Sub. dodawane celowo do żywności podlegają regulacji prawnej: Ustawa o Warunkach Zdrowotnych żywności i żywienia. Co tam jest:
-definicje środka spożywczego, używki
-definicje dozwolonych sub. dodatkowych
-delegacja do Ministra Zdrowia, czyli co powinien zrobić. A powinien określić dozwolone sub. dodatkowe, sub. pomagające w przetwarzaniu, inne dodatki do śr. spożywczych i używek oraz warunki ich zastosowania
Substancja dodatkowa to:
-grupa sub. pochodzenia naturalnego lub syntetycznego
-nie spożywane w normalnych warunkach jako pożywienie
-dozwolone do stosowania w środkach spożywczych w określonym celu
-stają się w toku procesu technologicznego składnikiem śr. spoż.(po procesie nie można ich rozdzielić)
-definicja nie obejmuje sub., które dodaje się w celu wzbogacania prod. spoż. np. KI do soli. Kiedyś ustawa zaliczała te sub. wzbogacające jako sub. dodatkowe.
-celowo stosowane w przetwarzaniu w określonym celu, może(ale nie musi) jakaś jej pozostałość w końcowym prod. pozostać(zanieczyszczenie techniczne, nieuniknione)
-pozostałość taka nie może być szkodliwa dla zdrowia, nie może wpływać na jakość prod. końcowego
-do sub. wspomagających zaliczamy min. nośniki, rozp. ekstrakcyjne(stosowane np. do wyekstrahowania beta karotenu, później barwnik ten czyści się, ale przeważnie jakaś pozostałość rozp. zostanie), klarujące(filtracyjne), gazy nośne.
Co nie jest sub. dodatkową(to także obejmuje ustawa):
-sub. przeznaczone do wody do picia, mineralizowanych i innych wód(np. uzupełniające skł. min.)
-prod. zawierające pektynę(z wysuszonych wytłoków jabłek, z wysuszonego miąższu)
baza gumy do żucia
-dekstryny, prażona dekstrynizowana skrobia, skrobia modyfikowana działaniem kwasów lub zasad, skrobia trawiona i bielona, fizycznie modyfikowana.
-chlorek amonu
-plazma krwi, żelatyna, hydrolizaty białkowe, ich sole, białka mleka i glutenu.
-aminokwasy oraz ich sole inne niż kwas glutaminowy, glicyna, cysteina i cystyna oraz ich sole, które nie spełniają funkcji dodatków
-kazeina i kazeiniany
-inulina(np. z cykorii sprzyja rozwojowi probiotyków)
Cele dodawania:-przedłużenie trwałości np. przeciwutleniacze, śr. konserwujące
-nadanie określonych cech organoleptycznych np. barwniki, aromaty, kwasy
-usprawnienie procesu technologicznego(np. topniki w serkach topionych umożliwiające połączenie się białka i tłuszczów)
-zmiana wartości odżywczej np. sztuczne śr. słodzące
-utrzymywanie stałej, powtarzalnej jakości.
Podział:
W.g pochodzenia: naturalne i syntetyczne(sztuczne, identyczne z nat.)
W.g funkcji( podział ten nie jest precyzyjny, jedna sub może spełniać parę różnych funkcji):
-barwniki
-aromatyczne
-sub. konserwujące
-przeciwutleniacze
-stabilizujące i emulgujące
-zagęszczające
-klarujące
1. Badania toksykologiczne(nie zawsze jest ten warunek spełniony)
2. Dostatecznie uzasadniony cel
3. Stosowanie zgodnie z normami(aktualnymi przepisami)uwzględniającymi:
-rodzaj sub.
-rodzaj żywności
-najniższy poziom użycia(efekt, ADI)
-warunki dodawania
-czystość(jakie zanieczyszczenia mogą być)
4. Oznakowanie prod.
5. Nie wolno stosować
-w celu zafałszowania
-wprowadzenia w błąd konsumenta
-bez zezwolenia
-sub. dodatkowe dozwolone mogą być stosowane zgodnie z ich funkcją technologiczną oraz na określonych warunkach i dawkach
-dawki sub. dodatkowych dozwolonych dodawanych do śr. spoż. i używek określone w załączniku stanowią maksymalne ilości dopuszczone w gotowych do spożycia śr. spoż. i używkach.
-sub. dodatkowe dozwolone, dla których nie określono dopuszczonych dawek(wyrażone znakiem „-„ co oznacza quantum satis, tyle ile potrzeba), stosuje się zgodnie z dobrą praktyką produkcyjną(GMP), w dawce najniższej niezbędnej do osiągnięcia zamierzonego efektu technolog. jednocześnie nie wprowadzając konsumenta w błąd.
-dopuszczone jest stosowanie mieszaniny sub. dodatkowych w prod. jednego śr. spoż.
-w przypadku stosowania kilku sub. z grupy zw. o analogicznej funkcji technolog. w produkcji jednego śr. spoż. lub używki maksymalna dopuszczona dawka każdej z tych sub., ustalona dla danego produktu stosowana pojedynczo, powinna być zmniejszona o taki %, w jakim użyto drugiej sub., wyj. to kwas sorbowy i SO2 w winach.
-poza wymienionymi sub. do produkcji śr. spoż. i używek wolno stosować:
*barwiące części roślin jadalnych
*części jadalnych aromatycznych surowców roślinnych
*wyciągi z jadalnych aromatycznych surowców roślinnych
*destylaty z owoców jadalnych świeżych lub poddanych procesowi fermentacji.
*kondensaty nat. sub. aromatycznych owocowych uzyskanych ze świeżych jadalnych owoców, miazg lub wytłoków.
-określone sub dodatkowe dozwolone(z określonymi wyj.) nie mogą być dodawane do(lista ta jest ustalona głównie po to aby śr. spoż. znajdujące się na niej nie były fałszowane):
*żywności nie przetworzonej(mięso)
*miodu
*niezemulgowanych olejów i tłuszczów pochodzenia roślinnego i zwierzęcego
*masła
*mleka UHT i pasteryzowanego, śmietany i śmietanki
*niearomatyzowanych fermentowanych przetworów mlecznych zaw. żywe kultury bakteryjne
*wód min. i stołowych
*kawy(z wyj. aromatyzowanej instant), herbaty liściastej
*cukrów
*suchych makaronów z wyj. bezglutenowych
*maślanki nat. niearomatyzowanej
-barwniki(z określonymi wyj.) nie mogą być dodawane do-lista prod.
-sub. słodzące nie mogą być dodawane do śr. spoż. przeznaczonych dla niemowląt i dzieci do 3 lat
-zaw. zanieczyszczeń w śr. spoż. i używkach oraz w sub. dodatkowych powinny być utrzymane na najniższym poziomie możliwym do uzyskania przy zachowaniu zasad GMP na wszystkich etapach prod. Limity są określone np. do zanieczyszczeń met. ciężkimi, barwniki mają limity dotyczące zanieczyszczeń mikrobiologicznych.
Wykaz sub. dodatkowych wg. numerów E został wprowadzony w 1989 roku przez Kodeks Żywnościowy(działający w ramach WHO/FAO). Określone numery są przepisane poszczególnym grupom sub. dodatkowych np. od E-100 do E-180 to barwniki.
Symbol E to deklaracja prod., że zastosowana sub. dodatkowa jest dopuszczona przez władze Wspólnoty Europejskiej jako nieszkodliwa przy właściwym stosowaniu.
Cel wprowadzenia symbolu E:-uporządkowanie nazewnictwa
-ułatwienie identyfikacji sub. z/w na stosowanie różnych nazw handlowych
-ułatwienie rozpoznawania sub. niezależnie od kraju i alfabetu.
Jedynie aromaty nie posiadają symboli E, nie są sklasyfikowane bo jest ich ogromna ilość, dla większości z nich nie ma badań toksykologicznych
Organizacje w ramach WHO/FAO:-Komitet ekspertów FAO/WHO do spraw dodatków do żywności(Joint WHO/FAO), JECFA, ustala: ADI, wymagania dotyczące badania zanieczyszczeń, jakimi metodami to robić, jakie zanieczyszczenia oznacza się w danej sub., zasady stosowania dodatkowych sub., w jakich ilościach(poziom światowy, które kraje modyfikują w zależności od spożycia danego prod. w kraju).
-Komitet Kodeksu Żywności do spraw dodatków do żywności i zanieczyszczeń- CCFAC, określa metody analizy zaw. dodatków do żywności, zanieczyszczeń(konkretne wyniki do konkretnych badań)
Legistacja UE, ma charakter listy pozytywnej zawiera: definicje, podział na 20 kategorii, symbole E, zakres stosowania. Są to dyrektywy czyli zalecenia, żeby dany kraj wprowadził to do ma Unia. Podział obejmuje 3 grupy: A- barwniki, B- sub. słodzące, C- dodatki inne niż A i B
Jeszcze inny podział ma USA, obejmuje on 4 grupy:
-z listy GRAS
-zatwierdzone jako GRAS, ale w specjalnych warunkach
- ...... pośrednie sub. dodatkowe uznane jako GRAS(migrujące)
-sub. zabronione, takie, które kiedyś stosowano.
Korzyści ze stosowania sub. dodatkowych:
1. Technologiczne- umożliwienie/ułatwienie przeprowadzenia procesu np. topniki dodawane w prod. serków topionych, klarowanie wina, piwa, stabilizatory dodawane do chałwy.
2. Ekonomiczne:
-sub. syntetyczne są tańsze od nat. np. barwniki, aromaty.
-dodawanie sub. chem. konserwującej jest tańsze od innych metod utrwalania żywności np. mrożenia.
-możliwość dłuższego czasu przechowywania np. zmniejszenie strat, tańsze opakowania, możliwość wymiany, eksportu.
3. Jakościowe:
-zwiększenie atrakcyjności prod.
-urozmaicenie asortymentu
4, Zdrowotne:
-zmniejszenie ryzyka zatruć pokarmowych np. azotyny hamują rozwój Clostridium Botulinum, uniemożliwienie powstawania prod. jełczenia tłuszczów.
-uzyskanie prod dietetycznych np. niskokalorycznych bez cukru(diabetycy, próchnica), bezglutenowych
-zmniejszenie strat niektórych skł. odżywczych(witamin, NNKT) np. przeciwutleniacze
Zagrożenia zdrowotne:
*Ew. działanie szkodliwe
-samych substancji(dozwolone są sub. nieszkodliwe wg aktualnego stanu wiedzy lub takie, których nie można zastąpić np. azotyny)
-zanieczyszczeń pochodzących z prod. sub. dietetycznych np. aspatram- diketopiperazyna, sacharyna- alfa toulenosulfonamid, barwniki-fenole, Pb, Hg
-prod. reakcji z innymi sub. w żywności i organiźmie np. azotyny +aminy = nitrozoaminy
-wynikające z możliwości kumulacji w organiźmie sub. dodatkowych pochodzących z różnych źródeł(żywności, leki, kosmetyki, śr. myjące itp.)
-oddziaływanie przez całe życie
-oddziaływanie na ludzi szczególnie wrażliwych np. niemowlęta, osoby starsze, alergicy
-w niektórych przypadkach zmniejszenie wykorzystania skł. odż. z pożywienia np. fosforany, sub. balastowe
*Nieprawidłowe stosowanie(zafałszowania)
*Kształtowanie złych nawyków żywieniowych
-oddziałowują na cechy sensoryczne tj. zapach( i smak)
-b. duża liczba sub.(w katalogach jest ich ok. 2400), nie mają przydzielonych numerów E, mało jest ich badań toksykologicznych.
-nie stosuje się ich pojedynczo, ale w mieszaninach
-oddziałowują w szerokim zakresie stężeń
-przedawkowanie jest łatwo wyczuwalne przez konsumentów
Cele stosowania:
-prod. zależne od sub. aromatycznych np. lody, desery, żelatyna, napoje bezalkoholowe.
-wyróżnienie prod. spośród innych z tej samej grupy np. cukierki miętowe
-wyrównują straty z procesów technolog.
-wzmacniają lub modyfikują smak np. wanilina dodawana do czekolady
-zastępowanie drogich nat. sub. tanimi syntetycznymi
-do prod. typu odżywki o ubogim profilu
-zabezpieczenie przed rozwojem drobnoustrojów i utlenieniem np. przyprawy ziołowe
-barwienie np. kurkuma, sproszkowana papryka
Aromaty
Flavoring Substance- nat. sub. aromatyczne, oznacza określoną sub. chemiczną posiadającą zdolności aromatyzowania żywności, która jest pozyskiwana z surowców nat.(pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego)
1. Olejki(ok. 66 jest dopuszczonych np. kminkowy, kolendrowy, koprowy itd.)
2. Olejki frakcjonowane(pozbawione są niektórych skł. np. mięty odmentolowany, bergamotowy odterpentowany)
3. Izolaty(sub. chem. wyizolowane z olejków mwt. destylacji frakcjonowanej np. mentol z mięty, cytral, karwon, limonen)
Wszystkie te sub. są dodawane zgodnie z GMP, do min: win, napoi, deserów, majonezów, musztard, śmietanki smakowej, serów twarogowych smakowych, margaryn, napoi spirytusowych, herbat owocowych, kawy i herbaty nat., czipsów, chrupek.
►Aromaty identyczne z naturalnymi można stosować po uzyskaniu każdorazowo pozytywnej opini PZH(wyj. wanilina)
►Aromaty syntetyczne wolno stosować po uzyskaniu każdorazowo pozytywnej opinii PZH(wyj. etylowanilina), niezbędne jest przy ich stosowaniu umieszczenie na opakowaniu inf. „aromat do środków spoż.”
-terpeny- wchodzą w skład olejków aromat., należą do nich izopren, monoterpen
-ketony- np. beta jonon, alfa jonon, diacetyl(działa szkodliwie na wątrobę, żołądek)
-alkohole- np. mentol(ma wyznaczone ADI może być alergenem)
-laktony- np. kokosowy, brzoskwiniowy
-estry- np. ..... etylu(bananowy, ananasowy), maślan etylu(pomarańczowy)
-etery np. anetol(ADI 0-2,5 mg/kg m.c
-fenole np. eugenol, tymol, izoeugenol
-aldechydy- np. cynamonowy, wanilina, anyżowy(aromat poziomkowy), benzoesowy
Działanie sub. aromatycznych na organizm
-działanie bakteriostatyczne i bakteriobójcze np. olejek miętowy, eukaliptusowy, tymiankowy, rozmarynowy, anetol, cytral
-podrażnieni błon śluzowych jamy ustnej i przew. pok., zwiększenie wydzielania śliny, przyspieszenie trawienia np. tujon, kwasyna(...działanie żółciopędne), ..., eugenol, ..., berberyna(działanie przeczyszczające)
-podrażniają narządy, przez które są wydzielane tj nerki, płuca, skórę, mogą powodować stany zapalne no tujon, kwasyna -działanie moczopędne, beta-...(podrażnienie skóry)
-u osób nadwrażliwych powodują nieżyty nosa, gorączkę sienną, astmę, nieżyty skórne np. olejek bergamotowy, kolendrowy, lawendowy, cytrynowy, mentol, cytral
-fotouczulenia np. hiperyna
-choroba skórna...
-działanie immunotoksyczne: etylowanilina, olejek mięty pieprzowej, cytral
-wpływ na układ nerwowy: beta- tujon w olejku piołunowym powoduje drgawki, konwulsje
-podejrzane o działanie rakotwórcze: olejek eukaliptusowy, cytrynowy
-działanie rakotwórcze: ..., kumaryna, tatarakowy(beta...), nowotwory jelit u ssaków
-kwas agarowy(agarytyna), pochodna hydrazyny, występuje w pieczarce surowej, podczas gotowania rozkłada się, działa mutagennie na bakterie, myszy działanie rakotwórcze
-alaina- glikozyd, występuje w aloesie, działa drażniąco w większych ilościach
-beta azuron w tataraku, kopytnik pospolity, działanie rakotwórcze, hepatotoksyczne
-berberyna- występuje w roślinach makowatych min. listnik jaskółcze ziele, alkaloid o działaniu na układ nerwowy, działanie rakotwórcze, żółciopędne
-kumaryna w trawach, działanie hepatotoksyczne, u zwierząt nowotwoty, u ludzi- uczulenia
-kwas cyjanowodorowy czyli amygdalina
-hiperycyna w dziurawcu, występuje w lekach
-pulegon- stłuszczenie wątroby, przekrwienie błon śluzowych, działanie na układ nerwowy
-kwasyna w drzewie...(gorelum), stosowana zamiast chininy, kwaśny smak, rośnie w Brazylii, wzmaga wydzielanie soków żołądkowych, działanie żółciopędne, moczopędne
-safrol i izosafrol- w olejku kamforowym, w liściach cynamonu, w gałce muszkatałowej, w badaniach na zwierzętach działanie nefrotoksyczne, nowotworowe, przenika przez łożysko
-sautonina- terpen, występuje w roślinach astrowatych, działanie drażniące na przewód pok., w większych dawkach powodują poronienia i zaburzenia wzroku
-alfa i beta tujon- terpeny, występują w tuji, w szałwii, piołunie- działąnie drażniące
Kwasy i regulatory kwasowości: węglowy, mlekowy, jabłkowy, jabłczany, fumarowy, askorbinowy i askorbiniany, cytrynowy i cytryniany, winowy i winiany, fosforowy i fosforany, adypinowy i adypiniany, bursztynowy, solny, siarkowy
-Kwas mlekowy: metabolizm org. kw. L+ mlekowy jest metabolizowany całkowicie do CO2 i wody, handlowy preparat zaw. mieszaninę izomerów L i D. Izomer D- jest tylko częściowo metabolizowany i w większości wydalany z moczem, niemowlęta i dzieci do lat 3 mmogą spożywać tylko izomer L+
-kwas fosforowy i fosforany: do prod. typu cola, ......spożywczej(kw. fosforowy), fosf. sodu do skrobi budyniowych i mieszanek przyprawowych, fosf. amonowe do nastawów w prod. win, zaw. tych zw. ,musi zostać podana na etykiecie
Stabilizatoty i emulgatory: węglany, kw. octowy i octany, kw. askorbinowy i askorbiniany, estry kw. tłuszczowego i kw. askorbinowego, mleczany, cytryniany, alginiany, agar, karagen, mączka chleba świętojańskiego, guar, guma arabska, glicerol, fosforany( np. sodu do kaw rozp. z zabielaczem, serów topionych, koncentratów obiadowych, śmietany, wsadów do jogurtów, płatków śniadaniowych, desery mleczne, wędzonki wieprzowe)
Zagęstniki i sub. żelujące: kwas alginowy i alginiany, agar, karagen
Sub. wzmacniające smak i zapach:
-wzmacniające nat smak wielu prod.
-wzmacniające odczucie świeżości, maskujące lub tonujące cechy niepożądane
-zwiększające przyjemność spożywania żywności(ważne dla osób starszych o mniejszym apetycie i osłabionym odczuwaniu smaku)
-np. glutaminian sodu i potasu, guanylan sodu, kw. guanylowy, inozynian sodu, chlorowodorek chininy
Glutaminian sodu:
-opt. stężenie 0,1%, pH 5,5- 5,6
-w zbyt dużych ilościach maskuje pożądane cechy
-powoduje monotonię pożywienia
-ADI= 0-120 mh/kg m.c
-absorbowany i metabolizowany jako L kw. glutaminowy
normalnie występuje w żywności
-metabolizowany w wątrobie
-LD 50 jest mniejsze niż dla NaCl
-dawka jednorazowa> 1,5 g, wchłaniana po 15-20 min.
-objawy: To tzw CRS czyli pieczenie i mrowienie twarzy, szyi, głowy, zesztywnienie i wykrzywienie twarzy, zesztywnienie klatki piersiowej, ból głowy i zaburzenia wzroku
-objawy wskazują na działanie na układ centralny nerwowy
-myszy: uszkodzenie mózgu, martwica neuronów, zaburzenia w reprodukcji, uszkodzenie siatkówki
-szczury: senność, ślinienie, skurcz jelit
Chinina(smak gorzki)
-jako sól lub ekstrakty z kory drzewa chinowego(?), napoje typu tonik 0,075 g/l
-działanie przeciwgorączkowe, przeciwbólowe w leczeniu malarii, miejscowe działanie drażniące
-tymczasowe ADI= 0-0,9 mg/kg m.c
-zastrzeżenia; napoje typu tonik mogą w większych ilościach wywołać nadwrażliwość
Zanieczyszczenia żywności:
-mechaniczne np. kamienie, sznurki, guma, kawałki szkła, tworzyw sztucznych, pestki owoców
-biologiczne np. drobnoustroje i ich toksyny, pasożyty, szkodniki zbożowo- mączne, wydaliny zwierząt
-chemiczne np. pestycydy, pierwiastki szkodliwe
Zanieczyszczenie to każda sub., która nie jest celowo dodawana do żywności, a jest w niej obecna. W żywieniu nie powinno się stosować suurowców zaw. zanieczyszczenia
Zanieczyszczenia:
-przypadkowe wskutek nie przestrzegania zasad higieny(niedopuszczalne)
-techniczne, mimo przestrzegania zasad higieny przy pozyskiwaniu i przetwórstwie(dopuszczalne)
Ołów w koncentracie pomidorowym w przypadku zan technicznych pon 40,5 mg/kg, a w przypadku zan, pochodzenia przypadkowego pon. 0,5 mg/kg prod
Pochodzenie zanieczyszczeń chem. żywności:
*Środowisko w wyniku ogólnego zanieczyszczenia przez:
-przemysł
-środki transportu
-spalanie paliw stałych i płynnych
Pierwiastki śladowe(w tym metale ciężkie), pierwiastki radioaktywne, azotany, azotyny, WWA, polichlorowane bifenyle, doksyny.
*Intensywna produkcja rolnicza i hodowlana: pestycydy, pierwiastki śladowe, azotany, azotyny, nitrozwiązki, leki weterynaryjne
*Przetwarzanie i przechowywanie żywności: metale, azotany, azotyny, WWA, monomery oraz środki pomocnicze stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych, detergenty, środki dezynfekcyjne, katalizatory, rozpuszczalniki.
*Woda: pierwiaski śladowe, azotany, azotyny, pestycydy.
PTWI- Tymczasowe Tolerowane Pobranie Tygodniowe(odpowiednik ADI, dla sub. kumulujących się w organiźmie)
Rtęć 0,005mg/kg m.c/tydzień =0,3 mg/osobę/tydzień= 0,042 mg/osobę/dzień, w tym 0,2mg metylortęci.
Kadm 0,007 mg/kg m.c/tydzień= 0,42 mg /osobę/tydzień= 0,06mg/osobę/dzień.
Arsen 0,015 mg/kg m.c /tydzień= 0,9 mg/osobę/tydzień= 0,13 mg/osobę/dzień
Ołów 0,025 mg/kg m.c/tydzień= 1,5 mg/osobę/tydzień= 0,2 mg/osobę/dzień
Glin 7 mg/kg m.c/tydzień= 420 mg/osobę/tydzień= 60 mg/osobę/dzień
ADI jest ustalone dla: miedzi= 0,5 mg/kg m.c/dzień(30 mg/osobę/dzień), cynku 1mg/kg m.c/dzień(60 mg/osobę/dzień).
Stosunek zaw. pierwiastków w glebie i roślinach: najwyższy jest dla kadmu co świadczy o łatwym przechodzeniu tego pierwiastka z gleby do roślin(stosunek ten wynosi 10), najmniejszy jest natomiast dla żelaza, co świadczy o sytuacji odwrotnej(0,008).
*Rtęć
-naturalne źródła to: wulkany, wymywanie, parowanie z powierzchni ziemi
-skażenia lokalne: prod. PCV, papieru, chloru, ługu, kiedyś również pestycydów.
Zużycie Hg metalicznej- skrypt, zużycie zw. rtęci- skrypt. Wypadki śmiertelne zatruć(kiedyś), np. Japonia- fabryki PCV znajdowały się w pobliżu wód, ścieki z tych fabryk odprowadzane były do wód, z których przez kolejne ogniwa łańcucha pokarmowego Hg dostawała się do ryb(szczególnie dużo w rybach znajdowało się metylortęci). Inne wypadki to zatrucia ziarnem zaprawianym zaprawami rtęciowymi(były to dobre fungicydy), w wyniku mieszania ziarna zaprawionego z niezaprawionym zdarzały się wypadki zatruć na skutek wyprodukowania mąki, a następnie chleba z dodatkiem zw. rtęci(Pakistan, Irak, Ghana). Zatrucia wieprzowiną(USA, Niemcy) na skutek spożywania przez te zwierzęta karmy zaw. zaprawione ziarno. W Polsce kiedyś zdarzały się wypadki zatruć przez jajka na skutek spożywania przez kury ziarna zaprawionego.
-wchłanianie przez przewód pokarmowy: Hg metaliczna 0%, zw. nieorganiczne 10- 20%, zw. org. 100%.
-przez płuca 50- 75%
-nieorganiczne Hg > Hg, organiczne: alkilowe> arylowe
-skutki działania są nieodwracalne
-kumulacja w mózgu, krwinkach, nieorg. w nerkach
-mechanizm działania, powinowactwo do gr. SH(zmiany aktywności enzymów, przepuszczalności błon, syntezy białka), skutki: uszkodzenie mózgu, nerek, działanie teratogenne.
-objawy zatruć metylortęcią: zwężenie pola widzenia, zaburzenia czucia, niezborność ruchów, zaburzenia mowy, uszkodzenie słuchu.
*Kadm
...
niach_niach1