnych, osamotnieniem a czasem i odrzuceniem. Podczas rozmowy indywidualnej dowiadujemy się często, że brak jest dziecka z obawy przed ojcem, konfliktowym alkoholikiem. Wskazuje to wychowawcy, że w domu wychowanka panuje niewłaściwa atmosfera.
Osoba, którą dziecko akceptuje, kocha, jest nie tylko największa, ale jej postać jest bardziej ozdobiona, malowana ciepłymi barwami, często połączona rękami z innymi postaciami lub namalowana bardzo blisko.

Rodzina w życiu dziecka

Własna rodzina jest dziecku najbliższa, cenna uczuciowo, potrzebna do życia i dobrego funkcjonowania. Chociaż czasem się od niej odsuwa, ono jest w pobliżu i czeka byśmy go przygarnęli i pokochali. Więź emocjonalna, miłość do dziecka, stanowi wartość, której nic nie jest w stanie zastąpić. Dziecko łatwiej wybaczy surowość ojcu czy matce, jeśli dostrzega i wyczuwa miłość do siebie. Miłość do dziecka musi być jednak podporządkowana zadaniom wychowawczym.
Rodzina to miejsce dla dzieci, w którym uczą się, zdobywają doświadczenie. Rysunki uczniów należy traktować jako sprawdzian autentycznych relacji panujących w rodzinie.